ESTROJEN ve PROJESTERON
- Doğal steroid estrojenlerin zaafı...
- Ilaç miktarının ayarlanması
- ESTROJENIN KULLANIM ŞEKILLERI:
- AZ KULLANILAN YÖNTEMLER
- PROJESTERON ETKISI IÇIN KULLANILAN ILAÇLAR
- PROJESTERON NASIL ETKI EDIYOR?
- PROJESTERON TIPLERI
- Ana menü
- Menopoz sonrası estrojen eksikliği olduğu ve bu eksikliğin şöyle ya da böyle giderilmesi gerektiği konusunda hemen herkesde fikirbirliği vardır. Tartışma daha çok kullanım şeklinde odaklanmaktadır.
- Hangi estrojen tipi seçilmelidir?
- Ilaç hangi yoldan kullanılmalıdır?
- Ilaç kullanımı ne kadar süre ile verilmelidir?
- Projesteron ilavesine gerek var mıdır?
- Varsa nasıl bir ekleme yapılmalıdır? Ya da kimler de bu ekleme yapılmalıdır?
- Bu soruların çoğuna hekim ve kadının birlikte yanıt araması gerekir. Bu nedenle bu tedaviyi üzerinde uygulayacak olan kadının bu konularda temel bilgilere sahip olması hekimin işini kolaylaştıracaktır.
- Doğal Estrojeler
- Estrojen hormonu tek bir hormon değildir. Değişik yapıda estrojen tipleri vardır kadın vücudunda. Bunların etkinliğide farklı farklıdır. Kimi daha güçlü, kimi daha zayıf olabilir.
Bu olayı değişik tipte ağrı kesicilerin etkilerine benzetebiliriz. Aynı şekilde ve aynı yere etki etmelerine rağmen ağrı kesicilerin ağrı geçirme güçleri birbirlerinden farklıdır.
- Kadın vücudunda yumurtalıkların en çok salgıladığı estrojen estradiol olup kısaca E2 diye bilinir.
- Bunun dışında başka estrojenlerde vardır. Insan vücudunda yada benzer özellik gösteren memeli hayvan vücudunda üretilen estrojenlere doğal estrojenler denir. Doğal estrojenlerin yapı olarak birbirine benzer özellikleri vardır. Bu özellik steroid yapısı denen bir yapıya sahip olmalarıdır.
- Estradiol
- En etkin doğal estrojendir. Dokularda alıcılara en çok tutunan estrojendir. E2 nin kandaki miktarı sabit değildir. Adetin dönemlerine göre her gün bir diğer günden farklılık gösterir. Kandaki estrojen miktarı pikogram düzeyindedir. Bu miktarı anlamak için gramla mukayese etmek gerekir. Gramın binde biri miligramdır. Miligramın binde biri mikrogram, mikrogramın bindebiri nanogram ve nanogramın bindebiri pikogramdır. Yani Gramın trilyonda biri kadar bir ağırlık birimi ile ölçülür kandaki hormon miktarları. Işte kadının bir adet dönemi boyunca kanın 1 mililitresindeki E2 miktarı ortalama 40 pikogramdır. Ancak bu miktar yumurtlama döneminde 250 pikograma kadar çıkar. Yumurtlamadan sonraki hazırlık döneminde ise 100 pikogram civarındadır. Bu düzeyler doğal düzeylerdir. Eksikliği giderici bir tedavinin istenilen başarıyı vermesi için doğal olayı mümkün olduğunca taklit etmesi beklenir.
Menopozda E2 düzeyleri 20 pikogramın altına düşer. Bu azalan hormon düzeyine her organın gösterdiği tepki farklı farklıdır. Kişiden kişiye değişen bir fark da mevcuttur.
- Menopozun estrojeni: Estron...
- Yumurtalıkların susması demek estrojenin tamamen tükenmesi demek değildir. Estradiol yapılmaz ama diğer tipte estrojen üretimi devam eder. Çünkü böbrek üstü bezlerde üretilen bir madde olan androstenedion adlı maddenin yağ hücrelerinde, karaciğerde ve böbrekte estron denen estrojen tipine döndürülmesi devam eder. Estron özellikle menopozda çok artar.
- Kısraklarda yapılan estrojenlerde steroid yapısındadır. Ama insanda yapılmaz. Ancak etkisi insan estrojeninden farksızdır ve ilaç olarak kullanılmaktadır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Doğal olarak bedende üretilen estrojenler ağızdan alındığı zaman karaciğerden geçerken tamamen etkisini kaybeder. Buna ilk geçiş etkisi (first-past effect) denir. Bu nedenle etkisiz kalırlar. Bu etkisizlikten kurtulmak için sentetik şekilleri geliştirilmiştir. Genelde steroid yapı korunurken bazı moleküller bu zincire kimyasal yollarla eklenmektedir. Bu işlem estrojenik özelliği yok etmeden molekülün çabuk parçalanmasını engeller.
- Bunlardan bilinen en güçlü sentetik steroid estrojen etinil estradiol (EE) dür. Gücünü daha uzun süre dolaşımda kalmaktan alır.
- Steroid yapıda olmayan estrojenler...
- Steroid yapıda olmayan sentetik estrojenlerde mevcuttur. Ancak pek kullanılmamaktadır.
- Estrojenin etkisi...
- Bedende her hormonun bir taşıyıcısı vardır. Üretim yerinden etki yerine dağıtımını bu taşıyıcılar sağlar. Bu taşıyıcılardan kurtulabilen hormon miktarı o hormonun etki gücünü belirler. Ne kadar çok miktarda hormon serbest kalırsa vücütta etkisi o kadar güçlü olur.
- Bir hormonun bir hücrede etkili olabilmesi için o hücre yanına geldiğinde serbest olması gerekir. Hücre zarı üzerindeki alıcılar ile bu serbest hormon birbirine uyarsa kapı açılır. Burada kapı hücre zarı üzerindeki deliklerdir. Diğer bir deyişle estrojen kendi kilidini açar ve hücrenin içine girer.
- Estrojenin diğer hormonlardan en önemli farkı hücrenin içine girmesidir. Diğer tüm hormonlar hücrenin zarına yapışır. Bu yapışma sonucu hücre içinde bazı mekanizmalar harekete geçer. Halbuki estrojenin etki etmesi için mutlaka hücrenin merkezine ulaşması gerekmektedir. Her hücredeki estrojen alıcılarının sayısı sınırlıdır. Yani belli bir miktarın üzerindeki estrojenin hücreye girmesine izin verilmez.
- Bundan sonra hücre çekirdeğine kadar ilerler. Hücre çekirdeğine giren estrojen burada kendi isteği doğrultusunda hücreden bazı işlerin yapılmasını sağlar. Bu işlerin başında bazı maddelerin yapılması gelir.
- Hormonun hücrede ürettiği nedir?
- Her gurup hücre için farklı bir üretim vardır. Örneğin vajina, mukus dediğimiz hafif kıvamlı bir sıvı üretir. Bu sıvı spermlerin yumurtaya ulaşmasını kolaylaştırır. Estrojen hücre çekirdeğinde ne kadar uzun süre kalırsa o kadar fazla iş yaptırır o hücreye. Işte estrojenin gücü bu kalış süresine bağlıdır. Kovboyların rodeo gösterilerinde vahşi at üzerinde kalma yarışları vardır. Atın üzerinde en uzun süre kalan yarışı kazanır. En güçlü kovboy olur. Aynı durum birçok farklı estrojen içeren ilaçların gücünü değerlendirmede de önem kazanmaktadır. Görevi biten estrojen karaciğerden geçerken değişime uğrar, suda kolay çözünür bir hale gelir ve böbreklerden geçerken de idrar ile vücut dışına atılır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Hormon tedavisi kişiden kişiye farklılık gösterir demiştim. Her kadında estrojen eksikliğinin belirtileri ve şiddeti farklıdır. Bu nedenle tedavinin başlangıcında hormon miktarının kademeli olarak ayarlaması en uygunudur. Her zaman için tedaviye mümkün olan en düşük dozla başlamak gerekir.
Dozun yeterli olup olmadığını yine en iyi ilacı kullanan kadın değerlendirir. Örneğin iki hafta sonra şikayetçi olduğu belirtiler ne durumdadır? Eğer hala yakınma mevcutsa o zaman doz arttırmasına gitmek gerekir. Bazan doz arttırılmasına rağmen hekim tedavinin yeterli olduğuna karar veremeyebilir. Özellikle beklenilenden daha düşük dozlarla sonuç alındığı zaman bu şüphe doğabilir. Bu durumda en iyisi kanda E2 bakmaktır. Ancak her kullanılan ilaç kanda E2 şeklinde ölçülemeyebilir. Bu nedenle başlangıçta kanda ölçüme olanak sağlayan konjuge estrojenler denilen (PREMARIN) ilacı tercih etmek uygun olur. Keza estrojen bantları kullanan kadınların kanında E2 ölçmek mümkündür. Eğer E2 50 pikogramın üzerinde çıkarsa tedavimiz yeterli düzeydedir diyebiliriz.
- Yapay menopozda tedavi farklı mıdır?
- Değişik nedenlerle düzenli adet gören bir kadında yumurtalıkların alınmasını gerekebilir. Bu kişilerde menopoz belirtileri daha şiddetli olur. Özellikle ateş basmaları rahatsız edicidir. Bu kadınlarında düşük dozla tedaviye başlamaları yerinde olacaktır. 2 hafta sonra durum kontrol edilir. Genellikle iyileştirici bir doza ulaştığımız halde yakınmalar devam ediyorsa yine kanda E2 ölçtürmek yararlıdır. Bazan FSH ölçtürülür. Bu ölçüm oldukça yararlı bilgi verir ama gerçek durumu tam yansıtmaz. Çünkü yumurtalıklarda FSH'ı estrojenden başka kontrol eden hormonlarda mevcuttur ve hepsi birden yok olduğundan FSH üretimi kontrolden çıkmıştır. Sadece estrojen kullanımı ile eski düzeylerine dönemez. Yeterli estrojen kullanılmasına rağmen FSH yüksek çıkacak ve düşürmek için bu sefer daha yüksek dozda ilaç kullanılmaya çalışılacaktır. Kaş yapalım derken göz çıkarmak deyimi tıpta böyle durumlar için söylenmiş bir sözdür herhalde.
- Estrojen hala yetersizse...
- Eğer yüksek dozda estrojen kullanıyor ve hala kanındaki E2 50 pikogramın altında ise o zaman ilaç bilinmeyen şekilde çabucak parçalanıyordur. Daha önceden mide ameliyatı geçirmiş kadınlarda ağızdan alınan estrojen yeterli miktarda emilmeyebilir. Ayrıca sigara içenlerde de estrojen çabuk parçalanır. Ya da sürekli kullanılması gereken diğer ilaçlar estrojenin etkisini azaltabilir. O zaman kullanım şeklini değiştirmekde yarar vardır.
- Ilaçların yan etkileri bazan sorun çıkarabilir.
- Bazı kadınların ciltleri bantlara karşı gereğinden daha fazla hassastır.
Estrojen kullanımında esas sorun kadında pek bir yakınma olmadığı zamanlarda ortaya çıkmaktadır. Kadının hiç yakınması yoktur ama geleceği risk altındadır ve koruyucu olarak estrojeni kullanması gerekmektedir. Bu durumda E2 düzeyini 60 pikogram civarında tutmak kemik erimesi ve kalp koruyuculuğu açısından yeterlidir.
- Hekimlerin hormon tedavisinde karşılaştıkları en büyük sorun ilaç alan kadının gösterdiği uyumsuzluktur. Hergün ilaç alınması pek sevilen bir durum değildir. Çoğunlukla unutulabilir. Eğer kişinin günlük yaşamını etkileyen sorunları varsa ilaç kullanma başarısı daha yüksek olmaktadır. Örneğin sıcak basmaları olan kadınlar ilaç almasını pek unutmazlar. Ama salt uzun vadeli koruyucu amaçla ilacı kullanıyorsa sorun çıkabilir. Günlük hap almayı beceremeyen kadınlar için 3 günde bir değiştirilen bantlar daha uygun olacaktır. Gelecekte cilt altına yerleştirilen çok daha uzun süre etkili haplar çıkacaktır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
-
- Ağızdan kullanım:
- Ağızdan kullanılmak üzere değişik tipte estrojen ilaçları vardır. Bunlar başlıca 3 gurupta toplanmıştır.
- 1.sırada en çok kullanılanlar konjuge estrojenler denilen guruptur.
- 2. sırada yurt dışında çok kullanılan ve henüz Ülkemizde bulunmıyan bir şeklide ufalanmış estrojen (micronized estrogen) diyebileceğimiz ilaçlardır.
- 3. gurupta ise sentetik olarak laboratuvarda yapılmış estrojenler gelir. Bu 3. gurup estrojenler oldukça güçlüdür. Bu nedenle menopoz tedavisinde pek tercih edilmez. Daha çok doğum kontrol haplarının içeriğinde bulunmaktadır.
- Ülkemizde ençok kullanılan ilaçlar konjuge estrojenlerdir. Özellikle PREMARIN adlı ilaç hem bizde hemde ABD de oldukça yaygın kullanılmaktadır. Bu arada eczanelerde bulunan bazı ilaçlar var. Bunlar estrojenin diğer bazı ilaçlarla karışımı yapılmış ilaçlardır. Özellikle sakinleştirici bazı ilaçlarla karıştırılmış estrojen hapları mevcuttur. Ancak modern menopoz tedavisinde bu ilaçlar pek kullanılmaz.
- CILT YOLUYLA ESTROJEN KULLANIMI...
- Estrojen içeren güzellik kremleri bir zamanlar Avrupa'da pek yaygındı ve gençleştirici kremler olarak tanıtılırdı. Estrojenler ciltten kolayca emilir. Ateş basmalarını geçirmek için sürülen estrojenli jeller piyasaya sürülmüştür. Ancak bu tip kullanımlarda vücuda emilen estrojen miktarı çok düzensiz olmaktadır. Bu sakıncayı gidermek için sürekli sabit miktarda ilaç salan bantlar yapılmıştır. Bu bantlar genellikle istenilen düzeyde kan hormon düzeyleri sağlayabilmiştir.
- Ağız yolu dışında bir yolla alınan estrojenin en önemli farklılığı karaciğere uğramadan hedef hücrelere ulaşmasıdır.
- Yani karaciğer by-pass edilmektedir.
- Bu bypass yararlımıdır?
- Hem yararlı yönleri, hemde eksik yönleri vardır. Karaciğere uğramıyan estrojen kan yağları üzerine etkili olamamaktadır. Bu durumda kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi azalmaktadır. Üstün yönü ise kan pıhtılaşması ve kan basıncı arttrıcı özelliklerinin daha az olmasıdır.
Bantdan salınan estrojen ilk iki gün oldukça iyi düzeyde kana karışır. 3. ve 4. gün salınan miktar azalmaya başlar. Bu bazı kadınlarda sorun yaratabilir. Kadın bandın 3. yada 4. günü ateş basmaları hissedebilir.
- Diğer bir sorun cillte oluşabilecek allerjik reaksiyonlardır. Bantta bulunan yapıştırıcı maddelere karşı hassasiyet gelişebilir. Öte yandan bandın cildin belli bir bölgesini 3 gün süreyle hava temasından kesmesi cilt iltihablarına neden olabilir.
- Bu nedenle bandın yeri her seferinde değiştirilmelidir. Her kullanımda sağ ve sol kalça üzerine değiştirerek yapıştırmak en uygunudur.
- Diğer güzel bir yöntem, her gün bandın yerini biraz değiştirmektir. Böylece alltaki cildin 1 günden fazla havasız kalması önlenmiş olur.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
-
- Vajinal Yol
- Ileri derecede vajinal kuruluğu olan kişilerde vajinal yoldan kullanılan krem ve fitiller yararlıdır. Bu yoldan kullanılan estrojende kolayca kana karışabilir. Bu durumda diğer organlar aynı ağızdan alınmış gibi etkilenir. Ancak ağızdan alınan aynı miktara göre 4 kat daha az kan düzeyi oluştururlar. Estrojenin kullanımının riskli olduğu durumlarda bu yol yeğlenebilir.
- Iğne olarak kullanılan ilaçlar
- Bizim ülkemizde iğneler çok yaygın kullanılmaktadır. Halkımız iğne olmayı sever. Hap içmeyi unutur ya da bırakır. Ama iğne olmayı hiç ihmal etmez. Iğneye karşı tam bir güven vardır. Özellikle ayda 1 kez vurulan ESTANDRON isimli ilaç pek meşhurdur. Bu ilacın özelliği estrojenle birlikte erkeklik hormonu içermesidir. Daha çok dahiliye uzmanları ve pratisyen hekimler tarafından ateş basması ve sıkıntıları olan menopoza girmiş kadınlarda kullanılmaktadır. Kanda oldukça yüksek düzeyde estrojen oluşturur. Beraberinde projesteron verilmediği takdirde endometriumda hiperplazi dediğimiz riskli durumlara neden olabilmektedir. Kandaki estrojen miktarı iğne yapıldıkta sonraki ilk hafta içinde maksimum düzeye ulaşır. Bazan bu miktar 1000 pikogramın üzerindedir. Istenilen düzeyin 50 pikogram olduğu hatırlanırsa gereğinden ne kadar fazla estrojenin vücuda verilmiş olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle bir durum dışında kadınlarda kesinlikle kullanılmamalıdır.
- Bu tek ayrıcalıklı kullanım yeri nedir bu iğnelerin?
- Oldukça yararlı olduğu bir durum var bu ilaçların. Düzenli adet gören genç kadınlarda yumurtalıkların ve uterusun alındığı durumlarda ameliyat sonrası ilk aylarda kullanılması yararlıdır. Çünkü yumurtalıkların alınması çok şiddetli sıkıntılar yaratır ve genellikle normal dozlardaki ilaçlar yetersiz kalır. Yumurtalıklar azda olsa erkeklik hormonu üretmektedir. Bu nedenle ilacın içindeki erkeklik hormonunun ek bir yararı olmaktadır.
- Ancak bazan bu iğne ilaçlar bir çeşit estrojen alışkanlığına yol açabilir. Aylık enjeksiyon şeklinde yapıldığından kanda ani estrojen oynamaları olmaktadır. Estrojen miktarı istenilen miktarın çok üzerinde kalsa dahi bu ani değişiklikler estrojen eksikliği belirtilerine yol açmaktadır. Bu zamanı gelmeden ikinci bir iğne yaptırılmasına neden olmakta ve birçeşit alışkanlık doğmaktadır. Bu nedenle kısa sürede öteki kullanım yollarına geçmek gerekir.
- PELLETLER:
- Özellikle Ingiltere ' de 6 ay süreyle etkili pelletler(mini haplar) yaygın kullanılmaktadır. Cilt altına yerleştirilen bu pelletler çok düzenli miktarlarda estrojeni vücuda salmaktadırlar. Ilaç bitene kadar bu hap yavaş yavaş erimektedir. Tek sakıncaları gerektiğinde çıkarılmalarının güçlüğüdür. Bunun yerine çıkarılabilen çubukçukların yapılmasına çalışılmaktadır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Projesteronun ilaç olarak kullanılmasına 1960'larda başlamıştır. O zamanlar doğum kontrol haplarında kullanılmıştır. Esas amaç rahim içinde düzenlilik sağlamak ve estrojenin neden olduğu düzensiz kanamaları önlemekti. Estrojen 1970'lerde menopoz tedavisinde popüler oldu. Daha sonra rahim içi kanserlerde artış oldu. Estrojene bağlandı bu kanser olguları. Nedeni araştırıldı ve düzensiz rahimiçi çoğalmalar suçlu bulundu. O zaman projesteron menopoz tedavisinde popülerlik kazanmaya başladı.
Rahim içi çoğalmanın belirtisi ancak rahim içinden parça alınıp incelemekle olmaktadır. Rahim içi hücrelerin gereğinden fazla çoğalmasını hiperplazi olarak adlandırmaktayız. Eğer hiperplazi oranında azaltma yapıyorsa projesteron gerçekten yararlı olmaktadır diyebiliriz. Gerçektende bu konuda yapılmış araştırmalar projesteronun tartışmasız yararını göstermiştir. Estrojen tek başına kullanılırken %25 civarında olan hiperplazi oranı projesteron tedaviye 7 gün ilave edildiğinde %3 e düşmüştür. Eğer projesteron 12-13 gün kullanılırsa bu oran %1 in altına düşmektedir.
- Projesteron kansere karşı koruyucu...
- Tabi esas önemli olan gerçek kanserin azalıp azalmadığıdır. Bu orandada 3 misli azalmalar saptanmıştır. Ilginç olan hiç estrojen bile kullanmıyanlarda endometrium kanseri oranı 100.000 de 250 iken, estrojen ve projesteronu birlikte kullananlarda bu sayı 70 e düşmekte. Sonuç olarak eğer uterusu yerinde olan bir kadın menopoz tedavisi görecekse mutlaka projesteron kullanması gerekiyor.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Projesteron menopoz kadınını büyük bir dertten kurtarmıştır. Estrojenin koruyucusu olmuştur. Projesteron sayesinde kadınlar menopozda yeniden estrojen kullanır olmuşlar, bir yerde feminine forever (daim kadın) mitosu yeniden canlanmıştır.
- Projesteron nedir?
- Projesteron kadının yumurtalıklardan salgılanan ikinci önemli hormondur. Esas amacı uterus içini yani endometriumu gebeliğe hazır hale getirmektir. Bu nedenle yumurtlama olduktan sonra çatlayan yumurtanın yerinden salgılanmaya başlar. Şayet gebelik oluşursa bu salgılanma dahada artarak sürer. Daha sonra gebelik ilerledikçe plasentadan bol miktarda salgılanır ve gebeliğin sürmesinde önemli rol üstlenir. Ayrıca böbrek üstü bezlerde de üretimi vardır.
- Projesteronun esas etkisi estrojenin hücre çoğaltıcı etkisine karşı koymaktır.
Ayrıca sıcak basmalarında tek başına yararlı olabilmektedir. Son zamanlarda kemik erimesini engelleyici etkisi de keşfedilmiş durumda.
- Etki mekanizması...
- Projesteron endometrium hücreleri üzerinde estrojen için mevcut alıcıların sayısını azaltır. Bu durumda estrojen yüksek miktarda da alınmış olsa hücre düzeyinde etkisi azalmaktadır. Diğer bir deyişle hücre sayısında artışa neden olucu gücü engellenmektedir. Aksine hücrelerin arasında bulunan ve çimento görevi gören bağ dokusu miktarı artmakta. Bu artan bağ dokusu hücreleri bir arada tutmaya yaramaktadır. Hücrelerin parça parça dökülmesi önlenmektedir. Böylece projesteron kullanan kadın daha kısa süreli ve daha düzenli adet görür.
- Tabi burada önemli bir soru akla geliyor.
- Eğer projesteron estrojenin zararlı etkilerini engelliyorsa olumlu etkilerinide engellemez mi?
- Bu çok yerinde bir sorudur. Gerçekten bu soru menopoz tedavisininin önemli sorularından biridir.
Projesteronun bazı olumsuz etkileri var. Örneğin çok az miktardaki estrojen cinsel organlardaki büzüşme ve kuruma gelişmesini engelleyebilirken projesteron bu olumlu etkiyi azaltmaktadır.
- Projesteronun değişik kullanım şekilleri:
- Projesteron iki değişik şekilde estrojenle birlikte menopoz tedavisinde kullanılır.
- 1. Ardışık tedavi
- 2. Sürekli tedavi
- 3. Tek başına kullanımı
- Ardışık tedavide önce bir süre estrojen tek başına verilir. Böylece önce endometriumda bir kalınlaşma sağlanır. Daha sonra projesteron tedaviye eklenerek 12-14 gün kadar estrojenle birlikte verilir. Böylece normal düzenli yumurtlayan bir kadında gelişen olaylar aynen tekrar edilmeye çalışılır. Böylece düzenli vajinal kanamalar oluşturulur.
- Sürekli tedavide ise estrojenle projesteron baştan itibaren birlikte verilir. Böylece endometriumun hiç bir şekilde kalınlaşmasına izin verilmez.
- Tek başına projesteron...
- Projesteronun menopoza giriş yıllarında tek başına kullanımı oldukça yaygındır. Düzensiz kanamaları azaltmak, hiperplazi gelişimini engellemek için projesteron oldukça etkilidir. Genelde 2-3 ay süre ile her ay 10 gün süre ile kullanımı yeterlidir. Estrojenin azaldığı hallerde daha uzun süre kullanımı aldatıcı olabilir ve estrojen eksikliği belirtilerini gizleyebilir.
- Projesteron kullanan bazı kadınların aşağıdaki yakınmaları olabilir...
- Memede hassasiyet, ağrı.
- Vücutta şişme, ve kilo alımı.
- Sık sık geğirme ve karında gerginlik.
- Adet öncesine benzer sıkıntılar.
- Başağrısı.
- Huzursuzluk.
- Depresyon ve Yorgunluk.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Estrojende olduğu gibi projesteron etkisi verilmiş değişik ilaçlar mevcuttur.
Öncelikle en çok kullanılan şekil olan ağızdan alınan projesteron tiplerini tanıyalım.
Ilk sırada doğal projesteronlar gelir. Bir tedavide doğal olan eksik olan bir maddenin aynısını kullanabilmektir. Bu nedenle de doğal projesteron kullanılmaya çalışılır. Yani canlılardan elde edilen ve kimyasal yapısı insan vücudunun salgıladığı projesteronla aynı olan ilaçlardır bunlar. Ancak doğal projesteronun mide bağırsak sisteminden emilimi çok düzensizdir. Karaciğerden geçer geçmez büyük oranda parçalanır. Bu nedenle estrojende olduğu gibi mikronizasyon tekniği denen bir teknikle çok küçük parçalara indirgenerek kullanılmaya çalışılır. Bu ilaçlar henüz ülkemizde bulunmamaktadır. Nedense doğal projesteronların hiç bir şeklini Türkiye'de bulmak olası değil.
- Bu doğal projesteronların en büyük özelliği kan yağlarına olumsuz etkisi olmaması. Bu nedenle gelecekte çok daha popüler olacak ve tercih edilecektir. Ama kullanımın kişiden kişiye farklılık göstermesi ve bu sorunun tam istenildiği gibi çözülememiş olması nedeniyle henüz ABD'de bile fazla yaygın kullanılmaz.
- Sentetik projesteronlar...
Ikinci ve 3. gurup projesteronlar sentetik projesteronlardır. Bunlardan bizde farlutal olarak bilinen gurubu doğal projesteronlara daha yakın özelliklere sahiptir. Ağızdan alındığında çok kolay kana karışmaktadır. Ancak bu ilacın etkinliği kişiye göre çok farklılıklar gösterir. Örneğin çoğu kadında günde 5 mglık hap ile yeterli etki alınırken, bazı kadınlarda 10 mg gerekli olabilmektedir. Bazanda günde 2.5 mg bile yeterlilik sağlar. Tüm bu dozlarda 12 gün kullanılması gerekmektedir.
- Eğer kesin bir başarı isteniyorsa tavsiye edilen miktar 12 gün süreyle günde 10 mgdır. Ancak biraz sabırlı ve gözlemci olan kadınlar kendileri için en yeterli dozu bulabilir. Bence günde 5 mgla (yani 1 tabletle) tedaviye başlamak gerekir. Eğer daha tedavi proğramı bitmeden kanama başlıyorsa (örneğin projesterona başladıktan 10 gün sonra) kullanılan ilaç miktarı yetersiz demektir. O zaman bir dahaki kullanımda dozu 10 mg a çıkarmak gerekir.
- Diğer sentetik ilaçlar Avrupa'da yaygın olarak kullanılır. Bizde de birçok ilaç içinde bu sentetik projesteron bulunur. Aynı zamanda hemen çoğu doğum kontrol hapında da mevcuttur. Bu ilaçlar kanda daha az oynak bir düzey tutturur. Ancak en büyük sakıncaları kan yağları ve özellikle iyi kolesterolü azaltıcı etkileridir. Bu nedenle menopozda çok fazla tercih edilmez.
- Depo Iğneler..
- Ağızdan kullanım dışında vajinal yoldan ve iğne şeklinde projesteronu kullanmak olasıdır. Ancak bu tip kullanım şekilleri menopoz tedavisinde pek yaygın değildir. Sadece FARLUTAL DEPOT olarak bilinen iğnelerle yapılan bir uygulama var. Bu ilaçlar sadece estrojen kullanmıyan kadınlarda kemik erimesini ve sıcak basmalarını önlemek için kullanılabilir.
- Estrojenle birlikte de kullanılabilir. Bu durumda her 8 haftada bir iğne yeterli olur.
- Başlangıç
- Ana menü