ตอนที่
๖
วรรคที่
๒
ปัญหาที่
๑ ถามความสืบต่อแห่งธรรม
สมเด็จพระเจ้ามิลินท์บรมกษัตริย์
พระบาทท้าวเธอได้ตรัสถามปัญหาต่อไปว่า
" ข้าแต่พระนาคเสน
ผู้ใดเกิดก็เป็นผู้นั้นหรือว่ากลายเป็นผู้อื่น?
"
พระเถระถวายพระพรตอบว่า
" ไม่ใช่ผู้นั้น และไม่ใช่ผู้อื่น
"
" โยมยังสงสัยขอนิมนต์อุปมาก่อน
"
" ขอถวายพระพร มหาบพิตรเข้าพระทัยว่าอย่างไร...คือมหาบพิตรเข้าพระทัยว่า
เมื่อมหาบพิตรยังเป็นเด็กอ่อน ยังนอนหงายอยู่ที่พระอู่นั้น
บัดนี้ มหาบพิตรเป็นผู้ใหญ่แล้วก็คือเด็กอ่อนนั้น...อย่างนั้นหรือ?
"
" ไม่ใช่ พระผู้เป็นเจ้า
คือเด็กอ่อนนั้นเป็นผู้หนึ่งต่างหาก
มาบัดนี้โยมซึ่งเป็นผู้ใหญ่แล้วก็เป็นอีกผู้หนึ่งต่างหาก"
" มหาราชะ เมื่อเป็นอย่างนั้น
มารดาก็จักนับว่าไม่มี บิดาก็จักนับว่าไม่มี
อาจารย์ก็จักนับว่าไม่มี ผู้มีศีลก็จักนับว่าไม่มี
ผู้มีศิลปะก็จักนับว่าไม่มี ผู้มีปัญญาก็จักนับว่าไม่มีทั้งนี้เพราะอะไร...เพราะว่ามารดาของผู้ยังเป็น
กลละ อยู่ เป็นผู้หนึ่งต่างหาก มารดาของผู้เป็น
อัพพุทะ คือผู้กลายจากกลละ อันได้แก่กลายจากน้ำใส
ๆ เล็กๆ มาเป็นน้ำคล้ายกับน้ำล้างเนื้อ
ก็ผู้หนึ่งต่างหากเมื่อผู้นั้นกลายเป็นก้อนเนื้อ
มารดาก็ผู้หนึ่งต่างหาก เมื่อผู้นั้นกลายเป็นแท่งเนื้อ
มารดาก็เป็นอีกผู้หนึ่งเมื่อผู้นั้นยังเล็กอยู่
มารดาก็เป็นผู้หนึ่งอีกต่างหาก เมื่อผู้นั้นโตขึ้น
มารดาก็เป็นอีกผู้หนึ่งต่างหาก อย่างนั้นหรือ...ผู้ศึกษาศิลปะ
ก็เป็นผู้หนึ่งต่างหาก ผู้สำเร็จการศึกษาแล้
ก็เป็นผู้หนึ่งต่างหาก ผู้ทำบาปกรรมก็เป็นผู้หนึ่งต่างหาก
ผู้มีมือด้วนเท้าด้วย ก็เป็นผู้หนึ่งต่างหาก
อย่างนั้นหรือ ? "" ไม่ใช่อย่างนั้น ผู้เป็นเจ้า
ในเมื่อโยมกล่าวอย่างนี้ ส่วนพระผู้เป็นเจ้าจะกล่าวว่าอย่างไร
? "" ขอถวายพระพร เมื่อก่อนอาตมายังเป็นเด็กอ่อนอยู่
บัดนี้ ได้เจริญเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่
อวัยวะทั้งปวงนั้น รวมเข้าเป็นอันเดียวกัน
เพราะอาศัยกายอันนี้แหละ "" ขอได้โปรดอุปมาด้วย
"" มหาราชะ เปรียบเสมือนว่า บุรุษคนหนึ่งจุดประทีปไว้
ประทีปนั้นจะสว่างอยู่ตลอดคือหรือไม่
? "" ข้าแต่พระผู้เป็นเจ้า ประทีปนั้นต้องสว่างอยู่