ΙΛΙΑΔΟΣ - ΡΑΨΩΔΙΑ Γ΄ (στίχοι : 129-244) [Μετάφραση : ΙΑΚΩΒΟΥ ΠΟΛΥΛΑ]
Εστάθηκ’ η γοργόποδη θεά εμπρός της κι είπε:	ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·
«Έλα γλυκειά μου, πράγματα να ιδής και να θαυμάσης των χαλκοφόρων Αχαιών, των ιπποδάμων Τρώων, αυτοί που τον πολύθρηνον αγώνα του πολέμου ν’ αρχίσουν ήσαν πρόθυμοι, τώρα ησυχάζουν όλοι. Έπαυσ’ ο πόλεμος και αυτού γυρμένοι στις ασπίδες κάθονται κι έστησαν ορθά σιμά τους τα κοντάρια, κι ο ψυχερός Μενέλαος κι ο Πάρις εκεί κάτω με τα μακριά κοντάρια τους για σε θα πολεμήσουν. Και ο νικητής ομόκλινην θα σ’ έχη αγαπημένην.».	δεῦρ᾽ ἴθι νύμφα φίλη, ἵνα θέσκελα ἔργα ἴδηαι 130 Τρώων θ᾽ ἱπποδάμων καὶ Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων, οἳ πρὶν ἐπ᾽ ἀλλήλοισι φέρον πολύδακρυν Ἄρηα ἐν πεδίῳ ὀλοοῖο λιλαιόμενοι πολέμοιο· οἳ δὴ νῦν ἕαται σιγῇ, πόλεμος δὲ πέπαυται, ἀσπίσι κεκλιμένοι, παρὰ δ᾽ ἔγχεα μακρὰ πέπηγεν. 135 Αὐτὰρ Ἀλέξανδρος καὶ ἀρηΐφιλος Μενέλαος μακρῇς ἐγχείῃσι μαχήσονται περὶ σεῖο· τῷ δέ κε νικήσαντι φίλη κεκλήσῃ ἄκοιτις.
Είπε η θεά και τρυφερήν της βάζει επιθυμίαν του πρώτου ανδρός της χώρας της και των γλυκών γονέων.	Ὣς εἰποῦσα θεὰ γλυκὺν ἵμερον ἔμβαλε θυμῷ ἀνδρός τε προτέρου καὶ ἄστεος ἠδὲ τοκήων· 140
Κι ευθύς από τον θάλαμον μ’ ένα λευκό μαγνάδι η Ελένη εχύθη και θερμά τα δάκρυα της κυλούσαν. Και δυο της θεράπαινες, η κόρη του Πιτθέως Αίθρα και η μεγαλόφθαλμη Κλυμένη ακολουθούσαν. Και των Σκαιών Πυλών ευθύς τον πύργον ανεβήκαν.	αὐτίκα δ᾽ ἀργεννῇσι καλυψαμένη ὀθόνῃσιν ὁρμᾶτ᾽ ἐκ θαλάμοιο τέρεν κατὰ δάκρυ χέουσα οὐκ οἴη, ἅμα τῇ γε καὶ ἀμφίπολοι δύ᾽ ἕποντο, Αἴθρη[1] Πιτθῆος θυγάτηρ, Κλυμένη τε βοῶπις· αἶψα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἵκανον ὅθι Σκαιαὶ πύλαι ἦσαν. 145
Και ο Πρίαμος, ο Πάνθοος, ο Λάμπος, ο Θυμοίτης, ο Ικετάων, βλάστημα του Άρη, και ο Κλυτίος, και δύο φρονιμότατοι Αντήνωρ και Ουκαλέγων, όλοι των Τρώων αρχηγοί και σύμβουλοι εκαθόνταν στον πύργον των Σκαιών Πυλών, που γέροντες ως ήσαν είχαν αφήσει τ’ άρματα, αλλ’ ήσαν δημηγόροι εξαίρετοι και ομοίαζαν τους τζίτζικες που χύνουν από το πυκνό φύλλωμα την ιλαρή λαλιά τους. Κι άμ’ είδαν, ως εσίμωνε στον πύργον την Ελένην, συνομιλούσαν σιγανά με λόγια φτερωμένα:	Οἳ δ᾽ ἀμφὶ Πρίαμον καὶ Πάνθοον[2] ἠδὲ Θυμοίτην Λάμπόν τε Κλυτίον θ᾽ Ἱκετάονά τ᾽ ὄζον Ἄρηος Οὐκαλέγων τε καὶ Ἀντήνωρ πεπνυμένω ἄμφω ἥατο δημογέροντες ἐπὶ Σκαιῇσι πύλῃσι, γήραϊ δὴ πολέμοιο πεπαυμένοι, ἀλλ᾽ ἀγορηταὶ 150 ἐσθλοί, τεττίγεσσιν ἐοικότες οἵ τε καθ᾽ ὕλην δενδρέῳ ἐφεζόμενοι ὄπα λειριόεσσαν ἱεῖσι· τοῖοι ἄρα Τρώων ἡγήτορες ἧντ᾽ ἐπὶ πύργῳ. Οἳ δ᾽ ὡς οὖν εἴδονθ᾽ Ἑλένην ἐπὶ πύργον ἰοῦσαν, ἦκα πρὸς ἀλλήλους ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευον· 155
«Κρίμα δεν έχουν οι Αχαιοί, δεν έχουν κρίμα οι Τρώες χάριν ομοίας γυναικός τόσον καιρόν να πάσχουν. Τωόντι ομοιάζει ωσάν θεάς η τρομερή θωριά της. Αλλά και ως είναι ασύγκριτη καλύτερα να φύγη παρά να μείνη συμφορά σ’ εμάς και στα παιδιά μας.»	οὐ νέμεσις Τρῶας καὶ ἐϋκνήμιδας Ἀχαιοὺς τοιῇδ᾽ ἀμφὶ γυναικὶ πολὺν χρόνον ἄλγεα πάσχειν· αἰνῶς ἀθανάτῃσι θεῇς εἰς ὦπα ἔοικεν· ἀλλὰ καὶ ὧς τοίη περ ἐοῦσ᾽ ἐν νηυσὶ νεέσθω, μηδ᾽ ἡμῖν τεκέεσσί τ᾽ ὀπίσσω πῆμα λίποιτο.
Και ο Πρίαμος εκάλεσε σιμά του την Ελένην:	Ὣς ἄρ᾽ ἔφαν, Πρίαμος δ᾽ Ἑλένην ἐκαλέσσατο φωνῇ·
«Προχώρησε, παιδί μου, εδώ κοντά μου να καθίσης τον πρώτον άνδρα σου να ιδής, τους συγγενείς και φίλους. Συ δεν μου πταίεις, οι θεοί μου πταίουν, οπού εκείνοι μ’ έριξαν στον πολύθρηνον των Αχαιών αγώνα. Κι εκείνον τον θεόρατον να μου ονομάσης άνδρα που ανάμεσα των Αχαιών τόσο λαμπρά φαντάζει.	δεῦρο πάροιθ᾽ ἐλθοῦσα φίλον τέκος ἵζευ ἐμεῖο, ὄφρα ἴδῃ πρότερόν τε πόσιν πηούς τε φίλους τε· οὔ τί μοι αἰτίη ἐσσί, θεοί νύ μοι αἴτιοί εἰσιν οἵ μοι ἐφώρμησαν πόλεμον πολύδακρυν Ἀχαιῶν· 165 ὥς μοι καὶ τόνδ᾽ ἄνδρα πελώριον ἐξονομήνῃς ὅς τις ὅδ᾽ ἐστὶν Ἀχαιὸς ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε.
Αλήθεια, στο ανάστημα τον υπερβαίνουν κι άλλοι, αλλ’ άνδρα ως αυτόν καλόν και σεβαστόν δεν είδα εις την ζωήν μου. Φαίνεται τωόντι βασιλέας.»	Ἤτοι μὲν κεφαλῇ καὶ μείζονες ἄλλοι ἔασι, καλὸν δ᾽ οὕτω ἐγὼν οὔ πω ἴδον ὀφθαλμοῖσιν, οὐδ᾽ οὕτω γεραρόν· βασιλῆϊ γὰρ ἀνδρὶ ἔοικε. 170
Και προς αυτόν απάντησεν η Ελένη γυνή θεία:	Τὸν δ᾽ Ἑλένη μύθοισιν ἀμείβετο δῖα γυναικῶν·
«Σέβας και φόβον, ω γλυκέ, σου έχω, πενθερέ μου. Κάλλιο να είχα σκοτωθή, παρά να φύγ’, οϊμένα, με τον υιόν σου, αφήνοντας τον θάλαμον, τους φίλους, τες τρυφερές μου ομήλικες, την μόνην θυγατέρα. Αλλ’ έζησα. Να φθείρεται στα κλάματα η ζωή μου. Αλλά σ’ αυτό που μ’ ερωτάς εγώ θα σου απαντήσω. Εκείνος είναι ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων, συνάμα βασιλιάς καλός και ανδρείος πολεμάρχος και ανδράδελφον, έναν καιρόν, εγώ τον είχα η σκύλα!»	αἰδοῖός τέ μοί ἐσσι φίλε ἑκυρὲ δεινός τε· ὡς ὄφελεν θάνατός μοι ἁδεῖν κακὸς ὁππότε δεῦρο υἱέϊ σῷ ἑπόμην θάλαμον γνωτούς τε λιποῦσα παῖδά τε τηλυγέτην καὶ ὁμηλικίην ἐρατεινήν. 175 Ἀλλὰ τά γ᾽ οὐκ ἐγένοντο· τὸ καὶ κλαίουσα τέτηκα. Τοῦτο δέ τοι ἐρέω ὅ μ᾽ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς· οὗτός γ᾽ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων, ἀμφότερον βασιλεύς τ᾽ ἀγαθὸς κρατερός τ᾽ αἰχμητής· δαὴρ αὖτ᾽ ἐμὸς ἔσκε κυνώπιδος, εἴ ποτ᾽ ἔην γε. 180
Και ο γέρος τον εθαύμασε και είπε: «Ευτυχισμένε Ατρείδη, θεαγάπητε, καλόμοιρε, τωόντι σου πρέπει τόσων Αχαιών εσύ να βασιλεύης. Και στης Φρυγίας μια φορά τ’ αμπελοφόρα μέρη επήγα κι είδα πληθυσμόν Φρυγών των ιππομάχων, και τότ’ εστρατοπέδευαν στες όχθες του Σαγγάρου, του θείου Μύγδονος λαοί συνάμα και του Οτρέως, ότι βοηθός τους έφθασα κι εγώ να πολεμήσω, όταν αυτού τες ίσανδρες κτυπούσαν Αμαζόνες. Αλλ’ ήσαν ολιγότεροι των Αχαιών εκείνοι.»	Ὣς φάτο, τὸν δ᾽ ὁ γέρων ἠγάσσατο φώνησέν τε· ὦ μάκαρ Ἀτρεΐδη μοιρηγενὲς ὀλβιόδαιμον, ἦ ῥά νύ τοι πολλοὶ δεδμήατο κοῦροι Ἀχαιῶν. Ἤδη καὶ Φρυγίην[3] εἰσήλυθον ἀμπελόεσσαν, ἔνθα ἴδον πλείστους Φρύγας ἀνέρας αἰολοπώλους λαοὺς Ὀτρῆος καὶ Μυγδόνος ἀντιθέοιο, οἵ ῥα τότ᾽ ἐστρατόωντο παρ᾽ ὄχθας Σαγγαρίοιο· καὶ γὰρ ἐγὼν ἐπίκουρος ἐὼν μετὰ τοῖσιν ἐλέχθην ἤματι τῷ ὅτε τ᾽ ἦλθον Ἀμαζόνες ἀντιάνειραι· ἀλλ᾽ οὐδ᾽ οἳ τόσοι ἦσαν ὅσοι ἑλίκωπες[4] Ἀχαιοί. 190
Δεύτερον είδε ο Πρίαμος τον Οδυσσέα κι είπε: «Παιδί μου, τώρα λέγε μου ποιος είναι πάλι εκείνος. του Ατρείδη Αγαμέμνονος στ’ ανάστημα δεν φθάνει, αλλ’ έχει αυτός πλατύτερα τα στήθη και τους ώμους. Άφησε κάτω τ’ άρματα στην γην τη πολυθρέπτραν, και μόνος περιφέρεται στες τάξεις των ανδρείων. Τον παρομοιάζω με τρανό δασύμαλλο κριάρι, οπού διαβαίνει απέραντην κοπήν λευκών προβάτων.». Η Ελένη κόρη του Διός, σ’ εκείνον απαντούσε:	Δεύτερον αὖτ᾽ Ὀδυσῆα ἰδὼν ἐρέειν᾽ ὁ γεραιός· εἴπ᾽ ἄγε μοι καὶ τόνδε φίλον τέκος ὅς τις ὅδ᾽ ἐστί· μείων μὲν κεφαλῇ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο, εὐρύτερος δ᾽ ὤμοισιν ἰδὲ στέρνοισιν ἰδέσθαι. Τεύχεα μέν οἱ κεῖται ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ, 195 αὐτὸς δὲ κτίλος ὣς ἐπιπωλεῖται στίχας ἀνδρῶν· ἀρνειῷ μιν ἔγωγε ἐΐσκω πηγεσιμάλλῳ, ὅς τ᾽ οἰῶν μέγα πῶϋ διέρχεται ἀργεννάων. Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειθ᾽ Ἑλένη Διὸς ἐκγεγαυῖα·
«Αυτός είναι ο πολύβουλος Λαερτιάδης Οδυσσέας οπού ανετράφη στον δήμο της πετρωτής Ιθάκης και πολλούς δόλους και άπειρα σοφίσματα γνωρίζει».	οὗτος δ᾽ αὖ Λαερτιάδης πολύμητις Ὀδυσσεύς, 200 ὃς τράφη ἐν δήμῳ Ἰθάκης κραναῆς περ ἐούσης εἰδὼς παντοίους τε δόλους καὶ μήδεα πυκνά.
Και προς αυτήν απάντησεν ο συνετός Αντήνωρ:	Τὴν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀντήνωρ[5] πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«Λόγον τωόντι αληθινόν, ω δέσποινα, μας είπες. Γιατ’ ήλθ’ εκείνος άλλοτε για σέν’ απεσταλμένος εδώ με τον Μενέλαον και φιλικά στο σπίτι τους δέχθηκα κι εγνώρισα την πλάση και των δύο και την μεγάλην σύνεσιν. Αλλ’ όταν εσταθήκαν των Τρώων εις την σύνοδον ο Ατρείδης τον περνούσε με τους μεγάλους ώμους του, και ότ’ ήσαν καθισμένοι εφάνη σεβαστότερος ο θείος Οδυσσέας.	ὦ γύναι ἦ μάλα τοῦτο ἔπος νημερτὲς ἔειπες· ἤδη γὰρ καὶ δεῦρό ποτ᾽ ἤλυθε δῖος Ὀδυσσεὺς 205 σεῦ ἕνεκ᾽ ἀγγελίης σὺν ἀρηϊφίλῳ Μενελάῳ· τοὺς δ᾽ ἐγὼ ἐξείνισσα καὶ ἐν μεγάροισι φίλησα, ἀμφοτέρων δὲ φυὴν ἐδάην καὶ μήδεα πυκνά. Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Τρώεσσιν ἐν ἀγρομένοισιν ἔμιχθεν στάντων μὲν Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους, 210 ἄμφω δ᾽ ἑζομένω γεραρώτερος ἦεν Ὀδυσσεύς·
Αλλ’ όταν λόγους συνετούς να ειπουν στα πλήθη αρχίσαν, γοργότατα ο Μενέλαος και σύντομα ομιλούσε, αλλά κοφτά, γλυκά πολύ, χωρίς στιγμήν να φύγη απ’ τον σκοπόν, νεώτερος αν κι ήταν του Οδυσσέα.	ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μύθους καὶ μήδεα πᾶσιν ὕφαινον ἤτοι μὲν Μενέλαος ἐπιτροχάδην ἀγόρευε, παῦρα μὲν ἀλλὰ μάλα λιγέως, ἐπεὶ οὐ πολύμυθος οὐδ᾽ ἀφαμαρτοεπής· ἦ καὶ γένει ὕστερος ἦεν.
Αλλ’ όταν ο πολύβουλος σηκώθηκε Οδυσσέας, στέκονταν με τα μάτια του στη γη προσηλωμένα, και μήτ’ εμπρός το σκήπτρο του κινούσε μήτ’ οπίσω και το βαστούσε ασάλευτο σαν πράξη να μην είχε, θα’λεγες που’ναι ένας μωρός κι από χολήν γεμάτος.	Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πολύμητις ἀναΐξειεν Ὀδυσσεὺς στάσκεν, ὑπαὶ δὲ ἴδεσκε κατὰ χθονὸς ὄμματα πήξας, σκῆπτρον δ᾽ οὔτ᾽ ὀπίσω οὔτε προπρηνὲς ἐνώμα, ἀλλ᾽ ἀστεμφὲς ἔχεσκεν ἀΐδρεϊ φωτὶ ἐοικώς· φαίης κε ζάκοτόν τέ τιν᾽ ἔμμεναι ἄφρονά τ᾽ αὔτως.220
Αλλ’ άμ’ από τα στήθη του βγήκε η φωνή η μεγάλη και ωσάν πυκνές χιονόψιχες οι λόγοι του πετιόταν, θνητός δεν ήταν άξιος να μετρηθή μ’ εκείνον. Και τότε δεν μας ξίπασεν η όψις του ωσάν πρώτα.».	Ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ὄπα[6] τε μεγάλην ἐκ στήθεος εἵη καὶ ἔπεα νιφάδεσσιν ἐοικότα χειμερίῃσιν, οὐκ ἂν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆΐ γ᾽ ἐρίσσειε βροτὸς ἄλλος· οὐ τότε γ᾽ ὧδ᾽ Ὀδυσῆος ἀγασσάμεθ᾽ εἶδος ἰδόντες.
Και τρίτον είδ’ ο γέροντας τον Αίαντα κι ερώτα:	Τὸ τρίτον αὖτ᾽ Αἴαντα ἰδὼν ἐρέειν᾽ ὃ γεραιός· 225
«Και αυτός ποιος είν’ ο εξαίσιος που τους μεγάλους ώμους υψώνει και την κεφαλήν επάνω των Αργείων»	τίς τὰρ ὅδ᾽ ἄλλος Ἀχαιὸς ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε ἔξοχος Ἀργείων κεφαλήν τε καὶ εὐρέας ὤμους;
Απάντησε η μακρόπεπλη Ελένη γυνή θεία:	τὸν δ᾽ Ἑλένη τανύπεπλος ἀμείβετο δῖα γυναικῶν·
«Ο Αίας ο γιγάντινος, των Αχαιών ο στύλος πλησίον στέκει ωσάν θεός μες στων Κρητών τα πλήθη ο Ιδομενεύς και ολόγυρα οι Κρήτες πολεμάρχοι. Συχνά τον φιλοξένησε στο σπίτι μας ο ανδρείος Μενέλαος, ότ’ έρχονταν εκείνος απ’ την Κρήτην. Κι όλους τους άλλους Αχαιούς και βλέπω και γνωρίζω και θα ημπορούσ’ αλάθευτα να ειπώ τα ονόματά τους, και δύο μόνο βασιλείς να ιδώ δεν κατορθώνω τον Κάστορα ιπποδαμαστήν, τον πύκτην Πολυδεύκην κι είναι αδελφοί μου, από μια μητέρα γεννημένοι. Μήπως στην Λακεδαίμονα την ποθητήν εμείναν, ή με τους άλλους έφθασαν κι εκείνοι στην Τρωάδα, αλλά δεν θέλουν να φανούν στες μάχες των ανδρείων, μην πάρουν από τ’ όνειδος και από την εντροπή μου»;	οὗτος δ᾽ Αἴας ἐστὶ πελώριος ἕρκος Ἀχαιῶν· Ἰδομενεὺς δ᾽ ἑτέρωθεν ἐνὶ Κρήτεσσι θεὸς ὣς 230 ἕστηκ᾽, ἀμφὶ δέ μιν Κρητῶν ἀγοὶ ἠγερέθονται. Πολλάκι μιν ξείνισσεν ἀρηΐφιλος Μενέλαος οἴκῳ ἐν ἡμετέρῳ ὁπότε Κρήτηθεν ἵκοιτο. Νῦν δ᾽ ἄλλους μὲν πάντας ὁρῶ ἑλίκωπας Ἀχαιούς, οὕς κεν ἐῢ γνοίην καί τ᾽ οὔνομα μυθησαίμην· 235 δοιὼ δ᾽ οὐ δύναμαι ἰδέειν κοσμήτορε λαῶν Κάστορά θ᾽ ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα αὐτοκασιγνήτω, τώ μοι μία γείνατο μήτηρ. Ἢ οὐχ ἑσπέσθην Λακεδαίμονος ἐξ ἐρατεινῆς, ἢ δεύρω μὲν ἕποντο νέεσσ᾽ ἔνι ποντοπόροισι, 240 νῦν αὖτ᾽ οὐκ ἐθέλουσι μάχην καταδύμεναι ἀνδρῶν αἴσχεα δειδιότες καὶ ὀνείδεα πόλλ᾽ ἅ μοί ἐστιν.
Αυτά ’λεγε και από καιρόν τους είχε η γη σκεπάσει εκεί στην Λακεδαίμονα, στην ποθητήν πατρίδα.	Ὣς φάτο, τοὺς δ᾽ ἤδη κάτεχεν φυσίζοος αἶα ἐν Λακεδαίμονι αὖθι φίλῃ ἐν πατρίδι γαίῃ.

ß à

G

---

[1] Άλλη μια αναφορά στην εποχή του Θησέα η οποία πολύ κοντά στο πρόσφατο παρελθόν. Η Αίθρα ήταν η μητέρα του Θησέα. Κόρη του Πιτθέα, βασιλιά της Τροιζήνας. Ο Αιγέας, γυρίζοντας από τους Δελφούς, πέρασε από εκεί, και ο Πιτθέας ‘τον διηπάτησε’ (όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, Βίος ΘΗΣΕΩΣ, 3.4) ώστε να συνευρεθεί με την κόρη του την Αίθρα και να αποκτησει από αυτόν έναν γιο, τον Θησέα. Ο Θησέας όταν ήταν παιδί, θαύμαζε τον ΗΡΑΚΛΗ. Η Αίθρα αυτή βρίσκεται, γερόντισσα πλέον, να είναι θεραπαινίδα της Ελένης, στην Τροία. Η Αίθρα (μητέρα του Θησέα) και η Αλκμήνη (μητέρα του Ηρακλή) ήταν ξαδέλφες. Ο Πιτθέας (πατερας της Αίθρας και η Λυσιδίκη η μητέρα της Αλκμήνης ήταν αδέλφια, παιδιά της Ιπποδάμειας και του Πέλοπα). Ο Θησέας δηλαδή και ο Ηρακλής ήταν δεύτερα ξαδέλφια.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Βίος Θησέως :

[3.1] Θησέως τὸ μὲν πατρῷον γένος εἰς Ἐρεχθέα καὶ τοὺς πρώτους αὐτόχθονας ἀνήκει, τῷ δὲ μητρῴῳ Πελοπίδης ἦν. Πέλοψ γὰρ οὐ χρημάτων πλήθει μᾶλλον ἢ παίδων μέγιστον ἴσχυσε τῶν ἐν Πελοποννήσῳ βασιλέων, πολλὰς μὲν ἐκδόμενος θυγατέρας τοῖς ἀρίστοις, πολλοὺς δὲ ταῖς πόλεσιν υἱοὺς ἐγκατασπείρας ἄρχοντας· ὧν εἷς γενόμενος Πιτθεύς, ὁ Θησέως πάππος, πόλιν μὲν οὐ μεγάλην τὴν Τροιζηνίων ᾤκισε, δόξαν δὲ μάλιστα πάντων ὡς ἀνὴρ λόγιος ἐν τοῖς τότε καὶ σοφώτατος ἔσχεν. [3.2] ἦν δὲ τῆς σοφίας ἐκείνης τοιαύτη τις, ὡς ἔοικεν, ἰδέα καὶ δύναμις, οἵᾳ χρησάμενος Ἡσίοδος εὐδοκίμει μάλιστα περὶ τὰς ἐν τοῖς Ἔργοις γνωμολογίας. καὶ μίαν γε τούτων ἐκείνην λέγουσι Πιτθέως εἶναι,

μισθὸς δ᾽ ἀνδρὶ φίλῳ εἰρημένος ἄρκιος ἔστω.

τοῦτο μὲν οὖν καὶ Ἀριστοτέλης ὁ φιλόσοφος εἴρηκεν, ὁ δ᾽ Εὐριπίδης, τὸν Ἱππόλυτον ἁγνοῦ Πιτθέως παίδευμα προσειπών, ἐμφαίνει τὴν περὶ τὸν Πιτθέα δόξαν.

[3.3] Αἰγεῖ δὲ παίδων δεομένῳ τὴν Πυθίαν ἀνελεῖν λέγουσι τὸν θρυλούμενον χρησμόν, διακελευομένην μηδεμιᾷ γυναικὶ συγγενέσθαι πρὶν ἐλθεῖν εἰς Ἀθήνας, οὐ πάνυ δὲ τοῦτο φράζειν εὐδήλως δοκοῦσαν· ὅθεν εἰς Τροιζῆτα παρελθὼν ἀνεκοινοῦτο Πιτθεῖ τὴν τοῦ θεοῦ φωνὴν οὕτως ἔχουσαν·

ἀσκοῦ τὸν προὔχοντα πόδα, μέγα φέρτατε λαῶν,
μὴ λύσῃς πρὶν δῆμον Ἀθηνέων εἰσαφικέσθαι·

ἃ δῆλον ὅτι νοήσας ὁ Πιτθεύς, [3.4] ἔπεισεν αὐτὸν ἢ διηπάτησε τῇ Αἴθρᾳ συγγενέσθαι. συνελθὼν δὲ καὶ γνοὺς ἐκεῖνος ὅτι τῇ Πιτθέως θυγατρὶ συγγέγονε, καὶ κύειν αὐτὴν ὑπονοήσας, ἀπέλιπε ξίφος καὶ πέδιλα κρύψας ὑπὸ πέτραν μεγάλην, ἐντὸς ἔχουσαν κοιλότητα συμμέτρως ἐμπεριλαμβάνουσαν τὰ κείμενα. [3.5] φράσας δὲ πρὸς μόνην ἐκείνην, καὶ διακελευσάμενος, ἂν υἱὸς ἐξ αὐτοῦ γένηται, καὶ λαβὼν ἀνδρὸς ἡλικίαν δυνατὸς ᾖ τὴν πέτραν ἀναστῆσαι καὶ ὑφελεῖν τὰ καταλειφθέντα, πέμπειν πρὸς αὐτὸν ἔχοντα ταῦτα μηδενὸς εἰδότος, ἀλλ᾽ ὡς ἔνεστι μάλιστα λανθάνοντα πάντας (ἰσχυρῶς γὰρ ἐδεδοίκει τοὺς Παλλαντίδας, ἐπιβουλεύοντας αὐτῷ καὶ διὰ τὴν ἀπαιδίαν καταφρονοῦντας· ἦσαν δὲ πεντήκοντα παῖδες ἐκ Πάλλαντος γεγονότες), ἀπῄει.

[4.1] τεκούσης δὲ τῆς Αἴθρας υἱόν, οἱ μὲν εὐθὺς ὀνομασθῆναι Θησέα λέγουσι διὰ τὴν τῶν γνωρισμάτων θέσιν, οἱ δὲ ὕστερον Ἀθήνησι παῖδα θεμένου τοῦ Αἰγέως αὐτόν. τρεφόμενον δὲ ὑπὸ τοῦ Πιτθέως ἐπιστάτην ἔχειν καὶ παιδαγωγὸν ὄνομα Κοννίδαν, ᾧ μέχρι νῦν Ἀθηναῖοι μιᾷ πρότερον ἡμέρᾳ τῶν Θησείων κριὸν ἐναγίζουσι, μεμνημένοι καὶ τιμῶντες πολὺ δικαιότερον ἢ Σιλανίωνα τιμῶσι καὶ Παρράσιον, εἰκόνων Θησέως γραφεῖς καὶ πλάστας γενομένους.....

[7.1] ἐτύγχανον δὲ καὶ γένους κοινωνοῦντες ἐξ ἀνεψιῶν ὄντες. Αἴθρα μὲν γὰρ ἦν Πιτθέως θυγάτηρ, Ἀλκμήνη δὲ Λυσιδίκης, Λυσιδίκη δὲ καὶ Πιτθεὺς ἀδελφοὶ γεγονότες ἐξ Ἱπποδαμείας καὶ Πέλοπος.

[2] Για τον Πάνθοο λέγεται πως ήταν ιερέας του Απόλλωνα στους Δελφούς. Γιος του Όθρυ, πατέρας του Εύφορβου και του Πολυδάμαντα. Εξαιτίας της ομορφιάς του τον άρπαξε ο Αντήνορας, που τον έφερε στην Τροία και εκεί έγινε ιερέας του Απόλλωνα. [Βλ. Ιλιάδος Ραψωδία Π, στ. 806, και Ραψωδία Ρ, στ. 59, όπου σκοτώνει ο Μενέλαος τον Εύφορβο.].

Για τον Πολυδάμαντα βλ. Ιλιάδος Ραψωδία Λ, στ. 57, Ραψωδία Ρ, στ. 600 κ.εξ., και Ραψωδία Σ, στ. 249 κ.εξ.

[3] Εδώ να αναφέρουμε μερικά γενεαλογικά στοιχεία για την οικογένεια των Ατρειδών :

Ο ποταμός Ασωπός και η Μετώπη, κόρη του ποταμού Λάδωνα και της Γαίας, γέννησαν 12 κόρες και 2 γιους, ανάμεσά τους και η Άρπινα.

Η Άρπινα, μαζί με το θεό Άρη γέννησε τον Οινόμαο, βασιλιά της Πίσης στην Ήλιδα και σύζυγο της Στερόπης, γέννησε την Ιπποδάμεια.

Ο Τάνταλος, γιος του Δία, αδελφός της Νιόβης και του Βροτέα και βασιλιάς της Σίπυλου στη Φρυγία, με την Ωκεανίδα Διώνη, γέννησε τον Πέλοπα.

Ο Πέλοπας, μετά τον κατατεμαχισμό του από τον πατέρα του, επαναφέρθηκε στη ζωή από το Δία και, διωκόμενος από το βασιλιά της Τροίας, Ίλο, μετέβηκε στην Ήλιδα, όπου και ερωτεύτηκε την Ιπποδάμεια.

Η Ιπποδάμεια, κόρη του Οινόμαου, μαζί με τον Πέλοπα, γιο του Τάνταλου και της Ωκεανίδας Διώνης, και εγγονό του Δία, γέννησαν τον Ατρέα, το Θυέστη, τη Νικίππη, τον Πιτθέα, ενώ εξώγαμος γιος του Πέλοπα ήταν και ο Χρύσιππος, και έτσι δημιουργήθηκε η δυναστεία των Ατρειδών (12ος - 9ος αιώνας π.Χ.).

Ο Ατρέας νυμφεύτηκε την Αερόπη και γέννησαν τον Αγαμέμνονα και το Μενέλαο, ενώ ο Θυέστης γέννησε, με την εξαπατημένη γυναίκα του αδελφού του, Αερόπη, τον Αγλαό, τον Καλαό, τον Ορχομενό, την Πελοπία, τον Πλεισθένη και τον Τάνταλο. Μαζί με την κόρη του, Πελοπία, γέννησε τον Αίγισθο.

Η Αερόπη ήταν κόρη του Κατρέα και της Φρονίας. Ο Κατρέας ήταν γιος του Μίνωα και της Πασιφάης, αδελφός του Ανδρόγεω, της Ακάλης, της Αριάδνης, του Γλαύκου, του Δευκαλίωνα και της Φαίδρας. Η μητέρα του ήταν κόρη του Ηλίου και της Περσηίδας, ενώ ο πατέρας του ήταν γιος του Δία και της Ευρώπης, αδελφός του Ραδάμανθυ και του Σαρπηδόνα.

Γι’ αυτόν τον λόγο, λοιπόν, εξ αιτίας της καταγωγής του Πέλοπα, ο ΠΡΙΑΜΟΣ «θυμάται» σε αυτό το ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ σημείο, τους ΦΡΥΓΕΣ.

Τους ΦΡΥΓΕΣ από την Ασκανία τους βρισκουμε να πολεμούν με το μέρος των ΤΡΩΩΝ στην :

ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Β΄, στ. 862-863:

Φόρκυς αὖ Φρύγας ἦγε καὶ Ἀσκάνιος θεοειδὴς

τῆλ᾽ ἐξ Ἀσκανίης· μέμασαν δ᾽ ὑσμῖνι μάχεσθαι.

Τους Φρύγας τους πολεμικούς από την Ασκανίαν

ο θεϊκός Ασκάνιος και ο Φόρκυς διοικουσαν.

[4] ΕΛΙΚΩΨ = αυτός που έχει εύστροφα μάτια, έξυπνο βλέμμα.

[5] O Αντήνωρ ήταν στην τάξη της Τροίας δεύτερος μετά τον Πρίαμο. Είχε σύζυγο την Θεανώ, κόρη του Κισσέως που ήταν η ιέρεια του Ναού της Αθηνάς, ο οποίος βρισκόταν στην ακρόπολη της Τροίας. (Βλ. ΙΛΙΑΔΟΣ ΡΑΨΩΔΙΑ Ζ, στ. 297).

Επειδή αυτός είχε φιλοξενήσει τον Μενέλαο και τον Οδυσσέα όταν είχαν πάει στην Τροία να ζητήσουν πίσω την Ελένη με ειρηνικό τρόπο, οι Έλληνες, κατά τον Τρωικό πόλεμο, δεν πείραξαν το σπίτι τους, σεβόμενοι τον δεσμό ‘ξενίας’ που τους συνέδεε

Ο Αντήνορας και η Θεανώ, μαζί με την οικογένειά τους, μετά τον Τρωικό πόλεμο, ΑΦΕΘΗΚΑΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ από τους Έλληνες.

Ο περιηγητής Παυσανίας, στο βιβλίο Χ, ‘Φωκικά’ (κεφ. 27, 4) , περιγράφοντας την ζωγραφιά του Πολύγνωτου που υπήρχε στους Δελφούς και απεικόνιζε την άλωση της Τροίας, αναφέρει πως είχε απεικονιστεί και η οικογένεια της Θεανούς και του Αντήνορα, να φορτώνουν τα απαραίτητα σε έναν όνο και να ετοιμάζονται να φύγουν στην Θράκη (εκεί όπου ήταν ο πατέρας της Θεανούς, ο Κισσεύς). Όπως λέει, είχε καταγραφεί και από τον Στράβωνα, 13:608: «Τον μεν ουν Αντήνορα και τους παίδας μετά των παραγενομένων ενετών εις την Θράκην περισωθήναι, κακείθεν διαπεσείν εις την λεγομένην κατά τον Αδρίαν Ενετικήν».

[6] Όπα = φωνή

Έπεα = λόγια