ผู้ถูกฉุดรอบด้าน

       ภิกษุ ท.! ภิกษุผู้ไม่มีสังวรนั้น เป็นอย่างไร? ภิกษุ ท.! ภิกษุในกรณีนี้ เมื่อเห็นรูปด้วยตา, ฟัง เสียงด้วยหู,  ดมกลิ่นด้วยจมูก,  ลิ้มรสด้วยลิ้น,  สัมผัสโผฏฐัพพะด้วยกาย,  รู้ธรรมารมณ์ด้วยใจ; ก็ สยบอยู่ในอารมณ์ที่น่ารัก  เคียดแค้นในอารมณ์อันไม่น่ารัก, เป็นผู้ไม่ตั้งไว้ซึ่งกายคตาสติ, มีจิตด้อยด้วย คุณธรรม,  ไม่รู้ตามเป็นจริงซึ่งเจโตวิมุตติ  ปัญญาวิมุตติ อันเป็นที่ดับแห่งบาปอกุศลที่เกิดแล้วแก่เขานั้น โดยสิ้นเชิง.

       ภิกษุ ท.! เปรียบเหมือนบุรุษจับสัตว์หกชนิด อันมีที่อยู่อาศัยต่างกันมีที่เที่ยวหากันต่างกัน มาผูกรวม กันด้วยเชือกอันมั่นคง  คือเขาจับงูมาผูกด้วยเชือกเหนียวเส้นหนึ่ง,  จับจรเข้า, จับนก, จับสุนัขบ้าน, จับสุนัขจิ้งจอก,    จับลิง,   มาผูกด้วยเชือกเส้นหนึ่ง   ๆ   แล้วผูกรวมเข้าด้วยกันเป็นปมเดียวใน ท่ามกลางปล่อยแล้ว. ภิกษุ ท.! ครั้งนั้น สัตว์เหล่านั้น ทั้งหกชนิด มีที่อาศัย และที่เที่ยวต่าง  ๆ  กัน ก็ยื้อแย่งฉุดดึงกัน เพื่อจะไปสู่ที่อาศัยที่เที่ยวของตน ๆ : งูจะเข้าจอมปลวก, จระเข้จะลงน้ำ, นกจะบินขึ้นไปในอากาศ, สุนัขจะเข้าบ้าน, สุนัขจิ้งจอกจะไปป่าช้า, ลิงก็จะไปป่า. ครั้นเหนื่อยล้ากันทั้งหกสัตว์แล้ว  สัตว์ใดมีกำลังกว่า  สัตว์นอกนั้นก็ต้องถูกลากติดตามไปตามอำนาจของ สัตว์นั้น. ข้อนี้ฉันใด;

       ภิกษุ ท.! ภิกษุใดไม่อบรมทำให้มากในกายคตาสติแล้ว ตา ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหารูปที่น่าพอใจ ,  รูปที่ไม่น่าพอใจก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง;  หู ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหาเสียงที่น่าฟัง, เสียงที่ไม่น่าฟังก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง; จมูก ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหากลิ่นที่น่าสูดดม, กลิ่นที่ไม่น่าสูดดมก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง;  ลิ้น  ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหารสที่ชอบใจ, รสที่ไม่ชอบใจก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง; กาย ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหาสัมผัสที่ยั่วยวนใจ, สัมผัสที่ไม่ยั่วยวนใจก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง;   และใจ   ก็จะฉุดเอาภิกษุนั้นไปหา ธรรมารมณ์ที่ถูกใจ, ธรรมารมณ์ที่ไม่ถูกใจก็กลายเป็นสิ่งที่เธอรู้สึกอึดอัดขยะแขยง; ข้อนี้ก็ฉันนั้นเหมือนกัน.

       ภิกษุ ท.! ภิกษุผู้ไม่มีสังวรเป็นอย่างนี้แล.

บาลี พระพุทธภาษิต สฬา. สํ. ๑๘/๒๔๖/๓๔๗, ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลาย.