ริดสีดวง
 
ริดสีดวง
ยังจำกันได้ไหมกับโฆษณายาตัวหนึ่ง ที่ผู้หญิงเรียกให้ผู้ชายนั่งเท่าไหร่ ผู้ชายก็ยังไม่นั่ง อ้างว่า…ลมมันเย็น

สำหรับคนที่เป็น "โรคริดสีดวงทวาร" หรือที่ชอบเรียกกันสั้นๆ ด้วยสำเนียงอินเตอร์ว่า …ริดซี่ บางครั้งเป็นอย่างนั้นจริงๆ นั่งไม่ได้เพราะมันเจ็บ หรือแม้บางครั้งนั่งอยู่ แค่ขยับตัวนิดหน่อย ก็เจ็บจนน้ำตาร่วง

โรคริดสีดวงทวารหนักนั้น แม้ว่าจะไม่ใช่โรคที่ร้ายแรงมาก แต่ก็ทำให้คนที่เป็นรู้สึกเจ็บปวดได้อยู่เนืองๆ แถมก่อเกิดความรำคาญได้อย่างรุนแรงอีกด้วย ด้วยอาการต่างๆ นานาไม่ว่าจะเป็นอาการคัน เจ็บเวลาถ่าย มีเลือดออก หรือที่กางเกงชั้นในมีเลือดติด บางคนอาจคลำพบก้อนบริเวณทวารหนัก

โรคริดสีดวงทวารนั้น เป็นโรคที่พบได้บ่อย แต่ก็ไม่สามารถระบุได้ว่าเกิดจากอะไรแน่ นอกจากการมีพฤติกรรมที่ก่อให้เกิดโรคหรือทำให้โรคกำเริบหนักขึ้น อันได้แก่ ท้องผูก ถ่ายอุจจาระยากเป็นประจำ นั่งหรือยืนนาน ช่วงตั้งครรภ์ คลอดบุตร ไอหรือจามอย่างรุนแรง รวมถึงการรักษาความสะอาดบริเวณทวารไม่เพียงพอ

การป้องกันเสียแต่เนิ่นๆ ย่อมเป็นการดี แต่ถ้าพลาดพลั้งเสียทีเป็นไปแล้ว ก็ต้องรักษากันไป

แต่ขอทำความเข้าใจก่อนนะว่า ยารักษาริดสีดวงทวารนั้น ไม่ได้ทำให้โรคนี้หายขาด แค่ระงับอาการเท่านั้น และถ้าใช้ยารักษาตัวเองแล้วสัก 2-3 วัน แต่อาการยังไม่ดีขึ้น ก็ควรไปพบแพทย์ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีอายุเกินกว่า 40 ปีขึ้นไป จึงควรใช้ยาเมื่อจำเป็นและใช้เพียงชั่วคราวเท่านั้น

ยาที่รักษาโรคริดสีดวงทวารหนักประกอบด้วยยาหลายชนิด แต่เท่าที่มีรายงานทางการแพทย์พบว่า ยาที่มีประโยชน์ในการระงับอาการคันและอาการปวดคือ ยาที่เข้ายาชา ไดบูเคน (Dibucaine) เท่านั้น ส่วนตัวยาชนิดอื่นๆ ที่หวังผลว่าจะช่วยลดอาการอักเสบและลดบวมนั้นไม่พบว่าได้ผลจริง เนื่องจากมีปริมาณยาน้อยเกินไป

ยาที่ใช้สำหรับรักษาโรคริดสีดวงทวารหนัก ที่มีขายทั่วไปมักจะเป็นยาเหน็บและยาทาชนิดเป็นขี้ผึ้ง ซึ่งสำหรับคนที่มีหัวริดสีดวงอยู่ข้างนอกนั้น น่าจะใช้ยาชนิดทามากกว่า เพราะยาเหน็บนั้นจะอยู่ลึกเกินไป ทำให้ไม่ได้สัมผัสกับบริเวณที่เป็น การใช้ยาเหน็บในกรณีนี้จึงทำให้ยาไม่ได้ผล

การใช้ยาควรใช้วันละ 1-2 ครั้ง และควรใช้ยาหลังถ่ายอุจจาระแล้ว

ยารักษาริดสีดวงทวารหนัก ยารักษาริดสีดวงทวารหนักที่ใช้อยู่ทั่วๆ ไปนั้นจะมีส่วนประกอบของสารต่างๆ ตามแต่ประเภทของยา
ยาชาเฉพาะที่สำหรับทาภายนอก ได้แก่ ตัวยาที่มีชื่อว่า เบนโซเคน (Benzocain) ไดบิวเคน (Debucaine) ไดเปอโรดอน (Diperodon) ฟีนาเคน (Phenacaine) และปราม็อกซีน (Pramoxsine) ซึ่งสามารถระงับอาการคัน และอาการที่เกิดจากริดสีดวงทวารหนัก

ยาที่เป็นสารหดหลอดเลือด ได้แก่ เอฟรดรีน (Ephedrine) และเฟนิลเอฟรีน (Phenylephrine) สารนี้สามารถทำให้เส้นเลือดฝอยขนาดเล็กๆ หดตัว และห้ามเลือดไม่ให้ไหลออกจากเส้นเลือดฝอยได้ ยกเว้นกรณีเป็นริดสีดวงที่เส้นเลือดดำซึ่งจะไม่สามารถห้ามเลือดได้

ยาฆ่าเชื้อ ได้แก่ สารเบนซาลโคเนียม (Benzalkonium Chloride) รีเซอร์ซิน (Resorcin) กรดบอลิค เมนธอล (Menthol) และสารที่เข้าปรอท ยาพวกนี้ใส่เพื่อหวังจะฆ่าเชื้อโรค แต่ส่วนใหญ่ขนาดยาที่ใช้ผสมอยู่นี้มักมีไม่พอที่จะฆ่าเชื้อได้

สารลดอาการบวม ได้แก่ กรดแทนนิค (Tannic Acid) บิสธ์มัส (Bistmus) สารผสมสังกะสี หรือพวกเบลลาดอนนา (Belladonna) อาจมีผลลดอาการบวมได้หากอาการนั้น เกิดจากการอักเสบแบบตื้นๆ และใช้โดยการทา
อย่าลืมว่า…การใช้ยารักษาริดสีดวงด้วยตนเองนั้น เป็นการบรรเทาอาการไม่ใช่การรักษา ซึ่งบางครั้งอาจทำให้เกิดการระคายเคืองหรือแพ้ยาได้ รวมทั้งอาจก่อให้เกิดอาการแทรกซ้อน เช่น ริดสีดวงเป็นก้อนแข็งเจ็บ มีเลือดออก หรือเป็นแผลอักเสบ ซึ่งหากเกิดอาการเหล่านี้ก็ควรไปพบแพทย์เพื่อรักษา ด้วยการผ่าตัด หรืออาจจะรักษาด้วยวิธีการอื่นๆ ซึ่งปัจจุบันก้าวหน้าขึ้นมาก เช่น ฉีดยาให้ริดสีดวงฝ่อ ใช้ยางรัดริดสีดวงให้ขาดเลือดหล่อเลี้ยง ทำให้หลุดออกมาเอง หรือใช้วิธีการจี้

 

Thanarat Hospital : Tel. 0 3262 2155 . 0 3262 1341 E-mail : hosreport@hotmail.com . thanarat@amed.go.th
webmaster : hosarmy@hotmail.com