ลูกนอกคอก

       ภิกษุ  ท.!  เหยี่ยวตัวหนึ่ง ได้โฉบลง จันกมูลไถตัวหนึ่งไปได้ โดยรวดเร็ว. นกมูลไถกำลังถูก เหยี่ยวนำไป ได้ร่ำรำพันอย่างนี้ว่า "เรานะไม่เข้าลักษณะของผู้มีบุญ, เรามีบุญน้อย, เราจึงเที่ยวไป ในวิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควรเที่ยวไป. ถ้าในวันนี้ เราเที่ยวไปในวิสัยอันเป็นของแห่งบิดาของตน, เหยี่ยว ตัวนี้หาสู้เราได้ไม่"  ดังนี้; เหยี่ยวจึงถามว่า "นี่แน่ะนกมูลไถ! ที่ไหนของเจ้าเล่า ซึ่งเป็นวิสัยอันเป็น ของแห่งบิดาของตนเที่ยวไป". นกมูลไถตอบว่า "ที่ที่มีก้อนดินซึ่งคนทำการไถทิ้งไว้ นั่นแหละคือวิสัยเป็น ที่เที่ยวของบิดาเรา"  ครั้งนี้เหยี่ยวผู้แสดงความหยิ่งเพราะกำลังของตน ผู้อวดอ้างเรพาะกำลังของตน ได้ปล่อยนกมูลไถไปด้วยคำพูดว่า  "ไปเถอะนกมูลไถ!  ถึงเจ้าไปในที่เช่นนั้นก็ไม่พ้นมือเราแน่" ดังนี้. ครั้งนั้นนกมูลไถไปยังที่ที่มีก้อนดิน ซึ่งคนทำการไถทิ้งไว้ แล้วจึงขึ้นยืนบนก้อนดินใหญ่ท้าเหี่ยวว่า "ทีนี้ มา ซิ ท่านเหยี่ยวของเรา. ทีนี้มาซิ ท่านเหยี่ยวของเรา" ดังนี้. ครั้งนั้น เหยี่ยวแสดงความหยิ่งเพราะ กำลังของตน ผู้อวดอ้างเพราะกำลังของตน ได้ห่อปีกทั้งสองข้าง แล้วโฉบลงไปที่นกมูลไถโดยรวดเร็ว. ภิกษุ ท.!ในกาลใดแล นกมูลไถรู้ตัวเสียก่อนว่า "เหยี่ยวใหญ่ตัวนี้มาจับเราแล้ว" ในกาลนั้น นกมูลไถตัว นั้น ก็หลับเข้าซอกดินเสียก่อน. ภิกษุ ท.! ครั้งนั้นแล เหยี่ยวตัวนั้นเอาอกกระแทกดินตาย เพราะความ เร็ว ณ ตรงนั้นเอง. ภิกษุ ท.! ผู้ที่เที่ยวไปในวิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควรเที่ยวไปแห่งตน ย่อมมีอันเป็นไป ด้วยประการฉะนี้.

       ภิกษุ ท.! เพราะฉะนั้น ในเรื่องนี้ พวกเธอทั้งหลาย อย่าไงด้เที่ยวไปในวิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควร ไปเที่ยว.  เมื่อพวกเธอเที่ยวไปในวิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควรเที่ยวไป มาจักได้ช่องทางทำลายล้าง มาร จักได้โอกาสที่จะทำตามอำเภอใจ แก่พวกเธอ. วิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควรเที่ยวไปของภิกษุ คืออะไรเล่า? คือ  กามคุณ ๕. ห้าอะไรกันเล่า? ห้าคือ รูปที่เห็นด้วยตา, เสียงที่ได้ยินด้วยหู, กลิ่นที่รู้สึกด้วยจมูก, รสที่รู้สึกด้วยลิ้น, และโผฏฐัพพะที่รู้สึกด้วยการสัมผัสทางกาย ซึ่งเป็นที่น่าปรารถนา, น่ารักใคร่, น่าชอบ ใจ,  ที่ยวนตายวนใจให้รัก, ที่กามเข้าไปตั้งอาศัย, ที่เป็นที่ตั้งแห่งความกำหนัดย้อมใจ; ภิกษุ ท.! นี้ แล เป็นวิสัยอื่น ซึ่งมิใช่วิสัยควรเที่ยวไปของภิกษุ

บาลี พระพุทธภาษิต มหาวาร. สํ. ๑๙/๑๙๖/๖๘๙.