ชำระศีลและทิฏฐิให้บริสุทธิ์ก่อน๑
พาหิยะ! ถ้าอย่างนั้น ในเรื่องนี้ เธอจงชำระสิ่งอันเป็นเบื้องต้นในกุศลทั้งหลายให้บริสุทธิ์ก่อนเถิด. ก็อะไรเป็นสิ่งเบื้องต้นของสิ่งอันเป็นกุศลทั้งหลายเล่า? สิ่งเบื้องต้นนั้น ก็ได้แก่ศีล อันบริสุทธิ์หมดจดด้วยดี และทิฏฐิ (ความเห็น) ที่ถูกตรง.
พาหิยะ! โดยกาลใดแล ศีลของเธอเป็นศีลอันบริสุทธิ์หมดจดด้วยดี และทิฏฐิก็จักเป็นความเห็นที่ ถูกตรง; โดยกาลนั้นเธอพึงอาศัลศีล ตั้งอยู่ในศีลแล้วพึงอบรมสติปัฏฐานสี่เถิด, สติปัฏฐานสี่อะไรบ้าง? สติปัฏฐานสี่ คือ:-
พาหิยะ! ในกรณีนี้ เธอจงพิจารณาเห็นกายในกายอยู่เนือง ๆ, จงพิจารณาเห็นเวทนาใน เวทนาทั้งหลายอยู่เนือง ๆ, จงพิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่เนือง ๆ, จงพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้ง หลายอยู่เนือง ๆ; มีความเพียรเผากิเลส มีความรู้สึกตัวทั่วพร้อม มีสติ พึงกำจัดอภิชฌาและโทมนัสใน โลกเสีย.
พาหิยะ! โดยกาลใดแล เธออาศัยศีล ตั้งอยู่ในศีลแล้ว จักอบรมสติปัฏฐานสี่เหล่านี้อย่างนี้; โดยกาลนั้น วันหรือคืนของเธอจักผ่านไปโดยหวังได้แต่ความเจริญ ในกุศลธรรมทั้งหลายอย่างเดียว หา ความเสื่อมมิได้.
(กาลต่อมา พระพาหิยะนั้นออกไปทำความเพียร จนได้เป็นพระอรหันต์รูปหนึ่ง)
๑. บาลี พระพุทธภาษิต มหาวาร. สํ. ๑๙/๒๒๐/๗๔๗ - ๘, ตรัสแก่ท่านพาหิยะ ผู้ทูลขอให้พระ องค์ทรงแสดงธรรมแต่ย่อ ๆ ก่อนที่จะออกไปอยู่ผู้เดียว เป็นผู้ไม่ประมาท เพียรเผากิเลส มีตนส่งไปใน แนวธรรมนั้น.
