MENOPOZ ÖNCESİ DÖNEM

• MENOPOZ ÇEŞİTLERİ
• MENOPOZA YAKLAŞIRKEN OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER
• MENOPOZDA KADIN HİBİR TEDAVİ GÖRMEZSE BAŞINA NELER GELİR
• YAŞLANMANIN ETKİSİ
• Ana menü

  MENOPOZUN BAŞLANGICI

  Menopoza giriş kişiden kişiye ve ırktan ırka değişiklik gösterir. Bazı kadınlarda adetler aniden kesilebilir. Ancak genellikle gözlemlenen adetlerin yavaş yavaş azalması ve iki adet arasında geçen sürenin kısalmasıdır. Bazan 2-3 aylık adetsiz dönemlerden sonra kısa kısa az kanamalar olabilir. Düzensiz kanamaların başlangıcı ile adetten kesilme arasındaki süre 2 ile 8 yıl arasında değişebilir.
  Bazı kadınlarda ise adetler bollaşır ve çok fazla kanama olur. Bu durum genellikle kadında değişik hastalıkların da habercisi olabilir. Bu konuyu menopozda kadın hastalıkları bölümünde daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

  Menopoza yaklaşıldığı nasıl anlaşılır?
  Adetin belli dönemlerinde estrojen hormonunun kandaki miktarını ölçerek menopozun yaklaştığını anlayabiliriz. Estrojen hormonu menopoza yaklaşırken adetin bittiği günlerde genç insanlara göre daha düşük düzeyde olur. Ayrıca beyinde hipofiz olarak bilinen küçük bir organdan salgılanan FSH denilen bir hormon daha vardır. Bu hormon normalde yumurtalıklarda yumurtaların gelişmesini sağlayan bir hormondur. Estrojen miktarı azalınca bu hormon kanda yükselmeye başlar. İşte bu hormon menopoza yaklaşırken adetin bittiği günlerde normale göre çok yükselir.Hatta idrara fazla miktarda FSH karışır ve idrarla atılır. Bu madde ilaç olarak kullanılır. Çocuğu olmıyan kadınlarda yumurtalıkları uyarmak için ilaç olarak kullanılır. Menopoza girmiş kadınların idrarı bu yönden kıymetlidir ve eskiden ilaç yapımında kullanılırdı. Son zamanlarda aynı gebelik testi gibi idrarda FSH miktarını gösteren testler çıkmıştır. Böylece evde kadın menopoza yaklaşıp yaklaşmadığını öğrenebilir.
  Özetle menopoza yaklaşmayı çok önceden kan tetkikleri ile anlayabiliriz.

  Kaç yaşında menopoz..?
  Kesin bir yaşı yoktur. Bizim toplumumuzda genellikle 45-50 yaş arasında menopoza girilmektedir. 40 yaştan önce menopoza girilmesi erken menopoz olarak kabul edilir. Ülkemizde Ankara'da yapılan bir çalışmaya göre doğal menopoz yaşı 46 olarak saptanmıştır. Veriler Türk kadının yaşamının %25 ini menopoz sonrası dönemde geçirdiğini ortaya koymaktadır.

  Başlangıç

  Ana menü

  .

  MENOPOZ ÇEŞİTLERİ

  1. DOĞAL MENOPOZ
  2. ERKEN MENOPOZ
  3. YAPAY MENOPOZ
  4. YALANCI MENOPOZ
  5. GEÇİCİ MENOPOZ

  DOĞAL MENOPOZ

  Tamamen doğal koşullarla beklenen yaşlarda ve kendiliğinden oluşan menopoz şeklidir.

  ERKEN MENOPOZ

  40 yaşından önceki kadınların yaklaşık %3 ünde görülür. Erken menopozda yumurtalıkların çalışması, yani hem hormon üretimi hemde yumurtlama fonksiyonu ortadan kalkmıştır.
  Neden erken menopoz oluşmaktadır?
  Bu konuda kesin birşey söylenemektedir. değişik görüşler mevcuttur.
  Örneğin doğuştan kadınının yumurta sayısı az olabilir ve vaktinden önce tüm yumurtalar tükenebilir. Ya da her yumurtlama döneminde çok fazla yumurta tehrip olup yokolabilir.
  Ençok üzerinde durulan etken yumurtaların değişik nedenlerle doğumdan sonra yokedilmesidir. Bu etkenler neler olabilir?
  En ilginci kişinin kendi yumurtalarını yabancı bir madde olarak tanıması ve yumurtalara karşı tahripedici maddelerin vücudu tarafından oluşturulmasıdır. Bunun dışında değişik mikrobik hastalıklarda yumurtalıkları tahrip edebilir.
  Erken menopoz genellikle ırsidir.
  Erken menopoza giriş genellikle aniden olur. Yani öncü belirtiler pek görülmez. Erken menopozun tedavisi doğal menopozdan farklı değildir. Ançak çocuk isteyenlere değişik yaklaşımlar olmakla beraber yumurta nakilleri dışında pek umut beklenmemelidir.

  YALANCI MENOPOZ

  bazı tedavi amaçlı kullanılan ilaçların amacı adetleri kesmektir. Özellikle kısırlık nedeni olan endometriozis denilen bir hastalıkta 6-9 ay arası kadının adetlerini keserek tedavi amaçlanır. Burada tedavi bittikten sonra kadın tekrar adet görmeye başlar.

  GEÇİCİ MENOPOZ

  Bazı hastalıklar sırasında menopoz oluşabilmekte bu hastalık geçtikten sonra tekrar adet kanamaları başlayabilmektedir. Özellikle tiroid ve böbreküstü bezleri ile ilgili hastalıklar sayılabilir.

  YAPAY MENOPOZ

  Değişik nedenlerle rahimin (uterus) alınması en sık yapay menopoz nedenidir. Bu konu histerektomi bölümünde ayrıntılı incelenmiştir. Ayrıca ilaçlarla veya ışınlama ile yapılan değişik kanser tedavileri de yumurtalıkların çalışmasını durdurarak yapay menopoza neden olabilir.

  Başlangıç

  Ana menü

  .

  MENOPOZA YAKLAŞIRKEN OLUŞAN DEĞİŞİKLİKLER

  Kadınların kafasını kurcalayan en önemli sorulardan bazıları Menopoza ne zaman gireceğim? Önceden bilebilmem mümkün mü? Bazı belirtiler uyarıcı olacak mı?. Menopoza girmeyi geciktirebilecek miyim?
  Menopoza girmek kavramı hanımlar arasında kullanılan ilginç bir terimdir. Bir trenin istasyona girmesi gibi kullanılmaktadır bu iki sözcük. Sanki bir gece yatılacak ertesi sabah kalktığında bir de ne göresiniz. Menopoza girmişsiniz. Çoğunluk böyle sanmaktadır olayı. Ancak menopoza girmek kavramı bir an bir nokta değildir. Bu çok uzun bir süreçtir. Yıllarca süren bir süreç. Ne zaman başladığı ve ne zaman biteceği kestirilemiyen bir süreç.

  GEREKSİZ GEBELİK TESTLERİ YAPILMAYA BAŞLANIR...

  30 lu yaşların sonuna yaklaşmaya başladığında adet düzeninde bazı değişiklikler görmeye başlar hanım. Bazan adet geçikmeleri olur. Özellikle düzenli ve güvenilir bir korunma yöntemi yoksa gebelik korkusu sarar hanımı. Bu nedenle sık sık gebelik tahlilleri yaptırılır.
  Gebelik çıkmazsa bu adet kesilmesi geçicimi dir? Yoksa gerçek bir menopoz mu söz konusu?. Bir süre sonra adetim gelir mi?
  Bu sorulara kesin yanıt vermek her zaman mümkün olmaz. Ancak belli tetkiklerle bazı kararlar verilebilir. En iyi teşhis ancak beklemekle olur. 2. beklenen adetde de kanama olmazsa artık bazı incelemeler yaptırmak zamanı gelmiş demektir. Bazı hekimler 6 ay bekleme taraftarıdır. Ancak bugünkü bilgilerimiz ışığında bu kadar uzun süre beklemenin kadının geleceğindeki sağlığı açısından bir çok sakıncaları vardır.

  MENOPOZDA KADIN HİBİR TEDAVİ GÖRMEZSE BAŞINA NELER GELİR

  Menopoz sonrası dönem kadının yaşamı için sorularla dolu bir dönemdir. Onun için menopoz normal bir olaymıdır? Yoksa vücudun bir bozukluğu mudur?
  İşte size 100 yıl önceki bir yazarın görüşleri:
  ''Bir kadının menopoz dönemi bir kadın doğumcu için mesleğinde en ilginç konularından birini oluşturur. Bu dönemde gelişen olaylar o kadar çeşitli ve değişkendir ki, hekimin tüm bunları değerlendirebilmesi için geniş bir deneyime gereksinimi vardır. Normal gelişen olaylarla hastalık kabul edilecek olaylar arasındaki sınırlar iyi çizilmemiştir, bu nedenle hastalarımızın çıkarları açısından en büyük dikkatin bu sorun üzerine çevrilmesi oldukça arzu edilmektedir. ''
  Yine 65 yıl önce şöyle söylenmektedir.
  ''Menopozu düşünürken karışık bir olayla yüzyüze gelmekteyiz. Yeni mezun olmuş bir hekimin durumun ne olduğunu ve insan işleyişinde neyi ifade ettiği hakkında çok az bilgisi vardır. Bu soruna daha derin bakmak için kitapları karıştırmaya kalktığınızda bu geçiş dönemini anlaşılır bir tarzda işleyen yazılar bulmakta oldukça zorlanacaksınız. Halbuki menopoz sorunu hergün, her saat her hekimin karşısına çıkacaktır.
  1960 lara kadar tıbbi yazımda menopoz dönemi ile ilgili bilimsel açıklamalar bulmak zordur. O zamandan bu yana ise belirgin bir bilgi birikimi olmuştur. Tüm analizler bu dönemdeki olayların özel bir bozukluk olarak ele alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bir iç salgı bezinin çalışma eksikliği söz konusudur. Bu iç salgı bezi önceki bölümde de belirtildiği gibi yumurtalıktır. Yapısı bozulmaya başlayan yumurtalıktan daha az hormon salgılanırken, bu hormonun etki ettiği organlarda da belirgin değişiklikler oluşmaktadır. Bu değişiklikler değişik şikayetler olarak hekimin karşısına gelmektedir. Dahası aynı değişiklikler bu organ çıkarıldığı takdirde de oluşmakta ve eksilen hormon yerine konduğunda yakınmalar geçmektedir. Tüm bu kanıtlar olayın bir iç salgı bezi bozukluğu olduğunu ortaya koymaktadır.
  İnsan yaşamı iniş ve çıkışlarla doludur. Önceden kestirlemiyen birçok olaylar yaşamımızı zenginleştirir. Öncelikle birey kendi genetik yapısının ve içsel ortamının esiridir. Ayrıca birçok dışsal etkenler arasında, ıklimden radyasyona, ilaçlardan diyete, sefaletten zenginliğe, uyuşukluktan hareketli bir yaşantıya gidip gelir. Daima mikroplar, kazalar, organlardaki bozulmaların tehdidi altında yaşarız. Ayrıca egzersiz, sigara ve diyet gibi değişen alışkanlıklar doğal gidişi değiştirir ve izlemleri güçleştirir. Menopoz bu kompleks insan yaşantı zincirinde sadece bir kilometre taşıdır. Menopoz vücutta sistem işleyişlerinin bozulma belirtilerinin artmaya başladığı dönemle çakışır.
  Menopoza girmiş ve hiç tedavi görmemiş kadınlarda vücütta önemli değişiklikler olur. Bu değişikliklerin bir kısmını siz farkedersiniz. Bir kısmı ise sinsi sinsi gelişir etkisi uzun dönemde ortaya çıkar.
  Hedef hücre denen bir kavramdan önceki bölümde bahsetmiştim. Her hücrede estrojen hormonuna karşı aynı duyarlılığı göstermezler. Hedef hücreler ise hormonlara karşı özel alıcıları olan hücrelerdir. Bu alıcılar sayesinde kanda çok düşük düzeyde hormon olsa da hedef hücrelerde etki başlar. Eğer bir hücrede o hormona karşı alıcı yoksa ne kadar yüksek miktarda hormon olsa da hiç bir etki olmaz.
  Bu alıcılar en çok hangi hücrelerde bulunmaktadır?
  Yumurtalıklar, endometrium, vajina, ve beyindeki hipotalamus.
  Bu organlarda hormonların varlığı ve yokluğuna göre yapılarında ve işlevlerinde değişiklik olur. Bu organlarda hormon eksikliğinde ne gibi değişiklikler olduğunu bilmek menopoz döneminde oluşan doğal gidişlerin nedenlerini anlamamıza yardımcı olacaktır.

  Başlangıç

  Ana menü

  .

  YAŞLANMANIN ETKİSİ

  Yaşlanma kendibaşına hem erkekte hem de kadında bazı değişikliklere neden olur. En önemli değişikliklerden biri sinir sisteminde olur. Beyin hücrelerinin %20-50 arasında bir kısmını kaybeder. Bu arada beyne giden kan miktarıda azalır. Hatırlama, görme, duyma, tat alma ve dokunma gibi hislerde belli bir bozulma olur.
  Kalpde de bazı yetersizlikler ortaya çıkar. Özellikle stress ve zorlanma karşısında sıkıntılar oluşur. Soluk alma kapasitesi de yaşlanma ile azalmaya başlar. Tüm organların kanser riski yaşlanma ile birlikte artış gösterir.
  Bunların dışında tüm organ sistemleri yaşlanma ile birlikte çalışmalarında yavaşlama ve bozulmalar başlar.
  Menopoza giren bir kadında ise bu yaşlanma belirtileri dışında birçok ilave rahatsızlıklar vardır.

  Cinsel Organlarda Oluşan değişikler:

  Menopoza giren bir kadının hekime başvurma nedenleri arsında cinsel organlarındaki büzülme ve sıcak basmaları en başta rol oynar.
  Estrojen hormonunun azalmasının en önemli etkilerinden biri kadının dış cinsel organlarında meydana gelir. Vajina büzülmeye ve kurumaya başlar. Vajen içinin direnci zayıflar. Elastkiyeti kaybolur. İlişkiden sonra ya da kendiliğinden hafif leke tarzı kanamalar olur. Bazan bu kanamalar kahverengi akıntı şeklinde kendini belli eder. Vajen icinin koruyucu özelliği azalır ve vajen içine mikropların yerleşmesi kolaylaşır ve kaşıntı ve kötü kokulu akıntılar ortaya çıkabilir.
  Aşırı kuruluk nedeniyle cinsel ilişki çok güçleşir ve ağrılı olur. Vajen ağız kısmı daralır, büzülür. Bu kısımdaki kıllar azalır. Bu bölgedeki deri iyice incelir, kırılgan bir hal alır. Cilt altı yağ dokusu tamamen erir. Bu bölgenin kaşıntıları son derece rahatsız edicidir
  Yumurtalık, uterus ve tüpler gibi iç organlarda da büzülmeler ve küçülmeler olur. Uterus 120 gramdan 60 grama iner. Menopozdan sonra yumurtalıklar esas olarak erkeklik hormonu yapar ve salgılar.
  Özellikle zor ve vajinal yoldan doğum yapmış kadınların genç yaşlarda hafif sarkmaları vardır. Estrojen hormonu bu bölgedeki kas gevşekliğini azaltmaktadır. Estrojen hormonunun azalması ve yaşlanma bu dokulardaki gerginliği azaltır.
  Cinsel organları yerinde tutan destek dokular ve adelelerin gerginliği azalır ve rahim sarkmaları, idrar kesesi sarkmaları daha belirgin hale gelir.
  Rahim sarkması kasıklarda ağrı ve baskı duyumuna neden olur. Aşağı inen rahim cinsel ilişkiyi de güç hale sokar. İdrar kesesi sarkması ise gülerken veya zorlanırken idrar kaçırılmasına neden olur.

  İdrar yapma değişiklikleri

  İdrar kesesinin için döşeyen ince hücre tabakası da estrojen hormonuna karşı alıcılara sahiptir.
  Estrojen eksikliği idrar kesesinde de değişiklikler yapar. Sık ve ani idrar hissi doğar. Çoğu zaman tuvalete yetişmede güçlükler doğar ve idrar kaçırmaları kendini belli eder. İdrar yolunda darlıklar olur. Bu durum idrarın iyi boşalamamasına ve idrar kesesinde idrarın birikmesine neden olur. Biriken idrar her zaman böbrekler için mikrop ve iltihap riski taşır. Bazan idrar yaparken yanma ve pembe renkte hafif kanlı idrar kendini gösterir. Bu konu ileriki bölümlerde daha ayrıntılı anlatılmıştır.

  Memeler:

  Memelerde büzülme ve küçülme olurken sarkmalar daha belirgin hale gelir. Bu konu meme bölümünde ayrıntılı tartışılmıştır.

  Başlangıç

  Ana menü