ทางรอดสำหรับภิกษุไข้

       ภิกษุ  ท.! ภิกษุไข้ผู้มีกำลังน้อยรูปใด ไม่ละจากธรรมห้าอย่าง, เธอพึงหวังผลอันนี้ได้ คือ เธอ จักทำให้แจ้งเจโตวิมมุติปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย ด้วยปัญญา อันยิ่งเอง ในทิฏฐธรรมเข้าถึงแล้วอยู่ ต่อกาลไม่นานเลย, ธรรมห้าอย่างอะไรบ้างเล่า? ห้าอย่างคือ:-

       (๑) เป็นผู้พิจรณาเห็นความไม่งามในกายอยู่เป็นประจำ
       (๒) เป็นผู้มีการกำหนดหมายความปฏิกูล ในอาหาร อยู่เป็นประจำ;
       (๓) เป็นผู้มีการกำหนดมหายความไม่น่ายินดี ในโลกทั้งปวง อยู่เป็นประจำ;
       (๔) เป็นผู้มีการกำหนดหมายความไม่เที่ยง ในสังขารทั้งปวง อยู่เป็นประจำ;
       (๕) และการกำหนดหมายในความตาย เป็นสิ่งที่เธอทำให้เข้าไปตั้งไว้ดีแล้วในภายใน.

       ภิกษุ  ท.! ภิกษุไข้กำลังน้อยรูปใด ไม่ละจากธรรมห้าอย่างเหล่านี้ เธอพึงหวังอันนี้ได้ คือ เธอ จักทำให้แจ้งเจโตวิมมุตปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย ด้วยปัญญา อันยิ่ง ในทิฏฐธรรมเข้าถึงแล้วแลอยู่ ต่อกาลไม่นานเลย แล.

บาลี  พระพุทธภาษิต ปญฺจก. อํ. ๒๒/๑๖๐/๑๒๑, ตรัสแก่ภิกษุทั้งหลาย ปรารภภิกษุไข้ซึ่งมี อาการหนักรูปหนึ่ง ที่กูฏาคารศาลา ป่ามหาวันใกล้นครเวสาลี.