Cenevre: 10 Temmuz 2001 Konuşmacı: Bu, BMMYK sözcüsü Rupert Colville bugün Cenevre’de Palais des Nations’da söylediklerinin bir özetidir.

BMMYK, dünyadaki en geniş mülteci grubu olan Afgan mültecilere gösterilen konukseverliğin giderek azalmasından oldukça endişe duyuyor. Kimi durumlarda düşmanlığa kadar varan bu konukseverlik eksikliği, kendini sadece yakın bölgelerde değil tüm dünya çapında gösteriyor.

Afgan sığınmacıların sayısı, Afganistan’daki koşulların kötüleşmeye devam ettiği son dört yıldır komşu sığınma ülkelerinin ötesine yayılacak şekilde tırmanıyor. 2000 yılında Afganlar; Avusturalya, Kamboçya, Küba ve İzlanda gibi çeşitli ülkelere gittiler ve 2000 yılı boyunca dünya üzerinde en az 68 ülkeye sığınma başvurusunda bulundular.

Gelenlerin oranının son iki yılda neredeyse ikiye katlanmasıyla özellikle Avrupa’da sayılarının hızla tırmandığı görülüyor. Endüstrileşmiş ülkelere vardıklarında Afganlar -diğer sığınmacılar gibi- onları dışarıda bırakmak için düzenlenmiş giderek artan dışlayıcı engeller ile karşılaşmaktalar. Bazı ülkelerde derhal tutuklanıyorlar; diğerlerinde ise istenmeyenler olarak damgalanmış daha geniş bir grubun içinde yer alıyorlar.

Komşu ülkelerdeki düşmanlık havasının dağılmaması nedeniyle daha çok sayıda kişinin daha uzağa gitmeleri süpriz değil. Afganistan’la sınır komşusu olan 5 ülke, çatışmanın ülkenin bazı bölümlerinde sürmesi ve günlük hayatta ciddi insan hakları ihlallerinin meydana gelmesi gerçeğine rağmen sınırlarını kapattılar. İran ve Pakistan’da sınırdışı olaylarının sürdüğü bildiriliyor. İran’da yabancı işçi istihdamının katı şekilde yasaklanması binlerce Afgan’ın işlerini kaybetmesine yol açtı ve doğrudan onlara karşı bir şiddet dalgası oluşturdu.

BMMYK, yerel halkın Afganlara fiziksel saldırılarını ve ayrıca ucuz işgücünü kaybettikleri için kapanan fabrika ve işletmeleri bildiren raporlar alıyor. Ayrıca kendiliğinden Afganistan’a dönenlerin sayısında da bir artış görüyoruz; dönen bu kişiler, ülkede yüz binlerce yerinden edilmiş insan, çatışmalar ve üç yıldır süren şiddetli kuraklığın neden olduğu kaosu arttırma riski taşıyor. Memleketine dönmek isteyen Afganlar, çatışma ve kuraklığın etkileri ülkenin her yerinde yoğun olmadığı için bu isteklerini gerçekleştirebilecek durumdalar, ancak onlara karşı bile ayrımcılık yapılıyor.

Geri dönüş için bağış yapmak konusunda isteksiz davranılması, diğer kuruluşların da gönüllü geri dönüş programlarında yer almak istememeleri sonuçta yükün paylaşıldığını görmeyen komşu ülkelerde negatif bir yaklaşımı besliyor. Tüm bunlarla, dünyanın en büyük mülteci grubunu oluşturan 4 milyon ya da daha fazla Afgan’a dair tablo alabildiğine acımasız bir hal alıyor.