We want to know what you think of this article

An Dakulang Taya

Kun Kita Mapabaya

Kan Abril 21, 2001, binareta ni Juan Escandor kan PDI-Naga City News Service na sinabi ni Police Director Miguel Coronel kan National Drug Enforcement Coordinating Council na an bilang kan mga paragamit kan pinagbabawal na drogang shabu sa buong Pilipinas minaabot na sa 1.7 milyon (taon 2000). 1.2 million kaini mga kabataan

An minasunod na mga datos hale pa man giraray kay Coronel:

1.              20,000 na kasong manungod sa droga ang nakasampa sa korte,

2.              70% kan “heinous crimes” may imbuweltong droga,

3.              5,000 na adik ang nasa laog kan iba-ibang rehabilitation centers,

4.              30-40 pang adik ang nilalaog kada aldaw,

5.              1% lang kan 36,739 na nagkakadarakop na suspects sa mga  kaso sa droga ang nakukulong,

Sa ngonyan, tinataya kan Dangerous Drugs Board na minaabot na sa 8.5 milyon ang naggagamit ning droga sa buong Pilipinas.  Kung kukuanon ang proporsyon kaini sa 75 milyones tang populasyon ngonyan, masasabi tang saro sa kada 12 na Pilipino ang minagamit ning droga.  Kaibahan ang Kabikulan sa stadistikang iyan.

An mga numerong stadistika na ini nagka-igwang lalawgon kaidto ki Angel alquiza. Kan nakaaging bulan, ibinareta sa “Imbestigador” na sarong 14 anyos na daragita ang nag-mundag ning aki matapos padagos na lugosan kan sadiri niyang ama, na soboot adik, magpoon kan siya 12 anyos pa sana.  Dagdag pa digdi, minasaker ang pamilya Adove kan sadiring tawo man sana ninda na tinutubodan na lulong man sa droga..  Lalong makangirhat ang alegasyon na ipinagadan si Alona Bacolod kan sadiri niya man sanang agom na adik na si Ruben Ecleo, Jr. ta gusto niya ining magpa-rehab.  Aram ta gabos ang pag-masaker pang nangyari sa apat na miyembro kan pamilya Bacolod kan Hunyo 19, 2002 sa Cebu kasabay kan baradilan sa Dinagat, Surigao na nag-resulta sa pagkagadan ning 16 na suportadores ni Ecleo asin 1 pulis.

Nagiging parte kan satuyang katotohanan ang mga bagay-bagay sa oras na tinawan ta ining atensyon.  Bago ta mabaretaan ang mga bagay na ini, dae ta hinohona na posibleng maguibo ini kan sarong tawo.  Kampante kitang nagtutubod na ang problema kan droga dae makakaabot sa satuyang natad, na dae mangyayari ang mga makangirhat na bagay na ini sa satuya o sa satuyang ka-pamilya.

Pero an totoo, nagpopoon nang mangyari sa satong komunidad ang gabos na ini.

Sa pirang minutong malipas habang binabasa nindo ang artikulong ini, minaabot sa 20-40 gramo ning shabu ang mababakal sa siyudad ning Naga pa sana. Dae diyan kabilang ang drogang kukunsumohon kan mga adik sa mga kataraed na banwaan.  Kasabay kaiyan, nagkapirang mga kaakian ang malilipasan ning gutom ta nagamit na kan saindang mga magurang ang kuwartang pangsaod sa pagbakal ning droga, dakol na mga pagsuru-sadiri ang mahahabon, nagkapirang bayolenteng iriwal ang mangyayari na minaimbuwelto ning mga tawong bangag sa droga. Kadakol na kabataan asin gurang ang mayo sa eskuwelahan o trabaho ning huli ta naghihigop sinda ning aso hale sa natutunaw na kristal sa nakatuping aluminum foil, gamit ang “tooter” o “water pipe”.

Sarong aki ang napaso ang mga muro ta pinapakapotan saiya kan ama ang “burner” na ginagamit sa pag-batak ning shabu. Dakol na mga kaakian pa ang makakamate ning pisikal asin sekswal na pang-aabuso hale sa mga adik, sadiring tawo man ninda o bako.

Alagad sasabihon kan kadaklan na saro lang ining hona-hona, sarong “urban legend”. Mayo ining katotohanan.  Dae ini totoong nagyayari.  Hanggang dae nababareta sa diyaryo, sa telebisyon o sa radyo ang mga ini, kampante kitang nagtutubod na harayo asin ligtas kita sa mga kademonyohan asin krimen na dara kan droga.  Hanggang dae nagiging parte kan stadistika ang satuyang mga ka-pamilya asin sadiring tawo, balubagi lang ang gabos na ini.  Hanggang dae nagiging biktima ang sarong kabisto ta, bareta lang ang mga iyan; mga mayong buhay na letra na naka-imprenta sa papel.

Bako ta yan na problema kaya dae ta kaipuhan maghanap ning solusyon.

Siring man kaiyan ang pagpapabayang ginibo kan mga kamagurangan sa Antelope Valley, an may pinakadakol na insidente ning biyolensiya sa kaakian sa buong California.  Sa padagos na pagdakol kan insidente ning krimen na minabiktima kan saindang mga kaakian, napabareta na may maraot na espiritu sa lugar na idto.  Huri na kan magsagatak sa lalawgon ninda ang makangurungirhat na katotohanan.  Droga an maraot na espiritung minagadan asin minakulog sa saindang mga aki.

“On December 2, 1991, 30-year-old Ricky Lee Earp was convicted of raping and murdering a 17-month old child he was baby-sitting…Robert Patalsky, 23, a carpet cleaner, was charged with raping, sodomizing and then killing his girlfriend’s 13-month old daughter, Brianna Lee Schmidt… In several other child deaths and in dozens of child-abuse cases, at least one parent or guardian was on meth (shabu) at the time of the attack.”(A Demon Stalks The Land, Reader’s Digest – September 1994)

Yaon na sa satuyang siyudad an mga sintomas.  Dae ta na ini madedeharan. 

Duwa sana an satong pagpipilian.   Kung dae ta man magigibohan ning paagi ta nganing maipabolong sa rehabilitation centers an mga adik sa satuyang palibot, seguradohon ta na harayo sainda ang satong mga kaakian.  Sa oras na makadangog ang utak kan sarong bangag nin dawa anong sulsol, totoo man o imahinasyon niya lang, mayong dudang gigibohon niya iyan.  Gaano man ka-abnormal.  Gaano man ka-hayop.

Igwa pa man ning ika-tolong pagpipilian.  Magtubod kita na sa ibang tawo asin ibang lugar lang posibleng mangyari ini tanganing mayo kitang responsabilidad na maghero.  Ini an pinakamadali alagad pinaka-mahal na alternatibo.

Nakataya diyan an satong mga kaakian.