GRAMATIKO
=========
1) Artikolo nedifinita ne ekzistas; ekzistas nur artikolo
difinita (la), egala por cxiuj seksoj, kazoj kaj nombroj.
2) La substantivoj havas la finigxon 'o'. Por la formado de la
multenombro oni aldonas la finigxon 'j'. Kazoj ekzistas nur
du: nominativo kaj akuzativo; la lasta estas ricevata el la
nominativo per la aldono de la finigxo 'n'. La ceteraj kazoj
estas esprimataj per helpo de prepozicioj (la genitivo per
"de", la dativo per "al", la ablativo per "per" aux aliaj
prepozicioj laux la senco).
3) La adjektivo finigxas per 'a'. Kazoj kaj nombroj kiel cxe la
substantivo. La komparativo estas farata per la vorto "pli",
la superlativo per "plej"; cxe la komparativo oni uzas la
konjunkcion "ol".
4) La numeraloj fundamentaj (ne estas deklinaciataj) estas:
unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naux, dek, cent,
mil. La dekoj kaj centoj estas formataj per simpla kunigo
de la numeraloj. Por la signado de numeraloj ordaj oni
aldonas la finigxon de la adjektivoj; por la multoblaj - la
sufikson "obl", por la nombronaj - "on", por la kolektivaj -
"op", por la disdividaj - la vorton "po". Krom tio povas esti
uzataj numeraloj substantivaj kaj adverbaj.
5) Pronomoj personaj: mi, vi, li, sxi, gxi (pri objekto aux
besto), si, ni, vi, ili, oni; la pronomoj posedaj estas
formataj per la aldono de la finigxo adjektiva. La deklinacio
estas kiel cxe la substantivoj.
6) La verbo ne estas sxangxata laux personoj nek nombroj. Formoj
de la verbo: la tempo estanta akceptas la finigxon '-as'; la
tempo estinta '-is'; la tempo estonta '-os'; la modo kondicxa
'-us'; la modo ordona '-u'; la modo sendifina '-i'. Participoj
(kun senco adjektiva aux adverba): aktiva estanta '-ant';
aktiva estinta '-int'; aktiva estonta '-ont'; pasiva estanta
'-at'; pasiva estinta '-it'; pasiva estonta '-ot'. Cxiuj formoj
de la pasivo estas formataj per helpo de responda formo de la
verbo "esti" kaj participo pasiva de la bezonata verbo; la
prepozicio cxe la pasivo estas "de".
7) La adverboj finigxas per 'e'; gradoj de komparado kiel cxe la
adjektivoj.
8) Cxiuj prepozicioj per si mem postulas la nominativon.
9) Cxiu vorto estas legata, kiel gxi estas skribita.
10) La akcento estas cxiam sur la antauxlasta silabo.
11) Vortoj kunmetitaj estas formataj per simpla kunigo de la
vortoj (la cxefa vorto staras en la fino); la gramatikaj
finigxoj estas rigardataj ankaux kiel memstaraj vortoj.
12) Cxe alia nea vorto la vorto "ne" estas forlasata.
13) Por montri direkton, la vortoj ricevas la finigxon de la
akuzativo.
14) Cxiu prepozicio havas difinitan kaj konstantan signifon; sed
se ni devas uzi ian prepozicion kaj la rekta senco ne montras
al ni, kian nome prepozicion ni devas preni, tiam ni uzas la
prepozicion "je", kiu memstaran signifon ne havas. Anstataux
la prepozicio "je", oni povas uzi la akuzativon sen prepozicio.
15) La tiel nomataj vortoj fremdaj, t.e. tiuj, kiujn la plimulto
de lingvoj prenis el unu fonto, estas uzataj en la lingvo
Esperanto sen sxangxo, ricevante nur la ortografion de tiu
cxi lingvo; sed cxe diversaj vortoj de unu radiko estas pli
bone uzi sensxangxe nur la vorton fundamentan kaj la ceterajn
formi el tiu lasta laux la reguloj de la lingvo Esperanto.
16) La fina vokalo de la substantivo kaj de la artikolo povas
esti forlasata kaj anstatauxata de apostrofo.