สุขภาพดีวันละนิด จิตแจ่มใส กับโฮลิสติก

บอระเพ็ด รสขมเข็ด แต่เป็นยา

มีคำกล่าวไว้ว่า หวานเป็นลมขมเป็นยา ซึ่งคำกล่าวนี้ตรงกับยาสมุนไพรหลายตัวที่มีรสขม พืชสมุนไพรที่มีรสขมส่วนใหญ่จะมีฤทธิ์เจริญอาหารด้วย วันนี้เราจะพูดถึงสมุนไพรบอระเพ็ด รสชาติของบอระเพ็ด พวกเราคงทราบกันดีแล้ว บางท่านก็เคยรับประทานแล้ว บางท่านก็ยังไม่เคย สมัยที่เรายังเป็นเด็กทารก ส่วนใหญ่ทุกคนจะกินนมจากเต้าของคุณแม่ แต่ถ้าคนไหนที่ทานนมเก่งมากจนโตแล้วยังไม่ยอมหยุด และถ้าคุณแม่ต้องการให้เราอดนม ก็จะเอาต้นบอระเพ็ดมาตำแล้วทาที่หัวนม เมื่อเวลาดูดนมก็จะได้รสชาติของความขม ดังนั้นเด็ก ๆ จะหยุดดูดนมโดยปริยาย

บอระเพ็ดเป็นไม้เลื้อยเนื้ออ่อน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tinospora crispa (Linn.) Miers ex. Hook. f. et thoms. จัดอยู่ในวงศ์ MENISPERMACEAE มีชื่อเรียกแตกต่างตามท้องถิ่นต่าง ๆ เช่น เครือเขา ฮอจุ่งจิง(เหนือ), เจตมูลหนาม (หนองคาย), เจ็ดหมุนปลูก (ภาคใต้), หางหนู (อุบลราชธานี), ตัวเจตมูลยาน เถาหัวด้วน (สระบุรี) เนื่องจากบอระเพ็ดเป็นไม้เลื้อย ดังนั้นลำต้นจะมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 1 เซนติเมตร ตามลำต้นจะมีปุ่มปมกระจายอยู่ทั่วไป และจะมียางซึ่งมีรสขมจัด ใบจะเป็นลักษณะใบเดี่ยว เป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม เรียงตัวแบบสลับ ดอกจะออกเป็นช่อยาว ลักษณะดอกจะเป็นดอกขนาดเล็กสีเหลืองอมเขียว ผลรูปไข่สีเหลืองหรือสีส้ม

การขยายพันธุ์ทำไม่ยาก ใช้เถาปักชำโดยตัดเถาแก่ (ลำต้น) ยาวประมาณ 5-6 นิ้วไปปักชำ เมื่อรากและใบออกดีแล้วก็ย้ายไปปลูกในดินร่วนซุย และที่สำคัญที่จะขาดไม่ได้เลยคือ การทำค้างให้บอระเพ็ดเลื้อย การที่จะเก็บเถาบอระเพ็ดมาทำเป็นยาได้ต้องปลูกอย่างน้อย 1 ปี และเวลาเก็บให้เก็บเถาแก่นะคะ บอระเพ็ดจะมีรสชมและจัดเป็นยาเย็น ดังนั้นสรรพคุณของบอระเพ็ดจึงสามารถใช้ลดไข้ได้ และมีฤทธิ์ช่วยเจริญอาหารอีกด้วย ดังนั้นถ้าใครมีอาการเบื่ออาหารก็สามารถรับประทานบอระเพ็ดได้ มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์กล่าวไว้ว่า ต้นบอระเพ็ดมีสารเคมีหลายชนิด คือ Ntransferuloyltyramine, N-cisferuloyltyramine, Tinotuberide, Phytosseterol และ Picroretin ซึ่งตัวนี้ทำให้บอระเพ็ดมีรสขม สารเคมีเหล่านี้จะมีฤทธิ์ช่วยลดไข้และเจริญอาหารได้

ส่วนฤทธิ์ในการลดน้ำตาลในเลือด ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานนั้น ขณะนี้ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กำลังทำการศึกษาวิจัยอยู่ แต่ถ้าเป็นอาการไข้และเบื่ออาหาร เราสามารถเตรียมยาสมุนไพรบอระพ็ดเพื่อใช้รักษาตัวเองเบื้องต้นนั้นทำได้ไม่ยาก โดยใช้เถาบอระเพ็ด (ต้นสด) ครั้งละ 2 คืบครึ่ง (30-40 กรัม) ตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือต้มกับน้ำโดยใช้น้ำ 3 ส่วน ต้มเคี่ยวให้เหลือ 1 ส่วน ดื่มก่อนอาหารวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือจะนำเถาบอระเพ็ดมาตากแห้ง บดเป็นผงผสมกับน้ำผึ้ง ปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้ "แต่ถ้าท่านรับระทานบอระเพ็ดแล้ว อาการไม่ดีขึ้น ก็ต้องรีบปรึกษาแพทย์ใกล้บ้านโดยด่วนนะคะ"

ข้อความจากหนังสือชีวจิต ฉบับที่ 36/2543

Copy right 2000 by Holisticthai.com co., ltd. All right Researve.
บริษัท โฮลิสติก จำกัด 600/479-80 หมู่ 14 ต.คูคต อ.ลำลูกกา จ.ปทุมธานี 12130
โทร.9922138-9 แฟกซ์ 9922140 อีเมล์ holistic@aisaaces.net.th