ข้อมูลจากหนังสือ
การเลี้ยงเลิฟเบิร์ดฉบับสมบูรณ์ ของ มฤคมาศ แสงทับทิม
เป็นแผล
เกิดจากการที่นกจิกตีกันหรือบาดกับกรง
การรักษาต้องแยกนกออกมาไว้ในกรงพยาบาลแล้วล้างแผลทำความสะอาดเพื่อเป็นการฆ่าเชื้อดรค
จากนั้นก็ทายารักษาแผลสด คอยดูแลอย่าให้ติดเชื้อซ้ำอีก
ข้อต่อบวม
เกิดจากบริเวณข้อต่อของนกได้รับการกระทบกระเทือนหรือกระแทกกับของแข็งทำให้ข้อเกิดอาการบวมขึ้น
การรักษาใช้ยาไอโอดีนทาบริเวณที่บวมจนข้อที่บวมลดลง
ขาหัก
เกิดจากอุบัติเหตุอย่างรุนแรงจนทำให้กระดูกขาของนกหัก
การรักษา แยกนกออกมาไว้ในกรงพยาบาลแล้วทำการจัดบริเวณที่หักให้เข้าที่
จากนั้นก็ทำการดามกระดูกโดยใช้ไม้บางเล็กทาบแล้วใช้ผ้าหรือเทปมาพันเพื่อให้กระดูกที่จัดรูปไว้ไม่เสียรูป
และในกรงพยาบาลต้องปรับแปลงใหม ่คือ ต้องเอาคอนและอุปกรณ์ที่ไม่จำเป็นของนกออกทั้งหมด
เพราะป้องกันไม่ให้นกบินขึ้นเกาะคอนซึ่งอาจทำให้บาดเจ็บได้อีก
นอกจากนี้ถ้วยน้ำ ถ้วยอาหารควรวางไว้กับพื้นกรง
เพื่อให้นกสามารถกินได้โดยสะดวก ใช้เวลา 2-3 อาทิตย์อาการของนกก็จะดีขึ้นเอง
ตาอักเสบ
อาการของการเจ็บตาเกิดขึ้นได้หลายสาเหตุ
อาจเกิดจากการโดนของแข็ง หรือโดนควันไฟ การรักษา
แยกนกที่ตาเจ็บออกให้ห่างจากนกตัวอื่น ๆ ใช้ยาทาหรือหยอดตานก
และพยายามแยกนกออกให้ห่างจากแหล่งที่มีสิ่งทำให้ตานกระคายเคืองอีก
จมูกอักเสบ
อาการของนกจะมีของแข็งคล้ายเนยมาอุดจมูก
การรักษาให้แกะของแข็งดังกล่าวออกแล้วให้ทำความสะอาดจมูก
จากนั้นใช้น้ำยาฆ่าเชื้อเช็ดจมูกของนกทุกวันอาการอักเสบก็จะดีขึ้น
เลียงแหบ
สาเหตุเกิดจากอาหารที่หนาวเย็นมากเกินไปหรือการที่นกใช้เสียงมากเกินไป
การรักษา ใช้เมล็ดฝ้ายหนึ่งช้อนชาต้มให้เดือดกรองด้วยผ้าขาวแล้วนำมาผสมน้ำผึ้งหนึ่งช้อนชาผสมโปแตสเชียมคลอเรทอีกเล็กน้อย
ให้นกกิน
ไข่ออกยาก
การรักษา
เมื่อนกไข่ไม่ออกให้นำแม่นกไปอยู่ในที่อบอุ่น จากนั้นให้ใช้น้ำมันมะกอกทาที่ช่องทวาร
ใช้มือนวดเบา ๆ ที่ท้องของนกแต่อย่านวดแรงไข่นกอาจแตกได้
ปากทวารห้อย
เกิดจากการที่นกพยายามที่จะเบ่งไข่ที่ไม่มีเปลือกออกมา
หรือไข่ที่มีขนาดใหญ่เกินไป หรือนกมีอาการท้องผูกก็ได้
การรักษา ทำความสะอาดช่องทวารโดยใช้น้ำอุ่น ๆ เช็ด แล้วทาด้วยขี้ผึ้งออกไซด์
นิ้วเป็นอัมพาต
นกมักมีอาการที่ไม่สามารถที่จะเกาะยืนหรือทรงตัวได้
มีสาเหตุมาจากนกเป็นไข้หรือขาดวิตามิน การรักษา แยกนกออกมาอยู่ในกรงพยาบาลที่มีอากาศอบอุ่น
แล้วใช้น้ำมันโอลีฟนวดขานกบ่อย ๆ อาการอัมพาตก็จะดีขึ้น
กระเพาะอาหารอักเสบ
สังเกตได้โดยบริเวณกระเพาะอาหารของนกจะมีรอยบวมยื่นออกมา
สาเหตุเกิดจากที่นกได้รับการกระทบกระเทือนอย่างรุนแรงบริเวณกระเพาะอาหารและเกิดอาการอักเสบ
การรักษา ใช้นิ้วมือนวดกระเพาะอาหารของนกเบา ๆ เพื่อให้อาหารที่ค้างอยู่ในกระเพาะได้สลายตัว
หากนวดแล้วยังไม่ได้ผลให้นกอดอาหาร 1 วัน ส่วนน้ำก็ให้จำนวนน้อย
แล้วให้หยดกลีเซอรีน พาราฟินเหลวลงในน้ำ 2-3 หยด
ในระหว่างการให้อาหารควรระวังอย่าให้นกมากเกินไปควรให้เพียงเล็กน้อย
สังเกตุอาการของนกถ้าเริ่มดีขึ้นก็สามารถให้อาหารได้ตามปกติ
ลำไส้อักเสบ
อาการของนกที่ลำไส้อักเสบ
จะมีลักษณะเซื่องซึม ไม่ค่อยส่งเสียงร้องและไม่กินอาหาร
แม้ว่านกจะหิวและต้องการอาหารเพียงใดก็ตาม มูลที่ขับถ่ายออกมาจะมีสีแดงหรือดำ
บริเวณช่องท้องของนกเมื่อจับดูจะรู้สึกร้อน การรักษา ให้แยกนกออกมาอยู่ในกรงพยาบาลที่มีอากาศอบอุ่น
อาหารที่ให้กับนกในระยะนี้ควรที่จะงดพืชผักสดให้นกกินเฉพาะน้ำที่สะอาด ผลมกลีเซอรีนประมาณ
2-3 หยด หลังจากนกท้องว่างดีจะเริ่มให้อาหารแต่ต้องให้เพียงแต่น้อย
ถ้านกยังมีอาการท้องร่วงอยู่ให้ยาปฎิชีวนะพวกเทอร์ราไมซินผสมกับน้ำให้นกกิน
ท้องผูก
สังเกตุได้ง่ายจากมูลที่นกขับถ่ายออกมาจะมีลักษณะเป็นก้อนกลม
ๆ แข็ง หรือไม่นกก็ไม่ขับถ่ายหลายวัน สาเหตุก็มาจากการที่นกกินอาหารที่ไม่ได้สัดส่วน
การรักษา ให้อาหารประเภทผักผลไม้เพิ่มมากขึ้น ส่วนน้ำก็ให้ผสมดีเกลือฝรั่งลงเล็กน้อย
หากนกมีอาการท้องผูกอย่างรุนแรงควรใช้น้ำมันละหุ่งอุาน
ๆ หยดป้อนนกประมาณ 2-3 หยด
ท้องร่วง
นกจะขับถ่ายออกมาเป็นน้ำเหลวสีค่อนข้างเขียว
สาเหตุมาจากการที่นกกินอาหารที่ไม่สะอาดหรือส่วนผสมอาหารไม่สัมพันธ์กัน
การรักษา ควรงดอาหารประเภทผักและผลไม้ ให้อาหารที่สะอาดประเภทแห้ง
หากมีอาการที่รุนแรงซึ่งเกิด จากการติดเชื้อให้ใช้ยาปฏิชีวนะพวกเทอร์ราไมซินผสมน้ำให้นกกิน
ชัก
อาการของนกที่ชักหรือที่เรียกกันว่าเป็นลมบ้าหมูนั้น
มักเกิดขึ้นโดยฉับพลัน การรักษาหลังจากที่นกชักแล้วให้กินน้ำผสมยาระบายอ่อน
ๆ ใช้โปตัสเซียมโบรไมด์ 5-6หยด ผสมน้ำให้นกกินด้วย
หน้ามืด
นกที่โดนแดดมาก
ๆ จะมีอาการหน้ามืดเป็นลมได้ นกที่เป็นลมหน้ามืดจะลงมานอนที่พื้นกรงหายใจหอบ
ปีกมีอาการกระตุกและกระดกขึ้นเวลาที่สูดลมหายใจ การรักษา
ให้นำนกไปไว้ที่อากาศเย็นปลอดโปร่งแล้วชะโลมตัวนกด้วยน้ำ
ให้กินโบรไมด์แทรนวิลลิเซอร์และกลีเซอรีนอย่างละ 1 ช้อนชา
ผสมกับน้ำในปริมาณที่เท่ากัน งดการให้อาหารที่มัน ๆ
โรคซิททาโซซิล
เรียกกันอีกชื่อหนึ่งว่า
โรคนกแก้ว นกที่เป็นโรคนี้จะแสดงอาการเบื่ออาหาร ซึม ขนฟู
นัยตาไม่แจ่มใส ต่อมามีอาการ หวัด น้ำมูกไหลและท้องร่วง
หากเป็นรุนแรงจะเสียชีวิตภายในเวลา 3-4 วัน นอกจากนี้โรคนี้ยังสามารถติดต่อมาสู่มนุษย์ได้
การรักษา นิยมที่จะใช้ Anitibotie เช่น ออริโอมัย - เทอร์มัยซิน
หรือซัลฟา เมทราลิน การรักษาต้องให้ยารักษาทีละอาการ
โดยเริ่มจากการแก้อาการท้องร่วงก่อนแล้วจึงให้ยาเจริญอาหาร
โรคเชื้อรา
เกิดจากเชื้อราชนิด
Aspergillus อันเป็นเชื้อราเล็ก ๆ จากวัตถุผุพัง ลักษณะของเชื้อโรคนี้คล้ายเชื้อรา
ปรากฎเป็นหย่อม ๆ ในหลอดลมนกที่ป่วยเป็นโรคนี้จะมีอาการเหงา
เศร้าซึม ไม่ค่อยที่จะกินอาหาร ขนพอง หายใจไม่สะดวก
มีเสียงครืนคราดในลำคออาการเป็น หืดเป็นโรคติดต่อที่แพร่ได้รวดเร็วทางน้ำ
นกที่เป็นโรคนี้อย่างรุนแรงอาจถึงเสียชีวิตได้ สาเหตุที่เกิดเชื้อโรคนี้ก็มักจะพบว่านกกินข้าวที่สกปรกและหมักหมม
การรักษา หากสามารถพบได้ในระยะแรกๆ หรือเชื้อพบเริ่มมีรักษาโดยการหยดกลีรเซอรีนหรือทิงเจอร์ไอโอดีนลงในน้ำดื่มของนกเล็กน้อย
โรคอหิวาต์
สาเหตุของโรคเกิดจากเชื้อโรคพาสเจอเรลล่า
เอวิซิดา เชื้อจะอยู่ในมูลของนก โรคนี้สามารถติดต่อได้หลาย
และยังสามารถติดไปกับมือผู้เลี้ยงได้ด้วย เมื่อเชื้อโรคเข้าไปยังตัวนกจะแสดงอาการให้เห็นภายใน
1-3 วัน อาการที่เด่นชัดเจนคือนกจะท้องเสียขับถ่ายออกมาเป็นของเหลวสีขาวหรือน้ำตาลปนเขียวในปากและลำคอมีน้ำลายเหนียวหายใจหอบยืนเศร้าและหลับตา
มีไข้ตัวร้อน และในที่สุดก็เสียชีวิตการรักษา ให้แยกนกออกมาไว้ในกรงพยาบาลและใช้ยาปฎิชีวนะละลายน้ำให้กินสำหรับกรงและบริเวณที่เลี้ยงนกต้องทำความสะอาดทั้งหมดและหายาฆ่าเชื้อมาทำลายเชื้อด้วย
โรคฝีดาษ
โรคนี้เกิดสาเหตุที่นกโดนยุงกัด
อาการของโรคคือขั้นแรกจะเป็นตุ่ม มักพบบริเวณตา จมูก ปากและขาหรือบริเวณที่มีขนคลุมบาง
ๆ ต่อมาตุ่มนั้นจะใหญ่ขึ้นเป็นไตแข็ง ๆ และแตกไปเองในกรณีที่ไม่รุนแรงนัก
และหายไปเองในที่สุด ถ้ารุนแรงจะมีตุ่มเกิดขึ้นในลำคอทำให้กินน้ำและอาหารได้ลำบากการรักษา
ก่อนอื่นต้องตรวจดูก่อนว่าเป็นที่ใด ถ้าเป็นที่ในปากใช้คีมคีบถอนออกมาแล้วใช้ออริโอมัยซินครีมป้ายที่แผล
หรือใช้ทิงเจอร์ไอโอดีน 2% แต้มที่แผล แต่ถ้าเป็นที่ตา
หน้าใช้ทิงเจอร์ไอโอดีน 2% ทาหรือจะใช้พินนิซิลลินครีมทาก็ได้
โรคนี้จะระบาดได้รวดเร็วผู้เลี้ยงพบจะต้องรีบทำการแก้ไขเป็นการด่วน
หวัดหนาวสั่น
นกที่เป็นหวัดจะมีอาการคล้ายคนที่เป็นหวัดคือมีอาการจามและมีน้ำมูกหรือมีเสมหะเหนียวด้วยการรักษานำนกแยกออกมาไว้ที่กรงพยาบาลและใช้ปฎิชีวนะผสมลงในน้ำเล็กน้อยให้นกกิน
โรคปอดอักเสบ
สาเหตุเกิดการที่นกโดนลมโกรกมากเกินไปหรืออากาศด้วยร้อนด้วยหนาวเกิดอาการเป็นหืดแล้วตามด้วยการเป็นโรคปอดอักเสบ
นกจะแสดงอาการเศร้าซึมไม่ร่าเริงตาและขนฟู จาม สำลัก หายใจติดขัดการรักษา
แยกนกมาไว้ที่กรงพยาบาล เอาผ้าคลุมกรงโดยเปิดช่องให้เล็กน้อย
เพื่อให้นกได้รับความอบอุ่น ใช้ยาปฎิชีวนะผสมน้ำให้นกกิน
โรคเกาท์
สาเหตุเกิดจากหลายสาเหตุ
เช่น นกเป็นโรคไต นกกินอาหารที่มีโปรตีนมากเกินไปหรือกินอาหารที่มีไขมันมากเกินไป
นกขาดวิตามินขาดการออกกำลังกายมักจะเกิดกับนกที่อายุมาก
นกจะมีอาการข้อขาบวมอาจจะมีอาการท้องร่วงเรื้อรัง การรักษา
ใช้ทิงเจอร์ไอโอดีนอ่อน ๆ ทาที่ข้อขา ย้ายนกไปอยู่ในกรงที่กว้าง
ๆ เพื่อให้นกได้ออกกำลังกาย ให้อาหารที่เป็นประเภทผักและผลไม้
ให้น้ำที่ต้มผสมโซดาคาร์บอเนตให้นกกิน
โรคตับอักเสบ
นกที่เป็นโรคนี้จะตายในเวลาอันรวดเร็วหากไม่ได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที
มักเกิดขึ้นกับนกที่โดนเลี้ยงในสถานที่อบอ้าว อากาศร้อนจัด
อาการนกที่ป่วยเป็นโรคนี้นกจะกระหายอย่างหนักมีอาการกระวนกระวายตลอดเวลา
การรักษา หยอดน้ำมันละหุ่งใก้นกกิน
1 หยด และผสมทิงเจอร์สะกัดผสมกับน้ำประมาณ 5
หยดให้นกกินทุกวัน
โรคโลหิตจาง
มักเกิดจากเห็บแดงและพยาธิภายใน
นอกจากนี้ยังอาจจะเกิดจากการที่นกกินอาหารผิดแต่ไม่ค่อยที่จะพบนกที่ป่วยจากสาเหตุนี้มากเท่าไรนักการรักษา
ใช้น้ำมันตับปลา หรือวิตามินผสมอาหารให้นกกินอาทิตย์ละหนึ่งครั้ง
ผสมควินินกับน้ำ 6-10 หยดและควรฉีดยาวิตามิน
12 ให้นกอาทิตย์ละครั้งด้วย
โรคซีดเหลืองหรือวัณโรคในปอด
นกที่ป่วยเป็นโรคนี้จะมีลักษณะซูบซีดร่างกายเสื่อมโทรม
และตายในระยะเวลาอันสั้นการรักษาต้องให้สัตวแพทย์ฉีด
Oxytetcyline
โรคดีซ่าน
เกิดจากอาการผิดปกติของตับ
น้ำดีซ่านซึมเข้าในเส้นเนื้อเยื่อใย อาการของนกจะสังเกตุได้จากตานก
ภายในปากและโคนปากสีเหลืองซีดการรักษา เอาเกลือจืด ผสมน้ำให้กินทุกวัน
โรคขนร่วง สาเหตุเกิดจากตัวไร
หรือเป็นโรคขาดโปรตีน อาการของนก คือขนบริเวณปีกและหางร่วงหรือขนงอกขึ้นไม่เท่ากันขาดแหว่งการรักษา
ให้ใช้ยาฆ่าเชื้อชนิดน้ำผสมน้ำแล้วนำปีกและหางของนกมาแช่หลังจากที่แช่น้ำแล้วใช้ผ้านุ่ม
ๆ เช็ดถูให้ทั่วแล้วปล่อยให้แห้งไปเอง ทำเช่นนี้สองครั้งโดยสัปดาห์ละครั้งและระหว่างนี้การควร
ที่จะมีการบำรุงนกด้วยวิตามินและอาหารที่ดี ๆ การป้องกันโรคนี้คือต้องพยายามรักษาความสะอาดของโรงเรือนและมีการฆ่าเชื้อในโรงเรือนอย่างสม่ำเสมอ
โรคพยาธิ
พยาธิภายใน
เช่น พยาธิหนอนสมอ พยาธิตัวตืด พยาธิตัวกลม
พยาธิหนอนสมอมักจะเกิดกับนกโดยเฉพาะนกป่า แต่นกที่เลี้ยงตามบ้านไม่ค่อยที่จะพบพยาธิชนิดนี้
พยาธิชนิดนี้จะมีมากในหอย ซากพยาธิตัวตืดลักษณะลำตัวแบ่งเป็น
3 ส่วน คือ หัว ตัว และคอ ซึ่งเป็นปล้อง
ๆ ที่หัวมีอวัยวะสำหรับดูดกินอาหรเกาะติดกับอวัยวะภายในของนกแม้บางครั้งมีการฆ่าพยาธิส่วนตัวของพยาธิตัวตืดก็จะตายหลุดไปแต่ส่วนหัวยังคงอยู่และสามารถเจริญเติบโตได้ใหม่พยาธิตังกลมหรือที่เรียกกันว่าพยาธิเส้นด้ายพยาธิชนิดนี้ขยายพันธุ์เร็วมากจากสามารถวางไข่ได้ครั้งละนับหมื่น
จะแพร่เข้าตัวนกได้ทางน้ำและอาหารการรักษา ใช้ยาฆ่าพยาธิผสมลงในอาหารให้นกกินป้องกันได้โดยทำความสะอาดถ้วยน้ำ
ถ้วยอาหารเสมอ และเก็บกวาดมูลของนกทุกวันพยาธิภายนอก
เช่น ไร เห็บแดง หมัด
ไร
จะเกาะดูดกินเลือด
บางชนิดเกาะกินจนขนนกขาด ทำให้นกรู้สึกรำคาญและหงุดหงิดการรักษาสามารถป้องกันได้โดยทำความสะอาดตัวนกอยู่เสมอ
การฆ่าสามารถทำได้โดยให้ผงฆ่าแมลง โรยคลุกตัวนก หรือใช้ยา
c-1ที่ให้สำหรับฆ่าหมัดสุนัข ประมาณ 2 ช้อนละลายลงในน้ำหนึ่งถังจับนกจุ่มลงประมาณ
15 นาทีแล้วให้นำไปตากแดด
โรคตาแดง
ตาแข็ง
เกิดจากยุงนำเชื้อมาสู่นก
ฝุ่นละอองมาจากถาดรองมูลนก เวลานกบิน ฝุ่นจะเข้าตาได้ทำให้เกิดอาการระคายเคืองจนตาแดงตาเจ็บได้
การรักษา แยกนกไว้ในกรงพยาบาล แล้วให้ยาปฏิชีวนะ
|