(...) indicano giunte di prima mano del copista;
le parole in corsivo indicano erasioni del copista
[...] indicano integrazioni congetturali dell' editore

p. 24

1.

.CCCLIX. Imperatores.

[A] ¶ Leo primus, aliter maior, imperavit annos .XVII.
[B] Hic Theodoricum filium Theodorici Veronensis, de quo mira
narrantur, obsidem accepit, cum esset .VIII. annorum. hoc tempore
Muromanus, et post eum Severus, invadunt imperium apud
Ravennam, quorum uterque anno .IIII°. occiditur.

p. 29

2.

.DLXX. Imperatores.

[A] Iste Alboinus interfectus fuit in civitate Verone ab uxore
sua, causa mortis patris ipsius uxoris, et ibidem, iacet in scala
palacii.

3.

.DLXXXII. Pontifices.

[A] Huius Pelagii temporibus tanta fuit inundatio aquarum
Rome, ut Tiberis super muros urbis flueret et multas regiones
occupavit, et multitudo serpentium cum ingenti dracone in mare
per Tiberim descendit, et post maxima pestilentia Romanam urbem
invasit, que vocatur inguinaria. eodem tempore fuit aque

p. 30

diluvium in finibus Veneciarum et Ligurie seu cunctis regionibus
Ytalie, quale post Noe tempora creditur non fuisse. facte sunt
lavine possessionum seu villarum, hominumque pariter et animantium
magnus interitus. destructa sunt itinera et vie dissipate.
tunc Athesis fluvius excrevit, ut circa bassilicam Beati Zenonis,
que extra Veronensis urbis muros sita est, usque ad superiores
fenestras aqua pertingeret, licet, sicut beatus Gregorius post papa
scripsit, in eadem basilica minime introivit. urbis quoque eiusdem
Verone muri ex parte aliqua eadem sunt inundatione subrupti.
facta est hec inundatio sextodecimo kalendas novembris. sed tante
coruscationis tonitrua fuerunt, quante vix fieri estivo tempore solent.
post duos quoque menses eadem (sic) urbis Verone magna
pars incendio concremata est.

4.

.MLXXX[X]VIIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore capta est civitas Ierusalem a Paganis.

5.

.M. nonagesimo .VI. Pontifices.

[A] ¶ Cometa stella apparuit. his temporibus capta est civitas
Antiochia a Christianis.

p. 31

6.

.MC. Pontifices.

[A] Pascalis secundus sedit annos .XVIII., m. .V., d. .VII., et
obiit Bonifacius pater comitisse Matilde.

7.

.MCXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore famis valida fuit.

8.

.MCXV. Imperatores.

[A] ¶ Comitissa Matelda obiit.

9.

.MCXVII. Imperatores.

[A] ¶ Terremotus maximus fuit, in quo etiam Magna pars
Arene cecidit.

p. 32

10.

.MCXLII. Imperatores.

[A] ¶ Comes Malregulatus obiit.

11.

.MCXLVI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore Teotonici amputaverunt nasus quibusdam
peditibus Verone et quosdam suspenderunt, quia coronam et thesaurum volebant aufferre imperatori. ¶ Eodem. tempore, die
dominico .XII. intrante februario, Henricus Morbius interfectus fuit.

p. 33

12.

.MCXLIX. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore combusta est Porta Sancti Zenonis.

13.

.MCXLIX. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore castrum Sancti Petri combustum est a
Crexencionibus.

p. 34

14.

.MCL. Imperatores.

[B] Fridericus primus filius Frederici ducis Suevorum fratris
Conradi regis, progenie Karolorum, apud Francha fuit, ab omnibus
eligitur, et imperat annos .XLI. hic ab Adriano papa gloriose
coronatur.

15.

.MCLI. Pontifices.

[A] ¶ Castrum Hostilie edifficatum est et data est sententia
castri Hostilie.

16.

.MCLIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die Ascensionis .V. kalendas iunii, excrevit flumen
Athesis, ita quod pons secundo cecidit, et ascendit apud altare maioris
ecclesie Verone.

p. 35

17.

.MCLV. Pontifices.

[B] Huius Adriani conscilio idem imperator Fridericus tam
Romanos, quam alios effrenatos perdomuit. Mediolanum destruxit.
Lombardos omnes subegit.

18.

.MCLV. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, XIII. kalendas madii, Terdona a rege Federico
capta et destructa est, et die .X. exeunte iunio coronatus fuit Rome,
et suspendit Amaldum.

p. 36

19.

.MCLVI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, imperator combussit Montem Aureum.

20.

.MCLVII. Imperatores.

[A] Hoc, episcopus Tebaldus obiit.

21.

.XCLIX. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die .VI. exeunte ianuario, Crema ab imperatore
capta et destructa est.

22.

.MCLXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, quinto die exeunte marcio, Mediolanum a Federico
imperatore captum et in plateis positum.

p. 37

23.

.MCLXIIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, .XV. die intrante septembris, populus Verone interfecit
illos .XIIII. super carceribus, qui dicebantur civitatem Verone
imperatori prodituros esse, et nullus eos lugere ausus est.

p. 38

24.

.MCLXV. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore imperator fuit Vocaldo.
[B] Eodem tempore ars Rivolarum capta est.

25.

.MCLXVII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore, quinto kalendas madii, reversi sunt Mediolanenses
in civitate.

p. 39

26.

.MCLXIX. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, comes Bonifacius Malregulati filius fuit potestas
Verone. [B] et in sequenti anno Antiochie obiit.

27.

.MCLXXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die .VII. intrante iulio, tota civitas Verone fere
combusta est.

p. 40

28.

.MCLXXVI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, tercio die exeunte madio, fuit prelium inter imperatorem
et Logombardos, in quo Brixiensis vexilifer et multi
alii Lombardi mortui sunt. victores quoque Lombardi fuere.

29.

.MCLXXVIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, Alexander papa fuit Ferrarie et Veneciis, et Grimerius
fuit potestas Verone.

p. 41

30.

.MC. octuagesimo .IIII. Pontefices.

[A] ¶ Hoc, die mercurii .VI. intrante iunio, combusta est
Moneta de Foro, et alia loca multa.

31.

.MC. octuagesimo .IIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, dominus Thomaxinus obiit.

32.

.MC. octuagesimo .V. Pontifices.

[A] ¶ Papa Lucius obiit Verone, in maiori ecclesia Verone
iacet.

p. 42

33.

.MC. octuagesimo .V. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, secundo kalendas madii, redifficata est Crema ab
eodem F. imperatore.

34.

.MC. octuagesimo .VII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore capta est terra de Ultra Mare a Salandino.

35.

.MC. octuagesimo .VIII. Pontifices.

[A] ¶ Clemens natione Romanus sedit annos .III., menses .II.,
dies .IX.

p. 43

[B] Hoc anno, .X. iunio, fuit prelium inter Veronam et Ferrarienses
apud Fratam, in quo omnes Ferrarienses fere capti sunt.
eodem tempore Turisendus maior obiit.

36.

.MC. octuagesimo .VIII. Imperatores.

[B] ¶ Imperator Fridericus, paccato imperio, cum filio suo
Friderico duce Suevorum et magno procerum et aliorum comitatu,
Terram Sanctam visitavit, sed cum eadem die lavaretur in flumine,
peiit. et dictus filius eius exercitum strenue rexit. sed ipse in
brevi obiit, et in ecclesia Sancte Marie Hospitalis Teotonicorum,
quem pater et ipse inchoaverant, sepultus fuit.

p. 44

37.

.MC. octuagesimo .IX. Pontifices.

[B] Hoc anno, .VIII°. die madii, comes Saurus interfectus est
a Terrisio et ab aliis ante portam castri Sancti Bonifacii.

38.

.MC. nonagesimo .I. Imperatores.

[B] ¶ Henricus imperat annos .VII. hunc papa Celestinus
secundo die papatus sui coronavit. iste primo anno imperii sui
Neapolym obsedit, et tam ipse quam exercitus morbo coacti in
Allamaniam redierunt. sed .IIII°. anno rediens, totum regnum Siciliae
optinuit, capto Tencredo, qui regnum occupaverat, et Margarito
rege pyratarum. huic uxor sua domina Constancia secundum
Federicum peperit, qui nunc habenas imperii regit.

p. 45

39.

.MC. nonagesimo .III. Imperatores.

[B] Saladinus obiit in .MCLXXXXV.
[B] Regasta Verone primo ruit die .XV. iullii in .M°C°LXXXXV.

40.

.MC. nonagesimo .VII. Imperatores.

[B] Hoc, obiit Henricus imperator, quem et uxor non multo
post sequitur, filium impuberem sub Ecclesie tutelam relinquens,
in quem insurexerunt viri dolosi queque preciosa ipsius diripientes.
Phylipus vero patruus eius, nomine ipsius, Romanorum regnum
optinuit, quo a quodam comite proditione .XII. anno perempto.

p. 46

41.

.MC. nonagesimo .VIII. Pontifices.

[A] Innocentius tertius sedit annos .XVIII. [B] Hic scientia
et operibus pollebat. generale concilium Laterani celebravit, et
Perusius obiit, eodem anno.
[B] Hoc tempore exercitus Verone ivit contra Paduanos et
E. de Romano.

42.

.MC. nonagesimo .IX. Imperatores.

[B] Hoc anno, die .VI°. exeunte iunio, prelium fuit inter Veronenses
et Mantuanenses apud pontem, civitatis Mantue, cuius
prelii Veronenses fuerunt victores.

p. 47

43.

.MCCIIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die .V. intrante iunio, civitas Verone primitus
ivit in rupta, et primitus fuit sturmum in mercato et Albericus
de Faventia, tunc potestas Verone, expulsus fuit, et ignis fuit.

p. 51

44.

.MCCV. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore devastata est terra Sancti Bonifacii.

45.

.MCCV. Pontifices.

[A] Hoc, fuit primitus dominus Aço marchio. Estensis potestas
Verone.

46.

.MCCVII. Imperatores.

[A] Hoc, in vigilia sancte Marie de mense septembris, pars
Monticulorum cum E. de Romano ascendit castrum Sancti Petri et
ibi expulsi fuerunt Monticuli de Verona et ascenderunt in Gardam.

p. 52

47.

.MCCVIII. Imperatores.

[B] Phylipo interfecto, Otto Saxo genere eligitur et imperat
annos .X. hic ab Innocentio papa coronatus die .IIII°. octubris.
iste Otto dum regnum Friderici pupilli invaderet, a papa excomunicatur
et predictus Fridericus Romanorum regnum suscepit. Otto
in Saxonia obiit .XII°. anno ipsius. ordines Predicatorum et Minorum
oriuntur.

48.

.MCCXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, Aço marchio et comes Bonifacius defuncti sunt
mense septembris.

p. 53

49.

.MCCXIII. Pontifices.

[A( ¶ Hoc, vigilia beati Martini, reversi sunt Monticuli in civitatem
Verone.

50.

.MCCXIII. Imperatores.

[A] Hoc, die secundo intrante iunio, fuit prelium inter Cremonenses
et Mediolanenses apud castrum Leoni.

51.

.MCCXVI. Pontifices.

[A] ¶ Honorius tercius sedit annos .XI.
[B] Hic Fridericum coronavit. et in diebus suis pacem fovit.
Rome obiit, in ecclesia Sancte Marie Maioris quiescit.

p. 54

52.

.MCCXVI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore, in mense octubris, regina de Apulia venit
Veronam.

53.

.MCCXVIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, die .XV. exeunte madio, palacium Veronense combustum
fuit et Açolinus Bononiensis potestas Verone tunc expulsus
fuit, et Ruffinus de Capite Pontis ellectus fuit potestas.

54.

.MCCXVIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore, .XIIII°. die exeunte madio, imperator Oto
obiit. eodem anno, mense iunio, Christiani in obsidione Damiate
convenerunt.

p. 55

55.

.MCCXX. Imperatores.

[B] Fridericus imperator primo die coronationis sue, qui fuit
.VIIII°. exeunte novembri, leges optimas condidit, Hospitali Allemanorum.
multa privilegia optinuit, Sarracenos in Sicilia perdomuit,
diviciis, potencia et filiis pre ceteris imperatoribus effloruit. prima
eius uxor domina Constantia, filia regis Aragonum, fuit, de qua
regem Henricum genuit. qua defuncta, dominam Ysabellam,
filiam regis Iohannis, qui regnum Ierosolimitanum regebat, una
cum eodem regno accepit, de qua filium Conradum suscepit; qua
sublata de medio, alteram dominam Ysabellam, filiam regis Anglie,
accepit, de qua filium Karolum et filiam suscepit. multa et
magnifica fecit, ut infra sunt notata, et .XXXI. anno coronationis
sue obiit in Apulia.

p. 56

56.

.MCCXXI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, de mense septembris, obiit dominus Lambertus
Buvalelli potestas Verone.

57.

.MCCXXII. Pontifices.

[A( ¶ Hoc, die .X. exeunte aprili, dominus Albericus de Romano
uxorem duxit et fuit cum ea in domo comitisse Sofye.

58.

.MCCXXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die .VII. intrante iulio, fuit prelium inter Ferrarienses
et Veronenses, silicet inter partem marchionis et comitis et
partem Salinguere, in quo quidem prelio dominus Tisolinus de
Campo Sancti Petri et Aleardinus de Capite Pontis interfecti
fuerunt.

p. 57

59.

.MCCXXIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, die Nativitatis Domini, fuit maximus terremotus
et turres Brixie ceciderunt et pene tota civitas Brixie diruta
fuit.

60.

.MCCXXVI. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, ultima ebdomada, decembris, pars comitis superata,
est a parte Quatuorviginti et Monticulorum. eodem anno,
mense iunii (?), expulsa est pars comitis de Verona, cum Leone
potestate.

p. 58

61.

.MCCXXVII. Pontifices.

[A] ¶ Gregorius nonus sedit annos .XIIII., menses .V., dies .XXV.
[B] vactavit .LXI. dies.
[A] . . . . electus fuit die veneris .XIII. exeunte [martio] . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . .XIIII°. intrante marcio . . . . . . . [B] Hic
fere toto tempore sui papatus cum imperatore Frederico discordiam
habuit. sanctos Antonium et Dominicum et sanctam Helisabeth,
filiam regis Ungarie, temporibus suis miraculis corruscantes,
canonizavit.

62.

.MCCXXVII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc in tempore famis valida fuit per universam Lombardiam
et valuit minale frumenti in Verona .XXXV. solidos. hoc
in tempore, mense iulio, factum. fuit concordium inter partem comitis
et partem Quatuorviginti Monticulorum et venit tunc pars
comitis in Veronae, iussu potestatis Mediolani et potestatum civitatum
Societatum, Lombardie, existente potestate Verone domino
E. de Romano.

63.

.MCCXXVIII. Pontifices.

[A] ¶ De mense iunii marchio Bonifacius Estensis obiit.

p. 59

64.

.MCCXXVIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore Bolonienses iverunt in obsidionem castri
Baçani de Mutina.
[A] ¶ His temporibus imperator Fredericus transfecavit mare.

65.

.MCCXXX. Pontifices.

[A] ¶ Hoc autem anno, temporibus, die sancti Martini, tanta
fuit inundatio aquarum in finibus Lombardie et Mantue, quod nunquam
recordari potest, et flumen Athesis ita fortiter crevit, quod
aqua per plateas civitatis ascendit et usque ad Sanctam Mariam Antiquam,
et pons Navium secundo cecidit. pontes etiam fossatorum
Verone quamplurimos mergere propter fortitudinem aquarum,
et multa tonitrua et coruscationes audite fuerunt tamquam
estivo tempore foret.

p. 60

66.

.MCCXXX. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore, die secundo intrante iulio, existente potestate
Verone Matheo Iustiniano de Verona, Phylipus Aleardini de
Capite Pontis vulneratus acriter est, cuius vulnerationis causa Constantinus
canonicus, eius frater, repletus furore, cum armata manu
insultum fecit contra partem Monticulorum et Quatuorviginti apud
basilicam Sancte Consolatricix, a domo Zagnini de Iacobo, quare
tota civitas Verone comota est, et in sequenti die mercurii pars
comitis superata fuit apud episcopium Verone et multi capti
fuerunt et comes Sancti Bonifacii, cum militibus sue partis, captus
fuit, et sic maior pars burgorum civitatis concremati fuerunt et
domus destructe sunt. tunc Salinguerra ellectus fuit pro potestate
Verone. ¶ ipso etiam anno Paduani convenerunt cum carocio
in obsidione Ponti et Leniaci, ipsasque villas destruxerunt et
incendio combusserunt, et quamplures milites et pedites ceperunt
et in captivitate in Padua tenuerunt, et in sequenti autem anno,
mense augusti, per rectores Societatis Lombardorum pax firmata
fuit et facta.

p. 61

67.

.MCCXXXI. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore, in mense aprilis, Mediolanenses cum quibusdam
civitatibus Lombardie, convenere in obsidione Glavaxi,
terre marchionis Montisferrati, sicque obsiderunt eam tam diu quod
victualia defecerunt defendentibus eam terram. demum redd[id]erunt
se et locum Mediolanensibus.

68.

.MCCXXXII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, mense aprilis, concordium factum est inter
imperatorem Fredericum et Veronenses et vocatus potestas Verone
dominus Guilielmus de Persico.
[A] ¶ In istis temporibus imperator fuit Ravenna et transfetavit
et ivit in Aquilegiam ad coloquium cum suo filio Henrico
rege, et tunc dominus Thomaxius de Brandiço et Petrus de Vigna
nuncii domini imperatoris pro eo venerunt Veronam.

69.

.MCCXXXII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc tempore Paduani simulque Vicentini, cum militibus
patriarche, convenerunt in teritorio Verone et destruxerunt Bonadicum
villam et castrum, et obsiderunt Rivaltam eamque habuerunt
sub nomine pacti. Mantuanenses vero, cum quibusdam partis comitis,
combuxerunt Insulam Comitum et universas villas Zosane,
quas voluerunt, interim conflictum habuerunt cum domino E. de
Romano et milicia Veronensi apud Opedanum et, sic plures ipsorum

p. 62

Mantuanensium et partis comitis mortui et capti fuerunt et
Iohannes Enganamaioris mortuus est tunc.

70.

.MCXXXIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, die Veneris Sancti, noctu, adveniente die
sabati, secundo intrante aprile, ignis fortuitu casu combuxit castrum
Calderii, in quo ducenti inter viros et mulieres et infantes
combuxerunt. relicto castro ipso Veronenses ipsum muniri et
warniri contra comitem et eius partem fecerunt, domino Gerardo
de Saumis legato imperatoris F. pro eo in Verona existente.

p. 63

71.

.MCCXXXIV. Imperatores.

[A] Hoc, de mense madii, Mantuanenses et Brixienses, cum carociis
et totis viribus, cum exercitu congregato, convenerunt in
territorio Verone, in loco Paquare, et destruxerunt magnam partem
villarum districtus Verone, tunc in Verona existente et domino
comite Girardo nuncio imperatoris, cum multis militibus . . .

72.

.MCCXXXV. Pontifices.

[A] ¶ His temporibus, mense augusto .X. exeunte, fuit prelium
inter comitem Tirolensem et comitem Ultimi, cuius prelii comes
de Tiralo habuit victoriam et captus fuit comes Ultimi et eius
milicia cum eo et multi fuerunt mortui; in pratis Arcolonge prope
Bulçanum fuerunt hec.

p. 64

73.

.MCCXXXV. I mperatores.

[A] ¶ Hoc etiam tempore, die secundo exeunte aprili, pars comitis
Verone, de mandato episcoporum Tarvisini et Regini, venit
Veronam, pactum quoque fecit in Campanea Sancti Michaelis cum
parte Monticulorum et Quatuorviginti.

74.

.MCCXXXVI. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, .XIII. exeunte augusto, Federicus imperator
secundus cum vehementi gloria et decenti militia ingressus est
civitatem Veronam, obviam exeuntibus militibus cunctis et populo
Veronensi.

75.

.MCCXXXVI. Imperatores.

[A] ¶ Die secundo novembris capta est civitas Vicencie a domino
imperatore Federico per vim et tota civitas concremata est.
ibi capitaneo rellicto, properavit Tarvisium et acquisivit Connaglanum
et multa alia loca et castella, et sic per Austriam in Germaniam
accessit.

p. 65

76.

.MCCXXXVII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die veneris quarto exeunte novembris, prelium fuit
inter imperatorem Federicum et Mediolanenses apud Curtem Novam,
in quo Mediolanenses fuerunt teriti et sconfiti, et ex ipsis
plus duobus milibus interfecti et totidem capti fuerunt. carrocium
etiam et potestas Mediolani, qui erat filius ducis Venetiarum, captus
et conductus Cremone fuit.

77.

.MCCXXXIX. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, die tercio intrante iunio, fuit sol in eclipsi,
hora medii diei, et ita obscuratus fuit quod pene cognoscebantur
homines in facie.
His temporibus, .XII. exeunte madio, Albericus de Romano, cum.
illis de Camino et aliis suis coequacibus, armata manu cepit civitatem
Tarvisii et sic Tarvisini fuerunt rebelles domino imperatori,
et Iacobus de Morra, tunc pro imperatore potestas, expulsus
est, domino imperatore existente apud Vicenciam.
Hoc tempore, mense iunio imperator cum exercitu suo in territorio,
Bononiensi convenit et civitatem obsedit.

p. 66

78.

.MCCXXXIX. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die quinto intrante octubrio, fuit maxima inundacio
aquarum in confinibus Germanie, ita quod flumen Athesis
crevit tantum quod ascendit per plateas civitatis Verone, usque ad
angulum palacii. destruxit undique ponctes civitatis et fossatorum,
preter pontem Lapidis, diruitque domos et possessiones per
contractam Ynsuli et Sancti Vitalis, et etiam domus universas existentes
super fossatum civitatis a Sancto Zenone Oratorio usque
ad basilicam Beati Francisci. murum quoque civitatis subvertit
in duobus locis et cursit largissimo fluctu per contractam Omnium
Sanctorum usque Clevum ecclesie Sancte Lucie.

79.

.MCCXXXIX. Imperatores.

His temporibus, mense predicto, imperator Fredericus cum gloriosissimo
exercitu suo apud Mediolanum fuit et wastum frugum
et possessionum fieri fecit.

p. 67

80.

.MCCXL. Pontifices.

[A] ¶ His temporibus imperator Federicus obsedit Favenciam,
set tandem inicto pacto cum eo rediderunt civitatem dominio
imperatoris.

81.

.MCCXL. Imperatores.

[A] ¶ Hoc etiam tempore obsessa fuit Ferraria. demum Salinguera
civitatem redidit Açoni secundo marchioni Estensi, sub
nomine pacti quod inobservatum fuit ei S. et amicis suis.

82.

.MCCXLI. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, die sabati tercio intrante novembris, conflictum
factum fuit inter miliciam Verone et miliciam Mantue apud Treve[n]çolum,
cuius conflicti Veronenses fuerunt victores, et ceperunt
ex Mantuanensibus .CLX., exceptis scutiferis. mortui quoque fuerunt
potestas et iudices comunis Mantue, cum aliis magnatibus,
usque .XXX., domino Henrico de Egna potestate Verone existente.

p.68

83.

.MCCXLII. Pontifices.

[A] Celestinus quartus sedit dies .XX. Cessavit episcopatus
[B] anno .I., mensibus .VIII., quia duo cardinales detinebantur ab
imperatore F.
[A] ¶ Hoc, die .VII°. exeunte marcio, combusta est terra Montagnane
et cum esset E. de Romano apud terram Archularum, inde
discedit cum milicia Verone et Montagnanam accessit, et acquisivit
eam. castrum quoque construxit ibidem ad contrarium marchionis
Estensis.

p. 69

84.

.MCCXLII. Imperatores.

[A] ¶ His temporibus, mense marcii ultimo, tonitrua percusserunt
in campanile Sancti Zenonis, ita quod capitellum dimidium
destruxerunt et ruere fecerunt.
[A] ¶ Eodem anno, mense septembrio, dominus E. de Romano,
congregato exercitu Paduano et Vicentino pariter, ex Veronensi
introivit in teritorio Exstensi, destruendo vineas, blavas, usque
sub Zero et Calaone, burgum ultra flumen combussit, turem.
sitam super fossam in teram prostravit et destruxit.

85.

.MCCXLIII. Pontifices.

[A] ¶ Innocentius quartus. sedit annos.
[A] ¶ Hoc, de mense iulii, in mercato civitatis Padue amputatum
fuit caput comitis de Paningo, quia dicebatur civitatem Verone
proditurum esse Logonbardis.

86.

.MCCXLIII. Pontifices.

[A] ¶ Eodem anno, de mense septembris, castrum Sancti Bonifacii
ab Veronensibus captum fuit et destructum.

p. 70

87.

.MCCXLIII. Imperatores.

[A] Hac tempestate, .VIII°. exeunte ianuario, signum magnum
apparuit in teritorio Verone, videlicet multitudo avium tamquam
nubes descendencium. de partibus montanis et convenerunt in teram
Meçanarum, ita quod arbores et vinee cooperte existebant et capiebantur
manibus ab uno quoque volenti capere et plaustra ponderata
conducebantur ad vendendum civitatem Verone de his
avibus.

88.

.MCCXLIIII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc, mense augusti, papa Innocencius habita sedicione
cum imperatore F., relicta maiori Urbe, Ianuam proficiscitur, detrimentum
imperatoris cum Lombardis operando. [A] Eodem
mense obit B. Castri Rupti.

89.

.MCCXLIIII. Pontifices.

[A] Eodem anno, .X. intrante octubrio, combusit palacium Verone
et turris campanarum in nocte.

p. 71

90.

.MCCXLIIII. Imperatores.

[A] ¶ His temporibus, .XIII°. ianuarii, capta est Hostilia a
Mantuanensibus. [B] et destructum est castrum et turres usque
ad solium.

91.

.MCCXLIIII. Imperatores.

[A] ¶ Eodem anno famis valida,, ita quod minale furmenti
valuit .III. lib. et plus, nec reperiebatur et de seme lini construebantur
panes.

92.

.MCCXLIIII. Imperatores.

[A] ¶ Hoc etiam tempore, .VII°. exeunte iullio, obiit Salinguerra
de Ferraria.

p. 72

93.

.MCCXLV. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, .XII. exeunte ianuario, capud Regaste secundo
cecidit iuxta pontem Petre.
[A] ¶ His temporibus, mense iulio, facta est sinodus in civitate
Leoni de prope Renum, in qua sumus pontifex Innocencius
excomunicavit imperatorem Fridericum et eum a dignitate imperiali
privavit et altegravum de Duroc loco ipsius constituit, qui intra
biennium decessit. [B] et alter substitutus eidem quidem comes
de Alimania, qui in bello obiit.

p. 73

94.

.MCCXLV. Pontifices.

[A] ¶ Hoc etiam anno, mense iulio, inventa sunt ossa Alboini
regis Lombardorum in cassa una ligni, in muro scale palacii Iohannis
de Palacio de supra portam, quem eius uxor interficere fecit,
ut in Gestis Lombardorum invenitur.

95.

.MCCXLV. Imperatores.

[A] ¶ Hoc, die octavo intrante ianuario, Bonacursius et Henrigetus
fratres de Monteçambano dederunt castrum Maranni in
virtute comunis Verone et domini E. de Romano et pax facta est
inter homines Marani et comune Verone.

96.

.MCCXLV. Imperatores.

[A] ¶ His temporibus, die veneris secundo intrante iunio, Fridericus
serenissimus imperator Veronam venit et secum duxit
elespantem.
¶ Eodem mense venit Conradus eius filius res Alimannie et
venerunt imperator Constantinopolitanus, dux Marani, dux Carinthie.
¶ Penultimo autem die ipsius mensis venit dux Austrie,
qui superbus venit et humiliatus factus. expave recessit propter
conflictum etiam habitum inter iniquos Teutonicos Austrie et Veronenses.
Curia imperatoris remansit et in Lombardiam perrexit
directo itinere et congregato exercitu, de mense octubri perrexit in
territorio Mediolanensi, destruendo villas et possessiones.

p. 74

97.

.MCCXLV. I mperatores.

[A] ¶ Eodem anno, mense septembrio, dominus E. de Romano
acquisivit castrum Mestrensium et castrum Anuali.

98.

.MCCXLVI. I mperatores.

[A] ¶ Hac tempestate F. augustus Romanum imperium felici
sorte regebat. surexerunt contra eum iniqui prodictores Iacobus
de Morra, Tebaldus Francigena et alii magnates sue curie, quos
ipse tamquam filios tenebat; quorum maior pars capta fuit et variis
tormentis mortem suscepit, videlicet quod quidam fuerunt cecati,
quidam suspensi et alii scoriati et alii combusti et alii per medium
fissi.

p. 75

99.

.MCCXLVII. Pontifices

[A] ¶ Hoc anno, in festibus Nativitatis Domini, surexerunt
in civitate Verone iniqui, qui capti fuerunt, et patibulo positi prodicionem
manifestaverunt, et sic plures ipsorum occasione patibuli
perierunt morte, et alii in carceribus reservantur, et ex ipsis decapitati
fuerunt in platea mercati Verone Bonaventura et Bongarellus
de Scalis, Petrus Gallus et Deodatus fratres de Bençis, Corberarius
de Lendenaria et Ubertus Gantisacus, die lune .XV. aprilis.

p. 76

100.

.MCCXLVII. Pontifices.

[A] ¶ Hoc tempore, mense madio, irruit Podium et Regastam
a scala pergente ad ripam Atesis usque ad domum maledictionis.
¶ Hoc etiam mense castrum domini E. de Romano inceptum
fuit, [B] sive palacium iuxta Athesim a Sancto Rustico.

101.

.MCCXLVII. Pontifices.

[A] ¶ Huius tempore facta fuit prodicio Parme et data fuit
ipsa civitas nunctio summi pontifficis et Logombardis rebellibus
imperatoris F. et tum ipse imperator secundo iulii cum exercitu
suo convenit in obsidione Parme et edifficavit Victoriam civitatem,
[B] et monetam parvam et magnam de Victorinis ibi constituit
fieri, et tandem Parmenses cum Gregorio de Montelongo legato
inde eum expulerunt et Victoria destructa carocium Cremonensem,
cum omnibus aliis rebus expoliaverunt, et multos occiderunt
et ceperunt, et paulo post Cremonenses carrocium Parmensem abstulerunt.
tunc dominus E. de Romano Marchiam Veronensem
regebat.

p. 77

102.

.MCCXLVII. Imperatores.

[A] In ¶ isto anno, de mense februarii, obiit altegravus de
Doroc, qui positus fuerat per summum pontifficem loco imperatoris

p. 78

F. [B] et quidam comes Alimagne ei substitutus, qui in
bello perimitur.

103.

.MCCXLVII. Imperatores.

[A] Hoc etiam mense obierunt Pecorarius de Mercatonovo et
eius uxor, stantes in Montezambano.

104.

.MCCXLVII. Imperatores.

[A] ¶ Huius autem temporibus Iohannes de Scanarola et tres
sui socii, quorum duo erant Tarvisi, unus Mantuanus, capti fuerunt,
qui necem domini E. de Romano tractabant. fuit, quod
dictus Iohannes examinabatur de proditione ipsa, coram domino
Henrico de Egna potestate Verone, videns idem Iohannes quod
non potuebat mortem fugere, cultello devaginato, eum dominum
Henricum potestatem percussit et acriter in capite vulneravit, propter
quam vulnerationem idem Iohannes cessus gladio et extra
civitatem in fossatis per cesas ad lupos et canes deputatus ad comedendum.
vixit idem dominus Henricus paucos dies et obiit
de vulneratione ipsa in carneprivio. fuit vir iste omni probitate
et scientia laudandus, yllari vultu, facundus in sermone, vixit
.XXXI. annis, .IIII°. mensibus, diebus .XV., et sepultus est in maiori
ecclesia Verone, in curte ziminterii, in magna archa rubea, cum
capitello supra.

p. 80

105.

.MCCXLVIIII. Imperatores.

[B] Hoc anno, mense augusto, dominus E. de Romano, regens
Marchiam, obsedit Deionum Este terram marchionis Azonis, et
ipsum Deionum pluribus hedificiis trabucari fecit per milites et
populares de Verona, Padua et Vicencia et eorum districtus, et
dirupto palacio et castro toto, excepta turri, qui ipsum castrum
defendebant, timentes renderunt ipsum dominio ipsius domini E. de
Romano. et in sequenti anno, castra Zerri et Calaoni sibi
acquisivit.

106.

.MCCL. Imperatores.

[B] ¶ Hoc anno, mense decembrio, obiit Fridericus imperator
in Apulia, in civitate Melatii.

107.

.M°CC°LI°. Imperatores.

[B] ¶ Hoc tempore, .VI°. intrante octubrio, dominus E. de
Romano conduxit Conradum filium Friderici imperatoris de Alimania
in Verona ad Sanctum Zenonem et pons factus est ad
vadum Beorarie et Ripam Sachy. postea ivit ultra Mencium ad
coloquium cum Cremonensibus et reversus Veronam. Post
hec, die lune .IIII°. decembris eum securum duxit cum sua curia
ad portum Latexane et ibi transfectavit in regnum Apulie et
infra * * periit veneno, cum patre sepellitur.