;dfrf/
lbg]z a:g]t
g]kfndf j[4j[4fx¿sf] hg;+Vof h;/L lg/Gt/ a9]/ uPsf] 5 To;/L g} pgLx¿k|lt ;fdflhs pk]Iff klg a9]/ uPsf] 5 . …cfuf] tfKg' d'9fsf] s'/f ;'Gg' a"9fsf]Ú eGg] g]kfnL pvfg …kfs]sf] wfgdf s] kfgL nfpg]Ú eGg]df kl/0ft x'“b} uPsf] 5 . o;n] ubf{ b]zsf kfsf gful/sx¿ Psf+sL hLjg lhpg afWo 5g\ .
lj=;= @)$* sf] hgu0fgfcg';f/ g]kfndf ^) jif{ pd]/ kf/ u/]sfx¿sf] ;+Vof !) nfv &! xhf/ @ ;o #$ lyof] eg] @)%* df of] ;+Vof !$ nfv && xhf/ # ;o &( k'u]sf] 5 .
g]kfndf ^) jif{dflysfx¿sf] hg;+Vof j[l4b/ ;g\ !(%@ df % k|ltzt, !(^! df %=@ k|ltzt !(&! df %=$ k|ltzt, !(*! df %=$ k|ltzt / !((! df %=* k|ltzt b]lvG5 . ;g\ !((! df % nfv @* xhf/ $ ;o (^ hgf dlxnf / % nfv $@ xhf/ & ;o #$ k'?if /x]sf]df hgu0fgf @)%* df cfOk'Ubf of] ;+Vof a9]/ & nfv $$ xhf/ * ;o $) k'?if / & nfv #@ xhf/ % ;o #( dlxnf k'u]sf] 5 . g]kfnsf] ;a} pd]/ ;d"xdWo] oxL Ps dfq ;d"x xf] h;sf] ;+Vof jif]{gL lg/Gt/ al9/x]sf] 5 .
;+o'Qm /fi6« ;+3sf] Ps cWoogcg';f/ ;g\ !(%) df ljZjdf ^) jif{ pd]/ k'u]sfx¿sf] ;+Vof @) s/f]8 lyof] . To;sf] @% jif{kl5 cyf{t ;g\ !(&% ;Dd cfOk'Ubf Tof] ;+Vof a9]/ #% s/f]8df k'u]sf] lyof] . /, clxn] Tof] ;+Vof %( s/f]8eGbf dfly k'u]sf] cg'dfg 5 . o;sf] %) k|ltzteGbf 7"nf] ef/ ljsf;zLn /fi6«x¿df k/]sf] ;d]t cWoogn] b]vfPsf] 5 .
dfG5] slt jif{sf] ePkl5 a'9f] x'G5 eGg]af/] Psdt kfO“b}g . ;fs{ /fi6«x¿d} klg o;sf] km/s–km/s dfkb08 5 . e"6fgdf %* jif{ gf3]kl5 j[4 dfGg] rng 5 eg] kfls:tfgdf ^), >Ln+sfdf %%, a+unfb]zdf %*, ef/tdf ^) / dflNbE;df ^% jif{nfO{ j[4fj:yf dfGg] u/]sf] b]lvG5 .
t/, g]kfndf >L % sf] ;/sf/n] %* jif{ k'u]kl5 sd{rf/Lx¿nfO{ clgjfo{ cjsfz lbg] u/]sf] 5 . lqljlj, lhNnf, k'g/fj]bg / ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLzx¿n] ^% jif{df cjsfz lng] u/]sf 5g\ .
/fi6« ;+3n] klg ^) jif{ k'u]sfx¿nfO{ j[4 dfg]sf] 5 eg] g]kfndf cGt/f{li6«o j[4 jif{ !((( dgfpg ul7t d"n ;ldltn] To;}nfO{ cg'df]bg u/]sf] cfwf/df ^) jif{ g} dfGg'kg]{ x'G5 . ;dfgtfsf] xs;DaGwL g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)$& sf] wf/f !! sf] k|ltaGwfTds jfSof+zdf dlxnf, afns, j[4, cfly{s–;fdflhs jf z}lIfs ?kn] lk5l8Psf ju{ cflbsf] ;+/If0f / ljsf;sf nflu 5§} sfg'gL Joj:yf ul/g] pNn]v 5 . t/, To;;DaGwL sfg'g cem} aGg ;s]sf] 5}g . To:t} wf/f @^ sf] pkwf/f ( df /fHon] cgfy afnaflnsf, dlxnf j[4 / cfzQmx¿sf nflu ;+/If0f / ljsf;sf nlu lzIff, :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iffsf] ljz]if Joj:yf ug]{ pNn]v 5 .
d'n'sL P]gsf] c+zj08f;DaGwL dxndf j[4j[4fx¿sf nflu afa'cfdf, 5f]/fx¿sf] c+za08f ubf{ afa'cfdf s'g} 5f]/f jf 5f]/L;“u a:g rfx]df ;f] s'/f a08fkqdf g} v'nfpgkg]]{ / To:tf] 5f]/f jf 5f]/Ln] cfdfafa'nfO{ ;“u} /fvL x]/rfx ug'{kg]{ Joj:yf u/]sf] 5 .
dfG5] a'9f] x'g' eg]sf] skfn kfSg', s'k|f] x'g' / df+zk]zLx¿ rfpl/g' dfq xf]Og 1fg, ;Lk / bIftfn] klg kl/kSj x'g' xf] . pgLx¿sf] cg'ej / 1fgn] kl/jf/, ;dfh / /fi6«sf nflu dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofpg ;S5 . xh'/af xh'/cfdfn] afnaflnsfnfO{ /flt ;'Tg] a]nf jf cGo a]nfdf ;'gfpg] /f]df~rs, ;fxl;s / k|]/0ffbfoL nf]s / gLlt syfx¿n] afn dgf]lj1fgdf /fd|f] 5fk 5f]8\g] ub{5 . h'g nf]s / gLlt syfx¿sf] 5fkn] kl5 o'jf cj:yfdf ;d]t k|]/0ffsf] sfd ul//x]sf] x'G5 . t/, cfw'lgs lj1fgn] 6]lnlehg h:tf dgf]/~hgsf ;fwg pTkfbg u/]/ afn / j[4x¿nfO{ Ps csf{af6 6f9f agfO lbPsf] 5 .
To;}klg j[4fj:yfdf xftv'§f sf“Dg], lgGb|f gnfUg] / PSnf]kg a9\b} hfg] x'G5 . o:tf] cj:yfdf pgLx¿nfO{ ;fyLsf] cfjZostf kb{5 . Tof] ;fyLsf] cfjZostf pgLx¿ afnaflnsfaf6 k"/f ug{ ;Sby] t/ o; cy{df 6]lnlehgh:tf ;fdu|L j[4fx¿sf nflu zq' g} ePsf 5g\ .
j[4j[4fx¿ cfkm"n] ;“ufn]sf cg'ejx¿ c?nfO{ af“8\g rfxG5g\ . t/, Tof] jftfj/0f pgLx¿n] kfpg ;s]sf 5}gg\ . 5f]/fa'xf/Lx¿ sfdsf] l;nl;nfdf aflx/ hfg' afWotf eO;s]sf] 5 . j[4j[4fx¿ ;w} kl/jf/sf] bf];|f] k|fyldstfdf x'g k'U5g\ . ;fdfGotM kl/jf/sf ;a} ;b:o cf–cfkm\gf] sfo{df h'6\g' kg]{ ePsfn] pgLx¿sf] :ofxf/ ug{ ufx|f] x'G5 . o;nfO{ pgLx¿ x]nf“ / pk]Iff u/]sf 7fGg k'U5g\ . /, o;}sf sf/0f sltko cj:yfdf kl/jf/df åGb l;h{gf x'g k'Ub5 . h;nfO{ kl/jf/sf] cGo ;b:on] …uf]? a'9f] ePkl5 eL/ vf]H5, dfG5] a'9f] ePkl5 lgx'“ vf]H5Ú ?kdf a'em\g k'U5g . o;n] kl/jf/df j[4 / kl/jf/sf cGo ;b:ox¿aLr b"/L a9fOlbG5 . o;af6 j[4j[4fx¿ cfkm"nfO{ emg PSnf] dxz'; ub{5g\ . o;} cj:yfdf pgLx¿ ;dfhaf6 klg lt/:s[t ePsf] dxz'; ug{ k'Ub5g\ . o;sf] sf/0f eg]sf] ;dfh kl/jt{g;“u} cfkm"nfO{ kl/jt{g u/fpg g;Sg' klg xf] .
;fdflhs ;'/Iff sfo{qmdcGtu{t ;/sf/ &% jif{ k'u]sf jf ;f]eGbf dflysf ;dfhsf Ho]i7 gful/snfO{{ dfl;s ? !%) / ^) jif{ pd]/ k'u]sf hLjg wfGg ;Sg] cfo;|f]t gePsf kl/jf/sf ;b:ox¿af6 x]/rfx gePsf, cfkm\gf] gfddf s'g} klg hUufhldg tyf ;DklQ gePsf ckx]lnt jf kltsf] k]G;g k|fKt gu/]sf ljwjf dlxnfnfO{ dfl;s ?= ! ;o eQf lbg] u/]sf] 5 . :yfgLo ljsf; dGqfnosf cg';f/ clxn] &% jif{ gf3]sf gful/sx¿sf] ;+Vof ! nfv xhf/ * ;o #$ /x]sf] 5 . o;afx]s ;/sf/n] sf7df8f}+sf] kz'kltdf Ps j[4f>dsf] Joj:yf u/]sf] 5 . of] j[4f>ddf ! ;o *) hgf j[4j[4fx¿ c6fpg] Ifdtf 5 . o;sf cnfj a6jn, jL/u~h, b]j3f6, wgs'6f, lj/f6gu/ / /fhlj/fhdf klg j[4f>d :yfkgf ePsf 5g\ . t/, tL ;adf % ;o j[4j[4f klg c6fpg ufx|f] k5{ .
csfn d[To' ePg eg] Ps ;do ;a} j[4 x'G5g\ . cGoq ^) jif{nfO{ j[4fj:yf eg]klg g]kfn h:tf] ljsf;zLn d'n'ssf gful/sx¿ $) ggf£b} a'9f] b]lvg] u/]sf 5g\ . ;fdfGotM j[4fj:yfn] sdhf]/ / /f]uL agfp“5 . t/, wgLdfgLsf] t'ngfdf u/La ;d'bfo jf kl/jf/sf j[4x¿sf] hLjg si6s/ / bogLo cj:yfdf /x]sf] b]lvG5 . cem sltko kl/jf/n] j[4j[4fx¿nfO{ j[4f>ddf nu]/ 5f]8\g] ;d]t u/]sf 5g\ . t;y{, klxn] t j[4j[4fnfO{ kl/jf/n] g} pgLx¿ cg'sn jftfj/0f agfpg'k5{ . pgLx¿nfO{ PSnf]kgaf6 d'Qm ug{ afnaflnsfnfO{ pgLx¿;“u a:g / v]Ng k|]l/t ug{' klg cfjZos b]lvG5 .
j[4j[4fx¿nfO{ cfb/ ;Ddfg ug]{ ;+:sf/ a;fNg] / pgLx¿;“u ePsf] 1fg / ;Lk gof“ k':tfn] l;Sg] jftfj/0f agfpg ;s] ;dfh / /fi6«n] ;d]t dxTjk"0f{ nfe lng;S5 . clxn] ;/sf/n] &% jif{ gf3]sfx¿nfO{ dfq j[4eQf lbg] u/]sf] 5 . To;nfO{ ^) jif{df emfg{ ;s] w]/} j[4x¿ nfeflGjt x'g]5g\ . j[4x¿sf] :jf:Yo hf“r lgMz'Ns / clgjfo{ ug'{ cfjZos eO;s]sf] 5 .
;a}nfO{ luHofO/x]5 /fd]5fksf vfgLlagfsf vfgL ufp“x?n]
lbg]z a:g]t
/fd]5f]k lhNnfsf pQ/L e]sdf s'g} To:tf] ufp“ 5}gg\ h;sf] k5fl8 …vfgLÚ zAb ghf]l8Psf] xf];\ . h:tf] 7f];]vfgL, r'r'/]vfgL, /:gfn'vfgL, 88'jfvfgL, ;f]q]gLvfgL, ;fq]vfgL, nfKrfg]vfgL, lxn]vfgL, k}/]vfgL, em'n]vfgL, a~r/]vfgL, leQ/LvfgL, cfv|]gLvfgL cflb .
To; e]ssf sl/a rf/ bh{geGbf a9L ufp“x?sf] gfdsf] k5fl8 …vfgLÚ zAb hf]l8Psf] 5 . t/, To; If]qdf 3/ 5fpg] 9+ufsf]afx]s cGo s'g} vfgL xfn ;+rfngdf 5}gg\ . of] 9+'ufvfgLs} cfwf/df o;/L ;a} ufp“sf] gfd …vfgLÚ ePsf] klg xf]Og .
o; lhNnfsf %% ufp“ ljsf; ;ldltdWo] sl/a #% uflj;x?df ®x]sf tfdf, kmnfd, l;;f, ce|v, uGws, l;nflht, s'l®g9'Ëf, r'g9'Ëf, DofUg];fO6 ® :n]6sf vfgLx?sf] cwfx e08f/ /x]sf] dflgG5 . To;f] t g]kfns} bf];|f] 7"nf] kmnfdvfgL 7f];]df lj=;= !(@! lt/af6} ;+rfngdf /x]sf] kfsfx? atfp5g\ . To;sf] k|df0f vfgL ;+rfngtfdf k|of]u ePsf cf}hf/x? oqtq 5l/Psf] cj:yfdf cem} /xg'n] klg lbO/x]sf] 5 . a'9fkfsfx?sf cg';f/ 7f];]df ;+rfng ePsf] vfgLsf sf/0f klg ;a} ufp“sf] gfddf …vfgLÚ zAb hf]l8Psf] xf]Og . o;f] x'g'df of] e]ssf ;a} :yfgdf vfgL x'g'n] xf] .
Toltdfq geP/ vfgL ;+rfng ubf{tfsf …wfpÚ kufNbf lgl:sPsf] ls6sf y'k|fx? klg ;j{q b]lvG5g\ . ToxL“ ls6sf sf/0f xhf/f}+ /f]kgL v]tLof]Uo hdLg …lsl6gL8f“8fÚ df kl/0ft ePsf 5g\ . /, ufp“sf] gfddf …vfgLÚ hf]l8Ph:t} af/Lx?sf] gfdsf cufl8 klg …ls6Ú hf]l8P/ lsl6gL8f“8f, lsl6gL kfvf, lsl6gL vf]N;f aGg k'u]sf 5g\ .
&% jifL{of j[4 lbns'df/L sfsL{sf cg';f/ 7f];]af6 lgsflnPsf] kmnfd Tolx+ ljleGg cf}hf/ lgdf{0f ug'{sf ;fy} g]kfn - sf7df8f}+ pkTosfnfO{ a'9fkfsfx? g]kfn eGg] ub{5g\_ / ef]6 -ltAat_ nluGYof] . hfgsf® a'9fkfsfx? lj=;+=!(*% eGbf cufl8;Dd ®fd]5fksf ljleGg :yfgx?df tfdfvfgL ;~rfng u®L vfgL ;~rfng ug]{n] jif{df ^) wfgL{ tfdf bf]nvf lhNnfsf] nfb'sdf nu]® ;®sf®nfO{ a'emfpg'kg]{ lgod ®x]sf] atfp“5g\ .
lj=;=!(@! tfsf g]kfn–ef]6 n8fO{sf a]nf tTsflng a[l6; ;®sf®n] 7f];] kmnfd vfgL ;~rfng ug{ ;xof]u u®]sf] lyof] . kmnfd k|zf]wgsf nflu cfjZos pks®0fx? snsQfaf6 NofP® ;f] vfgL ;~rfng ul®Psf] atfOG5 . To;a]nf ljz]if u®L o'4sf nflu cfjZos ;fdu|Lx? aGb's, v's'®L un, l5gf], emfDkfn, tL/h:tf ;fdfgx? oxf“ tof® ul/g] u/]sf] :yfgLo a'9fkfsfx? atfp“5g\ . oxL vfgLfa6 lgsflnPsf] kmnfdaf6 e?jf aGb's lgdf{0f ug{sf nflu oxf“ aGb's sf/vfgf ;d]t vf]lnPsf] lyof] . t/, clxn] vfgL;“u} aGb's sf/vfgf klg aGb ePsf] 5 . /, vfgL aGb's sf/vfgfsf] hUufdf xfn zf/bf dflj ;+rfng eO/x]sf] 5 . oxf“sf] kmnfd vfgL / aGb's sf/vfgf lj=;+=!((# b]lv aGb ePsf] kfsfx? atfp5g\ .
clxn] aGb's sf/vfgf gePklg kmnfd vfgL ;+rfng x'g'kg]{ :yfgLoaf;Lx?sf] dfu 5 . t/, g]kfns} bf];|f] 7"nf] dflgPsf] of] vfgL ;+rfng ug]{lt/ ;/sf/L ;f]r uPsf] b]lvb}g .
klxnf 9'Ëfsf l5gf]sf] e®df lbofnf]sf] aQL afn]® k'vf{x?n] tfdf, kmnfd lgsfn]® pkof]u ug]{ u®]sf] t® xfn ;fwg >f]t ;DkGg x'+bf klg oL vfgLx? ;~rfngdf gNofObf b]zsf] cy{tGq dfly p7\g g;s]sf] wf®0ff k"j{ ;f+;b b]jz+s® kf}8]nsf] 5 .
7f];]df kmnfdvfgL ;~rfng ePsf a]nf To; If]q cf;kf;sf @@ vfgLaf6 kmnfdsf] wfp lgsflnGYof] . tL vfgLaf6 lgsflnPsf] kmnfdaf6 lvDtL vf]nfdf agfOPsf kmnfd ;f“3' -emf]n'ª\u] k'n_ x? clxn];Dd k|of]udf 5g\ . tL k'nx? klg o'4s} k|of]usf nflu agfOPsf] x'g;Sg] 7x/ :yfgLoaf;Lx?sf] 5 .
Tolta]nf :yfgLo:t/df k|of]u x'g] xl/of, v's'/L kmfnLnufotsf ;a} cf}hf/x? :yfgLo ;Lk / kmnfdaf6 aGy] . t/, clxn] hdfgf cs}{ ePsf] 5 . vfgL ;+rfng x'“bf lg:s]sf] lsl6gL8f“8f vghf]t ug{ ljb]zaf6 NofOPsf] kmnfdsf cf}hf/x? k|of]u eO/x]sf 5g\ . k"j{ ;f+;b b]jz+s/ kf}8]n o;/L cfkm}df kmnfd}–kmnfdsf] y'k|f]df /x]sf ufp“x?df lx:b':tfgL kmnfdn] vghf]t u/]sf] b]v]/ k'vf{sf cfTdf /f]O/x]sf] atfpg'x'G5 .
tfdfnfO{ O{Zj/sf] k|lts wft' dfGg] / kfpdf nfu] lji0f' † lji0f' †† eGg] ;+:sf/ af]s]sf /fd]5fkaf;Lx? tfdfvfgLdfly 3/ agfP/ ljb]zL tfdfsf algagfp kftfåf/f lgld{t tfd|kqdf 5f]/Lsf] ljjfxdf uf]8f w'g' kg]{ afWotf lnP/ af“Rg' k/]sf]df k"vf{sf] :jfledfgn] luHofO/x]sf] kf}8]nsf] egfO 5 .
kf}8]nsf cg';f/ k'vf{n] s'6f]sf]bfnf]s} e/df ;+rfng u/]sf vfgLx? clxn]sf] cfw'lgs k|ljlw k|of]u u/]/ rnfpg g;Sg' /fHosf] sdhf]/L xf] .
g]kfnL kfv'/f / kl;gf l;nfªsf] sf]OnfvfgL / hok'/sf] kmnfdvfgLdf lslrP/ dg'{ / aUg' kl//x]sf] 5 t/ cfkm\g} cf“ugsf] cyfx ;Dkbf k|of]udf cfpg g;Sg' b'ef{Uo xf] .
t/, vfgL k'gM ;+rfngsf nflu tfs]tf gePsf] klg xf]Og . 7f];] uflj;sf k"j{ pkfWoIf dx]z k|wfgsf cg';f/ x/]s k6ssf] ufp“ kl/ifbn] vfgL ;+rfng ug{ dfu k|:tfj kl/t u/]/ lhlj;df k7fpg] u/]sf] 5 . t/, Toxf“af6 s'g} ;'g'jfO{ eO/x]sf] 5}g . To;f] t lhNnf kl/ifb\n] klg dfu k|:tfj /fli6«o of]hgf cfof]udf k7fpg] u/]sf] k"j{ pk;efklt /d]zs'df/ a:g]t ktfpg'x'G5 . t/, cfof]u] ;f] k|:tfjdfly s'g} sf/afxL ug]{ u/]sf] 5}g .
clxn] cfP/ o'jf k':tfn] Toxf“ vfgL 5 / s'g} ;do ;+rfng ;d]t ePsf] lyof] eGbf bGTosyf em} dfGg yfln;s]sf 5g\ . cem ufp“x?sf] gfdaf6 klg …vfgLÚ zAb x/fpg yfn]sf] 5 . clxn] 7f];]vfgL, r'r'/]vfgL / /:gfn'vfgL 7f];], r'r'/] / /:gfn' uflj;sf] gfdn] lrlgg yln;s]sf 5g\ . oxL qmd /xg] xf] eg] c? ufp“sf] gfdaf6 klg …vfgLÚ zAb x/fpg] lglZrt 5 .
s'zsf ;Gtfg s';'08fn] h+un 9fSg ;s]gg\
lbg]z a:g]t
k|]daxfb'/ s';'08f -jg/fhf_ n] kRrL;–tL; jif{sf] hjfgL cfkm\gf afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?;“u h+und} latfP . afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?sf] d[To'kl5 ha pd]/ 9lNsof] ta h+unaflx/sf] ;dfhdf cfP/ 3/hd u/] . clxn] pgL ^@ jif{sf] j[4 zl// lnP/ kl/jf/;lxt bfª lhNnfsf] lqe'jggu/ gu/kflnsfdf a;f]af; ul//x]sf 5g\ . t/, pgsf] cfkm\gf] eGg] Ps O~r klg hUuf 5}g . c?s}df Hofnfbf/L u/]/ pgL lhljsf rnfO/x]sf 5g\ .
dfgjefiffljb\ lj=s] /fgfdu/n] tgx'“af6 /fhfdfdf gfdsf s';'08f vf]hL u/]/ NofPkl5 dfq rrf{df cfPsf] of] hflt xfn b]ze/df @÷# ;osf] ;+Vofdf /x]sf] x'g ;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 . hgu0fgf @)%* n] s';'08fx?sf] ;+Vof ! ;o ^$ b]vfPsf] 5 . g]kfnsf] hg;+Vof ljt/0fdf ;a}eGbf sd hg;+Vof /x]sf] hflt oxL xf] . o;cl3 of] hflt s'g} hgu0fgfdf b]lvPsf] lyPg . cem vf]hL ub}{ hfg] xf] eg] of] ;+Vof a9\g ;Sg] dfgjzf:qLx? atfp“5g\ . t/, o; ljifodf /fgfdu/sf] ts{ km/s 5, pxf“sf cg';f/ clxn] b]lvPsf] ;+Vof …l7dfxfÚ x?sf] xf] .
cfkm\gf] 5'§} df}lns k/Dk/f af]s]sf s';'08fx? ljif]zu/L bfª, Ko'7fg, tgx'“, uf]vf{, kfNkf, /f]Nkf, lrtjgnufotsf lhNnfdf Ps b'O{ kl/jf/ /x]sf] atfOPsf] 5 .
k|]daxfb'/ s'';'08fsf cg';f/ klxn] s';'08fx?sf] 7"n} ;+Vof lyof] . kl5 pgLx?sf] ;d"x 5'l§b} hfg] qmddf w]/} h;f] klZrd sfnLkf/ - :ofª\hf, tgx'“ kfNkf_ lt/ uPsf lyP . ;w} Ps} 7fp“df ga:g] s';'08fx? s'g} 7fp“df s]xL ;do a:g} k/]klg cfkm\gf] emf“qmLnfO{ df6f] x]/fP/ dfq} a:by] . olb em“qmLn] Tof] :yfg pko'Qm 5}g, a:of] eg] /f]u nfU5, lj/fdL eOG5 jf dfG5] g} klg dg{ ;S5 eGof] eg] Toxf“ Ps /ft klg ga:g] u/]sf] s'/f k|]daxfb'/ atfp“5g\ . emf“qmLn] 7fp“ pko'Qm 5 eg]sf] v08df eg] kfP cf]8f/ gkfP ;]pnfn] af/]sf] uf]nf] 5fgf] ePsf] 3/ agfP/ Psb'O{ dlxgf;Dd a:g] ub{y] .
v'/ ePsf] hgfj/sf] df;' gvfg] s';'08fx? b"w, bxL / dxLb]lv 6f9} a:y] . s';'08fx? gª\u|f ePsf] kz'k+IfLsf] df;' dfq vfg] ub{y] . k|]daxfb'/sf cg';f/ uf]a/ 5'g'nfO{ pgLx? kfksd{ 7fGby] . pgLx?sf] vfGsL eg]sf] h+unL sGbd'n / dn;f“k|f], uf]xf]/f], nf]vs]{, sfnLhx? g} x'Gy] . t/, clxn] Tof] ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . k|]daxfb'/ eG5g–……clxn] t uf]a/ g5'g] / uf]? ghf]Tg] xf] eg] d'vdf df8 nfUb}g .ÚÚ
h+undf 3'Dbflkmbf{ pgLx?sf] cfkm\g} efiff, wd{ ;+:s[lt lyof] . s';'08fx?sf] vfd efiff du/;“u ldNbf]h'Nbf] /x]sf] efiffzf:qLx? atfp5g\ . clxn] pgLx?sf] efiff nf]k eO;s]sf] 5 . dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ g]kfndf s';'08f efiff wf/fk|jfx ?kdf af]Ng] hDdf tLg hgf dfq 5g\ . c?n] af]Ng] efiff z'4 s';''08f efiff xf]Og . c:6«]lnog dfgjzf:qL /]gxf8{n] s';'08f efiffsf ;}of} zAbx? !(&) lt/} ;+u|x u/]/ k|sfzd} Nofpg' ePsf] lyof] . To;}sf] cfwf/df hfkfgL efiffzf:qL ;'of]tf];L tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffaf/] cWoog ug'{ePsf] lyof] . dfgjzf:qL hf]xg /]gxf8{n] ug'{ ePs} cWoogsf cfwf/df tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffsf] cWoog ug'{ePsf] lyof] . pxf“sf cg';f/ s';'08fx?sf] efiff dWo Pl;ofsf] kfld/ If]qdf af]lng] j'?;f:sL efiff;“u ldNbf]h'Nbf] 5 eg] s';'08fx?sf] cg'xf/ b|ljl8ogx?;“u .
efiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ s';'08f efiffsf @( j6f zAb dfq klxrfg ePsf 5g\ . tgx'“df e]l§Psf /fhfdfdfn] ;d]t cfkm\gf] efiff w]/}hf;f] ljl;{;s]sf 5g\ . xfn;Dd e]l6Psf s';'08fx?df efiffsf] 1fg ePsf bfªsf k|]daxfb'/, tgx'“sf /fhfdfdf / csf{ Ps hgf dfq 5g\ . bfªsf k|]daxfb'/nfO{ #^ k|ltzt s';'08f efiffsf] 1fg 5 eg] /fhfdfdf;“u Tof] eGbf a9L /x]sf] kfOPsf] 5 .
t/, xfn cfP/ s';'08fx?sf] efiff dfq geP/ wd{–;+:s[lt ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . pgLx? df3];+qmflGtnfO{ ljz]if rf8sf ?kdf dgfpy] . t/, clxn] cGo hfltsf] ;Dks{df cfPkl5 bz}+–ltxf/h:tf rf8x? g} dgfpg yfln;s]sf 5g\ .
s';'08fx? cfkm"nfO{ s'zsf] ;Gtfg eGg ?rfp5g\ . k|]daxfb'/sf cg';f/ /fd / l;tfsf] b]xfGt ePkl5 b'O{ efO 5f]/fx?dWo] njn] /fdsf] /fHo ;Dxfn]/ a;] . t/, s'zn] /fHo gkfPkl5 pgL jg k;]/ jgs} /fhf ag] . sfnfGt/df s'zsf ;Gtfgx?nfO{ s';'08f eGg yflnof] . jgsf /fhf ePsf] gftfn] g} cfkm\gf k"vf{x?n] jgdf a:g] cGo hflt;“u s/ ;d]t p7fP/ vfg] u/]sf] k|]daxfb'/ atfp5g\ .
k|]daxfb'/ s';'08fnfO{ clxn] cfkm\gf] hflt nf]k ePsf] /fd|};“u yfxf 5 . pgL cfkm} klg s';'08faf6 jg/fhf eO;s]sf 5g\ . clxn] pgnfO{ cfkm\gf] hflt nf]k ePsf]df 7"nf] lrGtf 5 . pgL eG5g\–……s';'08fx? cem} vf]Hg] xf] eg] kQf nfUg ;S5g\ . xfd|f] hfltsf] /Iffsf nflu ;/sf/n] vf]hL ul/lbg' k¥of] . xfd|f] cfkm\g} efiff 5 To;nfO{ s;/L x'G5 lhljt /fVgnfO{ d2t ug'{ k¥of] . ÚÚ
pgL;“u} s[i0faxfb'/, ltnaxfb'/, wgaxfb'/, zflns/fd s';'08f -jg/fhf_ klg o;} ufp“df 5g\ . /fgfdu/sf cg';f/ bfªdf dfq} s';'08fx?sf] ( 3/ 5g\ . t/, ;dfhdf a9\b} uPsf] cGt/hftLo ljjfxsf sf/0f s';'08fx? ;+s6df k/]sf 5g\ . c? s]xL jif{ oxL cj:yf /xg] xf] eg] of] hflt k"0f{tM nf]k g} eP/ hfg] cj:yf 5 . To;}n] of] hfltsf] ;+/If0fsf nflu ;/sf/L / u}/;/sf/L b'j} If]qn] Wofg lbg'kg]{ b]lvG5 .
j[4j[4fx?sf] a9\bf] hg;+Vof / ;fdflhs pk]Iff
g]kfndf j[4j[4fx?sf] hg;+Vof h;/L lg/Gt/ a9]/ uPsf] 5 To;/L g} pgLx?k|lt ;fdflhs pk]Iff klg a9]/ uPsf] 5 . …cfuf] tfKg d'9fsf] s'/f ;'Gg' a'9fsf]Ú eGg] g]kfnLx?sf] dfGotf …kfs]sf] wfgdf s] kfgL nfpg]Ú eGg]df kl/0ft x'Fb} uPsf] 5 . o;n] ubf{ b]zsf kfsf gful/sx? Psf+sL hLgj lhpg afWo 5g\ .
lj=;= @)$* sf] hgu0fgfcg;f/ g]kfndf ^) jif{ pd]/ kf/ u/]sfx?sf] hg;+Vof !) nfv &! xhf/ @ ;o #$ dfq lyof] . To;sf] 7Ls cf7 jif{leq} /fli6«o hgu0fgf @)%* df of] ;d"xsf] ;+Vof !$ nfv && xhf/ # ;o &( k'u]sf] 5 .
g]kfndf ^) jif{dflysfx?sf] hg;+Vof j[l4b/ ;g\ !(%@ df % k|ltzt, !(^! df %=@ k|ltzt !(&! df %=$ k|ltzt, !(*! df %=$ k|ltzt / !((! df %=* k|ltzt b]lvG5 . ;g\ !((! df % nfv @* xhf/ $ ;o (^ hgf dlxnf / % nfv $@ xhf/ & ;o #$ k'?if /x]sf]df hgh0fgf @)%* df cfOk'Ubf of] ;+Vof a9]/ & nfv $$ xhf/ * ;o $) k'?if / & nfv #@ xhf/ % ;o #( dlxnf k'u]sf] 5 . g]kfnsf] ;a} pd]/ ;d"xdWo] oxL Ps dfq ;d"x xf] h;sf] ;+Vof jif]{gL lg/Gt/ al9/x]sf] 5 .
hg;+Vof ljt/0fsf] lx;fjaf6 x]g]{ xf] eg] g]kfnnfO{ tLg efudf afF8]/ x]bf{ t/fO{df $^=& k|ltzt, kxf8L efudf $%=% k|ltzt / pRr kxf8L efudf &=* k|ltzt /x]sf] b]lvG5 .
;o'Qm /fi6« ;+3sf] Ps cWoogcg';f/ ;g\ !(%) df ljZjdf ^) jif{ pd]/ k'u]sfx?sf] ;+Vof @) s/f]8 lyof] . To;sf] @% jif{kl5 cfyf{t ;g\ !(&% ;Dd cfOk'Ubf Tof] ;+Vof a9]/ #% s/f]8df k'u]sf] lyof] . /, clxn] Tof] ;+Vof %( s/f]8eGbf dfly ku]sf] cg'dfg ul/Psf] 5 . o;sf] %) k|ltzteGbf 7"nf] ef/ ljsf;zLn /fi6«x?df k/]sf] ;d]t cWoogn] b]vfPsf] 5 .
dfG5] slt jif{ ePkl5 a'9f] x'G5 eGg]af/] Psdt kfOFb}g . ;fs{ /fi6«x?d} klg o;sf] km/s–km/s dfkb08 5 . e"6fgdf %* jif{ gf3]kl5 j[4 dfGg] rng 5 eg] kfls:tfgdf ^), >Ln+sfdf %%, a+unfb]zdf %*, ef/tdf ^) / dflNbE;df ^% jif{nfO{ j[4fj:yf dfGg] u/]sf] b]lvG5 .
t/, g]kfndf >L % sf] ;/sf/n] %* jif{ k'u]kl5 sd{rf/Lx?nfO{ clgjfo{ cjsfz lbg] u/]sf] 5 . lqljlj, lhNnf, k'g/fj]bg / ;jf]{Rr cbfntsf GofofwLzx?n] ^% jif{df cjsfz lng] u/]sf 5g\ . /fi6« ;+3n] klg ^) jif{ k'u]sfx?nfO{ j[4 dfg]sf] 5 eg] g]kfndf cGt/f{li6«o j[4 jif{ !((( dgfpg ul7t d"n ;ldltn] To;}nfO{ cg'df]bg u/]sf] cfwf/df ^) jif{ g} dfGg'kg]{ x'G5 . To;f] ePklg pgLx?n] ;/sf/L j[4x?nfO{ lbg] ;'ljwf k|fKt ug{ &% jif{ k'Ug' cfjZos 5 .
;dfgtfsf] xs;DaGwL g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)$& sf] wf/f !! sf] k|ltaGwfTds jfSof+zdf dlxnf, afns, j[4, cfly{s–;fdflhs jf z}lIfs ?kn] lk5l8Psf ju{ cflbsf] ;+/If0f / ljsf;sf nflu 5§} sfg'gL Joj:yf ul/g] pNn]v 5 . t/, To; ;DaGwL sfg'g cem} aGg ;s]sf] 5}g . To:t} wf/f @^ sf] pkwf/f ( df /fHon] cgfy afnaflnsf, dlxnf j[4 / cfzQmx?sf nflu ;+/If0f / ljsf;sf nlu lzIff, :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iffsf] ljz]if ljz]if Joj:yf ug]{ pNn]v 5 .
d'n'sL P]gsf] c+zj08f;DaGwL dxndf j[4j[4fx?sf nflu afa'cfdf, 5f]/fx?sf] c+za08f ubf{ afa'cfdf s'g} 5f]/f jf 5f]/L;Fu a:g rfx]df ;f] s'/f a08fkqdf g} v'nfpgkg]]{ / To:tf] 5f]/f jf 5f]/Ln] cfdfafa'nfO{ ;Fu} /fvL x]/rfx ug'{kg]{ Joj:yf u/]sf] 5 .
dfG5] a9f] x'g' eg]sf] skfn kfSg', s'k|f] kg{' / df+zk]zLx? rfpl/g' dfq xf]Og 1fg, ;Lk / bIftfn] klg kl/kSj x'g' xf] . pgLx?n] jiff}{ nufP/ cfh{g u/]sf] cg'ej / 1fgn] kl/jf/, ;dfh / /fi6«sf nflu dxTjk"0f{ of]ubfg k'¥ofpg ;Qm5 . pgLx? ;dfhsf cu|0fL x'g\ . pgLx?;Fu 1fgsf] e08f/ x'G5 h;sf] ;b'kof]u x'g ;s]sf] b]lvb}g . xh'/af xh'/cfdfn] afnaflnsfnfO{ /flt ;'Tg] a]nf jf cGo a]nfdf ;'gfpg] /f]df~rs, ;xfl;s / k|]/0fbfoL nf]s / gLlt syfx?n] afn dgf]lj1fgdf /fd|f] 5fk 5f]8\g] ub{5 . h'g nf]s / gLlt syfx?sf] 5fkn] kl5 o'jf cj:yfdf ;d]t k|]/0ffsf] sfd ul//x]sf] x'G5 . t/, cfw'lgs lj1fgn] afn / j[4x?nfO{ Ps csf{af6 6f9f agfO lbPsf] 5 . /, afnaflnsf 6]lnlehgdf cfpg] cg]s k|sf/sf sfo{qmdx?d} Jo:t /xg] ub{5g\ . 6]lnlehgdf ;a} sfo{qmdnfO{ Wofgdf /fv]/ agfOPsf] x'Fb}g . To;}n] sltko 6]lnlehgsf sfo{qmdn] afnaflnsfx?nfO{ ljs[t dfu{lt/ ws]ln/x]sf] 5 .
To;}klg j[4fj:yfdf xftv'§f sfFDg], lgGb|f gnfUg], vfgf 36]/ hfg] / PSnf]kg a9\b} hfg] x'G5 . o:tf] cj:yfdf pgLx?nfO{ ;fyLsf] cfjZostf kb{5 . Tof] ;fyLsf] cfjZostf pgLx? afnaflnsfaf6 k"/f ug{ ;Sby] t/ cr]n Tof] cj:yf /x]g . o; cy{df 6]lnlehgh:tf ;fdu|Lx? j[4fx?sf nflu zq' g} ePsf] 5 .
j[4j[4fx? cfkm"n] ;Fufn]sf cg'ejx? c?nfO{ afF8\g rfxG5g\ . t/, Tof] jftfj/0f pgLx?n] kfpg ;s]sf 5}gg\ . 5f]/fa'xf/Lx? sfdsf] l;nl;nfdf aflx/ hfg' afWotf eO;s]sf] 5 . j[4j[4fx? ;w} kl/jf/sf] bf];|f] k|fyldstfdf x'g kU5g\ . ;fdfGotM kl/jf/sf ;a} ;b:o cf–cfkm\gf] sfo{df h'6\g' kg]{ ePsfn] pgLx?sf] :ofxf/ ug{ ufx|f] x'G5 . o;nfO{ pgLx? x]nfF / pk]Iff u/]sf 7fGg k'U5g\ . /, o;}sf sf/0f sltko cj:yfdf kl/jf/df åGb l;h{gf x'g k'Ub5 . /, j[4x? 3/df srsr klg ug{ k'Ub5g\ . h;nfO{ kl/jf/sf] cGo ;b:on] …uf]? a9f] ePkl5 eL/ vf]H5, dfG5] a'9f] ePkl5 lgx'F vf]H5Ú ?kdf a'em\g k'U5 . o;n] kl/jf/df j[4 / kl/jf/sf cGo ;b:ox?aLr b"/L a9fOlbG5 . o;af6 j[4j[4fx? cfkm"nfO{ emg PSnf] dxz'; ub{5g\ . o;} cj:yfdf pgLx? ;dfhaf6 klg lt/:s[t ePsf] dxz'; ug{ k'Ub5g\ . o;sf] sf/0f eg]sf] ;dfh kl/jt{g;Fu} cfkm"nfO{ kl/jt{g u/fpg g;Sg'n] klg xf] .
of] pgLx?n] cfkm"nfO{ ;dfh;Fu} cfkm"nfO{ kl/jt{g ug{ g;Sg'sf] sf/0f klg xf] . sltko cj:yfdf …plxn]sf s'/f v'OnPÚ eg]/ j[4j[4fx?sf] pk]Iff g} u/]sf] klg b]lvG5 .
;fdflhs ;'/Iff sfo{qmdcGtut >L % sf] ;/sf/ :yfgLo ljsf; dGqfnosf] lgb]{lzsfcg';f/ &% jif{ k'u]sf jf ;f]eGbf dflysf ;dfhsf Ho]i7 dlxnf tyf k'?ifnfO{ dfl;s ? !%) / ^) jif{ pd]/ k'u]sf hLjg wfGg ;Sg] cfo;|f]t gePsf kl/jf/sf ;b:ox?af6 x]/rfx gePsf, cfkm\gf] gfddf s'g} klg hUufhldg tyf ;DklQ gePsf ckx]lnt jf kltsf] k]G;g k|fKt gu/]sf ljwjf dlxnfnfO{ dfl;s ?= !)) eQf lbg] u/]sf] 5 . :yfgLo ljsf; dGqfnosf cg';f/ clxn] &% jif{ gf3]sf gful/sx?sf] ;+Vof ! nfv xhf/ * ;o #$ /x]sf] 5 . o;afx]s ;/sf/n] sf7df8f}+sf] kz'kltdf Ps j[4f>dsf] Joj:yf u/]sf] 5 . lj=;= @)## ;fndf :yflkt of] j[4f>ddf !*) hgf j4j4fx? c6fpg] Ifdtf 5 . o;sf cnjf a6jn, jL/u~h, b]j3f6, wgs'6f, lj/f6gu/ / /fhlj/fhdf klg j[4f>d :yfkgf ePsf 5g\ . t/, tL ;adf % ;o j4j[4f klg c6fpg ufx|f] k5{ .
csfn d[To' ePg eg] Ps ;do ;a} j[4 x'G5g\ . cGoq ^) jif{nfO{ j[4fj:yf eg]klg g]kfn h:tf] ljsf;zLn d'n'ssf gful/sx? $) ggf3\b} a'9f] b]lvg] u/]sf 5g\ . ;fdfGotM j[4fj:yfn] sdhf]/ / /f]uL agfpF5 . t/, wgLdfgLsf] t'ngfdf u/La ;d'bfo jf kl/jf/sf j[4x?sf] hLjg si6s/ / bogLo cj:yfdf /x]sf] b]lvG5 . cem sltko kl/jf/n] j[4j[4fx?nfO{ j[4f>ddf nu]/ 5f]8\g] ;d]t u/]sf 5g\ .
t;y{, klxn] t j[4j[4fnfO{ kl/jf/n] g} pgLx? cg'sn jftfj/0f agfpg'k5{ . pgLx?nfO{ PSnf]kgaf6 d'Qm ug{ afnaflnsfnfO{ pgLx?;Fu a:g / v]Ng k|]l/t ug{' klg cfjZos b]lvG5 .
j4j[4fx?nfO{ cfb/ ;Ddfg ug]{ ;:sf/ a;fNg] / pgLx?;Fu ePsf] 1fg / ;Lk gofF k':tfn] l;Sg] jftfj/0f agfpg ;s] ;dfh / /fi6«n] ;d]t dxTjk"0f{ nfe lng;S5 . clxn] ;/sf/n] &% jif{ gf3]sfx?nfO{ dfq j[4eQf lbg] u/]sf] 5 . To;nfO{ tn emf/]/ slDtdf klg ^) agfpg ;s] w]/} j[4x? nfeflGjt xg]5g\ . j[4x?sf] :jf:Yo hfFr lgMz'Ns / clgjfo{ ug'{ cfjZos eO;s]sf] 5 .
s'kf]if0fu|:t g]kfnL afnaflnsfsf] pHjn eljio
lbg]z a:g]t
cfhsf :j:y afnaflnsf g} ef]lnsf ;'Gb/ /fi6« lgdf{tf x'g\ . pgLx?sf] :j:y eljio;“u} /fi6«sf] klg eljio hf]l8Psf] x'G5 . To;}n] x/]s /fi6«n] afnaflnsfnfO{ :jf:Yo / ;Eo agfpg 7"nf] nufgL u/]sf x'G5g\ .
t/, g]kfnL afnaflnsfn] cem} Tof] cj;/ kfpg ;ls/x]sf 5}gg\ . To;df klg dfgj–e"ldsf] cg'kft / cfosf] c;dfg ljt/0f, lzIff / hgr]tgfsf] sdL, ul/jL, hg;ª\Vof j[l4, s[lif pTkfbg / /fli6«o cy{tGqsf] dGb ljsf;h:tf sf/0fx?n] ubf{ g]kfn vfBfGg Go"g b]zsf] ?kdf /x]sf] 5 . h;n] ubf{ jx';+Vos hgtfsf] kf]if0f l:ylt ;Gtf]ifhgs b]lvb}g . @)%# ;fndf ul/Psf] Ps cWoogcg';f/ %! k|ltzt g]kfnLn] cfkm'x?n] kof{Kt vfg] s'/f gkfpg] u/]sf] atfPsf lyP . o:tf] cj:yfdf afnaflnsfx?n] plrt kf]if0fo'Qm vfg] s'/f kfpg] s'/} ePg .
kl/jf/ :jf:Yo ;j]{If0f @)%# cg';f/ s'kf]if0fsf sf/0f # jif{ d'lgsf $* k|ltzt aRrfx?sf] prfO{ x'g'kg]{ hlt 5}g . To;df klg sl/a @) k|ltzt t jfd k'8\s] 5g\ . ;f]xL ;j]{If0fn] $& k|ltzt aRrfx? -# jif{ d'lg_ sf] tf}n sd /x]sf] / !^ k|ltztsf] tf}n cfjZoseGbf klg lgs} sd /x]sf] tYo km]nf kf/]sf] lyof] . /fli6«o of]hgf cfof]uåf/f ;~rflnt g]kfn ax';"rs ;j]{If0f @)%$ cg';f/ ^ dlxgfb]lv # jif{;Ddsf aRrfx?df %# k|ltzt s'kf]if0fsf] lzsf/ ePsf 5g\ -/f=of]=cf=, @)%^_ . o; cltl/Qm g]kfnL afnaflnsfx? le6fdLg P, cfO/g / cfof]l8gh:tf ;'Id–kf]if0ftTjx?sf] sdLaf6 k|efljt /x]sf 5g\ . o; k|sf/sf] s'kf]if0fsf sf/0f sltko afnaflnsfx? cGwf]kg, /QmcNktf, s07/f]u, nf6f n7\of}/f, ;':t dgl:yltaf6 kLl8t x'g afWo eO/x]sf 5g\ .
o'lg;]kmn] ;g\ @))@ df k|sflzt u/]sf] Ps k|ltj]bgcg';f/ g]kfn afn s'kf]if0faf6 kLl8t b]zx¿sf] cu|k+lQmdf kb{5 . g]kfnsf $& k|ltzt afnaflnsf s'kf]lift 5g\, h;sf] sf/0fn] pgLx¿sf] zf/Ll/s tyf dfgl;s ljsf;df x|f; cfpg] ub{5 . g]kfndf afns'kf]if0fsf] b/ %^=^ k|ltzt /x]sf] cg'dfg ul/Psf] lyof] .
o;f] x'g'df cGo ;a} sf/0fx?sf afjh'b dft[–:jf:Yo / lzIff klg /x]sf] 5 . u|fdL0f e]ssf dlxnfx? :j:y / lzlIft x'g g;Sgfsf sf/0f klg afnaflnsfx?sf] kf]if0f / :jf:Yol:yltdf gsf/fTds c;/ kl//x]sf] b]lvG5 .
xfn} ;fj{hlgs u/]sf] Ps tYof+scg';f/ ^ dlxgfb]lv $ jif{ pd]/ ;d"xsf *) k|ltzt afnaflnsfx?df /QmcNktf b]lvPsf] 5 . g]kfnsf k|To]s $ ue{jtL dlxnfdWo] # / sl/a ^& k|ltzt lszf]/Lx?df ;d]t of] /f]u b]lvg'n] ;d:of emg eofjx b]lvG5 . of] /f]u lgjf/0fsf nflu >L % sf] ;/sf/n] lgMz'Ns cfO/g rSsL ljt/0f ub}{ cfPsf] 5 . t/, u|fdL0f If]qsf dlxnfx?df /x]sf] hgr]tgfsf] sdL, :jf:Yo ;+:yfdf ul/ax?sf] kx'“r gk'Ug' / :jf:Yo ;]jf k|bfosx?nfO{ klg o;sf] dxTjaf/] oy]i6 1fg gx'g'h:tf sf/0fn] ubf{ ue{jtL dlxnfx?n] ;f9] ;ft dlxgf ;]jg ug'{kg]{ cfO/g rSsL && k|ltztn] vfg] g} u/]sf 5}gg\ eg] !$ k|ltztn] ! b]lv %( lbg;Dd, ^ k|ltztn] ^) b]lv *( lbg;Dd / # k|ltztn] () lbg;Dd dfq vfg] u/]sf] kfOPsf] 5 .
Ps ;j]{If0f k|ltj]bg cg';f/ g]kfndf $( k|ltzt ue{jtL dlxnfn] dfq :jf:YosdL{af6 ue{jtL ;]jf kfpg] u/]sf 5g\ eg] !# k|ltzt afnaflnsfx¿ :jf:YosdL{sf] ;xof]un] hlGdPsf] b]lvG5 . *( k|ltzt aRrf 3/d} hlGdg] u/]sf 5g\ .
To:t} sl/a %) k|ltzt dlxnfn] wg'if6+sf/lj?4 @ k6s vf]k lng'kg]{df Ps k6s klg glnPsf] kfOPsf] 5 . of] klg cfdfsf] c1fgtf / kx'“r gk'u]s} sf/0f ePsf] dfGg ;lsG5 .
g]kfndf afnd[To'b/ lg/Gt/ 3l6/x]sf] ePklg cGo d'n'ssf] t'ngfdf pRr g} /x]sf] 5 . hg;f+lvs tyf :jf:Yo ;j]{If0f @)%* cg';f/ ;g\ !((^ df afnd[To'b/ k|lt Ps xhf/ lhljt hGddf ! ;o @# /x]sf]df ;g\ @))! df 36]/ ^$ hgf k'u]sf] 5 . oxL ;+Vof lj=;+= @)!) df k|ltxhf/ @%) /x]sf] lyof] . o; lx;fjdf afnd[To'b/ pT;fxhgs ?kdf 36]sf] 5 . t/, lhljt afnaflnsfx? o;/L s'kf]if0fsf] lzsf/ x'“b} hfg] xf] eg] afnd[To'b/ 36\g' / a9\g'sf] vf;} cf}lrTo b]lvb}g .
ljZj a}+sn] ;g\ !((( df u/]sf] Ps cWoogdf g]kfndf b]lvg] u/]sf] &) k|ltzt ;?jf /f]ux?sf] sf/0f dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofnfO{ dfg]sf] 5 . ;f] cWoogdf %! k|ltzt /f]usf] ef/ kf“r jif{ d'lgsf afnaflnsfsf] d[To'n] l;h{gf u/]sf] 5 . g]kfndf dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofaf6 l;h{gf x'g] /f]ux?sf] rfk l5d]sL /fi6« rLgsf] eGbf kf“r u'gf / ef/tsf] eGbf %) k|ltzt a9L /x]sf] ;f] k|ltj]bgdf pNn]v 5 . ef/tdf of] ;d:of lj:tf/} xn x'“b} uPsf] ePklg g]kfnn] of] ;d:ofaf6 5'6sf/f kfpg c? s}og jif{ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5 . oL ;asf lj?4 ljutsf bzsx?df g]kfnn] u/]sf] nufgL ;d]t unt ePsf] ;f] k|ltj]bgn] ls6fg u/]sf] 5 .
To;f] t x/]s aif{ ;'b'/ klZrdsf lhNnfx¿df vfBfGg x'g] u/]sf] 5 . ;bfem} ef]sd/Lsf] ;d:of o; aif{ klg s0ff{nLsf s/La # nfv hg;d'bfon] ef]Ug' kg]{ cj:yf ;'hgf x'g]
;+s]t kfOPsf] 5 . o;/L nfvf}+sf] ;+Vofdf vfBfGgsf] cefj x'“bf kSs} klg afnaflnsfn] o; cj:yfaf6 a9L kLl8t x'g'kg]{ x'G5 . o;afx]s ef]sd/L / vfBfGg cefj dWo klZrdf~rnsf
sltko lhNnfx¿df dfcf]jfbLx¿n] vfBfGg n'6\g] eon] vfBfGg cfk"lt{nfO{ /f]s nufp“bf lgbf]{if hgtfx¿ ljzifu/L afnaflnsf / j[4j[4fx¿ df/df kg]{ u/]sf 5g\ . of] ;d:of ;dfwfgnfO{ klxnf] k|fyldstf lbg' cfjZos 5 .
o;/L ljs/fn ?kdf /x]sf] dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:of ;dod} ;dfwfg ug'{kg]{ b]lvG5 . x/]s afnaflnsfn] :jf:Yo ;'ljwf / kf]if0fo'Qm vfgf kfpg' pgLx?sf] g};lu{s clwsf/ xf] . afnaflnsf;DaGwL P]gsfg'gn] klg o; s'/fsf] Uof/]G6L u/]sf] 5 . t/, Tof] Jojxf/df nfu' x'g ;s]sf] 5}g . afnaflnsfsf] e/0fkf]if0f ug]{ lhDd]jf/L k|ydtM afa'cfdfsf] eP klg To;cg's'nsf] jftfj/0f l;h{gf ug]{ kIf /fHo ePsfn] o;;DaGwdf ;/sf/ uDeL/ x'g}kg]{ ePsf] 5 .
xfn ;/sf/n] clw/fHosf s]xL lhNnfsf ljBfnox?df kf}li6s cfxf/ sfo{qmd ;+rfng u/]sf] 5 . of] klg nlIft ;d'bfo;Dd k'Ug ;s]sf] b]lvb}g . o;nfO{ lj:tf/ / nlIft ;d'bfosf] kx'“r;Dd k'¥ofpg h?/L 5 . /, u|fdL0f If]qdf a;f]af; ug]{ hgtfdf kf}li6s cfxf/;DaGwL hgr]tgf hufP/ afnaflnsfx?n] kf]if0fo'Qm vfg] s'/f vfg kfpg' klg afnclwsf/ xf] eGg] a'emfpg'kg]{ ePsf] 5 .
pRr lzIff M u/Lasf nflu cfsfzsf] kmn
lbg]z a:g]t
;dfhdf h;/L k9\gk5{ / k9fpgk5{ eGg] efjgfsf] ljsf; x“'b} uPsf] 5, To;/L g} ljkGg ju{sf nflu lzIff b'n{e aGb} uPsf] 5 . cem pRr lzIff t cfsfzsf] kmn g} x'“b} uPsf] 5 .
clwsf+z hgtf u|fdL0f e]sdf /xg', *% k|ltzteGbf a9L hgtf s[lif k]zfdf ;+nUg x'g', s[lif If]qsf] pTkfbsTj ga9\g', s'n hg;+Vofsf] $@ k|ltzteGbf a9L hgtf u/LaLsf] /]vfd'gL /xg' / v'nf ahf/ cy{tGq / pbf/Ls/0fn] lzIff emg\–emg\ dx+uf] x'“b} hfg'n] lzIff u/Lax?sf] kx'“r aflx/ uO/x]sf] 5 .
lj=;+= @)!) b]lv @)%$ ;fn;Dd cfOk'Ubf ;fIf/tfdf sl/a bz u'0ff j[l4 eP/ %@=& k|ltzt k'u]sf] b]lvG5 . @)!) ;fndf (=% k|ltzt k'?if / )=& k|ltzt dlxnf dfq ;fIf/ lyP . clxn] k'?ifsf] ;fIf/tf k|ltzt a9]/ ^&=( k|ltzt k'u]sf] 5 . t/, cem};Dd dlxnfx?sf] ;fIf/tfsf] l:ylt bogLo g} 5, hg;ª\Vofsf] cfwf lx:;fn] lzIffsf] pHofnf] b]Vg g} kfPsf] 5}g eg] Ps ltxfO{ cyf{t\ #&=* k|ltzt dlxnfx? dfq ;fIf/ ePsf] l:ylt 5 . hasL hg;f+lvs lx;fjdf /fli6«o hgu0fgf @)%* nfO{ x]g]{ xf] eg] dlxnfs} ;+Vof a9L b]lvG5 . kl5Nnf] hgu0fgfcg';f/ g]kfndf s'n @ s/f]8 #@ nfv !$ xhf/ ^ ;o *! hg;+Vofdf ! s/f]8 !% nfv *& xhf/ % ;o $& -$(=( k|ltzt_ k'?if / ! s/f]8 !^ nfv @& xhf/ ! ;o #$ -%!=! k|ltzt_ dlxnf /x]sf 5g\ .
To;}u/L u|fdL0f If]qdf #& k|ltzt / zx/L If]qdf ^& k|ltzt ;fIf/ x'g'n] klg lzIffdf cem} cfd hgtfsf] kx'“r k'Ug g;s]sf] k|i6 b]lvG5 . hals >Ln+sfdf () k|ltzt, ef/tdf %@ k|ltzt hgtf ;fIf/ 5g\ . s]jn kfls:tfgdf dfq} g]kfneGbf sd cyf{t\ #% k|ltzt /x]sf] 5 .
g]kfndf k|fylds txdf s'n egf{ cg'kft !!& /x]sf] 5 eg] v'b egf{ b/ ^( k|ltzt /x]sf]df To;dWo] %& k|ltzt aflnsf 5g\ . To:t} lgDgdfWoflds txsf] s'n egf{ cg'kft %$ k|ltzt /x]sf]df $$ k|ltzt dfq aflnsfx? /x]sf 5g\ eg] dfWoflds txdf sl/a #! k|ltzt egf{ cg'kft /x]sf]df @^ k|ltzt aflnsfx? /x]sf 5g\ . o;/L lzIffdf n}+lus lje]b klg b]lvG5 eg] sIff bf]xf]¥ofpg] k|j[lQ klg pRr 5 . k|fylds txdf egf{ ePsfx?dWo] !* k|ltzteGbf sdn] dfq} z}lIfs–rqm k"/f ub{5g\ eg] kf“rdWo] b'O{n] dfq} k|fylds tx k"/f u5{g\ . o;df klg kf“r jif{df ;lsg'kg]{ k|fylds txnfO{ ;ft jif{;Dd nufpg] u/]sf] kfOPsf] 5 . dfWoflds :t/sfdWo] klg lgDgdfWoflds txdf egf{ x'g] ! ;o ljBfyL{dWo] @% k|ltztn] aLrd} k9fO 5f]8\g] u/]sf 5g\ eg] $) k|ltztn] dfq} kf“r jif]{ z}lIfs–rqm k"/f ug]{ u/]sf 5g\ . of] ;a} r]tgfsf] sdLs} sf/0f dfq ePsf] xf]Og, k9fpg] dg x'“bf–x'“b} klg slt cleefjsn] u/LaLsf sf/0f k9fpg ;s]sf 5}gg\ eg] slt afnaflnsf k9\g] lta| OR5fsf afjh'b klg k9\g kfO/x]sf 5}gg\ .
g]kfn hLjg:t/ ;j]{If0f !((^ cg';f/ ^) k|ltzt ljkGg kl/jf/af6 s]jn ^ k|ltzt laBfyL{x? dfq ljBfno hfG5g\ eg] ! k|ltzt dfq laBfyL{x? clt ljkGg @) k|ltzt kl/af/af6 hfG5g\ . To;}u/L ljkGg $) k|ltzt kl/jf/af6 ljBfno hfg] aflnsfx?sf] ;+Vof cToGt Go"g /x]sf] 5 .
xfn lghL:t/df ljBfnox? ;+rfng x'g yfn]kl5 ;/sf/L ljBfnox?sf] z}lIfs u'0f:t/ / z}lIfs k|0ffnLd} ljBfyL{x?sf] pQL0f{ cg'kft Go"g x'“b} uPsf] 5 . ;g\ !((& sf] Ps tYof+scg';f/ ;fj{hlgs ljBfnodf cWoog/t sIff tLgsf ljBfyL{x?sf] cf};t k|fKtf+s $$ b]lv %) k|ltztsf] aLrdf /x]sf] lyof] eg] lghL ljBfnox?sf] cf};t k|fKtf+s &% k|ltzteGbf a9L lyof] . To:t} P;Pn;L k/LIffdf klg lghL / ;/sf/L ljBfnodf lje]b :ki6 ?kdf b]Vg ;lsG5 . ;/sf/L ljBfonx?sf] pQL0f{ k|ltzt @% b]lv #% k|ltztsf] xf/fxf/Ldf /x“b} cfPsf] 5 eg] lghL ljBfnosf] pQL0f{ b/ &) k|ltzteGbf a9L /xg'sf ;fy} pRr :yfg klg log} ljBfnx?n] Nofpg] u/]sf 5g\ . o;n] klg u/Lax?n] aNntNn kx“'r k'¥ofpg ;Sg] ;fj{hlgs ljBfnox? ;+s6k"0f{ cj:yfdf /x]sf] b]lvG5 .
of] cj:yf ljBfno:t/df dfq ;Lldt 5}g . pRr lzIff xfl;n ug]{ qmddf klg oxL cj:yf /x“b} cfPsf] b]lvG5 . Ps tYof+scg';f/ ;g\ !((& sf] k|df0fkq txsf] pQL0f{ k|ltzt @$ k|ltzt lyof] eg] !((* df #^ k|ltzt k'u]sf] b]lvG5 . pk/f]Qm tYof+sx? x]bf{ ljkGg ju{sf ljBfyL{x? d'l:snn] k|df0fkq tx;Dd klg k'Ug} ;s]sf 5}gg\ eGg ;lsG5 . To;dfly uPklg dflyNnf]:t/sf] xfnt klg ToxL 5 . ;g\ !((* sf] Ps tYof+scg';f/ :gftsf]Q/ txsf lzIff, Joj:yfkg / dfgljsL ;+sfotkm{sf] pQL0f{ b/ !& k|ltztb]lv @% k|ltzt;Dd dfq lyof] . hasL ljkGg ju{sf clwsf+z ljBfyL{x?n] k9\g] ljifo g} log} x'g\ . g]kfn hLjg:t/ ;j]{If0fsf cg';f/ pRr lzIffdf g]kfndf pRr cfo:t/ x'g] kl/jf/sf ljBfyL{x?sf] dfq} kx'“r /x]sf] kfOG5 .
kl5Nnf] r/0fdf cfOk'Ubf pRr cfo:t/ ;d"xsf nflu lghL ljBfnox? g} pRr lzIffsf If]qdf ;fj{hlgs ljBfnosf] ljsNksf] ?kdf ljsf; ePsf] 5 . To;}n] lgDg dfWolds txdf lghL ljBfnodf egf{ @) k|ltztn] a9]sf] 5 -;fj{hlgs ljBfnodf *) k|ltztn]_ eg] pRr dfWolds txdf @* k|ltzt -;fj{hlgs ljBfnodf &@ k|ltzt_ k'u]sf] b]lvG5 . o;f] eP tfklg lghL ljBfnodf vr{sf] dfqf cToflws x'g] ePsf]n] ljkGg kl/jf/ o;nfO{ wfGg g;sL ;fj{hlgs ljBfnodf g} e/ kg{ afWo 5 . lghL / ;fj{hlgs ljBfnoaLrdf u'0f:t/ / z}lIfs k|ltkmndf ;d]t w]/} km/s kg]{ ePsfn] lgDg cfo:t/ ;d"xsf afnaflnsfx?n] sIff r9\b} hfg] qmddf :t/Lo u'0ffTds lzIff kfpg] ;+efjgf lg/Gt/ ?kdf 36]/ uPsf] 5 .
o; If]qsf cGo b]zx?sf] t'ngfdf g]kfndf s'n ;/sf/L vr{sf] cf};teGbf s]xL pRr b/df lzIff If]qdf lalgof]hg ug]{ u/]sf] b]lvG5 . s'= u|f= p= sf] cg'kftdf g]kfndf lzIffdf ul/Psf] nufgL @=* k|ltztsf] lx:;f a+unfb]z @=# k|ltzt / kfls:tfg @=@ k|ltztdf eGbf a9L 5 eg] ef/tdf eGbf #=( k|ltzt sd /x]sf] b]lvG5 . o:tf] ;sf/fTds k|j[lQ /x]klg s'n ;/sf/L vr{df lzIff If]qdf ul/Psf] nufgLsf] c+z clk|msL ;xf/f pkdxfb]z jl/kl/sf !& b]zx?dWo] !% j6fdfeGbf sd g} /x]sf] 5 . hlt vr{ eO/x]sf] 5, Tof] klg pRr cfo:t/s}n] pkef]u ug'{n] ljkGg ju{ emg\ dsf{df k/]sf] :ki6 x'G5 .
o;/L x]bf{ ;fdflhs Gofosf] b[li6n] klg lzIff If]qdf ;/sf/n] u/]sf] vr{sf] af8kmf8af6 u/Lj / Go"g cfo ePsf] ;d"xn] cfzfltt k|ltkmn k|fKt ug{ ;ls/x]sf] b]lvb}g . a? pN6} pRr cfo:t/ ePsf ;d"xn] 7'nf] lx:;fdf kmfObf lnO/x]sf] 5 . /, u/Laju{ ;fj{hlgs lzIff k|0ffnLdfly g} lge{/ /xg'kg]{ ePsfn] o:tf] z}lIfs k|0ffnLdf lghL ljBfnosf] t"ngfdf ljBdfg u'0ffTds lzIffsf] cefjsf] kL8f u/Ljju{n] v]lk/x]sf 5g\ . o;n] ubf{ z}lIfs If]qdf klg lje]b a9\bf] 5 .
g]kfndf cGo b]zdfem}+ lzIffdf u/La ju{sf] Go"g ;xeflutf x'g'sf w]/} sf/0fx? 5g\ . h;df klxnf] ul/aL xf] eg] cleefjsdf /x]sf] c1fgtfn] ubf{ klg afnaflnsf k9\gaf6 al~rt eO/x]sf 5g\ . o;sf cnjf lzIff lbgfg'lbg dx+uf] ePsfn] klg lzIff If]qdf ljkGg ju{ k5fl8 kb}{ cfPsf] b]lvG5 . of] ;a} ;d:ofsf] k|efjsf/L lg?k0f cfjZos 5 . lzIffdf ;a}sf] a/fa/L kx'“r k'Ug] jftfj/0f aGg g;s];Dd b]z ljsf; x'g g;Sg] k|i6 5 . cem pRr lzIffdf lk5l8Psf] / u/La ju{sf] kx'“r gk'Ubf;Dd xfd|f]h:tf] d'n's ljsf;dfu{df cl3 a9\g ;Sb}g . o;sf nflu ;/sf/n] uDeL/ eP/ ;f]Rg}k5{ .
s'zsf ;Gtfg s';'08fx?n] h+un 9fSg ;s]gg\
lbg]z a:g]t
k|]daxfb'/ s';'08f -jg/fhf_ n] kRrL;–tL; jif{sf] hjfgL cfkm\gf afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?;“u h+und} latfP . afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?sf] d[To'kl5 ha pd]/ 9lNsof] ta h+un aflx/sf] ;dfhdf cfP/ 3/hd u/] . clxn] pgL ^@ jif{sf] j[4 z/L/ lnP/ kl/jf/;lxt bfª lhNnfsf] lqe'jggu/ gu/kflnsfdf a;f]af; ul//x]sf 5g\ . t/, pgsf] cfkm\gf] eGg] Ps O~r hUuf klg 5}g . c?s}df Hofnfbf/L u/]/ pgL lhljsf rnfO/x]sf 5g\ .
dfgjefiffljb\ lj=s] /fgfdu/n] tgx'“af6 /fhfdfdf gfdsf s';'08f vf]hL u/]/ NofPkl5 dfq rrf{df cfPsf] of] hflt xfn b]ze/df @÷# ;osf] ;+Vofdf /x]sf] x'g;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 . hgu0fgf @)%* n] s';'08fx?sf] ;+Vof ! ;o ^$ b]vfPsf] 5 . g]kfnsf] hg;+Vof ljt/0fdf ;a}eGbf sd hg;+Vof /x]sf] hflt oxL xf] . o;cl3 of] hflt s'g} hgu0fgfdf b]lvPsf] lyPg . cem vf]hL ub}{ hfg] xf] eg] of] ;+Vof a9\g ;Sg] dfgjzf:qLx? atfp“5g\ . t/, o; ljifodf /fgfdu/sf] ts{ km/s 5, pxf“sf cg';f/ clxn] b]lvPsf] ;+Vof …l7dfxfÚ x?sf] xf] .
cfkm\gf] 5'§} df}lns k/Dk/f af]s]sf s';'08fx? ljif]zu/L bfª, Ko'7fg, tgx'“, uf]vf{, kfNkf, /f]Nkf, lrtjgnufotsf lhNnfdf Ps b'O{ kl/jf/ /x]sf] atfOPsf] 5 .
k|]daxfb'/ s'';'08fsf cg';f/ klxn] s';'08fx?sf] 7"n} ;+Vof lyof] . kl5 pgLx?sf] ;d"x 5'l§b} hfg] qmddf w]/} h;f] klZrd sfnLkf/ - :ofª\hf, tgx'“ kfNkf_ lt/ uPsf lyP . ;w} Ps} 7fp“df ga:g] s';'08fx? s'g} 7fp“df s]xL ;do a:g} k/]klg cfkm\gf] emf“qmLnfO{ df6f] x]/fP/ dfq} a:by] . olb em“qmLn] Tof] :yfg pko'Qm 5}g, a:of] eg] /f]u nfU5, lj/fdL eOG5 jf dfG5] g} klg dg{ ;S5 eGof] eg] Toxf“ Ps /ft klg ga:g] u/]sf] s'/f k|]daxfb'/ atfp“5g\ . emf“qmLn] 7fp“ pko'Qm 5 eg]sf] v08df eg] kfP cf]8f/ gkfP ;]pnfn] af/]sf] uf]nf] 5fgf] ePsf] 3/ agfP/ Psb'O{ dlxgf;Dd a:g] ub{y] .
v'/ ePsf] hgfj/sf] df;' gvfg] s';'08fx? b"w, bxL / dxLb]lv 6f9} a:y] . s';'08fx? gª\u|f ePsf] kz'k+IfLsf] df;' dfq vfg] ub{y] . k|]daxfb'/sf cg';f/ uf]a/ 5'g'nfO{ pgLx? kfksd{ 7fGby] . pgLx?sf] vfGsL eg]sf] h+unL sGbd'n / dn;f“k|f], uf]xf]/f], nf]vs]{, sfnLhx? g} x'Gy] . t/, clxn] Tof] ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . k|]daxfb'/ eG5g–……clxn] t uf]a/ g5'g] / uf]? ghf]Tg] xf] eg] d'vdf df8 nfUb}g .ÚÚ
h+undf 3'Dbflkmbf{ pgLx?sf] cfkm\g} efiff, wd{ ;+:s[lt lyof] . s';'08fx?sf] eiff vfd du/;“u ldNbf]h'Nbf] /x]sf] efiffzf:qLx? atfp5g\ . clxn] pgLx?sf] efiff nf]k eO;s]sf] 5 . dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ g]kfndf s';'08f efiff wf/fk|jfx ?kdf af]Ng] hDdf tLg hgf dfq 5g\ . c?n] af]Ng] efiff z'4 s';''08f efiff xf]Og . c:6«]lnog dfgjzf:qL /]gxf8{n] s';'08f efiffsf ;}of} zAbx? !(&) lt/} ;+u|x u/]/ k|sfzd} Nofpg' ePsf] lyof] . To;}sf] cfwf/df hfkfgL efiffzf:qL ;'of]tf];L tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffaf/] cWoog ug'{ePsf] lyof] . dfgjzf:qL hf]xg /]gxf8{n] ug'{ ePs} cWoogsf cfwf/df tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffsf] cWoog ug'{ePsf] lyof] . pxf“sf cg';f/ s';'08fx?sf] efiff dWo Pl;ofsf] kfld/ If]qdf af]lng] j'?;f:sL efiff;“u ldNbf]h'Nbf] 5 eg] s';'08fx?sf] cg'xf/ b|ljl8ogx?;“u .
dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ s';'08f efiffsf @( j6f zAb dfq klxrfg ePsf 5g\ . tgx'“df e]l§Psf /fhfdfdfn] ;d]t cfkm\gf] efiff w]/}hf;f] ljl;{;s]sf 5g\ . xfn;Dd e]l6Psf s';'08fx?df efiffsf] 1fg ePsf bfªsf k|]daxfb'/, tgx'“sf /fhfdfdf / csf{ Ps hgf dfq 5g\ . bfªsf k|]daxfb'/nfO{ #^ k|ltzt s';'08f efiffsf] 1fg 5 eg] /fhfdfdf;“u Tof] eGbf a9L /x]sf] kfOPsf] 5 .
t/, xfn cfP/ s';'08fx?sf] efiff dfq geP/ wd{–;+:s[lt ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . pgLx? df3];+qmflGtnfO{ ljz]if rf8sf ?kdf dgfpy] . t/, clxn] cGo hfltsf] ;Dks{df cfPkl5 bz}+–ltxf/h:tf rf8x? g} dgfpg yfln;s]sf 5g\ .
s';'08fx? cfkm"nfO{ s'zsf] ;Gtfg eGg ?rfp5g\ . k|]daxfb'/sf cg';f/ /fd / l;tfsf] b]xfGt ePkl5 b'O{ efO 5f]/fx?dWo] njn] /fdsf] /fHo ;Dxfn]/ a;] . t/, s'zn] /fHo gkfPkl5 pgL jg k;]/ jgs} /fhf ag] . sfnfGt/df s'zsf ;Gtfgx?nfO{ s';'08f eGg yflnof] . jgsf /fhf ePsf] gftfn] g} cfkm\gf k"vf{x?n] jgdf a:g] cGo hflt;“u s/ ;d]t p7fP/ vfg] u/]sf] k|]daxfb'/ atfp5g\ .
k|]daxfb'/ s';'08fnfO{ clxn] cfkm\gf] hflt nf]k ePsf] /fd|};“u yfxf 5 . pgL cfkm} klg s';'08faf6 jg/fhf eO;s]sf 5g\ . clxn] pgnfO{ cfkm\gf] hflt nf]k ePsf]df 7"nf] lrGtf 5 . pgL eG5g\–……s';'08fx? cem} vf]Hg] xf] eg] kQf nfUg ;S5g\ . xfd|f] hfltsf] /Iffsf nflu ;/sf/n] vf]hL ul/lbg' k¥of] . xfd|f] cfkm\g} efiff 5 To;nfO{ s;/L x'G5 lhljt /fVgnfO{ d2t ug'{k¥of] . ÚÚ
pgL;“u} s[i0faxfb'/, ltnaxfb'/, wgaxfb'/, zflns/fd s';'08f -jg/fhf_ klg o;} ufp“df 5g\ . /fgfdu/sf cg';f/ bfªdf dfq} s';'08fx?sf ( 3/ 5g\ . t/, ;dfhdf a9\b} uPsf] cGt/hftLo ljjfxsf sf/0f s';'08fx? ;+s6df k/]sf 5g\ . c? s]xL jif{ oxL cj:yf /xg] xf] eg] of] hflt k"0f{tM nf]k g} eP/ hfg] cj:yf 5 . To;}n] of] hfltsf] ;+/If0fsf nflu ;/sf/L / u}/;/sf/L b'j} If]qn] Wofg lbg'kg]{ b]lvG5 .
kmf]6f] klg 5 M bfªdf a;f]af; ul//x]sf ltnaxfb'/ s';'08fsf] kl/jf/
PSnf] k|of;sf] nf]safhf ;+u|xfno
wflbª lhNnfsf] u'h/L–$ sf /fdk|;fb s“8]n sDkf]lh6/sf] sfd ubf{ub}{ yfª\sf k]lG6ª / ljqmLljt/0fdf nfu] . yfª\sf a]Rg yfª\sfsf af/]df /fd|f] JofVof ug{ hfGg' cfjZos x'GYof] . t/, s“8]n;“u o; ljifodf k"/f 1fg lyPg . To;}n] yfª\sfsf] ;}4flGts / Jofjxfl/s 1fg xfl;n ug{ pgL u'?sf] vf]hLdf lgl:sP .
oxL vf]hLs} qmddf s“8]n kQ} gkfO{ g]kfnL nf]safhf ;+sngdf nflu;s]sf lyP . o;nfO{ pgL Pp6f …b'3{6gfÚ 7fGb5g\ . ……yfª\sfsf] 1fgsf] ef]sn] ef}tfl/b} ubf{ :jfdL cv08fgGb ;/:jtLnfO{ e]6]“ . :jfdLn] yfª\sfsf] ;}4flGts 1fg l;sfO lbg'eof] . t/, l;sfPafktsf] kfl/>lds lng'sf] ;§f a? b]zsf nflu s]xL u/]/ b]vfpm eGg'eof] .ÚÚ s“8]n eG5g\ ……pxf“s} k|]/0ffaf6 d of] sfo{df xf]ldPsf] x'“ .ÚÚ
t/, PSnf] k|of;df afhf ;+sng klg ;xh lyPg . To;}n] pgL ;+sng sfo{nfO{ ;+:yfut ug]{ k|of;df nfu] . /, nf]safhf ;+u|xfno :yfkgf u/] . ;+u|xfnosf] cWoIfdf /fdk|;fb s“8]n g} 5g\ . clxn] hlt klg afhfx¿ ;+sng / ;+/If0f ePsf] 5 Tof] ;a} s“8]ns} pT;fx / nufjsf sf/0f ePsf] xf] .
t/, afhf vf]Hg Tolt ;lhnf] lyPg . afhf vf]Hgsf nflu klxn] t afhf lrGg' / sxf“ kfOG5 eGg] hfGg' cfjZos lyof] . t/, s“8]n;“u afhf;DaGwL s'g} 1fg lyPg . s“8]n eG5g\ ……afhf;DaGwL s]xL klg hfg]sf] lyOg“ . t/, bQlrQ eP/ nfu]kl5 hflgbf]/x]5 .ÚÚ clxn] pgL afhfx¿sf] JofVoftf klg ePsf 5g\ . ;+u|xfnodf x]g{ cfpg]x¿nfO{ s'g afhf s'g hflt / If]q ljz]ifsf], slt k'/fgf] / s;/L ahfpg]h:tf ;a} s'/fdf bz{snfO{ a'emfpg ;Sb5g\ . s“8]nn] afhfsf] vf]hLdf klZrd dxfsfnLb]lv k"j{ d]rL;Dd 8'ln;s] . t/, cem} klg ;a} afhfx¿ h'6\g ;s]sf 5}gg\ . sltko nf]safhfx¿ nf]k x'g] cj:yfdf 5g\ eg] sltko ;Lldt If]qdf dfq k|rngdf /x]sfn] e]6\g ufx|f] ePsf] s“8]n atfp“5g\ .
clxn] ;+u|xfnon] # ;o * j6f g]kfnL nf]safhfx¿sf] clen]v tof/ kf/]sf] 5 . t/, ;+sngdf eg] ! ;o ^% j6feGbf cfpg ;s]sf 5}gg\ . ;+sngdf /x]sf afhfdWo] $ j6f gof“ klg 5g\ . gof“df ci6dfg knf~rf]s]n] agfpg' ePsf] ci6;'/, gf/bd'gL xft{D5fnLn] agfpg' ePsf] 6\ofs6\ofs] / g]kfnL z}nLsf] lutf/ 5 eg] Pp6f afhfn] cem} s'g} gfd kfpg ;s]sf] 5}g . gfd gePsf] lutf/ / afhf a'n' d'sf?ªn] pknJw u/fpg' ePsf] xf] .
o;afx]s dflydfly n]slt/ e]8L uf]7fnfx¿n] ahfpg] 6'ª\gf / sf7sf] 306b]lv tfdfsf] sflnª, ljgfof], d'r'{ª\uf, u'Dafdf ahfOg] Rof]b/, z]kf{ hfltsf] lkjfª, / af}4 tflGqsx¿n] ahfpg] dfG5]sf] gnLxf8af6 agfOPsf] sfª\nLª;Dd ;+slnt 5g\ .
To;df dfbn dfq} !%÷!^ k|sf/sf 5g\ . tL ;a} ;+sngdf cfO;s]sf 5}gg\ . af;'/L / d'/nL klg Tolt g} k|sf/sf 5g\ . t/ ;+u|xfnodf tLg k|sf/sf dfq 5g\ . oxf“ ;+slnt afhfx¿ clwsf+z lsg]/ NofOPsf x'g\ . sltko afhfsf] @) xhf/;Dd k/]sf] 5 . Tof] klg h;n] kfof] To;n] glbg] ;d:of klg ;+u|xfnon] ef]Ug' k/]sf] 5 . s“8]n eG5g\ ……;a}eGbf ufx|f] dfG5]sf] gnLxf8af6 ag]sf] sfªnLª Nofpg eof] .ÚÚ cWoIf s“8]nsf cg';f/ of] afhf klg tLg lsl;dsf] 5 . tL h;df lgr sfdsf nflu k|of]u ul/g] 8fo/, zlQm k|fKt ug{ ahfOg] ofdn / 1fg k|flKtsf nflu ahfOg] tGq x'g\ . ;+u|xfno;“u 1fg k|flKtsf nflu ahfOg] dfq 5 .
afhfx¿k|lt nufj a9fpg] p2]Zon] ;+u|xfnon] ahfpg] tflnd klg lbg] u/]sf] 5 . s“8]nsf cg';f/ xfn;Dd d'r'{ªuf, kfn'jf, hf]/d'/nL, ;f/ª\uL, 8Dkm' / pgL{h:tf afhfx¿sf] tflnd ;DkGg ePsf 5g\ . ! ;o *) hgfn] o; k|sf/sf] tflnd lnPsf lyP .
nf]safhfsf] of] ;+u|xfno g]kfns} klxnf] eg] xf]Og . s“8]nsf cg';f/ o;cl3 g]kfn /fhsLo k|1f k|lti7fgn] @)#* ;fnlt/ ;'? u/]sf] lyof] . nfvf}+ vr{ u/]/ k|lti7fgn] ;'? u/]klg To;n] lg/Gt/tf kfpg ;s]g .
clxn] of] ;+u|xfnon] klg st}af6 ;xof]u kfPsf] 5}g . u'7L ;+:yfgsf] ejgdf ;+u|xfno ;+rfng eO/x]sf] 5 . ;+u|xfnon] afhf;DaGwL n]v/rgf ;dfj]z u/]/ …afhfÚ gfdsf] klqsf klg k|sfzg ug]{ u/]sf] 5 . t/, ;xof]us} cefjdf st} of] ;+u|xfnon] klg lg/Gt/tf gkfpg] t xf]Og eGg] cfz+sf 5“b}5 . ;+u|xfnosf ;b:o zf/bf lwtfn klg s“8]nn] xft lemSg] xf] eg] aGb g} x'g;Sg] atfp“5g\ .
xfn ;+u|xfnodf ljxfgb]lv ;f“em;Dd cWoIf s“8]n g} a:5g\ . t/, ;+u|xfnosf] cfo;|f]t gePsf sf/0f s“8]nn] 3/sf] ;fdn NofP/ u'hf/f rnfO/x]sf 5g\ . ……d wflbª 3/df >LdtLn] lzIf0f k]zfaf6 sdfPsf] dfl;s @ xhf/ NofP/ af“lr/x]sf] 5' .ÚÚ
t/, o:tf] cj:yfdf st} ;+:yf g} aGb t x'“b}g eGg] cfz+sf JoQm ubf{ s“8]n cfkm\gf] cfly{s cj:yfn] EofP;Dd 3/af/L a]r]/ klg ;+:yf rnfO/xg] atfp“5g\ . s“8]n eG5g\ ……d clxn] ;Gt'i6 5', d s'g} b'3{6gfdf k/]/ dl/g“ eg] 3/af/L a]r]/ klg ;+u|xfno rnfp5' .ÚÚ
s'kf]if0fu|:t g]kfnL afnaflnsfsf] pHjn eljio
lbg]z a:g]t
cfhsf :j:y afnaflnsf g} ef]lnsf ;'Gb/ /fi6« lgdf{tf x'g\ . pgLx?sf] :j:y eljio;“u} /fi6«sf] klg eljio hf]l8Psf] x'G5 . To;}n] x/]s /fi6«n] afnaflnsfnfO{ :jf:Yo / ;Eo agfpg 7"nf] nufgL u/]sf x'G5g\ .
t/, g]kfnL afnaflnsfn] cem} Tof] cj;/ kfpg ;ls/x]sf 5}gg\ . To;df klg dfgj–e"ldsf] cg'kft / cfosf] c;dfg ljt/0f, lzIff / hgr]tgfsf] sdL, ul/jL, hg;ª\Vof j[l4, s[lif pTkfbg / /fli6«o cy{tGqsf] dGb ljsf;h:tf sf/0fx?n] ubf{ g]kfn vfBfGg Go"g b]zsf] ?kdf /x]sf] 5 . h;n] ubf{ jx';+Vos hgtfsf] kf]if0f l:ylt ;Gtf]ifhgs b]lvb}g . @)%# ;fndf ul/Psf] Ps cWoogcg';f/ %! k|ltzt g]kfnLn] cfkm'x?n] kof{Kt vfg] s'/f gkfpg] u/]sf] atfPsf lyP . o:tf] cj:yfdf afnaflnsfx?n] plrt kf]if0fo'Qm vfg] s'/f kfpg] s'/} ePg .
kl/jf/ :jf:Yo ;j]{If0f @)%# cg';f/ s'kf]if0fsf sf/0f # jif{ d'lgsf $* k|ltzt aRrfx?sf] prfO{ x'g'kg]{ hlt 5}g . To;df klg sl/a @) k|ltzt t jfd k'8\s] 5g\ . ;f]xL ;j]{If0fn] $& k|ltzt aRrfx? -# jif{ d'lg_ sf] tf}n sd /x]sf] / !^ k|ltztsf] tf}n cfjZoseGbf klg lgs} sd /x]sf] tYo km]nf kf/]sf] lyof] . /fli6«o of]hgf cfof]uåf/f ;~rflnt g]kfn ax';"rs ;j]{If0f @)%$ cg';f/ ^ dlxgfb]lv # jif{;Ddsf aRrfx?df %# k|ltzt s'kf]if0fsf] lzsf/ ePsf 5g\ -/f=of]=cf=, @)%^_ . o; cltl/Qm g]kfnL afnaflnsfx? le6fdLg P, cfO/g / cfof]l8gh:tf ;'Id–kf]if0ftTjx?sf] sdLaf6 k|efljt /x]sf 5g\ . o; k|sf/sf] s'kf]if0fsf sf/0f sltko afnaflnsfx? cGwf]kg, /QmcNktf, s07/f]u, nf6f n7\of}/f, ;':t dgl:yltaf6 kLl8t x'g afWo eO/x]sf 5g\ .
o'lg;]kmn] ;g\ @))@ df k|sflzt u/]sf] Ps k|ltj]bgcg';f/ g]kfn afn s'kf]if0faf6 kLl8t b]zx¿sf] cu|k+lQmdf kb{5 . g]kfnsf $& k|ltzt afnaflnsf s'kf]lift 5g\, h;sf] sf/0fn] pgLx¿sf] zf/Ll/s tyf dfgl;s ljsf;df x|f; cfpg] ub{5 . g]kfndf afns'kf]if0fsf] b/ %^=^ k|ltzt /x]sf] cg'dfg ul/Psf] lyof] .
o;f] x'g'df cGo ;a} sf/0fx?sf afjh'b dft[–:jf:Yo / lzIff klg /x]sf] 5 . u|fdL0f e]ssf dlxnfx? :j:y / lzlIft x'g g;Sgfsf sf/0f klg afnaflnsfx?sf] kf]if0f / :jf:Yol:yltdf gsf/fTds c;/ kl//x]sf] b]lvG5 .
xfn} ;fj{hlgs u/]sf] Ps tYof+scg';f/ ^ dlxgfb]lv $ jif{ pd]/ ;d"xsf *) k|ltzt afnaflnsfx?df /QmcNktf b]lvPsf] 5 . g]kfnsf k|To]s $ ue{jtL dlxnfdWo] # / sl/a ^& k|ltzt lszf]/Lx?df ;d]t of] /f]u b]lvg'n] ;d:of emg eofjx b]lvG5 . of] /f]u lgjf/0fsf nflu >L % sf] ;/sf/n] lgMz'Ns cfO/g rSsL ljt/0f ub}{ cfPsf] 5 . t/, u|fdL0f If]qsf dlxnfx?df /x]sf] hgr]tgfsf] sdL, :jf:Yo ;+:yfdf ul/ax?sf] kx'“r gk'Ug' / :jf:Yo ;]jf k|bfosx?nfO{ klg o;sf] dxTjaf/] oy]i6 1fg gx'g'h:tf sf/0fn] ubf{ ue{jtL dlxnfx?n] ;f9] ;ft dlxgf ;]jg ug'{kg]{ cfO/g rSsL && k|ltztn] vfg] g} u/]sf 5}gg\ eg] !$ k|ltztn] ! b]lv %( lbg;Dd, ^ k|ltztn] ^) b]lv *( lbg;Dd / # k|ltztn] () lbg;Dd dfq vfg] u/]sf] kfOPsf] 5 .
Ps ;j]{If0f k|ltj]bg cg';f/ g]kfndf $( k|ltzt ue{jtL dlxnfn] dfq :jf:YosdL{af6 ue{jtL ;]jf kfpg] u/]sf 5g\ eg] !# k|ltzt afnaflnsfx¿ :jf:YosdL{sf] ;xof]un] hlGdPsf] b]lvG5 . *( k|ltzt aRrf 3/d} hlGdg] u/]sf 5g\ .
To:t} sl/a %) k|ltzt dlxnfn] wg'if6+sf/lj?4 @ k6s vf]k lng'kg]{df Ps k6s klg glnPsf] kfOPsf] 5 . of] klg cfdfsf] c1fgtf / kx'“r gk'u]s} sf/0f ePsf] dfGg ;lsG5 .
g]kfndf afnd[To'b/ lg/Gt/ 3l6/x]sf] ePklg cGo d'n'ssf] t'ngfdf pRr g} /x]sf] 5 . hg;f+lvs tyf :jf:Yo ;j]{If0f @)%* cg';f/ ;g\ !((^ df afnd[To'b/ k|lt Ps xhf/ lhljt hGddf ! ;o @# /x]sf]df ;g\ @))! df 36]/ ^$ hgf k'u]sf] 5 . oxL ;+Vof lj=;+= @)!) df k|ltxhf/ @%) /x]sf] lyof] . o; lx;fjdf afnd[To'b/ pT;fxhgs ?kdf 36]sf] 5 . t/, lhljt afnaflnsfx? o;/L s'kf]if0fsf] lzsf/ x'“b} hfg] xf] eg] afnd[To'b/ 36\g' / a9\g'sf] vf;} cf}lrTo b]lvb}g .
ljZj a}+sn] ;g\ !((( df u/]sf] Ps cWoogdf g]kfndf b]lvg] u/]sf] &) k|ltzt ;?jf /f]ux?sf] sf/0f dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofnfO{ dfg]sf] 5 . ;f] cWoogdf %! k|ltzt /f]usf] ef/ kf“r jif{ d'lgsf afnaflnsfsf] d[To'n] l;h{gf u/]sf] 5 . g]kfndf dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofaf6 l;h{gf x'g] /f]ux?sf] rfk l5d]sL /fi6« rLgsf] eGbf kf“r u'gf / ef/tsf] eGbf %) k|ltzt a9L /x]sf] ;f] k|ltj]bgdf pNn]v 5 . ef/tdf of] ;d:of lj:tf/} xn x'“b} uPsf] ePklg g]kfnn] of] ;d:ofaf6 5'6sf/f kfpg c? s}og jif{ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5 . oL ;asf lj?4 ljutsf bzsx?df g]kfnn] u/]sf] nufgL ;d]t unt ePsf] ;f] k|ltj]bgn] ls6fg u/]sf] 5 .
To;f] t x/]s aif{ ;'b'/ klZrdsf lhNnfx¿df vfBfGg x'g] u/]sf] 5 . ;bfem} ef]sd/Lsf] ;d:of o; aif{ klg s0ff{nLsf s/La # nfv hg;d'bfon] ef]Ug' kg]{ cj:yf ;'hgf x'g]
;+s]t kfOPsf] 5 . o;/L nfvf}+sf] ;+Vofdf vfBfGgsf] cefj x'“bf kSs} klg afnaflnsfn] o; cj:yfaf6 a9L kLl8t x'g'kg]{ x'G5 . o;afx]s ef]sd/L / vfBfGg cefj dWo klZrdf~rnsf
sltko lhNnfx¿df dfcf]jfbLx¿n] vfBfGg n'6\g] eon] vfBfGg cfk"lt{nfO{ /f]s nufp“bf lgbf]{if hgtfx¿ ljzifu/L afnaflnsf / j[4j[4fx¿ df/df kg]{ u/]sf 5g\ . of] ;d:of ;dfwfgnfO{ klxnf] k|fyldstf lbg' cfjZos 5 .
o;/L ljs/fn ?kdf /x]sf] dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:of ;dod} ;dfwfg ug'{kg]{ b]lvG5 . x/]s afnaflnsfn] :jf:Yo ;'ljwf / kf]if0fo'Qm vfgf kfpg' pgLx?sf] g};lu{s clwsf/ xf] . afnaflnsf;DaGwL P]gsfg'gn] klg o; s'/fsf] Uof/]G6L u/]sf] 5 . t/, Tof] Jojxf/df nfu' x'g ;s]sf] 5}g . afnaflnsfsf] e/0fkf]if0f ug]{ lhDd]jf/L k|ydtM afa'cfdfsf] eP klg To;cg's'nsf] jftfj/0f l;h{gf ug]{ kIf /fHo ePsfn] o;;DaGwdf ;/sf/ uDeL/ x'g}kg]{ ePsf] 5 .
xfn ;/sf/n] clw/fHosf s]xL lhNnfsf ljBfnox?df kf}li6s cfxf/ sfo{qmd ;+rfng u/]sf] 5 . of] klg nlIft ;d'bfo;Dd k'Ug ;s]sf] b]lvb}g . o;nfO{ lj:tf/ / nlIft ;d'bfosf] kx'“r;Dd k'¥ofpg h?/L 5 . /, u|fdL0f If]qdf a;f]af; ug]{ hgtfdf kf}li6s cfxf/;DaGwL hgr]tgf hufP/ afnaflnsfx?n] kf]if0fo'Qm vfg] s'/f vfg kfpg' klg afnclwsf/ xf] eGg] a'emfpg'kg]{ ePsf] 5 .
6'l8v]nsf] cfd;ef / a]/f]huf/x?sf] nfd
lbg]z a:g]t
b]zsf kf“r /fhgLlts bnn] oxL j}zfv @) ut] Ps ;efsf] cfof]hgf u/L …hgcfGbf]ngÚ 3f]if0ff u/]sf 5g\ . 7"nf] rrf{ / ;fj{hlgs dxTj kfPsf] of] ;efdf 6f9f6f9faf6 bh{gf}+ a;x?df hgtf NofOPsf lyP . ;efdf ;+;bdf k|ltlglwTj ug]{ g]kfnL sf+u|];, g]skf -Pdfn]_, ;+o'Qm hgdf]rf{, g]dlskf / ;b\efjgfsf g]tfx?n] ;Daf]wg ug]{ sfo{qmd lyof] . To;sf/0f klg 7"n} hg;fu/ pn{g] ck]Iff ;a}lt/ ul/Psf] lyof] . To;}nfO{ Wofgdf /fv]/ ;/sf/n] ljz]if Joj:yf klg u/]sf] b]lvGYof] . t/, To;f] ePg . a? a}b]lzs /f]huf/sf nflu sf]l/of hfg cft'/ a]/f]huf/ g]kfnLx?sf] gof“ afg]Zj/l:yt cGt/f{li6«o ;Dd]ngcufl8 / bz/y /+uzfnfdf nfu]sf] eL8 lgoGq0f ug{ k|x/LnfO{ xDd]xDd] k/]sf] b]lvGYof] . Toxf“ rsf]{ 3fdsf] k|jfx gu/L nfOgdf a;]sfx?nfO{ Jojl:yt ug{ k|x/Ln] an k|of]u ug'{kg]{ cj:yf;Dd cfof] .
ot v'nfd~rdf g]tfx? rsf]{ :j/df efif0f ul//x]sf lyP . b]zsf] d'xf/ km]g{ cfkm"x?n] cfof]hgf u/]sf] h'n'; / ;efdf ;xefuL x'g cfu|x ul//x]sf lyP . zf;g ;Qfdf cfkm"x? ;xefuL eP b]zn] ;a} If]qdf km8\sf] dfg]{ bfjL ul//x]sf lyP . t/, hgpT;fx / tfnL ah]gg\ . g]tfx? ;xefuL hgtfnfO{ pQ]lht kfg{ rfxGy] . pgLx?df cfqmf]z k}bf u/fpg rfxGy] . t/, Tof] cj:yf st}af6 klg cfPg . To;}n] g]tfx? xd};Dd tNnf]:t/df pq]/ b/af/lj?4 ufnLunf}h ug{ klg kl5 k/]gg\ . t/, ptf afg]Zj/ / lqk'/]Zj/df hDdf ePsf] eL8 h;/L x'G5 sf]l/of hfg cft'/ lyof] . To;}n] cfkm\gf] xftdf /x]sf] sfuhkq h;/L klg a'emfpg laxfg lem;ld;]b]lv ;f“em;Dd nfOgdf a;]sf] lyof] . cfkm"x?nfO{ …hgg]tfÚ eGg ?rfpg]x?n] pgLx?sf ;DaGwdf Ps zAb klg vr{ ug{ rfx]gg\ .
a? g]skf -Pdfn]_sf dxf;lrj dfwjs'df/ g]kfnn] b]pjf ;/sf/ lj36g ePkl5 z'Gotf 5fPsf] / To;kl5 cfkm"x? ;ft dlxgf;Dd cfkm"x?nfO{ ;xefuL u/fpg] …cfzdf a;]sf]Ú atfpg'eof] . cyf{t clxn]sf] cfGbf]ng ;Qfdf ;xefuL gu/fPs} sf/0f ug'{ k/]sf] xf] . dxf;lrj g]kfnsf cg';f/ …of] ;+3if+ sf] k|wfgdGqL aGg] jf sf] ;/sf/df hfg]Ú eg]/ ul/Psf] xf]Og . t/, nIo s] xf] < s'g} g]tf klg :i6;“u v'n]sf] kfOPg . g]kfnn] …b]zdf ;xdltsf] vf“rf] 5Ú t eGg'eof] . t/, ;xdlt / ;xsfo{sf nflu >L % / >L % sf] ;/sf/n] u/]sf] cfJxfgdf ;+nUg gx'g'sf] sf/0faf/] s]xL pNn]v ug'{ePg . pxf“n] …s';L{ cfkm\gf] clei6 gePsf]Ú klg atfpg'eof] . t/, ;j{bnLo ;/sf/ ag]/ cfkm"x? ;Qfdf uPkl5 dfq dfcf]jfbL ;d:of ;dfwfg x'g] s'/fdf klg hf]8 lbg'eof] . o;sf] cy{ efif0fdf h'g s'/f cleJoQm eO/x]sf lyP, Tof] ;To lyPg . ;To ;Qf k|fKt ug'{ g} lyof] .
;efdf ;efdf g]kfnL sf+u|];sf ;efklt lul/hfk|;fb sf]O/fnfn] klg …s';L{sf nflu n8fO{ gnl8Psf]Ú klg atfp“g'eof] . t/, lsg ;+;b k'gM:yfkgfsf] dfu ul/Psf] xf] eGg] ;DaGwdf pxf“ klg :ki6 ePsf] kfOPg . csf{ jQmf e/tljdn ofbjn] …;+ljwfgsf] wf/f !@& k|of]u;+;b k'gM:yfkgf jf clwsf/ ;DkGg ;j{bnLo ;/sf/ agfP/ klg ug{ ;lsGYof] . t/, lsg To;f] ul/Pg <Ú eGg] k|Zg p7fpg'eof] . o;/L ;efdf ;+nUg ;a}sf] cf–cfkm\g} :jfy{ JoQm–cJoQm ?kdf k|s6 eO/x]sf] lyof] . ;a}sf] :jfy{ ;Qfdf s;/L k'Ug] eGg] g} lyof] . t/, ;a}n] lal;{Psf lyP ls l7s ;ft dlxgfcl3 ;Qfdf pgLx? g} lyP . lat]sf] of] t]x| jif{df hgtfnfO{ pgLx?n] s] lbP < /, ca s] lbgsf nflu cfGbf]ngsf] cfJxfg ul//x]sf 5g\ <
kf“r bnsf] cfGbf]ng …k|ltudgÚ lj?4 elgPsf] 5 . To;}n] xf]nf >L % k|lt a9L g} cfqmf]z JoQm u/]sf] b]lvof] . t/, cfh k|ltlglw;ef k'gM:yfkgf / ;j{bnLo ;/sf/sf] dfu ug]{ bnx?n] lxhf] cfkm}n] NofKr] nufP/ of] cj:yf NofPsf] k|lt s'g} kZrftfk ;d]t b]lvPg . a? ;a} bnsf] ;xdltdf >L % df ul/Psf] l;kml/;nfO{ n'sfpg] k|of; g} u/] . ;a}nfO{ yfxf 5, tTsfnLg k|wfgdGqL z]/axfb'/ b]pjfn] k|ltlglw;wf lj36g ug'{ePsf] lyof] . To;lj?4 ;jf]{Rrdf d'2f klg k/]sf] lyof] . To;nfO{ ;jf]{Rr cbfntn] vf/]h ul/;s]sf] 5 . csf]{ s'/f ;a} bnsf] ;xdltdf b]zdf ljifd kl/l:ylt l;h{gf ePsf]n] lgjf{rg ug{ g;lsg] lg0f{o ePsf] lyof] . Tolta]nf csf]{ s'g} lgsfo gePsfn] /fhgLlts bnx?s} cu'jfO{df ;j{bnLo ;/sf/ g} aGg ;SYof] xf]nf . t/, b]pjfn] Tof] plrt 7fGg'ePg jf bnx?n] To:t} ;Nnfx lbP . To;}n] 5 dlxgfleq ug'{kg]{ lgjf{rg ;fg{] ;xdltdf ;a} bnn] :jLsf/f]lQmsf] NofKr] nufP . Tof] slt ;+j}wflgs lyof] < s;}n] rf;f] lbPsf] lyPg . To;}n] g]kfn clw/fHosf] ;+ljwfg @)$& sf] wf/f !@& cg';f/ afwf c8sfp km'sfpg] clwsf/ k|of]u ug{ ;a} bnsf] ;xdltdf >L % df hfx]/ ePsf] :ki6 5 . wf/f !@& df :ki6;“u >L % af6 …of] ;+ljwfg sfof{lGjt ug{ s'g} afwf c8\sfp k/]df To:tf] afwf c8\sfp km'sfpg cfb]z hf/L ul/aS;g]5 / o:tf] cfb]z ;+;b ;dIf /flvg]5Ú eGg] pNn]v 5 . t/, s;/L afwf c8\sfp km'sfpg] ls6fg 5}g . To;}n] /fi6« / hglxtnfO{ x]/]/ >L % af6 :jljj]sdf klg lg0f{o lbOaS;g ;Sg] 7fp“ b]lvG5 . o;nfO{ ;+;bdf /fVg] s'/f hxf“;Dd 5, ;j{;DdtLdf ;+;b lj36g eO;s]sf] cj:yf b]zdf lyof] .
clxn] ;+;b k'gM:yfkgf / ;j{bnLo ;/sf/sf] dfu ug]{ bnx?n] ;+ljwfgsf] s'g wf/fsf] s'/f ul//x]sf 5g\ . ;jf]{Rr cbfntn] g} plrt 7x/ u/]sf] k|ltlglw;ef k'gM:yfkgf ;+j}wflgs x'G5 < jf ;+qmd0fsfnLg cj:yfsf nflu Joj:yf ul/Psf] wf/f !@* k|of]u ubf{ ;+j}wflgs x'G5 < s] ;+ljwfg nfu" ePsf] t]x| jif{kl5nfO{ klg ;+qmd0fsfnLg eg]/ t]x| jif{kl5 kms{g' cu|udg xf] < ;j{bnLo ;/sf/sf] dfu ug]{x?n] klg cu|udg xf]Og cem k|ltudgs} dfu ul//x]sf 5g\ . ca b]z t]x| jif{ k5fl8 kms{g] cj:yfdf xf]Og . cufl8 a9\g]kg]{ cj:yfdf 5 . cfkm} …k|ltudgÚ sf] lj/f]wsf] s'[/f ug]{ / cl3 a9\g grfxg] of] s:tf] rl/q xf] <
jt{dfgsf] ;d:of …cu|udgÚ / …k|ltudgÚ xf]Og . dflyg} elgof] ls clxn] af“g]Zj/ / lqk'/Zj/df dfG5]sf] nfOg TolQs} nfu]sf] xf]Og . of] ljut t]x| jif{n] ;Daf]wg ug{ g;s]sf] ;d:of / hh{/ agfPsf] cy{tGqsf] k|ltlaDa xf] . b]zsf pBf]u wGbfx? gx;gx; eP/ cfqmfGt ag]sf] l;+uf] b]zsf] d'xf/ xf] . ca To:tf ;d:ofx?nfO{ ;Daf]wg ug{ ;Sg'g} cu|udg x'g] 5 . /, /fhgLlts bnx?n] klg ;Qfdf]x Tofu]/ /fi6«lgdf{0f h'6\g' kb{5 . of] t]x| jif{df h]hlt ljs[ltx? l;h{gf eP To;sf] cGTo ug{ ;a} Ps eP/ cl3 a9\g'[ cfhsf] cfjZostf xf] .
To;}n] b]znfO{ c? czfGt / le8Gtsf] vf8nlt/ ws]Ng 5f]8]/ jftf{, 5nkmn / ;xdltsf] cfwf/df b]z ljsf;df ;l/s x'g' kb{5 . /, lxhf] ;a} If]qnfO{ ljs[t agfP/ cfkm\gf] :jfy{ k'tL{ ug]{x?dfly b08 lbg' kb{5 . dfwfg g]kfnn] eGg'ePh:t} …abdf;L ug]{x? ;a} bl08t x'g}k5{Ú lsgeg], b09xLtgfs} sf/0f b]zn] cfh of] lgolt ef]Ug' k/]sf] xf] eGg] s'/fdf s;}sf] s'g] ljdlt 5}g .
;fx;L–ufyf
jL/tfsL k|ltd'lt{ /fgL rf“b aLaL
;g\ !%*) sf] s'/f xf] . tTsfnLg ef/tsf] ljhfk'/sf jfbzfx cflbn zfxsf] xTof eof] . b/jfl/of / dGqLx?n] pgsf afns elth Oa|flxdnfO{ u2Ldf /fv] / cflbn zfxsL ljwjf >Ldlt rf“b aLaLnfO{ Oa|flxdsf] ;+/Ifs 3f]lift u/] . l5d]sL /fHo cxdb gu/sL /fhs'df/L rf“b aLaL s;}sf nflu klg ckl/lrt lyOgg\ . /fhfsf] xTof x'g'cl3 klg pgL cfkm\gf] >Ldfg cflbn zfxsf] ljZjf;kfq / k|d'v ;Nnfxsf/ g} lyOg\ . cS;/ o'–cleofgx?df klg pgL cfkm\gf] >LdfgnfO{ ;fy lbg] ub{lyOg\ . o'4–snf, 3f]8r8L, t/af/afhL / lgzfg]afhLdf pgL hlt kf/ª\ut lyOg\, Toltg} /fhgLltdf klg bVvn /fVblyOg\ .
pgL cS;/ u/]/ cxdb gu/ hfg] ub{lyOg\ . ;g\ !%(% sf] s'/f xf], Ps lbg pgnfO{ cxdb gu/af6 Pp6f h?/L va/ cfof] . va/df pgL;“u tTsfn ;}Go ;xof]u dfluPsf] lyof] . d'un /fhs'df/ d'/fb cxdb gu/ sAhf ug{ ;]gf lnP/ cl3 al9/x]sf lyP . To;tfsf rf“b aLaLsf] pd]/ $* jif{sf] lyof] . /, pgsf] :jf:Yo klg /fd|f] lyPg . tfklg pgn] cfkm\gf] k}t[s /fHo d'unx?af6 arfpg] lgZro ul/g\ .
d'unx?n] ;f]r]sf lyP ls cxdb gu/ Pp6f kfs]sf] cf“kem}+ pgLx?sf] kf]N6fdf cfP/ ;lhn} v:g] 5 . t/, o'4 ;'? ePkl5 pgLx?n] dxz'; u/],– rf“b aLaL / pgsf ;}lgsnfO{ x/fpg ;xh 5}g .
lg/Gt/ rf/ dlxgf;Dd cxdb gu/sf] lsNnf eTsfpg] d'unx?sf] k|of;nfO{ rf“b aLaL / pgsf ;}lgsx?n] c;kmn agfP . Ps /ft zq'n] k|xf/ u/]sf] uf]nfaf?bn] lsNnfsf] Psflt/sf] kvf{n g} elTsof] . rf“b aLaL gfª\u} v'§f xftdf t/af/ lnP/ aflx/ uOg\ / pHofnf] e'“Odf v':g' cufj} cfkm\gf ;}lgsx?sf] d2tdf kvf{n kgM lgdf{0f u/fOg\ . cGttM d'unx? xf/ :jLsf/]/ zflGt ;Demf}tfdf x:tfIf/ ug{ /fhL eP . To;kl5 d'un /fhs'df/ d'/fb rf“b aLaLsf] axfb'/Laf6 olt k|efljt eP ls pgn] rf“b aLaLnfO{ …rf“b ;'NtfgÚ sf] kbjL g} lbP .
t/, cxdb gu/ b/af/sf s]xL dfG5] d'unx?;“u ul/Psf] ;Demf}tfsf] lj/f]wdf lyP . /, pgLx?n] d'unx?;“u k'gM b'ZdgL a9fP .
;g\ !%(( df d'unx? bf];|f] k6s cxdb gu/dfly sAhf hdfpg] Wo]on] cl3 a9] . of] k6s pgLx?;“u klxn]sf] t'ngfdf clws zlQmzfnL / w]/} ;]gf lyof] . rf“b aLaLn] tTsfn dxz'; ul/g\ ls o; k6s d'unx?nfO{ x/fpg ;xh 5}g . To;}n] pgL zflGt ;Demf}tf ug{ rfxlGyg\ . t/, pgsf lj/f]wLx? s'g} klg xfntdf ;Demf}tf ug{ rfxb}g lyP . To;sf/0f rf“b aLaLnfO{ pgLx? …cfkm\gf] af6f]sf] sf“8fÚ 7fGg yfn] . /, pgLx?n] Pp6f if8\oGq /r]/ rf“b aLaLsf] xTof ul/lbP .
o;/L Pp6L axfb'/ / ;xf;L /fgLsf] cGTo wf]sfk"0f{ tl/sfn] xTof u/]/ eof] .
t/, o;sf] ;hfo klg xTof/fx?n] tTSfn g} kfP . d'unx?n] Psbd ;lhnf];“u cxdb gu/sf] lsNnfx?df sAhf hdfP . /, cxdb gu/ /fHo s]xL jif{d} d'un ;fd|fHosf] cleGg c+u aGg k'Uof] . rf“b aLaLsf] jL/tf / ;xf;sf clxn] klg nf]shLjgsf x/]s kf6fx?df afr]sf] 5 . pgL clxn] klg nf]ssyf / lsj+bGtLx?df ;d]t Ps jL/ª\ugfsf] ?kdf lhljt l5g\ .
s'zsf ;Gtfg s';'08fx?n] h+un 9fSg ;s]gg\
k|]daxfb'/ s';'08f -jg/fhf_ n] kRrL;–tL; jif{sf] hjfgL cfkm\gf afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?;“u h+und} latfP . afa', bfh'efO / cGo s';'08fx?sf] d[To'kl5 ha pd]/ 9lNsof] ta h+un aflx/sf] ;dfhdf cfP/ 3/hd u/] . clxn] pgL ^@ jif{sf] j[4 z/L/ lnP/ kl/jf/;lxt bfª lhNnfsf] lqe'jggu/ gu/kflnsfdf a;f]af; ul//x]sf 5g\ . t/, pgsf] cfkm\gf] eGg] Ps O~r hUuf klg 5}g . c?s}df Hofnfbf/L u/]/ pgL lhljsf rnfO/x]sf 5g\ .
dfgjefiffljb\ lj=s] /fgfdu/n] tgx'“af6 /fhfdfdf gfdsf s';'08f vf]hL u/]/ NofPkl5 dfq rrf{df cfPsf] of] hflt xfn b]ze/df @÷# ;osf] ;+Vofdf /x]sf] x'g;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 . hgu0fgf @)%* n] s';'08fx?sf] ;+Vof ! ;o ^$ b]vfPsf] 5 . g]kfnsf] hg;+Vof ljt/0fdf ;a}eGbf sd hg;+Vof /x]sf] hflt oxL xf] . o;cl3 of] hflt s'g} hgu0fgfdf b]lvPsf] lyPg . cem vf]hL ub}{ hfg] xf] eg] of] ;+Vof a9\g ;Sg] dfgjzf:qLx? atfp“5g\ . t/, o; ljifodf /fgfdu/sf] ts{ km/s 5, pxf“sf cg';f/ clxn] b]lvPsf] ;+Vof …l7dfxfÚ x?sf] xf] .
cfkm\gf] 5'§} df}lns k/Dk/f af]s]sf s';'08fx? ljif]zu/L bfª, Ko'7fg, tgx'“, uf]vf{, kfNkf, /f]Nkf, lrtjgnufotsf lhNnfdf Ps b'O{ kl/jf/ /x]sf] atfOPsf] 5 .
k|]daxfb'/ s'';'08fsf cg';f/ klxn] s';'08fx?sf] 7"n} ;+Vof lyof] . kl5 pgLx?sf] ;d"x 5'l§b} hfg] qmddf w]/} h;f] klZrd sfnLkf/ - :ofª\hf, tgx'“ kfNkf_ lt/ uPsf lyP . ;w} Ps} 7fp“df ga:g] s';'08fx? s'g} 7fp“df s]xL ;do a:g} k/]klg cfkm\gf] emf“qmLnfO{ df6f] x]/fP/ dfq} a:by] . olb em“qmLn] Tof] :yfg pko'Qm 5}g, a:of] eg] /f]u nfU5, lj/fdL eOG5 jf dfG5] g} klg dg{ ;S5 eGof] eg] Toxf“ Ps /ft klg ga:g] u/]sf] s'/f k|]daxfb'/ atfp“5g\ . emf“qmLn] 7fp“ pko'Qm 5 eg]sf] v08df eg] kfP cf]8f/ gkfP ;]pnfn] af/]sf] uf]nf] 5fgf] ePsf] 3/ agfP/ Psb'O{ dlxgf;Dd a:g] ub{y] .
v'/ ePsf] hgfj/sf] df;' gvfg] s';'08fx? b"w, bxL / dxLb]lv 6f9} a:y] . s';'08fx? gª\u|f ePsf] kz'k+IfLsf] df;' dfq vfg] ub{y] . k|]daxfb'/sf cg';f/ uf]a/ 5'g'nfO{ pgLx? kfksd{ 7fGby] . pgLx?sf] vfGsL eg]sf] h+unL sGbd'n / dn;f“k|f], uf]xf]/f], nf]vs]{, sfnLhx? g} x'Gy] . t/, clxn] Tof] ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . k|]daxfb'/ eG5g–……clxn] t uf]a/ g5'g] / uf]? ghf]Tg] xf] eg] d'vdf df8 nfUb}g .ÚÚ
h+undf 3'Dbflkmbf{ pgLx?sf] cfkm\g} efiff, wd{ ;+:s[lt lyof] . s';'08fx?sf] eiff vfd du/;“u ldNbf]h'Nbf] /x]sf] efiffzf:qLx? atfp5g\ . clxn] pgLx?sf] efiff nf]k eO;s]sf] 5 . dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ g]kfndf s';'08f efiff wf/fk|jfx ?kdf af]Ng] hDdf tLg hgf dfq 5g\ . c?n] af]Ng] efiff z'4 s';''08f efiff xf]Og . c:6«]lnog dfgjzf:qL /]gxf8{n] s';'08f efiffsf ;}of} zAbx? !(&) lt/} ;+u|x u/]/ k|sfzd} Nofpg' ePsf] lyof] . To;}sf] cfwf/df hfkfgL efiffzf:qL ;'of]tf];L tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffaf/] cWoog ug'{ePsf] lyof] . dfgjzf:qL hf]xg /]gxf8{n] ug'{ ePs} cWoogsf cfwf/df tf]jfn] klg s';'08fx?sf] efiffsf] cWoog ug'{ePsf] lyof] . pxf“sf cg';f/ s';'08fx?sf] efiff dWo Pl;ofsf] kfld/ If]qdf af]lng] j'?;f:sL efiff;“u ldNbf]h'Nbf] 5 eg] s';'08fx?sf] cg'xf/ b|ljl8ogx?;“u .
dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ s';'08f efiffsf @( j6f zAb dfq klxrfg ePsf 5g\ . tgx'“df e]l§Psf /fhfdfdfn] ;d]t cfkm\gf] efiff w]/}hf;f] ljl;{;s]sf 5g\ . xfn;Dd e]l6Psf s';'08fx?df efiffsf] 1fg ePsf bfªsf k|]daxfb'/, tgx'“sf /fhfdfdf / csf{ Ps hgf dfq 5g\ . bfªsf k|]daxfb'/nfO{ #^ k|ltzt s';'08f efiffsf] 1fg 5 eg] /fhfdfdf;“u Tof] eGbf a9L /x]sf] kfOPsf] 5 .
t/, xfn cfP/ s';'08fx?sf] efiff dfq geP/ wd{–;+:s[lt ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . pgLx? df3];+qmflGtnfO{ ljz]if rf8sf ?kdf dgfpy] . t/, clxn] cGo hfltsf] ;Dks{df cfPkl5 bz}+–ltxf/h:tf rf8x? g} dgfpg yfln;s]sf 5g\ .
s';'08fx? cfkm"nfO{ s'zsf] ;Gtfg eGg ?rfp5g\ . k|]daxfb'/sf cg';f/ /fd / l;tfsf] b]xfGt ePkl5 b'O{ efO 5f]/fx?dWo] njn] /fdsf] /fHo ;Dxfn]/ a;] . t/, s'zn] /fHo gkfPkl5 pgL jg k;]/ jgs} /fhf ag] . sfnfGt/df s'zsf ;Gtfgx?nfO{ s';'08f eGg yflnof] . jgsf /fhf ePsf] gftfn] g} cfkm\gf k"vf{x?n] jgdf a:g] cGo hflt;“u s/ ;d]t p7fP/ vfg] u/]sf] k|]daxfb'/ atfp5g\ .
k|]daxfb'/ s';'08fnfO{ clxn] cfkm\gf] hflt nf]k ePsf] /fd|};“u yfxf 5 . pgL cfkm} klg s';'08faf6 jg/fhf eO;s]sf 5g\ . clxn] pgnfO{ cfkm\gf] hflt nf]k ePsf]df 7"nf] lrGtf 5 . pgL eG5g\–……s';'08fx? cem} vf]Hg] xf] eg] kQf nfUg ;S5g\ . xfd|f] hfltsf] /Iffsf nflu ;/sf/n] vf]hL ul/lbg' k¥of] . xfd|f] cfkm\g} efiff 5 To;nfO{ s;/L x'G5 lhljt /fVgnfO{ d2t ug'{k¥of] . ÚÚ
pgL;“u} s[i0faxfb'/, ltnaxfb'/, wgaxfb'/, zflns/fd s';'08f -jg/fhf_ klg o;} ufp“df 5g\ . /fgfdu/sf cg';f/ bfªdf dfq} s';'08fx?sf ( 3/ 5g\ . t/, ;dfhdf a9\b} uPsf] cGt/hftLo ljjfxsf sf/0f s';'08fx? ;+s6df k/]sf 5g\ . c? s]xL jif{ oxL cj:yf /xg] xf] eg] of] hflt k"0f{tM nf]k g} eP/ hfg] cj:yf 5 . To;}n] of] hfltsf] ;+/If0fsf nflu ;/sf/L / u}/;/sf/L b'j} If]qn] Wofg lbg'kg]{ b]lvG5 .
PSnf] k|of;sf] nf]safhf ;+u|xfno
wflbª lhNnfsf] u'h/L–$ sf /fdk|;fb s“8]n sDkf]lh6/sf] sfd ubf{ub}{ yfª\sf k]lG6ª / ljqmLljt/0fdf nfu] . yfª\sf a]Rg yfª\sfsf af/]df /fd|f] JofVof ug{ hfGg' cfjZos x'GYof] . t/, s“8]n;“u o; ljifodf k"/f 1fg lyPg . To;}n] yfª\sfsf] ;}4flGts / Jofjxfl/s 1fg xfl;n ug{ pgL u'?sf] vf]hLdf lgl:sP .
oxL vf]hLs} qmddf s“8]n kQ} gkfO{ g]kfnL nf]safhf ;+sngdf nflu;s]sf lyP . o;nfO{ pgL Pp6f …b'3{6gfÚ 7fGb5g\ . ……yfª\sfsf] 1fgsf] ef]sn] ef}tfl/b} ubf{ :jfdL cv08fgGb ;/:jtLnfO{ e]6]“ . :jfdLn] yfª\sfsf] ;}4flGts 1fg l;sfO lbg'eof] . t/, l;sfPafktsf] kfl/>lds lng'sf] ;§f a? b]zsf nflu s]xL u/]/ b]vfpm eGg'eof] .ÚÚ s“8]n eG5g\ ……pxf“s} k|]/0ffaf6 d of] sfo{df xf]ldPsf] x'“ .ÚÚ
t/, PSnf] k|of;df afhf ;+sng klg ;xh lyPg . To;}n] pgL ;+sng sfo{nfO{ ;+:yfut ug]{ k|of;df nfu] . /, nf]safhf ;+u|xfno :yfkgf u/] . ;+u|xfnosf] cWoIfdf /fdk|;fb s“8]n g} 5g\ . clxn] hlt klg afhfx¿ ;+sng / ;+/If0f ePsf] 5 Tof] ;a} s“8]ns} pT;fx / nufjsf sf/0f ePsf] xf] .
t/, afhf vf]Hg Tolt ;lhnf] lyPg . afhf vf]Hgsf nflu klxn] t afhf lrGg' / sxf“ kfOG5 eGg] hfGg' cfjZos lyof] . t/, s“8]n;“u afhf;DaGwL s'g} 1fg lyPg . s“8]n eG5g\ ……afhf;DaGwL s]xL klg hfg]sf] lyOg“ . t/, bQlrQ eP/ nfu]kl5 hflgbf]/x]5 .ÚÚ clxn] pgL afhfx¿sf] JofVoftf klg ePsf 5g\ . ;+u|xfnodf x]g{ cfpg]x¿nfO{ s'g afhf s'g hflt / If]q ljz]ifsf], slt k'/fgf] / s;/L ahfpg]h:tf ;a} s'/fdf bz{snfO{ a'emfpg ;Sb5g\ . s“8]nn] afhfsf] vf]hLdf klZrd dxfsfnLb]lv k"j{ d]rL;Dd 8'ln;s] . t/, cem} klg ;a} afhfx¿ h'6\g ;s]sf 5}gg\ . sltko nf]safhfx¿ nf]k x'g] cj:yfdf 5g\ eg] sltko ;Lldt If]qdf dfq k|rngdf /x]sfn] e]6\g ufx|f] ePsf] s“8]n atfp“5g\ .
clxn] ;+u|xfnon] # ;o * j6f g]kfnL nf]safhfx¿sf] clen]v tof/ kf/]sf] 5 . t/, ;+sngdf eg] ! ;o ^% j6feGbf cfpg ;s]sf 5}gg\ . ;+sngdf /x]sf afhfdWo] $ j6f gof“ klg 5g\ . gof“df ci6dfg knf~rf]s]n] agfpg' ePsf] ci6;'/, gf/bd'gL xft{D5fnLn] agfpg' ePsf] 6\ofs6\ofs] / g]kfnL z}nLsf] lutf/ 5 eg] Pp6f afhfn] cem} s'g} gfd kfpg ;s]sf] 5}g . gfd gePsf] lutf/ / afhf a'n' d'sf?ªn] pknJw u/fpg' ePsf] xf] .
o;afx]s dflydfly n]slt/ e]8L uf]7fnfx¿n] ahfpg] 6'ª\gf / sf7sf] 306b]lv tfdfsf] sflnª, ljgfof], d'r'{ª\uf, u'Dafdf ahfOg] Rof]b/, z]kf{ hfltsf] lkjfª, / af}4 tflGqsx¿n] ahfpg] dfG5]sf] gnLxf8af6 agfOPsf] sfª\nLª;Dd ;+slnt 5g\ .
To;df dfbn dfq} !%÷!^ k|sf/sf 5g\ . tL ;a} ;+sngdf cfO;s]sf 5}gg\ . af;'/L / d'/nL klg Tolt g} k|sf/sf 5g\ . t/ ;+u|xfnodf tLg k|sf/sf dfq 5g\ . oxf“ ;+slnt afhfx¿ clwsf+z lsg]/ NofOPsf x'g\ . sltko afhfsf] @) xhf/;Dd k/]sf] 5 . Tof] klg h;n] kfof] To;n] glbg] ;d:of klg ;+u|xfnon] ef]Ug' k/]sf] 5 . s“8]n eG5g\ ……;a}eGbf ufx|f] dfG5]sf] gnLxf8af6 ag]sf] sfªnLª Nofpg eof] .ÚÚ cWoIf s“8]nsf cg';f/ of] afhf klg tLg lsl;dsf] 5 . tL h;df lgr sfdsf nflu k|of]u ul/g] 8fo/, zlQm k|fKt ug{ ahfOg] ofdn / 1fg k|flKtsf nflu ahfOg] tGq x'g\ . ;+u|xfno;“u 1fg k|flKtsf nflu ahfOg] dfq 5 .
afhfx¿k|lt nufj a9fpg] p2]Zon] ;+u|xfnon] ahfpg] tflnd klg lbg] u/]sf] 5 . s“8]nsf cg';f/ xfn;Dd d'r'{ªuf, kfn'jf, hf]/d'/nL, ;f/ª\uL, 8Dkm' / pgL{h:tf afhfx¿sf] tflnd ;DkGg ePsf 5g\ . ! ;o *) hgfn] o; k|sf/sf] tflnd lnPsf lyP .
nf]safhfsf] of] ;+u|xfno g]kfns} klxnf] eg] xf]Og . s“8]nsf cg';f/ o;cl3 g]kfn /fhsLo k|1f k|lti7fgn] @)#* ;fnlt/ ;'? u/]sf] lyof] . nfvf}+ vr{ u/]/ k|lti7fgn] ;'? u/]klg To;n] lg/Gt/tf kfpg ;s]g .
clxn] of] ;+u|xfnon] klg st}af6 ;xof]u kfPsf] 5}g . u'7L ;+:yfgsf] ejgdf ;+u|xfno ;+rfng eO/x]sf] 5 . ;+u|xfnon] afhf;DaGwL n]v/rgf ;dfj]z u/]/ …afhfÚ gfdsf] klqsf klg k|sfzg ug]{ u/]sf] 5 . t/, ;xof]us} cefjdf st} of] ;+u|xfnon] klg lg/Gt/tf gkfpg] t xf]Og eGg] cfz+sf 5“b}5 . ;+u|xfnosf ;b:o zf/bf lwtfn klg s“8]nn] xft lemSg] xf] eg] aGb g} x'g;Sg] atfp“5g\ .
xfn ;+u|xfnodf ljxfgb]lv ;f“em;Dd cWoIf s“8]n g} a:5g\ . t/, ;+u|xfnosf] cfo;|f]t gePsf sf/0f s“8]nn] 3/sf] ;fdn NofP/ u'hf/f rnfO/x]sf 5g\ . ……d wflbª 3/df >LdtLn] lzIf0f k]zfaf6 sdfPsf] dfl;s @ xhf/ NofP/ af“lr/x]sf] 5' .ÚÚ
t/, o:tf] cj:yfdf st} ;+:yf g} aGb t x'“b}g eGg] cfz+sf JoQm ubf{ s“8]n cfkm\gf] cfly{s cj:yfn] EofP;Dd 3/af/L a]r]/ klg ;+:yf rnfO/xg] atfp“5g\ . s“8]n eG5g\ ……d clxn] ;Gt'i6 5', d s'g} b'3{6gfdf k/]/ dl/g“ eg] 3/af/L a]r]/ klg ;+u|xfno rnfp5' .ÚÚ
s'kf]if0fu|:t g]kfnL afnaflnsfsf] pHjn eljio
lbg]z a:g]t
cfhsf :j:y afnaflnsf g} ef]lnsf ;'Gb/ /fi6« lgdf{tf x'g\ . pgLx?sf] :j:y eljio;“u} /fi6«sf] klg eljio hf]l8Psf] x'G5 . To;}n] x/]s /fi6«n] afnaflnsfnfO{ :jf:Yo / ;Eo agfpg 7"nf] nufgL u/]sf x'G5g\ .
t/, g]kfnL afnaflnsfn] cem} Tof] cj;/ kfpg ;ls/x]sf 5}gg\ . To;df klg dfgj–e"ldsf] cg'kft / cfosf] c;dfg ljt/0f, lzIff / hgr]tgfsf] sdL, ul/jL, hg;ª\Vof j[l4, s[lif pTkfbg / /fli6«o cy{tGqsf] dGb ljsf;h:tf sf/0fx?n] ubf{ g]kfn vfBfGg Go"g b]zsf] ?kdf /x]sf] 5 . h;n] ubf{ jx';+Vos hgtfsf] kf]if0f l:ylt ;Gtf]ifhgs b]lvb}g . @)%# ;fndf ul/Psf] Ps cWoogcg';f/ %! k|ltzt g]kfnLn] cfkm'x?n] kof{Kt vfg] s'/f gkfpg] u/]sf] atfPsf lyP . o:tf] cj:yfdf afnaflnsfx?n] plrt kf]if0fo'Qm vfg] s'/f kfpg] s'/} ePg .
kl/jf/ :jf:Yo ;j]{If0f @)%# cg';f/ s'kf]if0fsf sf/0f # jif{ d'lgsf $* k|ltzt aRrfx?sf] prfO{ x'g'kg]{ hlt 5}g . To;df klg sl/a @) k|ltzt t jfd k'8\s] 5g\ . ;f]xL ;j]{If0fn] $& k|ltzt aRrfx? -# jif{ d'lg_ sf] tf}n sd /x]sf] / !^ k|ltztsf] tf}n cfjZoseGbf klg lgs} sd /x]sf] tYo km]nf kf/]sf] lyof] . /fli6«o of]hgf cfof]uåf/f ;~rflnt g]kfn ax';"rs ;j]{If0f @)%$ cg';f/ ^ dlxgfb]lv # jif{;Ddsf aRrfx?df %# k|ltzt s'kf]if0fsf] lzsf/ ePsf 5g\ -/f=of]=cf=, @)%^_ . o; cltl/Qm g]kfnL afnaflnsfx? le6fdLg P, cfO/g / cfof]l8gh:tf ;'Id–kf]if0ftTjx?sf] sdLaf6 k|efljt /x]sf 5g\ . o; k|sf/sf] s'kf]if0fsf sf/0f sltko afnaflnsfx? cGwf]kg, /QmcNktf, s07/f]u, nf6f n7\of}/f, ;':t dgl:yltaf6 kLl8t x'g afWo eO/x]sf 5g\ .
o'lg;]kmn] ;g\ @))@ df k|sflzt u/]sf] Ps k|ltj]bgcg';f/ g]kfn afn s'kf]if0faf6 kLl8t b]zx¿sf] cu|k+lQmdf kb{5 . g]kfnsf $& k|ltzt afnaflnsf s'kf]lift 5g\, h;sf] sf/0fn] pgLx¿sf] zf/Ll/s tyf dfgl;s ljsf;df x|f; cfpg] ub{5 . g]kfndf afns'kf]if0fsf] b/ %^=^ k|ltzt /x]sf] cg'dfg ul/Psf] lyof] .
o;f] x'g'df cGo ;a} sf/0fx?sf afjh'b dft[–:jf:Yo / lzIff klg /x]sf] 5 . u|fdL0f e]ssf dlxnfx? :j:y / lzlIft x'g g;Sgfsf sf/0f klg afnaflnsfx?sf] kf]if0f / :jf:Yol:yltdf gsf/fTds c;/ kl//x]sf] b]lvG5 .
xfn} ;fj{hlgs u/]sf] Ps tYof+scg';f/ ^ dlxgfb]lv $ jif{ pd]/ ;d"xsf *) k|ltzt afnaflnsfx?df /QmcNktf b]lvPsf] 5 . g]kfnsf k|To]s $ ue{jtL dlxnfdWo] # / sl/a ^& k|ltzt lszf]/Lx?df ;d]t of] /f]u b]lvg'n] ;d:of emg eofjx b]lvG5 . of] /f]u lgjf/0fsf nflu >L % sf] ;/sf/n] lgMz'Ns cfO/g rSsL ljt/0f ub}{ cfPsf] 5 . t/, u|fdL0f If]qsf dlxnfx?df /x]sf] hgr]tgfsf] sdL, :jf:Yo ;+:yfdf ul/ax?sf] kx'“r gk'Ug' / :jf:Yo ;]jf k|bfosx?nfO{ klg o;sf] dxTjaf/] oy]i6 1fg gx'g'h:tf sf/0fn] ubf{ ue{jtL dlxnfx?n] ;f9] ;ft dlxgf ;]jg ug'{kg]{ cfO/g rSsL && k|ltztn] vfg] g} u/]sf 5}gg\ eg] !$ k|ltztn] ! b]lv %( lbg;Dd, ^ k|ltztn] ^) b]lv *( lbg;Dd / # k|ltztn] () lbg;Dd dfq vfg] u/]sf] kfOPsf] 5 .
Ps ;j]{If0f k|ltj]bg cg';f/ g]kfndf $( k|ltzt ue{jtL dlxnfn] dfq :jf:YosdL{af6 ue{jtL ;]jf kfpg] u/]sf 5g\ eg] !# k|ltzt afnaflnsfx¿ :jf:YosdL{sf] ;xof]un] hlGdPsf] b]lvG5 . *( k|ltzt aRrf 3/d} hlGdg] u/]sf 5g\ .
To:t} sl/a %) k|ltzt dlxnfn] wg'if6+sf/lj?4 @ k6s vf]k lng'kg]{df Ps k6s klg glnPsf] kfOPsf] 5 . of] klg cfdfsf] c1fgtf / kx'“r gk'u]s} sf/0f ePsf] dfGg ;lsG5 .
g]kfndf afnd[To'b/ lg/Gt/ 3l6/x]sf] ePklg cGo d'n'ssf] t'ngfdf pRr g} /x]sf] 5 . hg;f+lvs tyf :jf:Yo ;j]{If0f @)%* cg';f/ ;g\ !((^ df afnd[To'b/ k|lt Ps xhf/ lhljt hGddf ! ;o @# /x]sf]df ;g\ @))! df 36]/ ^$ hgf k'u]sf] 5 . oxL ;+Vof lj=;+= @)!) df k|ltxhf/ @%) /x]sf] lyof] . o; lx;fjdf afnd[To'b/ pT;fxhgs ?kdf 36]sf] 5 . t/, lhljt afnaflnsfx? o;/L s'kf]if0fsf] lzsf/ x'“b} hfg] xf] eg] afnd[To'b/ 36\g' / a9\g'sf] vf;} cf}lrTo b]lvb}g .
ljZj a}+sn] ;g\ !((( df u/]sf] Ps cWoogdf g]kfndf b]lvg] u/]sf] &) k|ltzt ;?jf /f]ux?sf] sf/0f dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofnfO{ dfg]sf] 5 . ;f] cWoogdf %! k|ltzt /f]usf] ef/ kf“r jif{ d'lgsf afnaflnsfsf] d[To'n] l;h{gf u/]sf] 5 . g]kfndf dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:ofaf6 l;h{gf x'g] /f]ux?sf] rfk l5d]sL /fi6« rLgsf] eGbf kf“r u'gf / ef/tsf] eGbf %) k|ltzt a9L /x]sf] ;f] k|ltj]bgdf pNn]v 5 . ef/tdf of] ;d:of lj:tf/} xn x'“b} uPsf] ePklg g]kfnn] of] ;d:ofaf6 5'6sf/f kfpg c? s}og jif{ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5 . oL ;asf lj?4 ljutsf bzsx?df g]kfnn] u/]sf] nufgL ;d]t unt ePsf] ;f] k|ltj]bgn] ls6fg u/]sf] 5 .
To;f] t x/]s aif{ ;'b'/ klZrdsf lhNnfx¿df vfBfGg x'g] u/]sf] 5 . ;bfem} ef]sd/Lsf] ;d:of o; aif{ klg s0ff{nLsf s/La # nfv hg;d'bfon] ef]Ug' kg]{ cj:yf ;'hgf x'g]
;+s]t kfOPsf] 5 . o;/L nfvf}+sf] ;+Vofdf vfBfGgsf] cefj x'“bf kSs} klg afnaflnsfn] o; cj:yfaf6 a9L kLl8t x'g'kg]{ x'G5 . o;afx]s ef]sd/L / vfBfGg cefj dWo klZrdf~rnsf
sltko lhNnfx¿df dfcf]jfbLx¿n] vfBfGg n'6\g] eon] vfBfGg cfk"lt{nfO{ /f]s nufp“bf lgbf]{if hgtfx¿ ljzifu/L afnaflnsf / j[4j[4fx¿ df/df kg]{ u/]sf 5g\ . of] ;d:of ;dfwfgnfO{ klxnf] k|fyldstf lbg' cfjZos 5 .
o;/L ljs/fn ?kdf /x]sf] dft[–lzz' / kf]if0f;DaGwL ;d:of ;dod} ;dfwfg ug'{kg]{ b]lvG5 . x/]s afnaflnsfn] :jf:Yo ;'ljwf / kf]if0fo'Qm vfgf kfpg' pgLx?sf] g};lu{s clwsf/ xf] . afnaflnsf;DaGwL P]gsfg'gn] klg o; s'/fsf] Uof/]G6L u/]sf] 5 . t/, Tof] Jojxf/df nfu' x'g ;s]sf] 5}g . afnaflnsfsf] e/0fkf]if0f ug]{ lhDd]jf/L k|ydtM afa'cfdfsf] eP klg To;cg's'nsf] jftfj/0f l;h{gf ug]{ kIf /fHo ePsfn] o;;DaGwdf ;/sf/ uDeL/ x'g}kg]{ ePsf] 5 .
xfn ;/sf/n] clw/fHosf s]xL lhNnfsf ljBfnox?df kf}li6s cfxf/ sfo{qmd ;+rfng u/]sf] 5 . of] klg nlIft ;d'bfo;Dd k'Ug ;s]sf] b]lvb}g . o;nfO{ lj:tf/ / nlIft ;d'bfosf] kx'“r;Dd k'¥ofpg h?/L 5 . /, u|fdL0f If]qdf a;f]af; ug]{ hgtfdf kf}li6s cfxf/;DaGwL hgr]tgf hufP/ afnaflnsfx?n] kf]if0fo'Qm vfg] s'/f vfg kfpg' klg afnclwsf/ xf] eGg] a'emfpg'kg]{ ePsf] 5 .
/fd]5fksf t]x| uflj;df cem klg dfWolds ljBfno 5}gg\
/fd]5fk, & clk|n . /fd]5fk lhNnfsf !# ufp“ ljsf; ;ldlt cem}+ dfWolds ljBfnoljxLg cj:yfdf /x]sf 5g\ .
lhNnfsf %% ufp“ ljsf; ;ldlt dWo] dfWolds ljBfnoljxLg uflj;x¿df s'j's:ynL, e'hL, kmk'{, lxdu+uf, cf]v|]gL, ;'gf/kfgL, ;'sfhf]/, e'n'jfhf]/, km'nf;L, rgv', vf“8fb]jL, eL/kfgL / /fsfy'd 5g\ .
s"n hg;+Vofsf] $$ k|ltzt ;fIf/ /x]sf] /fd]5fk lhNnfsf] u|fdL0f If]qdf a;f]af; ug]{ afl;Gbfx¿df cem}+ klg 5f]/f5f]/LaLr e]befjk"0f{ Jojxf/ sfod} 5. lhNnfdf ljBfno hfg] pd]/sf cfwf eGbf a9L aflnsfx¿ ljBfno hfgaf6 jl~rt 5g\ .
lhNnfdf xfn cWoog/t ljBfyL{dWo] $@ xhf/ (%# k|fylds txdf, ( xhf/ #(! lgDgdfWolds txdf / # xhf/ ^@& dfWolds txdf /x]sf 5g\ .
lhNnf lzIff sfof{nosf] tYof+s cg';f/ :jLs[lt k|fKt tyf lghL:t/af6 ;+rflnt k|fylds ljBfnodf ($&, lgdfljdf !%* / dfljdf !!& ;lxt ! xhf/ @@@ lzIfs÷ lzlIfsf cWofkg sfo{df ;+nUg 5g\ .
ljBfno hfg] pd]/sf @&=@% k|ltzt aflnsfn] dfq ljBfnodf lzIff cfh{g ug]{ cj;/ kfPsf 5g\ .
lhNnf ;b/d'sfd j/k/ ljBfno hfg] 5fqfx¿sf] ;+Vof a9L b]lvPtfklg cGo u|fdL0f If]qdf a;f]af; ug]{ aflnsfx¿ -:s"n hfg] pd]/sf_ ljBfno lzIffaf6 ljd'v 5g\ .
lhNnf lzIff sfof{nosf] Ps tYof+s cg';f/ & b]lv $% jif{;Ddsf @@ xhf/ *)! dlxnf lzlIft / &@ xhf/ !!) dlxnf lg/If/ 5g\ . k'?ifx¿df ^ b]lv $% jif{;Ddsf %@ xhf/ (( lzlIft / #* xhf/ (@! lg/If/ 5g\ . lhNnfsf] dlxnf ;fIf/tf @&=@% / k'?if ;fIf/tf ^!=%) k|ltzt /x]sf] 5 . lhNnfdf $% dfWolds ljBfno, #( lgDgdfWolds ljBfno / #@% k|fylds ljBfno /x]sf 5g\ .
:yfgLo:t/df y'k|} u}/;/sf/L ;+3 ;+:yfx¿n] ;dfhdf ljBdfg s'l/tL x6fP/ 5f]/LnfO{ klg 5f]/f;/x lzIffsf] ;dfg cj;/ lbnfpg] p2]Zon] sfo{qmdx¿ cl3 a9fP klg tL ;+:yfx¿n] cfkm\gf] p2]Zodf cfzltt ;kmntf xfl;n ug{ ;s]sf 5}gg\ .
dlxnfx¿n] lzIffsf] ;dfg cj;/ gkfpg'sf d'Vo sf/0fx¿df 5f]/f5f]/LaLrsf] e]befjk"0f{ dfgl;stf, cGwljZjf; / ul/jL d'Vo ?kdf /x]sf 5g\ .
;/sf/L:t/af6} dlxnfx¿nfO{ ;dfg z}lIfs cj;/ k|bfg u/L pgLx¿sf] cj:yf psf:g] vfnsf] Kofs]h sfo{qmd to u/L sfof{Gjog ug{ ;s] l:yltdf ;'wf/ cfpg ;Sg] wf/0ff lhNnf ljsf; ;ldlt /fd]5fksf ;efklt s}nfz k|;fb 9'+u]nsf] /x]sf] 5 . ;/sf/n] bz sIff;Dd lgMz'Ns lzIff lbg] k|ltj4tf JoQm u/]klg of] sfuh / efif0fdf dfq ;Lldt /x]sf] 5 .
g]kfn clw/fHoe/ g} k|To]s jif{ z}lIfs:t/ psf;]/ ;fIf/tf clej[l4 ug]{ k|ltj4tfsf ;fy ljljw sfo{qmdx¿ ;+rfng ul/P klg sfof{Gjog kIf lkmtnf] x'g] u/]sf]n] tL cf}krfl/stfdf dfq ;Lldt x'g k'u]s]f ljrf/ j'l4lhjLx¿sf] /x]sf] 5 .
;/sf/L Pjd u}/;/sf/L ;+3 ;+:yf tyf lgsfox¿n] cfkm\gf gLlt tyf sfo{qmdx¿nfO{ k|efjsf/L 9+uaf6 uf“p:t/;Dd k'¥ofpg]tkm{ nfUg'kg]{ :yfgLo a'l4hLljx¿sf] /fo /x]sf] 5 .
g]kfndf b'Jo{;g\sf] k|efj
lbg]z
dflg; cfh lzlIft, ;Eo / cfw'lgs x'“b} ljnfl;tf / cyk"0f{ hLjgsf] pkof]u ul//x]sf] 5 . lj1fgsf] ljleGg cflj:sf/n] ljleGg r'gf}tLx?sf] ;fdgf ub}{ k|s[ltdfly g} ljho xfl;n ug]{ tv{/df 5 . oBkL, cfhsf] lzlIft / ;Eo ;dfhleq klg s]xL gsf/fTds kIfx? GePsf] eg] xf]Og . ;dfhdf /xg] ;a} dfG5] c;n e}lbg] xf] eg] of] ljZjn] cem a9L k|ult / pGgltsf] lzv/ r'Dg ;Sg] s'/fdf s'g} zª\sf 5}g . t/, ;dfhleq /x]sf ljljw ljs[ltx?sf sf/0f ;dfh a]nfavt To;}df ?dlNng] u/]sf] 5 . To:t} ljs[ltx?dWo] Pp6f nfu" cf}ifwsf] b'Jo{;g klg xf] .
ljZjsf] h'g;'s} ;dfh / /fi6«n] cfkm"nfO{ hlt;'s} ;Eo / ;DkGg /x]sf] 3d08 u/]klg nfu"cf}ifw b'Ao{;gsf] ;d:ofaf6 d'Qm x'g ;s]sf] 5}g . g]kfndf klg of] ;d:ofn] g/fd|/L h/fuf8]sf] 5 . g]kfnh:tf] ljsf;f]Gd'v b]zsf] nflu of] ;d:of cem a9L r'gf}tLk"0f{ ag]sf] 5 . lxKkL ko{6sx?sf] cfudg;“u} g]kfndf b]vfk/]sf] nfu" cf}ifwsf] b'Ao{;gn] k|ToIf –ck|ToIf?kaf6 cfh w]/} JolQm, kl/jf/ / ;dfhnfO{ g/fd|/L uf“h]sf] 5 . b'vnfUbf] / b'ef{Uok"0f{ s'/f t cem s] xf] eg], /fi6«sf s0f{wf/ o'jfju{ g} of] ;d:ofdf a9L h8l8Psf] 5 . ljz]iftM !) jif{b]lv #% jif{;Dd pd]/sf o'jfx?n] nfu" kbfy{ ;]jg ug]{ u/]sf] tYo ;DalGwt lgsfon] ;fj{hlgs u/]sf] 5 . xfn, g]kfndf ^) xhf/eGbf a9L b'Ao{;gL /x]sf] u[xdGqfnon] hfgsf/L u/fPsf] 5 . ljZje/sf] k|l/k]|Iodf eg] ljZje/sf tLgb]lv rf/ k|ltzt hgtfn] …nfu" cf}ifwÚ ;]jg ug]{ u/]sf] cGt/f{li6«o nfu" cf}ifw lgoGq0f af]8{n] hgfPsf] 5 . af]8{n] pNn]v u/]cg';f/ ljZjdf !$ s/f]8 dflg;n] uf“hf tyf r/];, ! s/f]8 #) nfvn] sf]lsg, *) nfvn] x]/f]Og tyf tLg s/f]8n] PlDkm6fldgh:tf nfu" cf}ifw ;]jg ub{5g\ . ljZjdf jflif{s?kdf tLgb]lv kf“r;o s/f]8 cd]l/sL 8n/ a/fa/sf] nfu" cf}ifwsf] sf/f]af/ x'g] u/]sf] 5 . h'g ljZj Jofkf/sf] cf7 k|ltzt x'g cfpg] tYoª\s 5 . cg';Gwfgstf{x?sf cg';f/ g]kfndf lj=+= @)#$÷)#% tfsf b'Jo{;gLx?n] nfu" cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] / lj=;= @)$) ;fnlt/ cfP/ w]/} b'Jo{;gLx?n] ;'O{sf] dfWodaf6 nfu' cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] kfOPsf] 5 . xfn b]ze/sf b'Jo{;gLx? DfWo] cfwfeGbf a9L b'Jo{;gLx?n] ;'O{sf] dfWodaf6} nfu" cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] cg';Gwfgstf{stf{x? atfp5g\ . clwsf+z b'Jo{;gLx?sf] ;'O{sf] dfWodaf6} nfu'cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sfn] pgLx?nfO{ Pr= cfO{= eL= P8\;, x]kf6fOl6;h:tf vt/gfs /f]u nfUg] ;+efjgf k|jn x'G5 . b'Jo{;gLx?n] nfu'cf}ifwsf] ?kdf d]yf8f]g, Pgfnh]sL, jf6ljr'/]6;, Sofglj;, cNsf]xn, c/Uoflgs ;f]nd]G6, 6f]jfsf] , skml;6k / cf]lk/6h:tf kbfy{x? ;]jg ug]{ u/]sf] kfOG5 .
Ps hl6n ;fdflhs Pj+ kfl/jf/Ls ;d:ofsf] ?kdf /x]sf] nfu' cf}ifw ;]jgsf] ;d:ofnfO{ lg/fs/0f ug{sf nflu ljZje/g} ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+3÷;+:yf cf–cfkm\gf] If]qaf6 ;ls|o?kdf nfu]sf 5g\ t/ klg of] ;d:of 36\g'sf] ;f6f] al9/x]sf] 5 . g]kfndf klg ;/sf/L / u}/;/sf/L u/L w]/} ;+3÷;+:yfx? nfu" cf}ifw b'Ao{;gLx?nfO{ pkrf/ u/L ;dfhdf ;fwf/0f JolQ m;/x k'g:yf{lkt ug]{ p2]Zon] :yflkt 5g\ . xfn g]kfndf @) j6feGbf a9L ;+:yfx? o; sfo{sf nflu ;ls|o 5g\ . log} ;+:yfx?dWo] Ps xf] …x]Nk g]kfnÚ . nfu[kbfy{sf b'Jo{;gLx?nfO{ ;j{;'ne 9+uaf6 dfgjLo ;]jf / pkrf/ u/L ;dfhdf k'g:yf{lkt ug]{ p2]Zon] lj=;= @)%* ;fndf :yflkt x]Nk g]kfnn] xfn;Dd @)) hgf b'Ao{;gLx?nfO{ ;kmn pkrf/ u/]sf] bfjL u/]sf] 5 . …x]Nk g]kfnÚ ;“u !) hgf;Dd lj/fdL /fVg ;Sg] Ifdtf /x]sf] / Ps hgf lj/fdLsf] ! lbgsf] ^ ;o lng] u/]sf] ;f] ;+:yfsf sd{rf/L ;'o{ljnf; b]jsf]6fn] atfP .
nfu"cf}ifw ;]jg ug]{ sf/0f
Dfflg;x?n] cfkm}nfO{ d[To'sf] ;+3f/df k'¥ofpg] …nfu" cf}ifwÚ sf] ;]jg lsg u5{g t < k|To]s dflg;n] u+eL/ ?kdf lng'kg]{ ljifo xf] of] . b'Jo{;gL x'g'df ;a}eGbf 7"nf] e"n kl/jf/s} /xg] u/]sf] kfOPsf] 5 . cleefjsx?n] cfkm\gf] 5f]/f5f]/L s] ub{5 < s'ntdf nfu]] ls < s:tf ;flyefOx?sf] ;+ut u5{g\ < eg]/ cleefjsx?n] cfkm\gf] lhDd]jf/L k'/f gubf{ o:tf cleefjsx?sf] 5f]/f5f]/L o; k|sf/sf] s'ntdf km;]sf] kfOG5 . o;}ul/ nfdf] ;dob]lv nfu" cf}ifw b'Jo{;gLx?sf] lguf/fgL /fVb} cfPsf] …x]Nk g]kfnÚsf cg';f/ a]/f]huf/L, cfly{s ?kdf ;DkGg b'Jo{;gL ;fyLx?sf] nx}nx}df nfu]/ klg dflg; b'Jo{;gL aGg k'u]sf] kfOPsf] 5 . kfl/jf/Ls czflGt / cg'lrt lsl;dsf] lzIffn] gsf/fTds efjgfsf] ljsf; x'g'h:tf sf/0fn] klg dflg; b'Jo{;gsf] lzsf/ aGg ;Sb5 .
;dfwfgsf] pkfo
hf] b'Ao{;gL 5, p / p;sf] kl/jf/n] klg cfkm\gf] ;b:o b'Jo{;gL ePsf] :jLsfb}{ efjgfTds ?kaf6} 5'6sf/f kfpgkl6 nfUg] xf] eg] ufx|f] 5}g pgLx? ;'w|g . t/, cfkm\gf] k|lti7fdf cf“r cfpg] 8/n] w]/} b'Ao{;gL / p;sf kl/jf/x?n] Tof] gu/]sf] kfOPsf] 5 . o:tf dflg;x?nfO{ …k/fdz{Ú lbg ;lsof] eg] ! dlxgfd} b'Jo{;gL k"0f{ ?kdf ;'w|g] ;Sg] b'Jo{;gLx?sf] pkrf/ ub}{ cfPsfx? atfp“5g\ . lgoldt lgu/fgLdf /fv]/ cf}ifwL v'jfPdf b'Jo{;gL ;'w|g ;Sb5, o;sf] cf}ifwL klg w]/} dx+uf] 5}g . t/, b'Jo{;gLx?df of] /fd|f] sfo{ x}g, o;nfO{ TofUg' kb{5 eGg] efjgfsf] ljsf; u/fpg eg] cfjZos kb{5 .
lbn;/fsf] lrxfg
zzL n'd'Da"
s/f]8f} jif{ cwf{gf]
sfnf]÷d}nf] cfsfzd'lGt/
lbn;/fsf] cfnf] lrxfg5]pm
ljnf}gf ul//x]sf] d cefuL o'u
lsg /utlkR5] kfg{ ;lSbg“
sf]k/]/ cfkm\g} cg'xf/ .
km'ª\u Oltxf; pl8;]sf]
/ª\uxLg /f]uL lIflth
kq}kq lnpg\ plKs;s]sf]
df6f]sf] k'/fgf] 3/h:tf]
of] cwd/f] lhGbuL
pkm † Joy}{ lsg af“lr/x]sf] d †
db}{ af}l/b}÷ db}{ af}l/b}
r'd] s}of}kN6 w/tLnfO{
/f]P“ c;Ld :g]xn]
c“ufn]/ l:gUw gbLnfO{
cfkm\g} cf“vfcufl8 Pslbg
lgd{d anfTsf/kZrft\
of}glkkf;'x¿n]–
xTof u/]/ kmflnPsL
lbn;/fsf] jLeT; nf;
6'n'6'n' x]l//xg ljjz
d lg/Lx t/ cfw'lgs o'u
cfuf] ;NsfP/ cfkm}nfO{
lsg kfg{ ;lSbg“ v/fgL †
r6\ofª k5{– km"ns} lz/dfly
aduf]nf v:b5–km"ns} lz/dfly
aGb's k8\lsG5–km]l/ km"ns} 5ftLdf
t/, lsg ah|b}g r6\ofª
–xfxfsf/sf] 6fp“sf]df <
lsg aif{b}g aduf]nf <
–dxfdf/Lsf] 5ftLdf <
lsg k8\lsb}g aGb's
cefjsf] sfnf] sf]vdf <
r6\ofª
ad
/, aGb'sx¿nfO{
d':s'/fO/x]sf ;'Gb/ km"nafx]s
lsg dg kb}{g c? s]xL <<
% df3 )%*
Pp6f cgf}krfl/s tYof+scg';f/ g]kfndf pTkflbt vfBfGgsf] cfwfeGbf a9L efu s'xfP/ hf“8 agfOG5 . cem g]kfndf hf“8nfO{ ;+:s[lts} Pp6f cleGg c+u dfGg] ul/Psf] 5 . sltko ;d'bfodf t z'esfo{df dfq xf]Og b'Mv kbf{;d]t hf“8nfO{ clgjfo{ dflgG5 .
;/sf/L:t/af6 k|sflzt a[xt\ g]kfnL zAbsf]ifdf hf“8nfO{ …k|zf]wg gul/Psf] g]kfnL z}nLsf] ljo/Ú elgPsf] 5 . o; cy{df klg hf“8n] g]kfnL ;dfhdf …7"n} dfgÚ kfPsf] a'em\g ;lsG5 . To;f] t g]kfndf dfq geP/ ljZjd} hf“8n] dfGotf gkfPsf] eg] xf]Og .
t/, olt dxTjsf] kbfy{ hf“8sf s'g} cflj:sf/s 5}gg\ . ljo/, lx\j:sL, jfOgnufotsf kbfy{x? hf“8af6 k|zf]wg u/]/ ag]sf x'g\ . k|zf]wgsf nflu 7"nf–7"nf d]lzgx? ag]sf 5g\ . o;sf cflj:sf/sx? klg 5g\ . t/, hf“8sf] >[li6stf{sf] gfd ;'Gg kfOGg .
hf“8sf] pTklQ
o;/L b]zljb]zdf ;d]t Voflt sdfPsf] hf“8sf] ljifodf ;f]wvf]h ubf{ ;Too'udf k'Ug'kg]{ x'G5 .
;Too'udf Pstfsf z'qmfrfo{n] cfkm"n] eg]sf] kb gkfPkl5 :ju{nf]saf6 ljb|f]x u/] . /, b}Tox?sf] u'? ag] . pgn] lzjsf] s7f]/ tk:of u/]/ cd[t k|fKt u/] .
:ju{sf /fhf lji0f'sf k':t}gL zq' b}Tox?sf u'? z'qmfrfo{n] cd[t kfPkl5 lji0f'nfO{ cfR5'–cfR5' agfP . o'4df hlt b}Tox? dfl/Gy] z'qmfrfo{sf] cd[tn] ap/fp“Yof] t/ :ju{sf /fhf lji0f'sf ;]gf dfl/Psf dfl/Ps} x'Gy] . o;n] ubf{ lji0f'sf] k/fho x'g] kSsf eof] .
o;n] :ju{df e'sDk Noof] . o;af6 aRg eujfgu0fn] klg ;ft ;d'Gb| dGyg u/]/ cd[t lgsfNg] lgwf] u/] . t/, pgLx?af6 dfq of] sfd ;Dej lyPg . o; sfddf w'Tof“Ok"j{s b}Tox?s} ;xof]u lng] 6'+uf] eof] .
o;/L b}Tox?sf] ;xof]udf ;'? ePsf] ;d'Gb| dGyg ubf{ ;Kt /Tg / rGb| ;"o{ lglSnPkl5 Pp6L ;'Gb/L k|s6 eOg\ . tL o'jtLnfO{ ltdL sf] xf}+ egL ;f]Wbf ltgn] …d hf“8 –Iffª_ x'“Ú elgg\ . of] s;nfO{ rflxG5 eGbf b}Tox?n] bfjL u/] . h'g lji0f'sf] of]hgfcg';f/ pgLx?nfO{ g} lbOof] . /, b}Tox?n] nu]/ a'9fa'9L, gj hjfgnufot ;a} b}Tox?n] v'zLofnLsf ;fy vfP . t/, To;kl5sf o'4x?df ;w} b}Tox?sf] xf/ eof] . cGTodf b}Tox? b'lvt eP/ hf“8 vfg 5f]8] .
b}Tox?n] vfg 5f]8]kl5 hf“8sf] ljrNnL eof] . o;/L ljrNnLdf k/]sf] hf“8nfO{ cfrfo{ kB;+ejn] ;'g / rf“bLsf] 8f8'df /fv]/ cd[tdf kl/0ft u/]/ ;]jgsf] u/]sf] s'/f af}4 hutdf pRr Voflt cfh{g u/]sf k|lz4 ljåfg ;ªUof{;\ t]GhLg 6Uyf]jf z]/kfåf/f lnlvt k':ts df]nfdf pNn]v 5 . t/, kB;+ejn] klg cd[tg} ePklg w]/} ;]jg u/] af}nfOg] atfPsf 5g\ .
g]kfnL ;+:s[ltdf hf“8
g]kfndf ljljw ;d'bfosf] af;:yfg 5 . To:t} oxf“sf] ;+:s[ltdf klg ljljwtf kfOG5 . o;} ljljwtfdf sltko ;d'bfosf] ;+:s[ltdf hf“8sf] 7"nf] dxTj 5 . dbf{kbf{ hf“8 clgjfo{ dflgG5 . ljz]ifu/L g]kfnsf cflbjf;Lx?sf] ;+:s[ltdf hf“8nfO{ ljz]if :yfg lbOPsf] 5 .
pbfx/0fsf nflu g]kfnsf] z]kf{ ;d'bfonfO{ klg lng ;lsG5 . z]kf{ ;d'bfosf ef]het]/, s'g} pT;jdf dfq xf]Og dfG5] dbf{ klg hf“8sf] cfkm\g} dxTj 5 .
z]kf{ ;d'bfodf dfG5] d/]kl5 nfdfx? af]nfOG5 . nfdfx? cfPkl5 lhGbu\ -pkf;s_n] pgLx?nfO{ ;'Iffª -:jfut hf“8_ åf/f :jfut ug'{ kb{5 . nfdf u'?x?n] cfkm\gf] cf;g u|x0f ul/;s]kl5 RofIffª / SodIffª, - ltvf{Psf] a]nfdf v'jfpg] hf“8_ d08n –rfdnsf] r'nL kf/]/ e/]sf] yfn_ / vtu cflb /fv]/ :jfut ug'{ kb{5 . of] sfo{ ;lsPkl5 nfzsf] cufl8 s'g b]jtfsf] b]jd08n :yfkgf ug]{ xf] lglZrt ul/G5 / ;f] ;hfPkl5 5/Ifª v'jfOG5 .
g]kfnL ;flxTodf hf“8
g]kfnsf] efiff ;flxTo / uLt ;+uLtsf] If]qdf klg hf“8n] cfkm\gf] k|e'Tj sfod ug{ EofPs} 5 .
To;}n] g]kfnsf Voflt k|fKt slj tyf uLtsf/ xl/eQm s6'jfn n]V5g\M
d cfkm\g} af6f] lx8]sf] x'G5' t/ v'§f cGt} st} uOlbPsf] x'G5
ltdLnfO{ ;lDem/x]sf] x'G5' t/ cs}{ s;}n] dnfO{ tflg/x]sf] x'G5
ljZj; u/, d sfon 5' ltd|f] d':sfgh:t} of] /S;Ll;t
slxn] d}n] p;nfO{ vfPsf] x'G5' slxn] p;n] dnfO{ vfO/x]sf] x'G5
/S;L cyf{t hf“8sf af/]df g]kfnL ;flxTosf w]/} kfgfx? el/Psf 5g\ . s}of} g]kfnL ;|:6fx?n] hf““8 vfPsf 5g\ eg] s}of}nfO{ hf“8n] vfPsf] 5 . To;}n] slj e'lk z]/rgn] t cfkm"n] hf“8 vfPsf]df l/; ug]{ ;fyLx?nfO{ g} elglbPM
…d}n] lkPsf]df l/;fPsf ;fyLx?
lkP/ t x]/, lkpg emg ufx|f] 5
d/]/ zxLb x'g]x?
lhP/ t x]/ lhpg emg ufx|f] 5 ††Ú
g]kfnL ;flxTodf hf“8 vf]Hg] xf] eg] Pp6f uf]bfd g} aG5 . cem s'df/ a:g]tx?sf] sltko uLt t hf“8eo g} 5g\ .
xfd|f :j/;d|f6 gf/fo0f uf]kfn >]i7n] lkp“bf–lkp“b} lhGbuL l/TofP / eg]–
lkp“bf–lkp“b} lhGbuL of] l/Tofpg rfxG5' d
cfh ;f/f JofyfnfO{ l;Wofpg rfxG5' d
hf“8 s:n] vfg] s:n] gvfg] <
hf“8 s:n] vfg] / s:n] gvfg]df 7"nf] ljjfb 5 . /, of] ljjfbdf ljjfb u/]/ ;dfwfg lg:sg] cj:yf klg 5}g .
t/, clxn] hf“8 gvfg] sd} dfq e]l6G5g\ . To;}n] ;a}n] vfg] eO;s]sf] 5 . sltn] …hftn] kfÚsf] xftn] vfÚsf]Ú eg]/ v'Nndv'Nnf vfG5g\ eg] slt n's]/ vfP/ vfPkl5 dfq yfxf lbG5g\ .
g]kfndf ;fdfGotM afx'g If]qLn] hf“8 vfg x'“b}g eGg] dfGotf 5 . To;}n] clxn] vfg yfn]sfx?nfO{ klg luHofpgsf nflu o;f] klg elgG5–
sxf“ /}Ú5 / :jfb n8\8' / k]8fdf
:jfb hlt ;a} n's]sf /x]5g\ sf]bf]sf] u]8fdf
t/, o;f] eGg] ul/P tfklg Ps sygcg';f/ hf“8 If]qLx?sf nflu agfOYof] eGg] klg ul/G5 . To; sygsf] ts{cg';f/ o'4df klxnf–klxnf If]qLx? ;xefuL x'Gy] /] . To;}n] pgLx?nfO{ ;'¥ofpg hf“8 v'jfOGYof] . t/, of] ts{df vf;} bd b]lvb}g .
h]xf];\ clxn] of] kbfy{ ;a}sf] lk|o ePsf] 5 . To;}n] e'lk z]/rgsf] d'Qms eG5–
;kgf af]s]/ cfOlbg] /ftx?nfO{ Pp6f ;nfd
;kgf vf];]/ n}hfg] k|eftnfO{ klg ;nfd
;lhn}l;t lhpg] Pp6f ld7f] lgx'“ kfOPsf] 5
/S;L agfOlbg] To; klxnf] ;|:6fnfO{ csf]{ ;nfd
d]/f …k}o"“Ú / ltd|f …;fs'/fÚ
x]dgfy l3ld/]
a;Gtsf] cfudg;“+u}
l;+uf] a;Gts} k|tLs ag]/
k"/} jftfj/0fnfO{ g} a;Gtdo kf/]/
xf“uf xf“ufdf
kft kftdf
9sdSs eO{
k"mn]sf 5g\
ltd|f …;fs'/fÚ x? .
;fob,
d]/f kxf8sf
s'gf / sGb/fdf klg
ltd|f …;fs'/fÚ sf ;uf]qL
d]/f …k}o"“Ú x?
k"mNg] sf]lz; ub}{ xf]nfg\ .
ltd|f …;fs'/fÚe}+m
9sdSs k"mNg g;s] klg
kmf6k"m6 k"mn]sf xf]nfg\ .
d ;'G5',
/, b]V5' klg
d]/f s]xL …k}o"“Ú x?
ltd|f]df cfO{ …;fs'/Ú ag]sf 5g\,
ltd|} …;fs'/fÚe}+m
:jR5–k|k"mNn eO{
9sdSs k"mn]sf 5g\ .
dnfO{ uf}/j nfU5,
k"mNg] cj;/ kfPdf
d]/f oL …k}o"“Ú klg
ltd|f …;fs'/fÚ eGbf
sd t /x]g 5g\ .
t/,
stf–stf 8/ nfU5,
dgdf z+sf knfp“5,
st},
d]/f oL …k}o"“Ú x?
…;fs'/fÚ g} ag]/
ot} lanfpg] t x}gg\ <
cfkm\gf s'gf–sGb/f
/ cfkm\gf ;xf]b/ …k}o"“Ú nfO{
r6Ss la;{g] t x}gg\ <
cfzf u5'{,
d]/f] of] z+sf,
z+sf d} ;Lldt /xf];\ .
sfdgf / cfu|x u5'{,
…;fs'/fÚ ag]sf
d]/f Kof/f …k}o"“Ú x?,
cfkm\gf tL s'gf–sGb/f
/ cfkm\gf ;xf]b/
tL …k}o"“Ú nfO{ glal;{pg\,
/
k"gM ToxL+ uP/
tL ;xf]b/ ;a} …k}o"“Ú nfO{ klg
cfk"m e}+m …;fs'/fÚ agfpg\
/ l;+uf] kxf8nfO{ g}
9sdSs k"mnfpg\ .
ndh'ª, xfnM xf]SsfO8f] ljZjljBfno, hfkfg
nf]kf]Gd'v hfltM s';'08f
lbg]z a:g]t
k|]daxfb'/ s';'08f -jg/fhf_ n] kRrL;–tL; jif{sf] hjfgL cfkm\gf afa', bfh'efO / cGo s';'08fx¿;“u h+und} latfP . afa', bfh'efO / cGo s';'08fx¿sf] d[To'kl5 ha pd]/ 9lNsof] ta h+un aflx/sf] ;dfhdf cfP/ 3/hd u/] . clxn] pgL ^@ jif{sf] j[4 z/L/ lnP/ kl/jf/;lxt bfª lhNnfsf] lqe'jggu/ gu/kflnsfdf a;f]af; ul//x]sf 5g\ . t/, pgsf] cfkm\gf] eGg] Ps O~r hUuf klg 5}g . c¿s}df Hofnfbf/L u/]/ pgL lhljsf rnfO/x]sf 5g\ .
dfgjefiffljb\ lj=s] /fgfdu/n] tgx'“af6 /fhfdfdf gfdsf s';'08f vf]hL u/]/ NofPkl5 dfq rrf{df cfPsf] of] hflt xfn b]ze/df @÷# ;osf] ;+Vofdf /x]sf] x'g;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 . hgu0fgf @)%* n] s';'08fx¿sf] ;+Vof ! ;o ^$ b]vfPsf] 5 . g]kfnsf] hg;+Vof ljt/0fdf ;a}eGbf sd hg;+Vof /x]sf] hflt oxL xf] . o;cl3 of] hflt s'g} hgu0fgfdf b]lvPsf] lyPg . cem vf]hL ub}{ hfg] xf] eg] of] ;+Vof a9\g ;Sg] dfgjzf:qLx¿ atfp“5g\ . t/, o; ljifodf /fgfdu/sf] ts{ km/s 5, pxf“sf cg';f/ clxn] b]lvPsf] ;+Vof …l7dfxfÚ x¿sf] xf] .
cfkm\gf] 5'§} df}lns k/Dk/f af]s]sf s';'08fx¿ ljif]zu/L bfª, Ko'7fg, tgx'“, uf]vf{, kfNkf, /f]Nkf, lrtjgnufotsf lhNnfdf Ps b'O{ kl/jf/ /x]sf] atfOPsf] 5 .
k|]daxfb'/ s'';'08fsf cg';f/ klxn] s';'08fx¿sf] 7"n} ;+Vof lyof] . kl5 pgLx¿sf] ;d"x 5'l§b} hfg] qmddf w]/} h;f] klZrd sfnLkf/ - :ofª\hf, tgx'“ kfNkf_ lt/ uPsf lyP . ;w} Ps} 7fp“df ga:g] s';'08fx¿ s'g} 7fp“df s]xL ;do a:g} k/]klg cfkm\gf] emf“qmLnfO{ df6f] x]/fP/ dfq} a:by] . olb em“qmLn] Tof] :yfg pko'Qm 5}g, a:of] eg] /f]u nfU5, lj/fdL eOG5 jf dfG5] g} klg dg{ ;S5 eGof] eg] Toxf“ Ps /ft klg ga:g] u/]sf] s'/f k|]daxfb'/ atfp“5g\ . emf“qmLn] 7fp“ pko'Qm 5 eg]sf] v08df eg] kfP cf]8f/ gkfP ;]pnfn] af/]sf] uf]nf] 5fgf] ePsf] 3/ agfP/ Psb'O{ dlxgf;Dd a:g] ub{y] .
v'/ ePsf] hgfj/sf] df;' gvfg] s';'08fx¿ b"w, bxL / dxLb]lv 6f9} a:y] . s';'08fx¿ gª\u|f ePsf] kz'k+IfLsf] df;' dfq vfg] ub{y] . k|]daxfb'/sf cg';f/ uf]a/ 5'g'nfO{ pgLx¿ kfksd{ 7fGby] . pgLx¿sf] vfGsL eg]sf] h+unL sGbd'n / dn;f“k|f], uf]xf]/f], nf]vs]{, sfnLhx¿ g} x'Gy] . t/, clxn] Tof] ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . k|]daxfb'/ eG5g–……clxn] t uf]a/ g5'g] / uf]¿ ghf]Tg] xf] eg] d'vdf df8 nfUb}g .ÚÚ
h+undf 3'Dbflkmbf{ pgLx¿sf] cfkm\g} efiff, wd{ ;+:s[lt lyof] . s';'08fx¿sf] eiff vfd du/;“u ldNbf]h'Nbf] /x]sf] efiffzf:qLx¿ atfp5g\ . clxn] pgLx¿sf] efiff nf]k eO;s]sf] 5 . dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ g]kfndf s';'08f efiff wf/fk|jfx ¿kdf af]Ng] hDdf tLg hgf dfq 5g\ . c¿n] af]Ng] efiff z'4 s';''08f efiff xf]Og . c:6«]lnog dfgjzf:qL /]gxf8{n] s';'08f efiffsf ;}of} zAbx¿ !(&) lt/} ;+u|x u/]/ k|sfzd} Nofpg' ePsf] lyof] . To;}sf] cfwf/df hfkfgL efiffzf:qL ;'of]tf];L tf]jfn] klg s';'08fx¿sf] efiffaf/] cWoog ug'{ePsf] lyof] . dfgjzf:qL hf]xg /]gxf8{n] ug'{ ePs} cWoogsf cfwf/df tf]jfn] klg s';'08fx¿sf] efiffsf] cWoog ug'{ePsf] lyof] . pxf“sf cg';f/ s';'08fx¿sf] efiff dWo Pl;ofsf] kfld/ If]qdf af]lng] j'¿;f:sL efiff;“u ldNbf]h'Nbf] 5 eg] s';'08fx¿sf] cg'xf/ b|ljl8ogx¿;“u .
dfgjefiffljb\ lj=s]= /fgfdu/sf cg';f/ s';'08f efiffsf @( j6f zAb dfq klxrfg ePsf 5g\ . tgx'“df e]l§Psf /fhfdfdfn] ;d]t cfkm\gf] efiff w]/}hf;f] ljl;{;s]sf 5g\ . xfn;Dd e]l6Psf s';'08fx¿df efiffsf] 1fg ePsf bfªsf k|]daxfb'/, tgx'“sf /fhfdfdf / csf{ Ps hgf dfq 5g\ . bfªsf k|]daxfb'/nfO{ #^ k|ltzt s';'08f efiffsf] 1fg 5 eg] /fhfdfdf;“u Tof] eGbf a9L /x]sf] kfOPsf] 5 .
t/, xfn cfP/ s';'08fx¿sf] efiff dfq geP/ wd{–;+:s[lt ;a} nf]k eO;s]sf] 5 . pgLx¿ df3];+qmflGtnfO{ ljz]if rf8sf ¿kdf dgfpy] . t/, clxn] cGo hfltsf] ;Dks{df cfPkl5 bz}+–ltxf/h:tf rf8x¿ g} dgfpg yfln;s]sf 5g\ .
s';'08fx¿ cfkm"nfO{ s'zsf] ;Gtfg eGg ¿rfp5g\ . k|]daxfb'/sf cg';f/ /fd / l;tfsf] b]xfGt ePkl5 b'O{ efO 5f]/fx¿dWo] njn] /fdsf] /fHo ;Dxfn]/ a;] . t/, s'zn] /fHo gkfPkl5 pgL jg k;]/ jgs} /fhf ag] . sfnfGt/df s'zsf ;Gtfgx¿nfO{ s';'08f eGg yflnof] . jgsf /fhf ePsf] gftfn] g} cfkm\gf k"vf{x¿n] jgdf a:g] cGo hflt;“u s/ ;d]t p7fP/ vfg] u/]sf] k|]daxfb'/ atfp5g\ .
k|]daxfb'/ s';'08fnfO{ clxn] cfkm\gf] hflt nf]k ePsf] /fd|};“u yfxf 5 . pgL cfkm} klg s';'08faf6 jg/fhf eO;s]sf 5g\ . clxn] pgnfO{ cfkm\gf] hflt nf]k ePsf]df 7"nf] lrGtf 5 . pgL eG5g\–……s';'08fx¿ cem} vf]Hg] xf] eg] kQf nfUg ;S5g\ . xfd|f] hfltsf] /Iffsf nflu ;/sf/n] vf]hL ul/lbg' k¥of] . xfd|f] cfkm\g} efiff 5 To;nfO{ s;/L x'G5 lhljt /fVgnfO{ d2t ug'{k¥of] . ÚÚ
pgL;“u} s[i0faxfb'/, ltnaxfb'/, wgaxfb'/, zflns/fd s';'08f -jg/fhf_ klg o;} ufp“df 5g\ . /fgfdu/sf cg';f/ bfªdf dfq} s';'08fx¿sf ( 3/ 5g\ . t/, ;dfhdf a9\b} uPsf] cGt/hftLo ljjfxsf sf/0f s';'08fx¿ ;+s6df k/]sf 5g\ . c¿ s]xL jif{ oxL cj:yf /xg] xf] eg] of] hflt k"0f{tM nf]k g} eP/ hfg] cj:yf 5 . To;}n] of] hfltsf] ;+/If0fsf nflu ;/sf/L / u}/;/sf/L b'j} If]qn] Wofg lbg'kg]{ b]lvG5 .
-s_ hg cfGbf]ng @)$^ ;fndf zxLb x'g]x?sf] gfdfjnL
l;=g+ zxLbsf] gfd, y/ / jtg pd]/ zxLbsf] afa' jf kltsf] gfd 3fp vt :yfg ldlt
! /fd yfdf, df]/ª lhNnf sNof0fk'/ -xfn /fdk'/ j8f g+= &_ emfkf @% u+ufaxfb'/ yfkf -afa'_ 5ftLdf 5'/f k|xf/ u/]sf] rf]6 d]rL SofDk; eb|k'/ )$^.!@.!$
@= ;'lzn s§]n ;'g;/L lhNnf w/fg gu/kflnsf j8f g+= !$ !$ 5lanfn s§]n -afa'_ lgwf/df uf]nLsf] rf]6 Onfsf k|x/L sfof{no w/fg cuf8L )$^.!@.@&
#= pbo z+s/ d08nwg'iff lhNnf ob's'jf uf= la=;= j8f g+= & !$ cfgGbL d08n -afa'_ k]6df / 5ftLdf uf]nL nfu]sf] ob's'jf j8f g+=( uf]7s'jf w'g'iff P] P]
$= d'g]Zj/L b]aL wg'iffhLNnf ob's'jf -zxLbgu/_ j8f g+= ( $% /fd lanf; ofbj -klt_ k]6sf] bfoFf efuaf6 uf]nL nfuL afFof efu af6 lg:s]sf] P] P] P] P]
%= hfgsL b]aL ofba wg'iff lhNnf zxLbgu/ j8f g+= ( $@ gf/fo0f ofba-klt_ k]6sf] bfofF efuaf6 uf]nL nfuL lg:s]sf] P] P] P] P]
^= /fd gf/fo0f ofba lh=wg'iff zxLbgu/ j8f g+=* $) laGb' ofba-afa'_ 6fpsf]df uf]nL nfu]sf] P] P] P] P]
&= ;f]gfjtL b]aL ofba lh= wg'iff ob' s'jf zlxb gu/ j8f g+= * #^ cjlw ofba -klt_ k]6df uf]nLnfuL 5]8]/ lg:s]sf] P] P] P] P]
*= /fd lanf; 7fs'/ lh= dxf]Q/L v§f lkk/fxL uf= la=;= j8f g+= ^ @% k|e' 7fs'/ -afa'_ sf]vfdf uf]nL nfu]sf] lhNnfk|zf;g sfof{no cuf8L )$^.!@.@$
(= 6+s k|;fb cfrfo{, Ko"7fg afuahf/ )$^.!@.!&
!)= /fh]Gb| dxh{g sf=lh= lslt{k'/, wf}9f]sf j8f g+= & !* OGb| nfn dxh{g -afa'_ lgwf/df uf]nL nfusf] v;L ahf/ ;fun6f]n, lslt{k'/ )$^.!@.@)
!!= /fhdfg dfnL sf=lh= lslt{k'/ j8f g+= % ;dn6f]n @@ wg;'Gb/ dfnL -afa'_ 3fF6Ldf uf]nL nfu]sf] P] P] P] P]
!@= nvg axfb'/ dxh{gsf=lh= lslt{k'/ kfnLkmn s'6'emf]n j8f g== ^ $) nfn dxh{g-afa'_ 88fNg'df uf]nL nfu]sf] lslt{k'/ s6'ef}n j8f g+= ^ P] P]
!#= lx/fsfhL dxh{g, sf=lh= kflnkmn uf=la=;=s'6'emf]n6f]n @( lx/fnfn dxh{g-afa'_ k]6df uf]nL nfu]sf] kfnLkmn j8f g+= # lslt{k'/ P] P]
!$= nfn axfb'/ ad, s}nfnL lhNnf bf]bf]w/f uf=k+= j8f g++ @ @! b'wl;+x ad-afa'_ 3f+6L lgdf]7]/ d[To' afg]Zj/ j8f g+= ( sf=lh= )$^.!@.@)
!%= s'df/ pbf; >]i7, sf=lh=sf=d=g=kf= j8f g+= ( alQ; k'tnL @@ uf]kfn pbfz >]i7 -afa'_ 6fpsf]df uf]nL nfu]sf] sf=g=kf= & r'Rr]kf6L )$^.!@.@)
!^= k+km s'df/L v8\sf, g'=lh= dbgk'/ uf=k+= j8f g++ @ bfªd} @@ k|]d axfb'/ v8\uL -klt_ k|x/Lsf] df]6/n] lslr d'To' sf=lh=goFf ahf/ jf8 g+= !^ )$^.!@.@)
!&= ;fgf] sfG5f axfb'/ tfdfªn=k'=lh= n]n] ef/b]p ufpF j8f g+= ( b]n8fF8f !& pbo axfb'/ df]Qmfg -afa'_ 6fpsf]df uf]nL nfuL d[To' b/af/dfu{ )$^.!@.@$
!*= zf]leotdfg zfSo,sf=lh=sf=d=g=kf= j8f g+= @# cf]d axfn $! lah]{dfg zfSo -afa'_ 5ftnL nfu]sf] sf=g=kf= ejg cuf8L P] P]
!(= ;'/h zfSo, sf=lh= j6' lrw{jxfn sf= g=kf= j8f g+= @$ !^ lslt{/fh zfSo-afa'_ bflxg] sf]vfdf uf]nL nfu]sf] ef]6flx6L ;j–j] P] P]
@)= lgu'0f :yflkt, sf=g=kf= j8f g+= !(, o6vf6f]n @! s[i0fbf; :yflkt -afa'_ sf]vfdf uf]nL nfu]sf] sf=lh= ef]6flx6L P] P]
@!= l/r8{ x]g/L hf]g, -a[l6; gful/s_ @$ 5ftL / lt3|fdf uf]nL nfu]sf] sf=g=kf= ejg cuf8L P] P]
@@= uf]kL dxh{g,sf=lh=sf=d=g=kf= j8f g+= @) led;]g:yfg @$ ly5' dxh{g-afa'_ 5ftL / lt3|fdf uf]nL nfu]sf] sf=g=kf= ejg cuf8L P] P]
@#= dx]z >]i7, eQmk'/ g=kf= j8f g+= !$ afnf5] 6f]n 3/ eO{ xfn sf=lh=sf=d=g=kf= j8f g+= !$ sfnLdf6L` @# a0f{uf]kfn >]i7 -afa'_ 6fpsf]df uf]nL nfu]sf] sf=lh= sdnfIfL P] P]
@$= a'l4gfy vgfn, sfe|] knf~rf]s lhNnf vgfnyf]s 3/ @! 3fOt] eO{ pkrf/ x'Fbf x'Fb} d'To' b/af/ dfu{ P] P]
@%= le;f ;]kf{ hd{g ufO8sf] vnf;L sf=lh= s'n]Zj/ )$^.!@.@%
@^= /fhg /fodfemL, g'=lh= lnv' j8f g+= & ;No d}bfg !@ u0f]z axfb'/ /fodfemL -afa'_ s'ddf uf]nL nfu]sf] sf=lh= e]8fl;ª )$^.!@.@^
@&= k'ik /Tg zfSo, e=k'= uf]n9'Ëf uf=F j8f g+= $ @( d'ltm/Tg zfSo-afa'_ 5ftLdf uf]nL nfu]sf] sf=lh= e]8fl;Ë P] P]
@*= k|sfz l/hfn, sf=lh= uf]n9'Ëf ufpF j8f g+= $ @* df]tL/fd l/hfn-afa'_ s/ª eflrPsf] ;d]t afnfh'afOkf; b]vL pQ/ )$^.!@.@*
@(= /fh s'/df ;'jfn, eQmk'/ g=kf= j8f g+= !) ofnf5]j];L @! nt+ s'df/ ;'jfn -afa'_ 5ftLdf uf]nL nfu]sf] tf}d8L wQmk'/ )$^.!!.*
#)= xl/ s[i0f e'h' !( xl/eQm e'h' -afa'_ ?b|306Ldf uf]nLnfu]sf] tf}d8L e}/a :yfg eQmk'/ )$^.!!.*
#!= s[i0f /fd b'jfn,e=k'=lh=e=k=g=kf= j8f=g+= & uf]njf9L @$ k"0f{ axfb'/ b'jfn-afa'_ 5ftLdf uf]nL nfu]sf] Sjf5]6f]n eQmk'/ P] P]
leS6f]l/of qm; a]Rg'kg]{ afWotf
s'g} pkflw tyf k'/:sf/ bftfn] g} vf];]/ /fV5 / vf]:g gEofPsf k'/:sf/x¿ ljleGg k|nf]eg of bnfnx¿sf] 3'dfp/f] rSs/ rnfP/ cfkm\g} xftdf kfg]{ r]i6f u5{ eg] To:tf k'/:sf/bftfnfO{ s] eGg] < t/, g]kfndf To:t} x'“b} cfPsf] 5 .
bb{gfs klxnf] / bf];|f] ljZjo'4 x'g\ of af]lg{of]sf] sxfnLnfUbf] n8fO{, ;fx;L uf]vf{nLx¿ ad, uf]nf, tf]k ;fd' Hofgsf] afhL nufp“b} /0fdf xf]ldP . b'Zdglj¿4 axfb'/Lsf ;fy n8] . ;f]xL axfb'/Lsf] sb/ :j?k a]nfotn] tL …ljZj ljh]tfÚx¿nfO{ leS6f]l/of qm; kbsaf6 ;Ddflgt u¥of]] . t/, tL kbsx¿ ;DalGwt jL/x¿sf] xft kbf{ gkb}{ k|hftGqsf] hggL eGg ?rfpg] a]nfotn] ljleGg k|nf]egdf w]/}h;f] vf]l;;s]sf] 5 .
uf]/vf :df/s ;+u|xfnosf cWoIf SofK6]g Psgf/fo0f u'¿ªsf cg';f/ klxnf] ljZjo'4 -;g\ !(!$–!(!*_ df axfb'/Lafkt leS6f]l/of qm; kfPsf /fOkmnDofg s0f{axfb'/ yfkf du/ / s'njL/ yfkf du/sf tL cgdf]n kbsx¿ pgLx¿ ;+nUg kN6gn] g} sAhfdf lnof] . To:t} bf];|f] ljZjo'4 -;g\ !(#(–!($%_ df d/0ff]k/fGt leS6f]l/of qm; k|fKt ug]{ ;'j]bf/ g]qaxfb'/ yfkf du/, /fOkmnDofg ydg u'¿ª / z]/axfb'/ yfkf du/sf kbs klg pgLx¿ ;+nUg kN6gn] g} /fv]sf] atfOG5 .
To:t} cGo eL;L of]4fx¿ u~h' nfdf, nfnaxfb'/ yfkf du/, t'naxfb'/ k'g / nIf'dg u'¿ªsf kbs klg cf–cfkm\g} kN6gdf k'¥ofO;s]sf 5g\ . bf];|f] dxfo'4df axfb'/L b]vfP/ k|fKt u/]sf] pQm kbs eL;L of]4f efg'eQm u'¿ªn] eg] afWotfdf k/]/ cfkm\g} sDkgLnfO{ a]r]sf lyP . pgn] a]nfotL ;}Gosf] s/sfkdf !@÷!% xhf/ g]kfnL ¿lkof“ lnP/ pQm kbs lbPsf] atfOPsf] 5 .
;g\ !(^% sf] af]lg{of]sf] n8fO{df leS6f]l/of qm; k|fKt ug]{ /fdaxfb'/ lnDa" eL;L kbs ;fy} ePsf Ps dfq hLljt of]4f x'g\ eg] t'naxfb'/ k'g du/, efg'eQm u'?ª, nIf'dg u'?ª ;f] kbs k|fKt u/]/ klg ljleGg k|nf]egdf leS6f]l/of qm; u'dfPsf eL;L of]4fx¿ hLljt 5g\ . cGosf] b]xj;fg eO;s]sf] 5 .
To;f] t eL;L of]4f /fdaxfb'/ lnDa" a]nfotL dxf/fgLaf6 b'O{k6s leS6f]l/of kbs k|fKt ug]{ uf]vf{nL klg x'g\ . ;g\ !(^* df snsQfaf6 w/fg cfp“b} ubf{ af6}af6 pgsf] la|kms]z rf]/L ePsf] lyof] . Toxf“ /x]sf] leS6f]l/of qm; klg x/fPkl5 pgn] a]nfotL dxf/fgL;dIf lalGt r9fP . To;kl5 !(^( df pgn] k'gM leS6f]l/of qm; k|fKt u/]sf x'g\ . clxn] lnDa";lxt :juL{o eO;s]sf cudl;+x /fO{ / uh] 3n]sf kl/jf/;“u dfq ;f] kbs 5 . ;dod} ;+/If0fsf nflu plrt kxnsbdL gug]{ xf] eg] slxn], s'g ljb]zLsf kf]N6fdf k'Ug] x'g\, o;} eGg ;lsGg .
clxn];Dd !# hgf uf]vf{nLx¿n] ;f] kbs kfPsf 5g\ . b'O{ hgfn] klxnf] ljZjo'4df, !) hgfn] bf];|f] ljZjo'4df / Pshgfn] af]lg{of]sf] o'4df jL/tf k|bz{g u/]/ ;f] kbs k|fKt u/]sf x'g\ .
la|l6z ;]gfdf ;+nUg eO{ s'g} klg o'4df clåtLo zlQm k|bz{g u/]df To;sf] pRr d"NofÍg ub}{ leS6f]l/of qm; k|bfg ul/G5 . xfn;Dd Ps xhf/ # ;o %$ hgfn] ;f] pkflw k|fKt u/]sf 5g\ .
bf];|f] ljZjo'4 cl3;Dd y'k|} d'n'sdf pklgj]z hdfPsf] a]nfotsf] ;jf]{Rr o'4 kbs xf]– leS6f]l/of qm; . leS6f]l/of qm; k|fKt of]4fnfO{ a]nfotL dxf/fgLn] klg cfkm\gf] 7fp“af6 p7]/ ;nfd ug]{{ rng 5 . a]nfotsL dxf/fgL leS6f]l/ofsf] zf;gsfn -!*#&–!()!_ df cfkm\gf ;}lgsx?sf] dgf]jn pRr /fVg] p2]Zon] lqmldof -/;Log_ o'4 -!*%^_ kl5 ;f] kbs :yfkgf ul/Psf] xf] .
o;/L cfkm\gf] jL/tf k|bz{g u/]/ k|fKt kbsnfO{ sf}8Lsf] bfddf a]lrg' :jfledfgL b]zeQmsf nflu ;x\o gx'g ;S5 . t/, cfly{s ljkGgtfsf sf/0f hfgL–ghfgL of] sfd eO/x]sf] 5 .
cfly{s sdhf]/Ls} sf/0f ;f] kbs k'gM a]nfot kmls{Psf] 7DofO{ /fli6«o ;efsf ;f+;b tyf g]kfn uf]vf{ e"tk"j{ ;}lgs ;+3sf cWoIf d]h/ bLksaxfb'/ u'?ªsf] 5 . a]nfotn] la|l6z uf]vf{ ;]gfnfO{ ckof{Kt k]G;g lbPs} sf/0f leS6f]l/of qm; a]nfotlt/} a]lrg k'u]sf] pNn]v ub}{ pxf“n] eGg'eof]– æsdhf]/ cfly{s l:ylts} sf/0f leS6f]l/of qm; a]lrPsf 5g .Æ
jL/ uf]vf{nLx¿sf] Oltxf;nfO{ hLjGttf k|bfg ug{ uf]vf{ :df/s sf]ifn] uf]vf{ ;+u|xfno :yfkgf u/]sf] 5 . t/, clxn];Dd ;f] ;+u|xfnodf Pp6f klg leS6f]l/of qm; ;+u|lxt 5}g, sf]ifsf cWoIf Sof=Psgf/fo0f u'?ªn] eGg'eof]– æuf]vf{ Do'lhoddf ;SsnL eL;L 5}gg\ .Æ
eL;L of]4fx¿;“u ;+u|xfnosf nflu w]/}k6s kbs lsGg dfu ul/Pklg glbPsf] lttf] cg'ej ;'gfp“b} cWoIf Sof= u'?ªn] ;a} kbs a]nfot kmls{of] eg] jL/tfsf] lrgf] g} g/xg] lrGtf JoQm x'G5 .
ljZjdf g]kfnnfO{ lrgfpg] leS6f]l/of qm; klg xf] . t/, OdfGbf/L, jkmfbf/L / st{Jok/fo0ftfaf6 cfh]{sf] jL/ uf]vf{nLsf] klxrfg gfd]6 x'g] vt/f a9\b}5 .
b]zn] lrGg g;s]sf] Pp6f k|ltef
lbg]z a:g]t
ljZjsf] ;jf]{Rr lzv/ ;u/dfyfsf] sfvdf hGd]/ ;+;f/e/ ;u/dfyf hlts} pRr VoftL cfh{g ub}{ /fi6«sf] k|lti7f a9fpg ;kmn g]kfnL v]nf8L x'g – k]Daf tfdfª .
;3+if{zLn afNosfn kf/ u/]sf k]Daf tfdfª nfdf] ;do;Dd ljb]zL e"lddf cfkm\gf] dft[e"ldsf] em08f ;“w} kmx/fpg Jo:t /x]sf 5g\ . k]Daf tfdfª ljZjel/sf ;f]tf]sfg s/ft]sf cfb/0fLo u'?sf] gfd xf] . g]kfnsf] ljs6 kxf8L lhNnf bf]nvfl:yt tf/]le/ uflj;df $$ jif{cl3 hlGdPsf tfdfª ;fgf] 5“bfg} /fhwfgL x“'b} bflh{lnª k|j]z u/]sf lyP . bflh{lnª a;fO{s} qmddf pgn] cWoogsf ;fy} dfz{n cf6{ cyf{t s/ft]k|lt em'sfj /fv] . o;}sf] k|ltkmn :j?k pgn] cfkm"nfO{ bflh{lnªd} Pp6f k|ltefzfnL s/ft] v]nf8Lsf ?kdf pEofpg ;kmn eP .
s/ft]sf] pj{/fe"ld hfkfgaf6 To;tfsfg} pgL ANofs j]N6 lng klg ;kmn eP . o; cjlwdf pgn] y'k} k|ltof]lutfx?df efu lnO{ cg]sg kbs xft kfl/;s]sf lyP . hfkfgsf] 6f]lsof]l:yt hfkfg s/ft] P;f]l;Pz ;f]tf]sfg s/ft] x]8Sjf6/af6 k|lzIf0f lnP/ pgL hfkfgdf t :yflkt ePg} ;fy} ljZjd} Ps ;kmn v]nf8Lsf ?kdf cfkm"nfO{ :yflkt ug{ ;d]t ;kmn eP . clxn] hfkfgdf k|lzIfssf ?kdf sfo{/t dfz{n cf6{sf] Pp6f 5'§} ljBfsf] ?kdf /x]sf] ;f]tf]sfg s/ft]leq} cfkm\gf] eljio vf]Hg dft[e'ldaf6 ;d]t 6fl9P/ ljb]zL e"lddf k'u]sf 5g\ . …kl/>dsf] kmn ld7f] x'G5Ú eGg] nf]sf]lQmnfO{ rl/tfy{ ub{} cGttM v]n ;fwgfk|ltsf] pgsf] of] tlNNfgtfn] cGt/f{li6«o kl/ro agfO;s]sf] 5 . ;g\ !(*) df ;f]tf]sfg s/ft] k|lzIf0f lng hfkfg k|j]z u/]sf tfdfª xfn $$ jif{df bf}l8/xg' ePsf] 5 .
nfdf] ;dosf] kl/>d, ;fx; / w}o{tfsf sf/0f ;g\ !(** df s'j]tdf cfof]lht ;f]tf]sfg s/ft]sf] ljZj RoflDkoglzkdf ;xefuL x'g] df}sf kfP tfdfªn] . Tolta]nf ljZjsf cGo /fi6«sf v]nf8Ln] dfr{kf; ubf{ ;f/fn] k//{ tfnL lk6] . t/ g]kfnsf] 6f]nL ePsfn] Ps hgfsf] klg tfnL ah]g Toxf“ . cGttM oxL Ov lnP/ le8] k|ltof]lutfdf k]Daf tfdfªn] / eP ljZj RoflDkog . pgL;“u Tof] If0fsf] :d/0fdf cem} tfh} 5, kl5 cfkm\g} kIfdf ToxL eL8n] xif{;fy tfnL ahfPsf] . To;kl5 ;g\ !(() df ePsf] ;f]tf]sfg s/ft] ljZj RoflDkoglzkdf klg t];|f] eP pgL . k|lt:kwL{nfO{ k|foM 7fp“sf 7fp“d} 9nfpg ;Sg] pb]snfUbf] rdTsf/sf sf/0f pgn] lgs} jfxL–jfxL sdfPsf 5g\ . pgsf] olx ljZj k|l;l4sf sf/0f s'j]tsf o'j/fhflw/fh nufot y'k|} /fi6«af6 k|lzIf0fsf nflu cg'/f]w;d]t cfPsf] lyof] . &) j6feGbf a9L k|ltof]lutfdf k|lt:kwf{ u/L ;kmntf xfl;n ul/;s]sf 5g\ pgn] . pgsf] k|ltef / ;kmntfsf] >]onfO{ hfkfgL gful/sx?n] v'j} dg k/fP / u'? yfk]sf 5g\ clxn] klg . pgn] hfkfgL o'jtL;“u} j}jflxs ;DaGw;d]t uf“l;;s]sf 5g\ .
pgs} ;lqmotfdf @)%@ ;fndf g]kfndf ;f]tf]sfg s/ft] v]n lelqof] . tTsfnLg o'j/fhflw/fh :j= >L % bLk]Gb|n] cfkm\gf] cWoogsfndf a]nfotsf] O6g sn]hdf /x“bf g} s/ft] v]ndf ANofs j]N6 bf];|f] 8fg k|fKt ul/aS;]sf] lyof] . k]Daf tfdfªs} ;xsdL{ a]nfotdf df};'kmsf] k|lzIfs lyP . :j= >L % bLk]Gb| ;f]tf]sfg s/ft]sf ;ftf} 8fg xf]OaS;GYof] eg] k]Daf tfdfª Ps 8fg sd . k|lzIfs rfxL“ gjf} 8fg lyP . :j= >L % bLk]Gb| hfkfgdf /lxaS;bf k]Daf tfdfª df};'kmsf] bz{gsf] nflu uPsf a]nf pgnfO{ g]kfndf cfP/ s/ft] v]nsf] ljsf;df nfUg ;Nnfx aS; ePsf]n] To;sf] nut} k]Daf tfdfªn] g]kfndf ;f]tf]sfg ;'ef/De u/]sf lyP . g]kfn ;f]tf]sfg s/ft]sf] cf}krfl/s u7g / :j= >L % bLk]Gb|sf] afx'nLaf6 @)%$ ;fn j}zfv !) ut] ljlwjt\ ;d'b\3f6g ePsf] lyof] . :j= >L % bLk]Gb| tyf >L % clw/fhs'df/ lg/fhgn] tt\kZrft Ps dlxgfsf] nfdf] tflnd ;d]t lnOaS;]sf] lyof] . df};'kmsf] s/ft]k|ltsf] df]x b]v]/ h]=s]=P= n] df};'kmnfO{ dfgfy{ ;+:yfks tyf ;ftf} 8fg pkflw k|bfg u/]sf] lyof] .
k]Daf tfdfª clxn] g]kfnL df6f]df ;+3if{ / r'gf}tLsf] cf“lwa]x]/Lsf afjh't Pp6f ;kgfsf] ;+;f/nfO{ jf:tljstf / oyfy{df ?kfGtl/t ug{ k|oTgzLn 5g\ . g]kfnL klxrfgnfO{ ;u/dfyf, eujfg uf}td a'4, ;Ltf, e[s'6L, jL/ uf]/vfnL cflb eGbf 5'§} s/ft]sf] b]zsf ?kdf :yflkt ug{ ;Dk"0f{ ?kn] nflu/x]sf 5g\ pgL . …ljZj RoflDkog s/ft] v]nf8Lx? hGdfP/ g]kfnnfO{ ljZj RoflDkog s/ft] v]nf8Lx?sf] b]z agfpg rfxG5'Ú, k]Daf tfdfªsf] ;kgf xf] of] . /, jt{dfgsf] sd{ xf] / eljiosf] nIo xf] pgsf] . dft[e"ldnfO{ ;b}j dfof ug]{ cfkm"n] cfh{g u/]sf] ;Lk c?nfO{ af“8\g] / b]z ljsf;df h'6\g] k|lta4tf / ;dk{0f 5 pgdf . …h'lgo/Ú cyf{t csf]{ s'g} hfkfgL lziof g]kfn cfp“bf lgs} ;Ddfg kfp5 t/ pgn] cem} klg cfkm\gf] /fi6«af6 s'g} ;Ddfg kfpg ;s]sf 5}gg\ . of] eg] pgLk|lt g]kfn / g]kfnLn] u/]sf] cGofo xf] . t/, o;af6 pgL slQ klg ljrlnt b]lvb}gg\ .
s/ft] ;+u7gsf] dflyNnf] ;+:yf s/ft] gf]ldlr jN8{ km]8]/]zg ;+:yfut ?kdf lgdf{0fdf dxTjk"0f{ eldsf lgjf{x ul/;s]sf k]Daf tfdfª xfn cGt/f{li6«o lgb]{zs Pj+ k|lzIfssf] e"ldsf ;DxfNb} cfPsf 5g\ .
jif}{gL afx| xhf/ g]kfnL dlxnfx? ef/tLo of}g ahf/df a]lrG5g\
sf7df8f}+ . cGt/f{l6«o >d ;+u7g -cfO{Pncf]_sf cg';f/ g]kfnaf6 k|To]s jif{ !@ xhf/ g]kfnL o'jtLx? ef/tsf ljleGg j]Zofnox?df a]lrg] u/]sf 5g\ .
ef/tLo j]Zofnox?df cfaZoskg]{ slnnf, clzlIft / ufp“n] o'jtL tyf dlxnfx? g]kfnaf6 ef/tsf] vf;u/L d'DaO{ zx/sf] j]Zofnodf a]lrg] u5{g\ .
g]kfnL dlxnf tyf o'jtLx? ef/tLo of}g ahf/df ljqmL x'gaf6 /f]Sgsf nflu ljleGg ;/sf/L, u}/ ;/sf/L ;+:yf tyf dlxnfafbL sfo{stf{n] nfdf] ;dob]lv u/]sf] k|of;nfO{ dlxnf a]rlavgsf] of] sxfnLnfUbf] tYon] c;kmn kfl/lbPsf] 5 .
ul/aL tyf clzIff;“u nl8/x]sf blIf0f PlzofnL d'n'sx?df dlxnf tyf afnaflnsfsf] a]rlavg clxn] Ps k|d'v ;d:ofsf ?kdf b]vf k/]sf] 5 . blIf0f PlzofnL If]qLo ;xof]u ;+u7g -;fs{_sf] P3f/f}+ ;Dd]ngaf6 klg o; If]qdf dlxnf tyf afnaflnsfx?sf] a]rlavg /f]Sg Ps P]ltxfl;s k|:tfj ;d]t kfl/t ul/Psf] lyof] . ;f] ;Dd]ngkl5 ;fs{sf s'g} klg b]zn] o; ljifodf s'g} 7f]; sbd rfn]sf 5}gg\ .
o; If]qdf dlxnf tyf afnaflnsfx?sf] a]rlavgsf] lglZrt ;+Vof t ;fj{hlgs ePsf] 5}g . t/ a]lrg]sf] ;+Vof k|To]s jif{ bzf}+ xhf/ /x]sf] atfOPsf] 5 .
g]kfn ;/sf/ tyf u}/;/sf/L ;+:yfn] tLg jif{ cl3 u/]sf] Ps cWoogcg';f/ k|To]s jif{ % b]lv & xhf/ ljqmL ePsf]] b]vfPsf] lyof] . t/ cGt/f{li6«o >d ;+u7gn] xfn} u/]sf] Ps k|f/+les cf“s8fcg';f/ k|To]s jif{ !@ xhf/ g]kfnL dlxnfx? cj}w ?kaf6 ef/tdf ljqmL x'g] u/]sf] pNn]v 5 .
>d ;+u7gn] u/]sf] ;f] tYofª\seGbf a9L g]kfnL dlxnfx? ef/tLo of}g ahf/df ljqmL x'g] u/]sf] cg'dfg nfdf] ;dob]lv dlxnf a]rlavg /f]Sg lqmofzLn dfO{tL g]kfnsL cWoIf cg'/fwf sf]O/fnfsf] 5 .
sf]O/fnfsf cg';f/ g]kfnaf6 k|To]s jif{ !* xhf/sf] ;+Vofdf g]kfnL dlxnfx? ef/tdf ljqmL x'g] u/]sf 5g\ . To;/L ef/tdf ljqmL ePsf dlxnfx? ef/tsf] af6f] x'“b} ljleGg vf8L d'n's?df k7fOg] ul/Psfn] klg ljqmL x'g]sf] ;+Vof k|To]s jif{ a9\g yfn]sf] xf] .
g]kfnaf6 bnfnx?n] ef/tdf /x]sf] j]Zofnodf nu]/ %) xhf/b]lv ! nfv ^) xhf/ g]kfnL ?k}of“df ljqmL ug]{ u/]sf 5g\ . g]kfnL bnfnx?n] ufp“df /x]sf ;f]emf–l;wf o'jtLx?nfO{ /fd|f] nufpg / ld7f] vfg lbg] axfgfdf ef/tLo of}g ahf/df ljqmL ub}{ cfPsf 5g\ . To;}u/L bnfnx?n] u|fdL0f o'jtLx?nfO{ ljjfx ug]{ axfgfdf klg j]Zofnodf ljqmL ug]{ u/]sf 5g\ . To;/L ljjfxsf] gf6s u/L ^ hgf !$ jifL{o o'jtLnfO{ ljqmL u/]sf] ck/fwdf gj/fh nD;fn gfd u/]sf Ps bnfn s]Gb|Lo sf/uf/ sf7df8f}df () jif{sf] s7f]/ h]n ;hfo ef]lu/x]sf 5g\ . cbfntn] bnfn nD;fnnfO{ ^ nfv ?k}+of hl/jfgf ;d]t u/]sf] lyof] . ;f] ;+u7gsf cg';f/ ef/tLo of}g ahf/df @ nfv g]kfnL dlxnfx? /x]sf] / To;dWo] @) k|ltzt !* jif{eGbf sd pd]/sf 5g\ .
g]kfnL dlxnfx? ef/tLo ahf/df ljqmL ePkl5 To;nfO{ /f]Sg dfO{tL g]kfnn] g]kfn–ef/t ;Ldf If]qdf ljz]if ;'/Iff 6f]nL t}gfy u/]sf] 5 . t/ tL bnfnx?n] dfO{tL g]kfnsf] Tof] cleofgnfO{ r'gf}tL lb+b} cfO/x]sf 5g\ .
g]kfndf b'Jo{;g\sf] k|efj
lbg]z
dflg; cfh lzlIft, ;Eo / cfw'lgs x'“b} ljnfl;tf / cyk"0f{ hLjgsf] pkof]u ul//x]sf] 5 . lj1fgsf] ljleGg cflj:sf/n] ljleGg r'gf}tLx?sf] ;fdgf ub}{ k|s[ltdfly g} ljho xfl;n ug]{ tv{/df 5 . oBkL, cfhsf] lzlIft / ;Eo ;dfhleq klg s]xL gsf/fTds kIfx? GePsf] eg] xf]Og . ;dfhdf /xg] ;a} dfG5] c;n e}lbg] xf] eg] of] ljZjn] cem a9L k|ult / pGgltsf] lzv/ r'Dg ;Sg] s'/fdf s'g} zª\sf 5}g . t/, ;dfhleq /x]sf ljljw ljs[ltx?sf sf/0f ;dfh a]nfavt To;}df ?dlNng] u/]sf] 5 . To:t} ljs[ltx?dWo] Pp6f nfu" cf}ifwsf] b'Jo{;g klg xf] .
ljZjsf] h'g;'s} ;dfh / /fi6«n] cfkm"nfO{ hlt;'s} ;Eo / ;DkGg /x]sf] 3d08 u/]klg nfu"cf}ifw b'Ao{;gsf] ;d:ofaf6 d'Qm x'g ;s]sf] 5}g . g]kfndf klg of] ;d:ofn] g/fd|/L h/fuf8]sf] 5 . g]kfnh:tf] ljsf;f]Gd'v b]zsf] nflu of] ;d:of cem a9L r'gf}tLk"0f{ ag]sf] 5 . lxKkL ko{6sx?sf] cfudg;“u} g]kfndf b]vfk/]sf] nfu" cf}ifwsf] b'Ao{;gn] k|ToIf –ck|ToIf?kaf6 cfh w]/} JolQm, kl/jf/ / ;dfhnfO{ g/fd|/L uf“h]sf] 5 . b'vnfUbf] / b'ef{Uok"0f{ s'/f t cem s] xf] eg], /fi6«sf s0f{wf/ o'jfju{ g} of] ;d:ofdf a9L h8l8Psf] 5 . ljz]iftM !) jif{b]lv #% jif{;Dd pd]/sf o'jfx?n] nfu" kbfy{ ;]jg ug]{ u/]sf] tYo ;DalGwt lgsfon] ;fj{hlgs u/]sf] 5 . xfn, g]kfndf ^) xhf/eGbf a9L b'Ao{;gL /x]sf] u[xdGqfnon] hfgsf/L u/fPsf] 5 . ljZje/sf] k|l/k]|Iodf eg] ljZje/sf tLgb]lv rf/ k|ltzt hgtfn] …nfu" cf}ifwÚ ;]jg ug]{ u/]sf] cGt/f{li6«o nfu" cf}ifw lgoGq0f af]8{n] hgfPsf] 5 . af]8{n] pNn]v u/]cg';f/ ljZjdf !$ s/f]8 dflg;n] uf“hf tyf r/];, ! s/f]8 #) nfvn] sf]lsg, *) nfvn] x]/f]Og tyf tLg s/f]8n] PlDkm6fldgh:tf nfu" cf}ifw ;]jg ub{5g\ . ljZjdf jflif{s?kdf tLgb]lv kf“r;o s/f]8 cd]l/sL 8n/ a/fa/sf] nfu" cf}ifwsf] sf/f]af/ x'g] u/]sf] 5 . h'g ljZj Jofkf/sf] cf7 k|ltzt x'g cfpg] tYoª\s 5 . cg';Gwfgstf{x?sf cg';f/ g]kfndf lj=+= @)#$÷)#% tfsf b'Jo{;gLx?n] nfu" cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] / lj=;= @)$) ;fnlt/ cfP/ w]/} b'Jo{;gLx?n] ;'O{sf] dfWodaf6 nfu' cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] kfOPsf] 5 . xfn b]ze/sf b'Jo{;gLx? DfWo] cfwfeGbf a9L b'Jo{;gLx?n] ;'O{sf] dfWodaf6} nfu" cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sf] cg';Gwfgstf{stf{x? atfp5g\ . clwsf+z b'Jo{;gLx?sf] ;'O{sf] dfWodaf6} nfu'cf}ifw ;]jg ug]{ u/]sfn] pgLx?nfO{ Pr= cfO{= eL= P8\;, x]kf6fOl6;h:tf vt/gfs /f]u nfUg] ;+efjgf k|jn x'G5 . b'Jo{;gLx?n] nfu'cf}ifwsf] ?kdf d]yf8f]g, Pgfnh]sL, jf6ljr'/]6;, Sofglj;, cNsf]xn, c/Uoflgs ;f]nd]G6, 6f]jfsf] , skml;6k / cf]lk/6h:tf kbfy{x? ;]jg ug]{ u/]sf] kfOG5 .
Ps hl6n ;fdflhs Pj+ kfl/jf/Ls ;d:ofsf] ?kdf /x]sf] nfu' cf}ifw ;]jgsf] ;d:ofnfO{ lg/fs/0f ug{sf nflu ljZje/g} ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+3÷;+:yf cf–cfkm\gf] If]qaf6 ;ls|o?kdf nfu]sf 5g\ t/ klg of] ;d:of 36\g'sf] ;f6f] al9/x]sf] 5 . g]kfndf klg ;/sf/L / u}/;/sf/L u/L w]/} ;+3÷;+:yfx? nfu" cf}ifw b'Ao{;gLx?nfO{ pkrf/ u/L ;dfhdf ;fwf/0f JolQ m;/x k'g:yf{lkt ug]{ p2]Zon] :yflkt 5g\ . xfn g]kfndf @) j6feGbf a9L ;+:yfx? o; sfo{sf nflu ;ls|o 5g\ . log} ;+:yfx?dWo] Ps xf] …x]Nk g]kfnÚ . nfu[kbfy{sf b'Jo{;gLx?nfO{ ;j{;'ne 9+uaf6 dfgjLo ;]jf / pkrf/ u/L ;dfhdf k'g:yf{lkt ug]{ p2]Zon] lj=;= @)%* ;fndf :yflkt x]Nk g]kfnn] xfn;Dd @)) hgf b'Ao{;gLx?nfO{ ;kmn pkrf/ u/]sf] bfjL u/]sf] 5 . …x]Nk g]kfnÚ ;“u !) hgf;Dd lj/fdL /fVg ;Sg] Ifdtf /x]sf] / Ps hgf lj/fdLsf] ! lbgsf] ^ ;o lng] u/]sf] ;f] ;+:yfsf sd{rf/L ;'o{ljnf; b]jsf]6fn] atfP .
nfu"cf}ifw ;]jg ug]{ sf/0f
Dfflg;x?n] cfkm}nfO{ d[To'sf] ;+3f/df k'¥ofpg] …nfu" cf}ifwÚ sf] ;]jg lsg u5{g t < k|To]s dflg;n] u+eL/ ?kdf lng'kg]{ ljifo xf] of] . b'Jo{;gL x'g'df ;a}eGbf 7"nf] e"n kl/jf/s} /xg] u/]sf] kfOPsf] 5 . cleefjsx?n] cfkm\gf] 5f]/f5f]/L s] ub{5 < s'ntdf nfu]] ls < s:tf ;flyefOx?sf] ;+ut u5{g\ < eg]/ cleefjsx?n] cfkm\gf] lhDd]jf/L k'/f gubf{ o:tf cleefjsx?sf] 5f]/f5f]/L o; k|sf/sf] s'ntdf km;]sf] kfOG5 . o;}ul/ nfdf] ;dob]lv nfu" cf}ifw b'Jo{;gLx?sf] lguf/fgL /fVb} cfPsf] …x]Nk g]kfnÚsf cg';f/ a]/f]huf/L, cfly{s ?kdf ;DkGg b'Jo{;gL ;fyLx?sf] nx}nx}df nfu]/ klg dflg; b'Jo{;gL aGg k'u]sf] kfOPsf] 5 . kfl/jf/Ls czflGt / cg'lrt lsl;dsf] lzIffn] gsf/fTds efjgfsf] ljsf; x'g'h:tf sf/0fn] klg dflg; b'Jo{;gsf] lzsf/ aGg ;Sb5 .
;dfwfgsf] pkfo
hf] b'Ao{;gL 5, p / p;sf] kl/jf/n] klg cfkm\gf] ;b:o b'Jo{;gL ePsf] :jLsfb}{ efjgfTds ?kaf6} 5'6sf/f kfpgkl6 nfUg] xf] eg] ufx|f] 5}g pgLx? ;'w|g . t/, cfkm\gf] k|lti7fdf cf“r cfpg] 8/n] w]/} b'Ao{;gL / p;sf kl/jf/x?n] Tof] gu/]sf] kfOPsf] 5 . o:tf dflg;x?nfO{ …k/fdz{Ú lbg ;lsof] eg] ! dlxgfd} b'Jo{;gL k"0f{ ?kdf ;'w|g] ;Sg] b'Jo{;gLx?sf] pkrf/ ub}{ cfPsfx? atfp“5g\ . lgoldt lgu/fgLdf /fv]/ cf}ifwL v'jfPdf b'Jo{;gL ;'w|g ;Sb5, o;sf] cf}ifwL klg w]/} dx+uf] 5}g . t/, b'Jo{;gLx?df of] /fd|f] sfo{ x}g, o;nfO{ TofUg' kb{5 eGg] efjgfsf] ljsf; u/fpg eg] cfjZos kb{5 .
lbg]z/