MENOPOZDA HORMON KULLANIMINA BAKIŞ:
- Estrojenin kullanım şekilleri
- Estrojenin yararları...
- KADINLARIN HORMON TEDAVISINE YAKLAŞIMI...
- HORMONLAR NE KADAR TEHLIKELI?
- Estrojenin tehliklelerini azaltarak kullanmak olası mı?
- KANSER DIŞI RISKLER:
- Ana menü
- Menopoz bir hastalıkmıdır? Tıpda bir anormal durum için ilaç kullanıyorsanız ortada bir hastalık var demektir.
- Menopoz da tedavi edilmesi gerekli bir hastalık olarak kabul etmek gerekir mi?. Hastalık vücudun herhangi bir yerinde normal işleyişin dışına sapma olarak kabul edilir. Menopoz vücudun işleyişinde zamana bağlı olarak bazı maddelerin eksilmesidir. Hemen her kadının kaçınılmaz olarak karşılaşacağı bir durumdur. O halde normalin değişik bir şeklidir. Bu eksilen maddeler zaman içinde kadın vücudunda olumsuz değişiklikler yaratmaktadır. O halde olay bir hastalık değilsede düzeltilmesi gereken bir durumdur. Tedavide amaç bu eksilen maddeleri en uygun şekilde yerine koymaktır.
- Yerine koyma tedavisi:
- Menopozda eksilen hormonları dışardan verme işlemi yerine koyma tedavisi olarak adlandırılır.
- Tedavinin merkezini hormon dediğimiz ilaçlar oluşturur.
- Bu tedavide Iki grup hormon vardır. Estrojen ve Progesteron. Bu ilaçların yanı sıra kemik ağrıları ve kemik erimeleri için kalsitonin iğneleri, fosfatlı ve kalsiyumlu haplar kullanılmaktadır.
- Hormonların etkileşimleri
- Esas hormon estrojendir. Progesteron estrojenin bazı etkilerine karşı koruyucu olarak kullanılır.
- Estrojeni genç, dinamik, atılgan ve yenilikler arayan bir işadamına benzetebiliriz. Çağımızda teknoloji, ekonomik hareketlilik, bilgisayar sistemleri bu tip işadamlarını ön plana çıkarmıştır. Ancak bu tip işadamlarının girişimlerinde sürekli risk vardır. Bu nedenle denetleyici görevini yapan deneyimli idarecilere her zaman gereksinim vardır. Progesteron bu tip idareciyi temsil etmektedir. Estrojenin aşırılıklarını törpülemekte, eksikliklerini kapatmaya çalışmaktadır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Estrojen değişik yollardan kullanılabilir. En çok iki yol tercih edilmektedir.
- 1. Ağızdan hap olarak alınma
- 2. Cilde bant şeklinde yapıştırılma.
Her iki tip kullanımı eşit düzeyde etkilidir. Yani bugün için belli bir kullanım şeklinin diğer kullanım şekline tedavi açısından kesin üstünlüğü gösterilmemiştir. Ancak yinede bazı ince farklılıklar vardır.
Vajen kuruluğu çok olanlar için estrojenin krem ve fitil şekilleride vardır.
- Kullanım şeklinin seçimi
- Kullanım şeklinin seçimi kadının şikayetlerine, rahiminin durumuna, muayene bulgularına ve kişinin uyumunu göre değişir. Aynı ilaç değişik kişilerde değişik düzeylerde etkili olabilir.
- Yani kullanılacak ilacın miktarı kişiden kişiye değişir. Gerektiğinde kandan hormon ölçümleri yapılarak yeterli miktarda ilaç alınıp alınmadığı anlaşılabilir.
- Her kullanım yolunun kendine göre üstünlükleri ve sakıncaları vardır. Örneğin ağızdan alınan haplar kan dolaşımına hızla karışır. Kanda ilk olarak karaciğere uğrarlar. Işte burada estrojenler karaciğerin çalışma düzenini etkileyebilirler.
- Kalcadan enjeksiyon şeklinde yapılan ilaçlarla istenilen günlük düzeyi yakalamak pek mümkün olmamaktadır. Bu nedenlede çok yüksek dozlarda ilaç yapılmakta buda sakıncalar yaratmaktadır.
- Ağızdan tedavi
- Eğer adet tamamen kesilmemişse en uygun tedavi ağızdan alınan haplarla yapılan tedavidir. Bu tedavide ayın 1'i ile 25'i arasında estrojen hapı ve 15'i ile 25'i arası progesteron hapı kullanılır. Progesteron hapının bu şekilde tedaviye eklenmesi rahim içi kanseri riskini son derece azaltmıştır. Hatta hiç ilaç almıyanlardan daha az riskli durumlara idirmiştir. Progesteron estrogenin çoğaltıcı etkisini azaltmaktadır. Rahim içi hücrelerinin daha net ve kolay bir şekilde dökülmesini sağlar.
- Bugün için en uygun tedavi ilk 25 günde kullanılan estrojen ve son 10 gün kullanılan progesteron tedavisidir. Konjuge estrojen dediğimiz PREMARIN hapının 0.625 mglık günlük dozu çoğu kişide yeterli olmaktadır. Progesteron olarak en çok yeğlenen FARLUTAL denilen haptan günde 10 mg(iki hap) verilmesidir.
- Bunun yanında aynı veriliş şeklini taklid eden bir çok ilaç vardır. Bunlardan en meşhurları Cycloprogynova ve nisbeten yeni bir ilaç olan Climendir. Bu iki ilacında bir kutusunda 21 adet hap vardır. Belli bir sıra ile haplar kullanılır. Ilk 11 günkü haplarda sadece estrojen varken son 10 günkü haplarda hem estrojen hem progesteron vardır. Böylece ilaç kullanmakta zorluğu olan kadınlar için kolaylık sağlanmış olmaktadır. Ilaç kullanımının kaçıncı gününde olduğunu kadın rahatlıkla anlayabilmektedir.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Tıpda her tedavinin faydası ve riskleri vardır. Bir tedavinin ya da ilacın kullanılabilmesi için yararının riskinden çok fazla olması gerekir.
- Bugün için estrojenin kesin olarak yararının gösterildiği durumlar ateş basması, rahim kuruması ve daralması ve kemik erimesidir.
- Kemik erimesi için minimum 4 sene tedavi görmesi gerekmektedir. Özellikle ince yapılı olanlar, sigara içenler ve erken yaşta yumurtalığı alınmış olanlar hormon tedavisine alınmalıdır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Daha henüz hem ülkemizde hemde dünya da kadınlar menopozda hormon tedavisine çekingenlikle yaklaşmaktadır. Ya tedaviye hiç başlamamakta ya da kısa sürede bırakmaktadır. Tedaviye başlayanların %40'ı ilk 8 ay içinde, %66 sı ise 1 yıl içinde tedaviyi terketmektedir.
Çoğu kadın meme kanserine yakalanma korkusunu kalp hastalığından ölme korkusundan kat kat fazla bulmaktadır.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Menopozda hormon kullanımı, özellikle estrojen kullanımı tıpta en çok tartışılan konulardan biridir. Menopozda hormon takviyesi dünyanın gündemine 1960'larda girmiştir. O zamandan beri estrojen ABD de yaygın olarak kullanılmaktadır.
- Hormonun yararı ve zararı ile ilgili çelişkili görüşler ileri sürülmüştür. Kansere yolaçıcı özelliği olduğu ileri sürülerek suçlanmıştır estrojen. Öte yandan estrojeni tamamen masum olduğunu belirten görüşlerde mevcuttur.
- Bu nedenle genellikle kafası karışıktır menopoz kadınının. Doktoru ilacı verse bile şüphe ile karşılar. Ya hiç kullanmaz, yada çok kısa süre kullanır bırakır.
- Gerçekten hormon kullanımının riskleri var mıdır?.. Ya da hangi durumlarda riskleri vardır?..
Estrojenin üreme çağındaki kadında önemli görevlerinden biri endometrium dediğimiz dölyatağı içini döşeyen katmanı bebeğe hazır hale getirmektir. Endometriumun bebeğe hazır hale gelmesi için kalınlaşması ve hücre sayısının artması gerekir. Işte bu amaçla estrojen endometriumda hücre çoğalmasını uyarır. Her adet döneminde bu olay tekrarlar. Gebelik oluşmadığı zaman yumurtalıktan estrojen üretimi azalır ve adet kanaması şeklinde çoğalan hücreler dökülür.
- Kanser kontrolsüz olarak hücre çoğalmasıdır. Yani başlayan hücre çoğalmasını durdurmak son derece zordur. Eğer rahim içindeki endometriumun çoğalması da kontrol edilmezse kansere dönebilir.
Hormon tedavisinin ilk yıllarında estrojen hormonu yüksek dozlarda ve kontrolsüz verilmiştir. Bu kontrolsüz kullanım gerçekten de 1970 başlarında rahimiçi kanserlerinde artışa neden olmuştur. Bunun üzerine 1975 yıllarına doğru estrojen satışları ve kullanımı azalmıştır. buna bağlı olarak endometriun kanseri gelişmesi de azalmıştır. Yalnız ilginç bir nokta kansere yakalanan kadın sayısı artmasına rağmen bu kanser nedeniyle ölüm sayısında artış olmamıştır. Bunun nedeni hastalar yakın hekim kontrolünde olmaları ve düzensiz kanamaların hastalığın erken döneminde ortaya çıkmasıdır. Böylece çok erken yakalanan kanser olguları da kesin tedavi edilebilmiştir. Diğer bir özellikte hormon kullanımına bağlı kanserlerin zayıf özellikte olmaları yani daha az tehlikeli olmalarıdır. Genellikle rahimin içinde kalmakta uzak organlara sıçrama yapmamaktadırlar.
- Özellikle yüksek dozda ve uzun süre estrojen kullananlarda risk daha fazla artmaktadır.
- Estrojenin Meme Kanseri ile olan ilişkisi:
- Erken yaşta adet görmeye başlamak ya da geç yaşta menopoza girmek meme kanseri riskini arttırmaktadır. Erken yaşta yumurtalıkları ameliyatla alınan kadınlar ise daha az meme kanserine yakalanmaktadır. Yumurtalıkların sürekli çalışması meme kanseri riskini arttırmaktadır. Bu saptama estrojenin meme kanseri yapmada şüpheli bir ajan olarak suçlanmasına neden olmuştur.
Yine 1970 lerde yapılan ve estrojenin meme kanserine yolaçtığını iddia eden çalışmaların planlanış ve kontrol guruplarının yanlış olduğu bulunmuştur. Son yıllarda yapılan çok dikkatli ve kontrollü çalışmalar meme kanseri riskinde hafif bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Bu artışta genellikle belli gurup özelliği olan hastalarla sınırlı kalmaktadır.
- Bu gün için estrojenin suçlandığı en önemli konu hala çok düşük oranda da olsa meme kanseri yapıcı özelliğidir.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
- Tabiki tıpda araştırma durmaz. Neden bu etkiler ortaya çıkmaktadır? Nerede yanlış yapılmıştı? Doğal olarak vücudun salgıladığı estrojen kansere neden olmazken neden dışardan alınan aynı madde kanser yaratmaktadır. Araştırmalar bu noktada yoğunlaşmıştır.
- Araştırmalar estrojenin yanına progesteron hormonu ilave edilmesi gerekliliğini göstermiştir. Böylece normal adet düzeni taklit edilmekte ve endometriumun çoğalması kontrol altına alınmaktadır. Gerçektende progesteron ilave ederek estrojen kullanan kadınlarda rahim kanseri artışı olmamıştır.
- Şu noktaya da dikkat çekmek istiyorum. 1970 lerde kanser artışı olduğunu iddia eden araştırmaların çoğunun yetersiz ve yanlış planlandığı anlaşılmıştır. Bu çalışmalarda estrojen kullanmıyan kadınların rahim içinden parça alınmadığı için sessiz kanser sayısı gözönüne alınmamıştır. Çünkü birçok kanser rahim içinde belirti vermeden sınırlı kalabilmektedir. Gerçekten de daha sonra sessiz kanser oranını belirlemek için yapılan bir araştırma estrojen kullanmıyan aynı yaştaki kadınlarda aynı sayıda kanser oranı saptamıştır. Yani estrojenin progesteronsuz da kullanılsa endometrium kanserini arttırdığı görüşü bile şüphelidir.
- Başlangıç
- Ana menü
.
-
-
- Tansiyon yüksekliği:
- Hormon kullanımı sırasında tansiyon yükselmesi ortaya çıkabilir. Ilaç kesildikten sonra tekrar tansiyon normale döner. Ancak estrojen kullanımı sırasında bu olay çok nadiren ortaya çıkar. Tansiyon çıkmasının normal bir gelişme mi yoksa estrojenden mi olduğu soru işaretidir. Çünkü estrojenin kan basıncını azalttığını gösteren çalışmalarda vardır.
- Kan pıhtılaşması.
- Estrojenin kanın pıhtılaşma mekanizmasını bozduğu ileri sürülmüştür. Kanın daha çabuk pıtılaşması damar tıkanıklığı ve felç riskini arttırmaktadır. Ancak bu etkiler çok fazla dozda ilaç alındığında görülecek etkilerdir. Menopoz tedavisi için kullanılan miktarlarda estrojenin damar tıkanıklığı yapması söz konusu değildir ve zaten de böyle bir etki gözlenmemiştir.
- Safra kesesi taşları..
- Estrojen kullananlarda safra kesesi taşlarına daha sık rastlanmıştır. Safra taşlarının yapısında kolesterol bulunur. Gerçekten estrojen karaciğerde kolesterol miktarını arttırmaktadır. Bu durum safra taşı oluşumu şansını arttırmaktadır.
- Diğer yanetkiler
- Düzensiz adet kanamaları,
- Vücutta su tutulmasına bağlı şişme,
- Memede ağrı ve büyüme
- Karında şişme ve gaz
- Başağrıları
- Akıntıda artış
- KIMLER KESIN OLARAK ESTROJEN KULLANMAMALI?
- Teşhis edilmemiş düzensiz kanamalar,
Karaciğer hastalığı olanlar,
Felç geçirmiş olanlar,
Damar iltihabı hastalığı olanlar,
Rahim ve meme kanseri olanlar,
- ŞU DURUMLARDA ESTROJEN KULLANILABILIR ancak DIKKATLI OLUNMASI ve YAKINDAN IZLENMESI GEREKIR
- Sara hastalığı olanlar
- Tansiyon yüksekliği
- Memede kistik hastalığı olanlar
- Rahimde uru (myom) olanlarda
- Şeker hastaları
- Migren başağrısı olanlar: Hastaların yarısından çoğunda estrojen başağrılarını azaltmaktadır.
- Damar iltihabı geçirmiş olanlar
- Safra kesesi hastalığı olanlar
- Başlangıç
- Ana menü