ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Η Υπερλεωφόρος Πληροφοριών, Μελλοντικές Υπηρεσίες και οι Εφαρμογές τους

Τη δυνατότητα για την ύπαρξη ενός τέτοιου δικτύου παρέχει φυσικά η τεχνολογία των οπτικών ινών όταν γίνει οικονομικά εφικτό αυτή να αντικαταστήσει τα συνεστραμμένα καλώδια που για πολλά χρόνια τώρα κυριαρχούν στον συνδρομητικό βρόγχο, δηλ. από το κέντρο μεταγωγής του τηλεπικοινωνιακού οργανισμού μέχρι τα σπίτια των συνδρομητών.

Μερικές από αυτές τις τηλευπηρεσίες και εφαρμογές που θα γίνουν πραγματικότητα με τη νέα τεχνολογία περιλαμβάνονται στον ακόλουθο πίνακα:
 

Τηλευπηρεσίες	Εφαρμογές
Βίντεο κατά παραγγελία (Video on Demand)	Ψυχαγωγία
Τηλεσυνδιάσκεψη (Videoconference)	Εκπαίδευση
Εικονοτηλέφωνο (Videophone)	Τηλεεργασία
Τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας (High Definition TV)	Ιατρική Κινητή τηλεφωνία
Τηλεόραση πολύ υψηλής ευκρίνειας (Super High Definition TV)	Οικονομικές και τραπεζικές συναλλαγές
Εικονική πραγματικότητα (VR)	Τηλεαγορές
Πολυμέσα	Τηλεδημοσιεύσεις

Στις ακόλουθες παραγράφους θα περιγράψουμε σύντομα τις δυο πρώτες τηλευπηρεσίες, δηλ. Βίντεο κατά παραγγελία - Video on Demand (VOD) και Τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας (HDTV), καθώς και τις τρεις πρώτες εφαρμογές, δηλ. στην εκπαίδευση, στην εργασία και την ψυχαγωγία.

1. Βίντεο κατά παραγγελία - Video on Demand (VOD)

Η ιδέα του VOD είναι η ύπαρξη μιας ηλεκτρονικής αποθήκης από ταινίες video οι οποίες θα είναι προσβάσιμες μέσω του δικτύου. Οι συνδρομητές θα είναι εφοδιασμένοι με μια συσκευή κλήσης (Video Dial Tone - VDT) η οποία θα τους δίνει τη δυνατότητα να καλούν την αποθήκη, να επιλέγουν το video της αρεσκείας τους και να το παρακολουθούν από την τηλεόρασή τους την ώρα και τη μέρα ακριβώς που εκείνοι επιθυμούν. Θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν από μενού το πρόγραμμα που επιθυμούν, να το σταματούν όποτε θελήσουν και να το γυρίζουν γρήγορα προς τα πίσω και προς τα εμπρός όπως ακριβώς με μια συσκευή βίντεο. Μπορούν επίσης να έχουν πρόσβαση σε υλικό όπως π.χ. οι τελευταίες κινηματογραφικές ταινίες, οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες στα τηλεοπτικά κανάλια. Είναι φανερό ότι αυτή η τηλευπηρεσία έρχεται σε πλήρη ανταγωνισμό με τα καταστήματα ενοικίασης βιντεοκασσετών. Γι' αυτό το λόγο, για να είναι επιτυχημένη μια τέτοια υπηρεσία θα πρέπει το κόστος ενοικίασης μιας βιντεοταινίας να είναι ανάλογο με εκείνο της ενοικίασης της βιντεοκασσέτας, πράγμα αδύνατο με τη συνδρομή που απαιτεί το ISDN αυτή τη στιγμή.

Σχήμα 1. Βίντεο κατά παραγγελία - Video on Demand (VOD)
 

Είναι δυνατή η διάθεση VOD μέσα από τα υπάρχοντα χάλκινα σύρματα χρησιμοποιώντας την τεχνολογία του "Ασύμετρου ψηφιακού συνδρομητικού βρόγχου" ή ADSL (Asymetric Digital Subscriber Loop). Χρησιμοποιώντας προχωρημένες τεχνικές ψηφιακής μετάδοσης, αυτή η τεχνική παρέχει 1.5 Μbit/s από το δίκτυο στον συνδρομητή (ικανό για βίντεο ποιότητας VHS με την τεχνική συμπίεσης MPEG-1), μαζί με μια γραμμή επιστροφής από τον συνδρομητή προς το δίκτυο των 16 kbit/s (για

τη χρήση του VDT). Αυτοί οι ρυθμοί μετάδοσης είναι δυνατοί εάν το μήκος της συνδρομητικής γραμμής είναι μικρότερο των 6 km.

Εναλλακτικά, υψηλότερης ποιότητας VOD καθώς και HDTV, μπορούν να παρέχονται μέσω ομοαξονικού καλωδίου (coaxial cable) ή οπτικής ίνας. Τέτοια υποδομή υπάρχει ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες (μέσω του δικτύου καλωδιακής τηλεόρασης) όπου και το VOD χρησιμοποιείται ήδη σε πειραματικό στάδιο.

2. Τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας - High Definition TV (HDTV)

Η έρευνα πάνω στην HDTV άρχισε στα 1970 στα εργαστήρια του NHK (Ιαπωνικός Οργανισμός Μετάδοσης). Η ιδέα της HDTV είναι η αύξηση της ανάλυσης της εικόνας με σκοπό να δώσει στους τηλεθεατές ένα συναίσθημα ενισχυμένης παρουσίασης στη σκηνή. Η HDTV γενικά χρησιμοποιεί περίπου τις διπλάσιες γραμμές από ότι η συμβατική τηλεόραση και κάπου τέσσερεις φορές το εύρος ζώνης. Το αρχικό ιαπωνικό σύστημα είχε 1125 γραμμές, εύρος ζώνης 20 μεγακύκλων και ένα ασυμπίεστο bit rate 1.2 GBit/s. Το ευρωπαικό σύστημα διπλασιάζει το 625-γραμμών πρότυπο στις 1250, από τις οποίες όμως μόνο οι 1150 είναι ορατές.

Σήματα ασυμπίεστης HDTV μπορούν να μεταδοθούν μέσω ομοαξονικού καλωδίου ή οπτικής ίνας στο σπίτι του συνδρομητή, αλλά μεγάλες προσπάθειες για συμπίεση των σημάτων αυτών στο διαθέσιμο εύρος ζώνης δορυφορικής ή ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης λαμβάνει χώρα. Οι πρώτες προτάσεις για αναλογική μετάδοση εγκαταλήφθηκαν για χάριν της Αμερικανικής λύσης για ψηφιακή μετάδοση. Χρησιμοποιώντας τεχνικές MPEG-2, οι εικόνες της HDTV μπορούν να συμπιεστούν στα 25 Mbit/s και να μεταδοθούν μέσω ραδιοτηλεοπτικών καναλιών των 6-8 μεγακύκλων χρησιμοποιώντας πολύ αποτελεσματικές τεχνικές διαμόρφωσης. Μια παραμόρφωση της εικόνας είναι παρόλ' αυτά ορατή.

Για την ώρα, πάντως, προβλήματα οικονομικής φύσης όπως το υψηλό κόστος των δεκτών τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας καθώς και η απροθυμία των οργανισμών μετάδοσης να επενδύσουν τα τεράστια ποσά που χρειάζονται για τα παρέχουν τα κατάλληλα προγράμματα πρέπει να ξεπεραστούν για να μπορέσουν τελικά αυτές οι συσκευές να αντικαταστήσουν τις καθιερωμένες τηλεοράσεις που έχουμε σπίτια μας.

Ι. Εκπαίδευση

Ο συνδυασμός των δικτύων ευρείας ζώνης μαζί με ισχυρούς σταθμούς εργασίας πολυμέσων μπορούν να αποτελέσουν μιαν επιτυχημένη αλλαγή στον παραδοσιακό τρόπο της εκπαίδευσης.

Τα πανεπιστήμια, για παράδειγμα (τουλάχιστον στην Ευρώπη) διαθέτουν αντίγραφα των διαλέξεων και των διαφόρων εργασιών σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες. Στο άμεσο μέλλον, όλα αυτά μπορούν να συνδεθούν μέσω ενός τοπικού δικτύου (LAN - Local Area Network). Θα μπορεί επίσης να υπάρχει μια πύλη (gateway) για σύνδεση σε ένα μητροπολιτικό δίκτυο (WAN - Wide Area Network) που να επιτρέπει απομεμακρυσμένη πρόσβαση σε διαλέξεις και σχετικό αποθηκευμένο εκπαιδευτικό υλικό από τους ενδιαφερόμενους.

Οι διαλέξεις θα μπορούν να συμπληρώνονται μέσω πρόσβασης σε εκπαιδευτικό υλικό πολυμέσων αποθηκευμένο σε βάσεις δεδομένων. Θα μπορούν επίσης να μεταφέρονται μέσω του δικτύου στον προσωπικό Η/Υ και να αποθηκεύονται στο σκληρό δίσκο του ενδιαφερόμενου χρήστη για επανάληψη αργότερα. Οι βιβλιοθήκες θα μπορούν ακόμα να διαθέτουν βιβλία και περιοδικά σε ηλεκτρονική μορφή. Το όλο και χαμηλότερο κόστος των τερματικών συσκευών και του εύρους ζώνης σημαίνει ότι τέτοια συστήματα θα μπορούν να είναι διαθέσιμα στο άμεσο μέλλον σε λογικό κόστος.

Σχήμα 2. Εφαρμογή των δικτύων ευρείας ζώνης στην εκπαίδευση.

Με αυτόν τον τρόπο, οι φοιτητές δεν θα χρειάζεται να μετακινούνται στα αμφιθέατρα των σχολών τους παρά θα μπορούν να εκφορτώνουν τις διαλέξεις και τις εργασίες στον προσωπικό τους Η/Υ και να στέλνουν τις εργασίες τους πάλι μέσω του δικτύου. Με την ευρεία διάδοση του παγκόσμιου δικτύου Internet δίνεται η δυνατότητα σε σπουδαστές και προσωπικό να έχουν πρόσβαση σε διαλέξεις, συσκέψεις κλπ. που λαμβάνουν χώρα στα πανεπιστήμια σε κάθε μέρος του κόσμου.

ΙΙ. Τηλεεργασία

Μια άλλη πιθανή εφαρμογή αυτών των δικτύων του μέλλοντος είναι στην εργασία από απόσταση ή τηλεεργασία. Οι υπάλληλοι θα μπορούν να εργάζονται από το σπίτι ή από το αυτοκίνητό τους ενώ την ίδια στιγμή να έχουν πρόσβαση σε διευκολύνσεις υπολογιστικές, επεξεργασίας κειμένου, γραμματέως, ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άλλες. Αυτό θα μπορούσε να ελαφρύνει την πίεση στο γραφείο καθώς και να δώσει στον υπάλληλο ένα πιο ευχάριστο περιβάλλον για να εργαστεί. Βέβαια, εμφανίζονται άλλα προβλήματα όπως η απομόνωση από τους φίλους-συνεργάτες στο γραφείο και διακοπές του χρόνου εργασίας από την οικογένεια του υπαλλήλου.

Σχήμα 3. Εφαρμογή των δικτύων ευρείας ζώνης στην εργασία.

ΙΙΙ. Ψυχαγωγία

Μέχρι σήμερα, οι περισσσότεροι άνθρωποι λαμβάνουν τηλευπηρεσίες ψυχαγωγίας στα σπίτια τους μέσω ξεχωριστών ραδιοκαναλιών και καλωδιακών καναλιών. Με την εισαγωγή του ISDN και για να μπορέσει αυτό να επιβιώσει οικονομικά, πιστεύεται ότι νέες ψυχαγωγικές τηλευπηρεσίες θα αποτελέσουν το κύριο μέσο οικονομικής ανάπτυξης του. Μεταξύ αυτών των τηλευπηρεσιών θα μπορούσαν να είναι: (i) πολύ περισσότερα τηλεοπτικά κανάλια που να επικεντρώνονται σε μια ιδιαίτερη ομάδα ενδιαφέροντος ή χόμπυ (όπως π.χ. αυτοκίνητα, συλλογή γραμματοσήμων, κηπουρική, κλπ.), (ii) υψηλότερης ευκρίνειας video όπως στη HDTV ή SHDTV, (iii) τρισδιάστατη εικονική πραγματικότητα κ.ά.

Έχοντας ξεχωριστά δίκτυα για καθεμία από αυτές τις υπηρεσίες επιτρέπει στους διάφορους κατασκευαστές να παρέχουν οικονομικές λύσεις στην κάθε συσκευή ξεχωριστά (π.χ. στην τηλεόραση, στο τηλέφωνο κλπ.) Με την υιοθέτηση ενός μόνο δικτύου ολοκληρωμένων υπηρεσιών, όπως το ISDN ή αργότερα το B-ISDN, δίνεται η δυνατότητα στους κατασκευαστές για οικονομικές λύσεις κλίμακας (economies of

scale). Μια μόνο συσκευή θα μπορεί να εκτελεί όλων των ειδών τις υπηρεσίες που ο χρήστης της επιθυμεί. Έτσι, μια μόνο συσκευή (της οποίας η ακριβής μορφή δεν έχει καθοριστεί ακόμη) θα είναι υπεύθυνη να μας παρέχει τηλεοπτικά προγράμματα όπως η τηλεόραση, θα μας επιτρέπει να επικοινωνούμε με τους άλλους, όπως το τηλέφωνο, να εκτελούμε όλες εκείνες τις εργασίες που σήμερα γίνονται με τη βοήθεια του Η/Υ, όπως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κλπ. Σε αυτήν την περίπτωση, αντί να έχουμε να αγοράζουμε για κάθε μια καινούργια υπηρεσία μια καινούργια συσκευή, θα μπορούμε να έχουμε μια μόνο συσκευή και να την επεκτείνουμε ανάλογα με τις υπηρεσίες που επιθυμούμε να έχουμε. Για τη μορφή αυτής της "συσκευής ολοκληρωμένων υπηρεσιών" υπάρχουν μέχρι τώρα δυο σχολές: αυτή των κατασκευαστών Η/Υ που υποστηρίζει ότι ένας Η/Υ πολυμέσων πληρεί όλες αυτές τις προυποθέσεις και η άλλη των κατασκευαστών συσκευών τηλεόρασης που πιστεύει ότι ήρθε η εποχή για μια νέα συσκευή τηλεόρασης που να χρησιμοποιείται και για άλλου είδους υπηρεσίες αντί μόνο για μετάδοση τηλεοπτικών προγραμμάτων. Το ποια σχολή θα επικρατήσει θα το δείξει το άμεσο μέλλον καθώς και οι προτιμήσεις των καταναλωτών οι οποίοι έχουν και την τελική επιλογή.

Σχήμα 4. Μήπως ήρθε η εποχή για τη συγχώνευση των διαφόρων τηλεπικοινωνιακών δικτύων σε ένα;
 

Τεχνολογικές προβλέψεις

Οι πιο σημαντικές από τις συστάσεις αυτού του τηλεπικοινωνιακού καταλόγου είναι: