KAN UYUŞMAZLIĞI...
- Bu uygunsuzluğun zararı nedir?
- Ilaçla korunmamış Anne'lerın diğer hamilelikleri nasıl izlenmelidir?
- Son Karar
- Ana menü
- Evlenmeye karar veren her çifti endişelendiren bir sorundur kan uyuşmazlığı. Yanlış bir kavram olarak yerleşmiştir toplumumuzda. Çoğu genç kan uyuşmazlığını evlenmenin bile önüne geçen bir engel sanır. Kan uyuşmazlığı sadece hamilelik ile ilgili bir sorundur. Üstelik hamilelikte bazı basit önlemler alınarak bu sorun çözülür
- Kan uyuşmazlığı ne zaman olur?..
- Kan gurubu iki bölümden oluşur. Birinci bölüm ABO gurubu olarak bilinen harf bölümüdür. Herkesin kan gurubu O, A, B, AB guruplarından biridir. Bu harflerin yanına bir de Rh dediğimiz bölüm vardır. Kanda Rh adlı faktörün bulunup bulunmamasına göre Rh pozitif ya da negatif olarak tanımlanır. Kan uyuşmazlığı Rh faktörü ile ilgildir. Eğer Anne'nın kan gurubu Rh (-) , babanın kan gurubu Rh (+) se, kan uyuşmazlığı sözkonusudur.
- Kan uyuşmazlığı nasıl oluşur?..
- Anne kan gurubu ile Can kan gurubu arasında Rh uygunsuzluğu varsa, yani Can'ın kan gurubu pozitif ise kan uyuşmazlığı oluşur.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
-
Gelişmeye başladığı andan itibaren Can'ın kan hücreleri Anne kanına karışmaya başlar. Ilk zamanlar az miktarda kan hücresi Anne kanına geçerken bazı özel durumlarda ve hamileliğin son aylarında karışan kan miktarı gittikçe artar. Böylece Anne kanına kendisine yabancı hücreler girer. Can'ın Rh pozitif olan hücrelerine karşı Anne vücudu savaşmaya başlar. Bu savaş bağışıklık sistemince yapılır. Bağışıklık sistemi iki ayrı yoldan çalışır. 1. yol yabancı hücreleri doğrudan yok eder. Ikincisinde ise bir daha bu tip hücreleri tanıyacak maddeler üretilir. Bu maddeler daha vücuda Rh pozitif hücre girer girmez anında ona yapışarak onu yok eder.
Tanıyıcı maddelerin üretilmesi uzun zaman alır. Genelde ilk bebeğin doğumundan sonraya kalır bu üretim. Özellikle doğum sırasında Anne kanına fazla miktarda Can hücresi karışır ve bu maddelerin üretimi doğum sonrasında artar. Bu nedenle çok özel durumlar dışında kan uyuşmazlığından ilk bebek etkilenmez.
- Peki sonraki doğumlar?..
- Işte ne olursa Anne tekrar hamile kaldığında olur. Eğer ikinci Can'ın kan gurubu da Rh pozitif ise, Can büyük tehlike altındadır. Çünkü ilk hamilelikte yapılmış olan tanıyıcı maddeler rahatlıkla serum içinde Can'ın kanına geçer. Ve birden kendilerini düşman hücrelerin arasında bulurlar. Bu durum Anne kanında sürekli yeni tanıyıcı maddelerin yapılmasına ve Can'ın kanına geçmesine neden olur. Bu maddeler Can'ın kan hücrelerini parçalamaya başlar. Can'ın kan hücreleri azalarak kansızlık gelişir.
Kansızlığa karşı koymak için Can 'ın karaciğer ve dalağı çok çalışır. Bu organları büyür. Kalp aşırı çalışır. Olay ilerledikçe Can'da kalp yetmezliği gelişir, vücudu su toplar, olay ölümle sonlanır. - Bu durumdan nasıl korunulur?...
- Ilk bebek doğduktan sonra kan gurubuna bakılır. Kan gurubu pozitifse Anne'ye koruyucu bir ilaç yapılır. Anne kanındaki Can'a ait hücreleri hızla yokeden bu ilaç tanıyıcı maddelerin üretimini engeller. Böylece bir dahaki hamilelik güvence altına alınmış olur. Düşük, dış hamilelik, amniosentez yapılması gibi durumlarda da doğumu beklemeden bu ilaç yapılmalıdır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Ilaçla önlem alınmamış olsa bile diğer hamilelikte kan uyuşmazlığının ortaya çıkma riski %25 civarındadır. Çünkü başka birçok etken Can'ı koruyabilir. Hamilelik sırasında yapılacak bir kan tetkiki ile etkilenme olup olmadığı ortaya çıkar. Indirekt Coombs testi denen bu inceleme pozitif çıkarsa hamileliğin 20. haftasında göbek kordonundan kan alınır. Bu işleme kordosentez denir. Eğer kansızlık başlamışsa aynı yoldan Can'a kan verilir. Belli zaman aralıkları ile yapılacak bu tedavilerle Can yaşayabilecek büyüklüğe ulaştırılır. Dünyada ve ülkemizde yüzlerce Can bu yolla kurtarılmıştır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Riskli hamileliklerde doğum zamanına karar verilmesi doğum hekimliğinin sanatı sayılır. Erken davranmadan, geç de kalmadan en uygun zamanın saptanması gerekir. Erken doğum risklidir. Ülkemizde erken doğan yenidoğanlar için yeterli birimler son derece azdır. Gelişmiş ülkelerde 1000 gramın üzerindeki Can'ları yaşatma oranı %60-70 arasında iken bizde bu oran %20-30 lardadır. Ayrıca bu kadar küçük bebeklerin bakım masrafları son derece yüksektir. Yaşatılabilen Can'larda ileride birçok sinirsel bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle en iyi küvözün Anne karnı olduğunu bilmek gerekir. Gereksiz erken doğumdan kaçınılmalıdır. Öte yandan geç kalındığı takdirde beyin hücreleri harap olmuş bir Can'la karşı karşıya kalabiliriz. Bunun için de, Anne karnının Can'a zararlı olmaya başladığı anı iyi yakalamak gerekir. Bu zamanı saptamada her geçen gün yeni olanaklar karşımıza çıkmaktadır. Hem bu olanakları, hem de hekimliğin sağduyusunu iyi kullanmak gerekir. En iyi kararı kendini ailenin yerine koyabilen hekimler verebilir.
- Başlangıç
- Ana menü