Werkstuk Nederlands

Over K. Norel

Inleiding

Wie is K. Norel enz.

De Bibliografie van K. Norel 1, 2

Een samenvattinkje over de boeken:

Engelandvaarders

Loods aan boord

Personen.

Vertelwijze & Spanning.

Tijd.

Decor.

Begin en het einde.

Thema en motieven

Bronnen

Mijn mening over:

ð Het werkstuk

ð De boeken

ð (De schrijver K. Norel)

Een leuk weetje!

Inleiding:

Aan de lezer van dit werkstuk over K. Norel,

Dit werkstuk schrijf ik voor het vak Nederlands voor mijn examen. Het gaat over de schrijver K. Norel. K. Norel vind ik op zich wel een goede schrijver. Want zijn manier van schrijven vind ik wel prettig lezen en zijn boeken en verhalen gaan over personen op het water of op het land of in de lucht, en dat boeit mij wel. De 3^e reden dat ik K. Norel wel een goede schrijver vind is als schrijver gebruikt jij geen grof taalgebruik dit komt waarschijnlijk door zijn christelijke achtergrond.

De informatie over de schrijver heb ik uit: “Ouwe Bram leeft nog!”, dit is een blad van uitgeverij - antiquariaat ” ‘t Vergeten boek”, het gaat over protestands-christelijke jeugdschrijvers in Nederland. Een aantal hiervan ging over K. Norel.

Ik hoop dat u / jij evenveel plezier bij het lezen van dit werkstuk heeft / hebt als ik heb gehad bij het maken hiervan.

Ook weet ik nu iets meer over K. Norel

Met vriendelijke groeten,

Iede Post

Ps. Dit werkstuk komt ook op het internet. Het adres is www.geocities.com/iedepost onder het kopje “Een werkstuk over K. Norel”.

Wie is K. Norel? En nog meer van deze vragen.

Dit is letterlijk over genomen uit “Ouwe Bram leeft nog!”

K. Norel, schrijver over Holland en het water

Wie aan grote schrijvers binnen de prot. chr. jeugdliteratuur denkt, komt in eerste instantie terecht bij W.G. v.d. Huist, daarna bij Anne de Vries; de derde in belangrijkheid is waarschijnlijk K. Norel. Hij was een begrip bij de Nederlandse lezers, zowel bij volwassenen als bij kinderen. En niet alleen in eigen kring.

Wie was Klaas Norel? Hij was de oudste zoon van een eenvoudige veehouder, Okke Norel, die zijn bedrijfje net buiten Harlingen had en die later een kleine melkzaak in de stad uitbaatte. Zijn moeder, Jacoba Dijkstra, was eveneens van boerenafkomst. Op 9 november 1899 werd Klaas als eerste kind in het gezin geboren. Na hem kwam er nog een zus, Anna, en een broer Sake. Anna is nog in leven en woont in een verpleeghuis in Harlingen. Sake overleed op 90-jarige leeftijd in 1997, hij bouwde in Nederlands-Indië een militaire carrière op en kwam in de Tweede Wereldoorlog in Birma terecht. Het gezin Norel was rechtzinnig gereformeerd; gedurende zijn gehele leven gaf Klaas echter een eigentijdse invulling aan zijn geloof, waarin hij openstond voor elke andere mening.
Klaas, in zijn jeugd een ventje dat altijd in de buurt van de Harlinger haven te vinden was, mocht doorleren. Zo kwam hij op de ULO in Harlingen terecht. Toen Klaas veertien was, stierf zijn vader en moest hij zijn studie opgeven. Hij ging als kantoorbediende werken bij de IJzerhandel Gebr. Smeding, maar op zestienjarige leeftijd vertrok hij, avontuurlijk van aard, naar Enkhuizen, waar hij in dienst trad bij de Enkhuizer IJzerhandel. Hij hield van schrijven en in zijn vrije tijd ging bij werken als verslaggever bij "De Vrije Westfries", Nieuws- en advertentieblad voor Enkhuizen, Hoorn, Alkmaar en Omstreken, een blad uitgegeven door de Christelijke Persvereniging. Na zijn militaire dienst, in 1920, werd hem gevraagd de redactie van het blad waar te nemen, omdat de toenmalige redacteur enige tijd afwezig zou zijn. Hij pakte deze kans en werd, mede omdat de redacteur niet meer terugkwam, het gezicht van het blad. Hij schreef het vaak zelf helemaal vol. Dat het zeer gewaardeerd werd door zijn werkgever blijkt uit het gouden horloge dat hij kreeg en waarin de inscriptie staat: "Aan K. Norel, voor bewezen diensten in het jaar 1920. Het bestuur van de Vrije Westfries." Het horloge is nu nog in bezit van zijn jongste zoon, Joost.

Klaas was, zoals reeds gezegd, avontuurlijk aangelegd. Daarbij was hij journalist in hart en nieren en altijd in voor een primeur. Hij trouwde op 8 januari 1925 met Jantje de Vries, dochter van Joost de Vries en Maria Lub, de eerste afkomstig uit een tuindersfamilie, zijn vrouw uit een bekende vissersfamilie. Zij kregen vier kinderen: Marie, Okke, Joost en Coby, die alle vier nog in leven zijn. Jantje kreeg in de loop van haar leven nog wel eens wat te stellen met de avontuurlijke Klaas. Zo ging Klaas, als eerste, en als primeur voor zijn krant, in 1929 met een auto over het ijs naar Urk. Over een ijsvloer die bestond uit bevroren zout water waaronder eb en vloed nog dagelijks twee keer heen en weer ging. Jantje wist van niks. Gelukkig slaagde de tocht en kreeg hij in die barre winter nog vele navolgers. Maar hij was wel de eerste! Later zou zijn avontuurlijke aanleg hem over de halve wereld voeren, varend op vrachtschepen, kustvaarders, mijnenvegers en onderzeeërs.

Naast zijn werk bij "De Vrije Westfries" werd Norel correspondent van het gezaghebbende antirevolutionaire dagblad "De Standaard" en begon hij artikelen te schrijven voor diverse andere bladen zoals voor "De Wandelaar", "De Vriend des Huizes" en "De Spiegel". Ook schreef hij jeugdverhalen in "Vrij en Blij". Hij kwam in contact met de schrijver P.J. Risseeuw, die hem aanraadde een boek voor de jeugd te gaan schrijven. Dat kwam uit in 1935, "Land in zicht!" en werd meteen een succes. Het boek handelde over de drooglegging van de Zuiderzee. Aangemoedigd
door het succes, waagde bij zich aan een soortgelijke roman voor ouderen, "Het Getij verloopt", die ook goed ontvangen werd. Daarna had hij zijn weg gevonden. Naast zijn journalistieke werk zette hij zich aan het schrijven van boeken, zowel voor de jeugd als voor volwassenen. Dat deed bij 35 jaar lang, jaarlijks kwamen 2 tot 7 titels van hem uit, de oorlogsjaren uitgezonderd. Zo bouwde hij een oeuvre op van 160 titels, grotendeels handelend over Holland en het water. Daarbij waren een groot aantal historische boeken. Bekende titels, voor de oorlog verschenen, zijn voor volwassenen: "Regenten" en "De carrière van Nanne Vijn" en voor de jeugd: "Hobbemastate", "Tijs Proost, de stuurman" en "Jongens op de Geuzenvloot". In mei 1940 brak de Tweede Wereldoorlog uit, een periode waarin Klaas Norel zich uitzonderlijk zou onderscheiden.

Illustratie van Corrie van der Baan voor Pim, Ineke en hun hondje

Klaas, die zeer koningsgezind was en zes boeken schreef over het Koningshuis, was niet iemand die zijn mening onder stoelen of banken stak. Na de bezetting door de Duitsers begon hij onmiddellijk te rebelleren tegen de Duitse censuur en zo werd hij de eerste journalist die door de Duitsers opgepakt werd, in juli 1940 zat hij drie weken in het huis van Bewaring in Amsterdam. Na zijn vrijlating ging hij door tot "De Vrije Westfries" in april 1941 verboden werd. Hij had weer een primeur, want het was de eerste krant in Nederland, die dit overkwam. De boeken die Norel in het begin van de oorlog nog kon publiceren, gaf hij duidelijke titels zoals "Janmaats en Signeuren" en "Dispereert niet". Bij "Opstand in Holland" was het afgelopen, mede omdat hij geen lid van de Kultuurkamer wilde worden. Op dat moment startte Norel met zijn illegale werk. Met een onverstoorbaar optimisme, "nog drie maanden en dan is het wel afgelopen", ging bij aan de slag. Het zou allemaal echter een stuk langer gaan duren. Klaas werd lid van een Enkhuizer verzetsgroep, hielp onderduikers, en zamelde geld in. In oktober 1943 sloeg het noodlot toe, de groep werd opgerold. Een bevriende politieman kwam waarschuwen aan het huis van de familie Norel. Klaas was echter in Amsterdam en zou die dag met de trein thuiskomen. Op die manier zou hij zo in de val lopen. Moeder Jantje stuurde echter zo snel mogelijk haar oudste dochter Made met de trein naar Amsterdam, om vader op het vijfde perron te gaan opwachten. Bij aankomst in de hoofdstad liep Marie naar de eerste de beste trein die naar Enkhuizen zou vertrekken en vond daar haar vader. Die ruilde zijn retourkaartje met het enkeltje van zijn dochter. Marie ging terug naar Enkhuizen op het kaartje van pa en Klaas dook onder. Verschillende leden van de verzetsgroep werden wel opgepakt en geëxecuteerd.

In 1944 was Klaas ondergedoken bij een bakker in Heerhugowaard. Klaas' zoon Joost, die in 1995 een artikel over zijn vader publiceerde in "Steevast, jaaruitgave van de Vereniging Oud Enkhuizen", schrijft daarover het volgende:

"Nieuw onderdak werd gevonden bij bakker Ruiten in Heerhugowaard. Omdat de bakkerij nog stroom had, kon op de zolder een radio worden geïnstalleerd. Ook was het mogelijk stencils
te typen voor de dagelijkse nieuwsbulletins van de regionale Trouwuitgave, waarvoor Norel werkte. Het ging goed, totdat op een avond, net op het moment dat een Duitse patrouille passeerde, er lichtschijnsel uit het woonhuis naar buiten viel. En voor het woonhuis was de stroom niet bedoeld.
Een inval met controle van persoonsbewijzen was het gevolg. "Zijn er nog meer mensen in huis?" "Ja, op de meelzolder ligt nog een ziek geworden voedselhaler."
Een Duitser beklom de trap en riep naar "de patiënt". Naast het trapgat was de zolder
gelukkig donker; er was juist een stencil in voorbereiding. Het eigen persoonsbewijs werd getoond en het ziekteverhaal bevestigd. "In Ordnung". De Duitsers vertrokken en iedereen haalde opgelucht adem. Dat was goed afgelopen. Maar de bakker vertrouwde het niet. "Norel, je moet weg." "Welnee, het ging toch prima zo." "En toch moet je weg!" Nog tegenstribbelend werd de onderduiker naar een veldschuurtje gebracht. Nog geen tien minuten later stopte een overvalwagen voor de deur en werd het huis omsingeld. De Duitsers stormden direct de zoldertrap op. Norel moest voor de dag komen! Maar de vogel was gevlogen. De bakker wist van niets; zijn gast was plotseling vertrokken."

Na de bevrijding werd Klaas Norel chefredacteur Binnenland bij Trouw, maar raakte door het vele werk, door moeilijke contacten met hoofdredacteur Bruins Slot, en waarschijnlijk ook als reactie op de hectische oorlogsjaren, overspannen. Het was duidelijk dat hij moest kiezen: òf schrijver òf journalist. Hij koos voor het eerste.

Daarin legde hij een ijzeren discipline aan de dag. Na het ontbijt zette hij zich onmiddellijk aan het werk, schreef alles eerst in klad om het daarna op de schrijfmachine verder uit te werken. Over één onderwerp schreef hij soms gelijktijdig drie boeken, één voor volwassenen, één voor de oudere jeugd en één voor jongere kinderen. Met zijn al in de oorlog geschreven trilogie "Engelandvaarders" raakte hij in het gehele land bekend. Het werd zijn allergrootste succes naast andere bestsellers als "Varen en vechten", "Vliegers in het vuur", "Scheepsmaat Woeltje", "Mannen van Sliedrecht" (eerste hoofdstuk van Herman de Man, na diens dood door K. Norel afgemaakt), enz. Bekende titels voor de jeugd zijn: "O 16", "in kruiend ijs", "Houen jongens!" "Die kwajongens" en vele andere. Ook schreef Klaas diverse schoolboekjes, soms samen met Aart Grimme, zoals de serie "Bij huis en van honk" met illustraties van W.G. v.d. Huist jr. Joost omschrijft zijn vader als een heel goede vader, ondanks diens drukke werkzaamheden, optimistisch van aard, die spannend kon vertellen en vaak met zijn kinderen op stap ging. Door zijn avontuurlijk karakter, waardoor hij vaak van huis was, kwam wel een groot gedeelte van de opvoeding op moeder terecht.

Na de oorlog verhuisde Klaas Norel naar Amstelveen, waar hij zich o.a. inzette voor het christelijk onderwijs. Hij had een wekelijkse column in het kerkblad van Amstelveen en leefde erg mee met gebeurtenissen in kerk en samenleving. Zelf stelde hij zich open voor samenwerking, stond zeer positief tegenover oecumene en het samengaan van de drie grote christelijke partijen in één CDA.
Hij was bevriend met bekende schrijvers uit eigen kring zoals W.G. v.d. Huist sr. en jr., Anne de Vries en Mary Pos en was lid van de Christelijke Auteurskring. Ook voor literatuur had hij belangstelling, zoals voor de boeken van Simon Vestdijk.
Hoe kun je het werk van K. Norel het best inhoudelijk beschrijvend? Baccarne doet dat in de Jeugdboekengids van 1981: "Leren en beieren, instrueren en informeren, dat was zijn bekommernis, Het reële beperkte zich tot feiten en technische aspecten, om de bekende roerselen van de ziel maalde hij niet zo, deze oud-journalist. Wel documenteerde hij zich grondig door op allerlei boten en in allerlei middens van zeewezen en waterstaat het dagelijkse doen en laten mee te maken". Toch ziet Baccarne ontwikkelingen in het werk van Norel. Over het in 1971 verschenen boek "Ruurd Westra" schrijft hij: "In dit boek zijn het avontuur en de spanning nog altijd van de partij, maar nu al veel meer geruggensteund door reële psychische elementen en karakterspanningen."
Zal Norel als schrijver de 21^e eeuw halen? Uit informatie bij een grote boekhandel, gespecialiseerd in protestants-christelijke boeken, blijkt dat nog slechts twee titels van de bekende zondagsschool- boekjes in voorraad zijn. Een boekhandel van algemene signatuur heeft helemaal niets in voorraad. Wel is er nog vraag naar "Engelandvaarders" en de andere oorlogstrilogieën, die nog steeds herdrukt worden. Toch wordt het allemaal duidelijk minder. Een normale zaak, iedere tijd heeft zijn eigen schrijvers, slechts enkelen overleven met hun werk meerdere generaties. Verzamelaars van het werk van Norel zijn er nog velen. Meestal gaat het daarbij om zijn jeugdboeken. Op boekenmarkten is er altijd nog vraag naar. Voor zijn werk voor volwassenen is dat duidelijk minder. Die boeken zijn vaak terug te vinden in de guldensdozen. Dat je ze daar zo veel ziet wil echter ook zeggen dat ze vroeger wel heel veel gelezen werden. Op het moment van overlijden van Klaas Norel, ten gevolge van een auto-ongeval op 4 mei 1971, waren er al drie miljoen boeken van hem verkocht. Enkele van zijn boeken werden in het Engels en het Duits vertaald.

Wij zullen ons K. Norel herinneren als één van de grotere talenten binnen de protestants-christelijke groep boekenschrijvers, die met zijn onopgesmukte werk veel lezers aan zich bond. Mocht er ooit nog eens een biografie over hem verschijnen dan zou die het beste als titel "Recht door zee" kunnen meekrijgen. Daarmee is hij het best getypeerd, zowel in leven als in werk.

RvS

De bronnen die “Ouwe Bram leeft nog!” heeft gebruikt:

	NBIC, documentatiemap K. Norel
	B. Baccarne: Klaas Norel in "Jeugdboekengids' 1981, 23e jaargang, nr. 7
	Joost Norel: "Klaas Norel, een Enkhuizer vrije (West)Fries' in 'Steevast" 1995
	Vraaggesprek met Joost Norel op 13 januari 1998

De Bibliografie van K. Norel.

Dit is letterlijk over genomen uit “Ouwe Bram leeft nog!”

Een bibliografie is een beschrijving van wat iemand heeft geschreven.

De honderdzestig titels die van Norel bekend zijn, zijn in zeer wisselende oplagen verschonen. Sommige boeken zijn zoveel verkocht, dat ze op iedere rommelmarkt voor een prikje te krijgen zijn. Niet dus omdat het slechte boeken zijn, maar met name omdat de aantallen zo groot waren, dat ze eigenlijk nooit echt zeldzaam worden. Sommige andere titels zijn echter niet of nauwelijks meer te vinden. Uiteraard zijn dit de meest interessante voor verzamelaars. Onderstaande lijst is niet meer dan een opsomming van titels. Uitgevers, drukgeschiedenis etc. blijven achterwege. Dat kan ook
niet anders omdat zo'n uitgebreide bibliografie meer dan één nummer van ons blad zou omvatten. We hopen echter, dat deze lijst, samengesteld door Joost Norel, G.A.H. de Groot en G.J. de Vries voor verzamelaars nog nieuwe titels oplevert of hen ervan verzekert dat ze alles van Norel al in huis hebben. De lijst is gesplitst in vijf onderdelen, die steeds chronologisch gerangschikt zijn.

Engelandvaarders

K. Norel

Evert Gnodde, een visser uit Urk, is wanneer de Duitsers komen meteen fel tegen ze, en hij wil graag meteen naar Engeland, om daar op een MTB-boot de Nederlandse marine te dienen, maar hij blijft eerst nog een poos bij zijn vader om hem te helpen met het vissen. Op een dag houdt de S

S een razzia, maar door het waarschuwingssysteem van de Urkers zijn alle jongemannen veilig verborgen en de meest onmogelijke schuilplaatsen.
Door puur toeval valt Evert toch in handen van de SS, samen met een andere jongen.
Maar Evert springt, als hij thuis is om afscheid te nemen, door een raampje heen, en ontkomt zo toch nog aan de SS. Daarna besluit Evert dat het te gevaarlijk is op Urk, en dus duikt hij onder.
Op de boerderij waar hij ondergedoken is, raakt hij bevriend met een jongen, Jan genaamd.
Doordat Evert heeft gewacht met naar Engeland te vluchten, zijn nu bijna alle vluchtwegen afgesloten, maar samen met Jan bedenkt hij het plan om aan de monsteren bij de Duitse marine, en te proberen om dan met een boot weg te komen naar Engeland.
Het gebeurt ongeveer zoals ze het bedacht hadden, en Evert en Jan komen dus in Engeland, en monsteren daar aan bij een MTB boot. Daar beleven ze een hoop avonturen, lijden ze schipbreuk, komen ze weer in Nederland terecht en ontsnappen via de pilotenroute weer naar Engeland.
In het laatste deel van het boek wordt beschreven hoe Evert en Jan natuurlijk nog een berg avonturen beleven, maar buiten dat ook meedoen aan de invasie van Frankrijk, en parachutespringen boven Holland, waardoor ze daar weer mee kunnen helpen met de bevrijding van Holland.

Loods aan boord

K. Norel

Jan Loots wordt loods

K. Norel is ongetwijfeld bekend bij veel lezers. Oorlog en water zijn de thema's in veel van zijn boeken. Uitgeverij Callenbach besloot ”Loods aan boord” opnieuw uit te geven, maar dan wel „iets moderner, iets eigentijdser.”

De hoofdpersoon, Jan Loots, is het maken van verre reizen over de wereldzeeën beu. Hij wil graag een beroep waarbij hij vaker bij zijn vrouw kan zijn. Zo komt het dat hij zijn achternaam eer aandoet en het beroep van zijn voorgeslacht gaat uitoefenen: Jan Loots wordt loods.

We maken dan kennis met de veelzijdige, gevaarlijke kanten van dit beroep: Er moet gewerkt worden in dichte mist en sneeuw; Jan krijgt te maken met een dronken bemanning; ook moet hij tijdens een zware storm uitwijken naar Noorwegen, zodat zijn vrouw en kinderen in grote spanning zitten. Tijdens die reis ervaart Jan dat de bemanning vaart op Gods genade. Het is Norel ook in dit boek gelukt het christelijk element op een natuurlijke manier te verwerken. Bovendien kenmerkt dit boek zich door de sfeer, de warmte, de 'knusheid' die eigen is aan het werk van Norel.

Verhalen
Het boek is geen doorlopend verhaal, maar bestaat uit een aantal losse 'delen'. De hoofdpersoon is wel in het hele boek loods Jan, maar in hoofdstuk 7 beleeft hij een avontuur in de mist, in de volgende hoofdstukken raakt hij in een zware storm, in hoofdstuk 13 komt hij terecht in een sneeuwbui... Het zijn (onbedoeld) allemaal op zichzelf staande verhalen. Dat doet echter niets af aan het feit dat eerbetoon aan een stukje van onze geschiedenis (in dit geval dus het loodswezen) op zijn plaats is.

Engelandvaarders

Engelandvaarders

Loods aan boord

Personen.

Vertelwijze & Spanning.

Tijd.

Decor.

Begin en het einde.

Thema en motieven

Bronnen

Mijn mening over:

Een leuk weetje!

Inleiding:

Romans

trilogie:

Engelandvaarders

K. Norel

Loods aan boord

In dit hoofdstuk is het twee hoofdstuk Vertelwijze en het hoofdstuk Spanning verweven tot een

hoofdstuk, want het zijn hoofdstukken die precies dezelfde raakvlakken hebben en in elkaar overlopen.

De schrijver is in dit geval K. Norel

Helaas werkt de website nog niet goed dit komt door dat er nog wat ge-upload moet worden!