ASP Nedir?
 
      ASP Nedir? Şimdi adet olduğu üzere hem PWS'ımızı test etmek amacıyla hem de ASP'ye adım atmak amacıyla ilk ASP kodumuzu yazalım... Bu adetin ne olduğunu tahmin etmişsinizdir. Tabii ki "Hello World (Merhaba Dünya)"...

     ASP Kodumuzu yazmak için ne kullanacağız diye bir soru geçiyordur aklınızdan tahmin ediyorum. İnanın bana bunun için bir kısıtlama yok. İstediğiniz herhangi bir editörde yazabilirsiniz.

     Ben bunun için Dreamweaver veya Dreamweaver UltraDEV kullanıyorum. Ama daha çok acemiyim veya nerden download edicem şimdi onu ya, diyorsanız, size tavsiyem, vazgeçilmez editörümüz "NotePad'i" kullanın.

MERHABA DÜNYA (merhaba.asp)

     Notepad'de yazdığınız zaman kaydederken Farklı Kaydeti seçin Tüm Dosyalar deyin ve Dosya_ismi.asp olarak kaydedin... Unutmayın kaydettiğiniz yer Ana dizininiz yani "wwwroot" olmalıdır.

Şimdi İlk ASP Kodumuzu icra edebiliriz...
<HTML>
<HEAD>
<TITLE>İLK ASP SAYFAM</TITLE>
<META http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=windows-1254">
</HEAD>
<BODY>
<H1><CENTER>MERHABA DÜNYA</H1>
<H2>BUGÜN GÜNLERDEN:
<% Response.Write(Date)%>
</CENTER>
</H2>
</BODY>
</HTML>
Bu dosyayı Merhaba.asp adıyla ana dizinimize kaydedelim ve browserimiz'a (http://bilg.adı/merhaba.asp) veya (http://127.0.0.1/merhaba.asp) yazalım. Sonuç Ne?.

Eğer Sayfadaki kodları doğru bir biçimde yazdıysanız aşağıdaki görüntüyü elde etmeniz gerekirdi. Ama browseriniz ısrarla hata veriyorsa kodlarınız bi kontrol edin bakem...

Şimdi bu işlemleri biraz açalım. Hiç olmazsa ASP'yi biraz tanıyalım. Ayrıca Client (İstemci) nedir, Server (Sunucu) nedir, biraz anlayalım.

Biraz da olsa HTML bilginiz olduğunu varsayıyorum.

Bildiğiniz üzre HTM ve HTML dosyalar Hatta, Yazdığımız Java Scriptler bile (Java Appletlerle Karıştırmayın)
Ama ASP'de bu böyle değil... Bunu şöyle açıklayalım. Demin yazdığınız kodu umarım hatırlıyorsunuzdur.

<% Response.Write(Date)%>

     Şimdi Browserin yorumladığı Merhaba.asp dosyasına browserda herhangi bir alana klikleyerek veya Görünümden "Kaynak'ı" seçerek sayfayı Not Defteri'nde açalım. Üstte yazdığımız kodu görebiliyor musunuz? Tabii ki hayır. Sanırım birazdan mantığını çözmüş olacaksınız.

     Çünkü ASP, Server-Side Tabanlı bir dildir. Yani Sunucu tarafında yorumlanır. Ve bu sayede kimse kaynak kodlarınıza ulaşamaz...

     Bu şöyle oluyor: Siz URL hanesine adresi girdiğinizde, bana falanca dosyayı bul, çağır ve yorumla diye bir istemde bulunuyorsunuz. (Bu durumda siz Client-Side yani istemci oluyorsunuz.) Server'da (Sunucu) kendisinden icra etmesini istediğiniz dosyayı arar bulur ve eğer bulursa, bu dosyayı hemen "asp.dll" adlı bir programa iletir. asp.dll'de aldığı bu dosyayı hemen yorumlamaz. Önce serverda bulunan, belki sizin de gözünüze çarpmıştır, "Global.asa" adlı dosyanın çalışıp çalışmadığına bakar.

    Global.asa ne mi diyeceksiniz. Global.asa'da diğer asp dosyaları gibi aslında düz bir text dosyasıdır ama farkı şudur. ASP dosyalarının çalışma kurallarını belirler. Bu dosyayı sonra tekrar ele alacağız. Özellikle Counter ve Active User Konusunda...

     Asp.dll önce gelen dosyada hangi script dilinin kullanıldığına bakar. Ve buna göre kendini hazırlar. Nereden mi anlar. Belki dikkatinizi çekmiştir. ASP veya Java dosyalarında. ScriptLanguage diye bir satır. İşte buradan anlar. Asp.dll sonra bu derlediği bilgileri, tamamen asp kodlarından ayrılmış, temiz bir halde browser'a gönderir. Bizde böylece sadece HTML kodlarını görürüz. ASP yazmak için iki dil kullanabiliriz.

     Visual Basic ve Java Script... Fakat şu anda dünyada en geçerli olanı Visual Basic'tir. İşin bir ilginç yanı da şudur. Normalde Netscape ASP Scriptini yorumlayamaz. Ama bizim kodlarımızda böyle bir korkumuz yoktur. Çünkü niye. Hatırlayın bakalım niye? Umarım çoğunuz püf noktasını anlamıştır. Çünkü "asp.dll" Browser'a VB kodlarından tamamen arındırılmış, yorumlanmış, tertemiz bir HTML sayfası gönderir. Ve böylece bizim de acaba netscape'i olanda çalışacak mı diye bir korkumuz kalmaz.

     Anladınız dimi? Kısacası ASP bir, Server-Side-Script Dilidir. Ama JavaScript tamamiyle Browser'da görüntülenir. Aralarındaki fark budur. Bu arada, köşeye sıkışacak bir bilgi de vereyim. Belki yeri değil ama ileride gördüğünüz zaman hatırladım dersiniz. Yazdığımız kodlarda Her yerde yorum yapabiliriz. Browserler ve asp.dll kodlarımızı icra ederken bunları dikkate almaz. Bu açıklamaları kodlarımıza nasılmı ekleriz. İşte böyle: JavaScript'de: // işaretinin arkasından gelen cümle yorumdur, açıklamadır. VisualBasic'te: ' işaretinin arkasından gelen cümle yorumdur, açıklamadır. Gerekli yerlerde açıklama yapmak, kodu tekrar açtığımızda işimize yarar.*

      ASP'de degiskenleri Dim komutuyla tanımlarız.

      Dim Ad, Soyad, Mail

      örneginde oldugu gibi.

ANA SAYFA