DENİZ KAPLUMBAĞASI

Nesli tehlikede olan ve nesillerinin devamlılığı bakımından ülkemizin Akdeniz kıyılarına ihtiyaç duyan türlerdendir.

Deniz kaplumbağaları yeryüzünde 100-200 miyon yıldır varlıklarını sürdürmelerine rağmen, bugün geçmişi henüz 1 milyon yıla dayanan insanoğlunun çeşitli aktiviteleriyle yokolma tehlikesi ile karşı karşıyadır.

Türkiye’ nin Akdeniz sahillerini yuva yapmak amacıyla kullanan iki tür deniz kaplumbağası ( Caretta caretta ve Chelonia mydas ) mevcuttur. Gerçekte Akdenizde yaşayan 5 tür deniz kaplumbağası ailesinin bir üyesidir. Yeşil kaplumbağa diye de bilinen Chelonia mydas üreme alanı olarak daha ziyade Doğu Akdeniz’ de yer alan kumsalları kullanmaktadır.

Deniz kaplumbağalarının konumu doğada işlevleri olan, gözle göremediğimiz mikroorganizmalardan, gözlemleyebildiğimiz büyüklükteki canlılara kadar tüm yaşayanların dünyadaki uzun ve yorucu yolculuklarının modern, modern olduğu kadar

da doğa ile çelişkileri olan dünya ile uzlaşmazlığının bir özeti gibidir.

Kaplumbağa yaşamını tehdit eden faktörler:

Deniz kaplumbağaları yaşamlarının büyük bölümünü denizde geçirmekle birlikte, nesillerini devam ettirebilmek için üreme kumsallarına son derece bağımlı olan canlılardır. Bu tip kumsalların insan eliyle farklı amaçlar için işgal edilmesi ( turizm amaçlı faaliyetler, kum alımı, otlatma, tarım için kumsalların toprak ile örtülmesi vs. ) ve artıkTürkiye, Yunanistan ve Kıbrıs gibi birkaç ülkede sınırlı kalması bu bölgelere yumurta bırakan kaplumbağaların nasıl yavaş yavaş yoklolmaya mahkum edildiklerini ortaya koymaktadır. Ayrıca, deniz ortamında gerek ergin, gerekse yavrularını trol vb. ağlarla balıkçılar tarafından tesadüfi yakalanmaları da kaplumbağa yaşamını tehdit eden öenmli bir sorundur.

Çözüm ve Öneriler:

• Yüksek yuva yoğunluğuna sahip üreme kumsallarını olumsuz yönde etkileyecek yetırımlardan kaçınılmalıdır.
• Gerek turizm amaçlı gerekse bu amaç dışı yapılanmalarda, özellikle deniz kaplumbağası üreme mevsimi olan Mayıs-Ekim aylarında aydınlatma ve gürültü ile ilgili tedbirlere önem verilmelidir. ( Karayolları aydınlatması, çadır ve karavan kampingleri, otel, ev vb. )
• Kumsallarda, doğal yapıyı bozucu her türlü kum ve çakıl alımı önlenmelidir.
• Üreme kumsallarına büfe, restoran vs. sabit tesisler kurulmamalıdır.
• Gece kumsallar insanlar tarafından kullanılmamalı, araba, motor, bisiklet vs. araçların üreme kumsallarına girmesi engellenmelidir.
• Plaj şemsiyeleri toprağa gömülmeyen türden olup yumurtlama bandının gerisinde kullanılmalıdır.

  Deniz Kaplumbağalarının Korunması İçin Gerçekleştirilen Çalışmalar

  Ülkemizin taraf olduğu Uluslararası  Sözleşmeler  (Bern, Barselona Sözleşmeleri) çerçevesinde nesli tehlikede olan ve Türkiye sahillerini üreme alanı olarak kullanan deniz kaplumbağalarının korunması yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Bu amaçla, Bakanlığımız koordinatörlüğünde ilgili Bakanlıklar, üniversiteler ve gönüllü kuruluşlardan oluşan “ Deniz Kaplumbağaları İzleme-Değerlendirme Komisyonu ” kurulmuştur. İzleme-Değerlendirme Komisyonu Akdeniz’  de önemli deniz kaplumbağası üreme alanı olarak belirlenmiş 17 alanda ( Ekincik, Dalyan, Fethiye-Çalış, Dalaman, Patara, Kale (Demre), Kumluca, Tekirova, Kızılot, Belek, Gazipaşa, Demirtaş, Göksu Deltası, Kazanlı, Anamur, Akyatan, Samandağ ) incelemelerde bulunarak, sorunları tespit etmekte ve bu sorunların giderilmesi yönünde çalışmalar gerçekleştirmektedir.