ผู้สอบทานตัวเอง

       ภิกษุ  ท.! ข้อสอบทานสิบอย่างนี้ เป็นสิ่งที่นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ สิบอย่างอะไรบ้างเล่า? สิบอย่างคือ :-

       (๑) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า "บัดนี้ เรามีเพศต่างจากคฤหัสถ์แล้ว, (อาการกิริยาใด ๆ ของสมณะ เราต้องทำอาการกิริยานั้น ๆ)".

       (๒) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า "ความเลี้ยงชีวิตของเราเนื่องด้วยผู้อื่น, (เราควรทำตัว ให้เขาเลี้ยงง่าย)".

       (๓)  นักบวชควรพิจารณาเนือง  ๆ  ว่า "อาการกายวาจาอย่างอื่น ที่เราจะต้องทำให้ดีขึ้นไป กว่านี้ ยังมีอีก , (ไม่ใช่เพียงเท่านี้)".

       (๔) นักบวชควรพิจารณาเนือง  ๆ  ว่า "ตัวของเราเองติเตียนตัวเราเอง โดยศีลได้หรือไม่".

       (๕) นักบวชควรพิจารณาเนือง  ๆ  ว่า "ผู้รู้ใคร่ครวญแล้ว ติเตียนเราโดยศีลได้หรือไม่".

       (๖) นักบวชควรพิจารณาเนือง  ๆ  ว่า "เราต้องพลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งนั้น".

       (๗) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า "เรามีกรรมเป็นของตน เป็นผู้รับผลของกรรม มีกรรมเป็น กำเนิด   มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์  มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย  เราทำดีก็ตามทำชั่วก็ตาม  เราจักเป็นผู้รับผล ของกรรมนั้น".

       (๘) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า " "วันคืนล่วงไป ๆ บัดนี้ เราทำอะไรอยู่".

       (๙) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า " "เรายินดียิ่ง ในเรื่องว่างหรือไม่".

       (๑๐) นักบวชควรพิจารณาเนือง ๆ ว่า " "ปัญญาเครื่องรู้เห็นพิเศษที่สามารถจะทำความเป็น อริยะอันยิ่งกว่ามนุษยธรรม  ที่เราได้ลรรลุแล้วมีอยู่หรือไม่  ซึ่งจะให้เราเป็นผู้ไม่เก้อเขิน  ในเวลาที่ถูก เพื่อนผู้ประพฤติพรหมจรรย์ด้วยกัน ถามในกาลภายหลัง".

       ภิกษุ ท.! ข้อสอบทานสิบอย่างเหล่านี้แล เป็นสิ่งที่นักบวชควรพิจารณาเนื่อง ๆ.

บาลี พระพุทธภาษิต ทสก. อํ. ๒๔/๙๑/๔๘.