HMAR STUDENTS' ASSOCIATION HUNG INTAN DAN LE A FE PEI DAN
- H. L. Daka
P
u Siemchunghnung Pulamte Secretary HSA, Guwahati Branch.I lekhathawn 2nd Oct, 2000 a mi kha ka lo hmu a, ka lawm ngawt el. Article ziek dinga i mi hung ti HSA intan dan, a ngirsuok dan le a fe pei dan ka hriet ang angin thei tawpin ka zieka ka hung thawn che.
Thahnem ngaitak le taima taka Hmar hnam hmasawnna ding khanglai hmuna in lo buoipui kha a ropui a, lawm a um takzet a nih. Inchukna tieng le thil dang danga khawm hma in sawn pei le hnam ta dinga entawn tlak taka in hung um pei ka ditsak takzet cheu.
Sikpui-ruoi hmang tu hai popo chibai ka buk cheua, nunhlui thil ei thaw zing lai hin ei Pathien ropui tak, a mi thuoitu hi inza taka hrietzing tum ei tiu.
Kum 1937/1938 lai vel khan Imphal Students, Naga ni lo po haiin Student Organization, a hming a K.Y.O. (Kuki Youth Organization) tiin rawtdawk in a hung um a. Chulaia thuoitu pawimaw deu hai chu Mr. T. Kipgen le Ms. Akim an nih. Chu in-khawmpui chu Churachandpur Mission Compound ah nei a nih. Hmar, Paite, Gangte, Simte, Zou, etc. student hai khawm kan thang vawnga. John Vanlalphut khawm kha, hla phuok thiem a ni leiin hla pakhat "Greenland vur rama inthawk" ti hla thlukin a phuok a; chu tum chun inhawi ti takin kan hung sak a nih.
Hi Student inkhawmpui hi inhnar le tha tiin, Hmar Student khawm kan tam tho leiin "Hmar Students' Association" nei chu kan hung rawt ve ta a, chulaia a class insang tak chu kei hi ka ni el a, ka ruolpa Mr. Thanglienkam Mizorama inthawka hung um ve chu inrawnpui in Hmar Student Imphala um po chu kan ko khawma, kan hung rawt dawk ta a nih. Chulaia Hmar Student Imphala um hang hriet theisun hai chu: 1. H. L. Daka 2. Thanglienkam 3. M. Seikeng 4. H. S. Sawithang 5. John Vanlalphut 6. L. Tawna 7. Thana S. Ngurte 8. H. T. Sandam 9. H. Thanglor 10. Kaithuom 11. Zauva le a dangdang khawm an nih.
1939 in HSA inkhawmpui hmasatak chu Ngurte khuo, Tuithaphai ah a um a, Ngurte Lal, Pu.Zathuoi le a sangnu, Ms. Lalkim le a khaw mipui an phur em em a. Churachandpur Mission Compound ah chu hun laia Student umhai chu:- 1. J. Lungawi 2. Lalthankhum 3. V. L. Siema 4. H. F. Nghaka le mi dangdang khawm an hung thang a. Hotuhai:- 1. Dr. Thanglung 2. H. L. Sela 3. Upa Lera 4. Kawlvel (Saikawt Lal) 5. Lienkhum (Muolvaiphei Lal) haiin an hung uop bawk.
HSA khawmpui vawihnina chu Phul-pui, Vangai tlangah nei ani nawka. A dawt nawk le kum nawk peiah - Pherzawl ah, Senvawn ah hung sunzawm pei a nih. Indopui pahnina sung khan HSA inkhawmpui nei a hung harsa a, hieng anga harsatna ei tuok sung hin Pu V. L. Ralsun le midang thahnem ngai haiin an lo keihring tha peia. Tlangram tieng mi khawm an lo phur hle bawk leiin Headquarter khawm iemani chen chu tlangrama Pherzawl khuoah a lo innghat a nih. Hun a hung fe peia, Headquarter khawm tlangrama a umzing kha harsatna a hung um met met leiin 1956 hnung in, Tuithaphai ah innghat lem ta dingin remruotna a hung um a. Office bearers hai bakah staff khawm siem a hung ni a. Chu hai chu:- 1. H. L. Daka, Secretary General 2. H. F. Nghaka, Finance Secretary 3. S. Rala, Treasurer.Hienglai huna Secretary General hi a taimak leiin kum iemani sung chu Cultural tieng le Literature tieng khawm a lo phur sa a. HSA Constitution hmasatak ding buoipui tan a hung ni a, chulaia a buoipuitu tak hai chu: H K Khawlkung le Dr. Tuoklien an nih. HSA Assembly ropuitak Rengkaiah a um a, tarik 13th Oct., 1957 khan hi Constitution hi hmang nghal dingin released ka thaw a nih.
Hi lai huna hin Tuithaphaiah Pi/Pu Hla, a tam theipatawp a inchukna Pu Kaithang (Tuohmangpa) Ngurte inrawinaa nei a ni a. Sawrkar ni pawimawhai ah khawm "Show" thaw pei a hung ni tan a nih. Hieng lai huna HSA Headquarter sinthaw thenkhathai:- 1. Inchuklai nun (Monthly Journal) insuo tan a nih 2. HSA chungthu le Literature le Cultural thuah Pu H. L. Daka'n Chief Commisioner, J. M. Raina a lo inhmupuia, Rs. 3000/- a lo peka, cyclo-style le Typewriter inchawk a ni a; tuta Rengkaia HSA hmun hi inchawk a ni bawk. 3. Dr. Varier Elwin, Advisor to the Governor of Assam & NEFA a hung a, Rengkaiah Butukhuonglawm lam inentir a ni a; Chu-rachandpur development block hawng tum khawma inentir a nih.
Hi lai hun a HSA President chu Pu H. K. Khawlkung a na, Secretary chu Pu C. C. Rema a nih. Pu H. K. Khawlkung hai Guwahati ah an umlai, Class X Vernacular Guwahati University a hni dan ding an mi hung riruong puia, vawihni lai kei leh, Pu Thanglor le Pu Zaphir hai kan feh a, hlawsam a ni a; Amiruokchu, Manipur ah University a hung um a, Pu S. N. Ngurte le Dr. Lalnghawrlien (Secretary & Chairman, HSLS) thuoina hnuoiah Class X Hmar Vernacular ei lo nei an tah.
HSA thuoituhai hi an rengin hril seng nawm ei ni a, Hotu thar pei haiin an record ngei ei ringa.Vawisun ni chen khawm hin hotuhai in hrattakin an mi thuoi peia, 61st Anniversary Celebration 2000 khawm Rev. Chawnga Memorial Hallah 2nd &3rd Oct, 2000 khan ropuitaka lawm anih.
HSA member hai hin thiemna tiengah hma nasatakin ei sawn ta a, lawm a um em em el. Service hran hran, Department hran hrana khawm hmasawn nawkzuol tumin thang la nawkzuol ei tiu. Amiruokchu eini neka hmasawn lem, ei unauhai tamtak an um a; Chuonghai chu hnawtphak tumin thang lang ei tiu.
Chun HSA hi eini hnam lai chu neutral body ani a. Ei ram, ei hnam - Kohran tieng le Politics tieng haia khawm buoina a um chun, a theltu, a sukremtu, a siemthatu ni tum tlat unla, hnam inpumkhatna humhaltu ni tum tlat ro.
In ngirhmun ropuitak hi theinghil naw ro, hnam thuoitu inla hung ni ding ani si a.
* Extracted from the Magazine "Phunchawng" released in November, 2000. To download the magazine click on the link. PHUNCHAWNG