Bài thơ mở đầu của nữ sĩ Lê Bạch Lựu lấy tên Hoa Nở Vườn Lê mà cũng là nhan đề của thi tập thứ năm do tác giả ấn hành (2002) của nhà thơ hiện cư ngụ tại Montréal (Québec, Gia Nã Đại) từ 1983 (được gia đình con bão lãnh) và từ dạo ấy, theo Vài nét về tác giả : Lê Bạch Lựu làm thơ, viết văn, hợp tác với các báo chí, các hội đoàn cổ võ sứ mạng phục vụ cộng đồng và phát huy nền văn hóa và lịch sử của Việt Nam tại hải ngoại... Đọc thi bản HNVL, ta có cảm tưởng thi tập HNVL là cuộc hành trình tư tưởng (không bao giờ chấm dứt) tiếp theo những sáng tạo bằng thơ cùng một tác giả đã xuất bản : Đời Sống Tha Hương (Montréal, 1989), Hương Quê (Montréal, 1990), Hồn Non Nước (Montréal, 1994) và Hương Lan Vườn Ngọc (Montréal, 1998). Phải chăng nhà thơ của chúng ta (mặc dầu lưu lạc nơi đất khách, mặc dầu chỉ ghi lại trên giấy nỗi lòng của mình trước phong cảnh và đại sự nước người), bao giờ cũng vẫn hướng về cố hương trong linh hồn và lý tưởng ? Trong lai cảo nữ sĩ gửi đến cho tôi, có một ảnh đẹp tác giả đứng trong vườn, trước cây lê đầy hoa trắng nở, với dáng điệu thanh cao, đài các, tuy mỉm cười nhưng buồn dịu như vương vấn tâm tình và nhung nhớ của một quá khứ buồn đau :

Thật vậy ! Tác giả "Hoa Nở Vườn Lê" vì sinh trưởng bến Châu Giang (Hà Nam, Phủ Lý, Bắc Việt), cho nên mỗi lần nhớ lại thời tươi trẻ, người không do dự làm sống lại nơi chôn nhau cắt rốn qua hoài niệm và lời thi ca tríu mến, trong sáng như nắng hè, thơm ngát như hoa mùa chớm nở. Tôi không biết Hà Nam có phải là nơi ỏõgạo trắng nước trongõõ hay không, tôi không biết người con gái Châu Giang có phải là gái đẹp lẳng lơ đa tình như người con gái Bắc Ninh hay không, nhưng khi đọc mấy dòng thơ sau trích bài "Quê Tôi", tôi mường tượng hình ảnh làng xóm ven bờ sông xanh hay đồng ruộng man mác trong ký ức một kẻ lưu vong đã từ lâu :

Và lẽ dĩ nhiên : "Với bao cảnh đẹp mông mênh, Có con dê chạy, vòng quanh tỉnh thành, Hàng cây táo, ổi ngon lành, Là nơi gái lịch trai thanh hẹn hò". Khung cảnh thiên đường này không còn nữa bắt đầu từ năm 1954 là năm tác giả phải di cư vào miền Nam, và nước VNCH đã trở thành đất nước thanh bình của nữ sĩ. Nhưng đau lắm thay ! Mảnh đất tự do còn lại cũng phải chịu nhiều nông nỗi gian truân và dân chúng phần đông phải trở thành những kẻ trầm luân của Đại-dương :

Than ôi ! "Kỷ niệm xưa thật mơ màng, Tha hương đầu bạc lòng càng luyến thương" (Kỷ Niệm Xưa), từ "Mơ Về Quê Cũ" ("Đêm qua mơ thấy quê ta, Con tàu đưa tới nhà ga Nam Hòa"), nhà thơ quyết định trở về "Thăm Cố Hương" (Châu Giang) năm 1999, trở lại làng xưa phố cũ (một cách chính thức, trong khuôn khổ chính sách "Đổi Mới" và Kinh Tế Thị Trường của Hà Nội), thì nỗi buồn và thất vọng (trái với hình ảnh trong mộng xuân) lại càng sâu đậm hơn :

Làm sao quên được thủ đô đầy ánh sáng : "Sài Gòn Hòn Ngọc Viễn Đông, Có nhà Hát Lớn trước dòng Thủ Thiêm" ; làm sao quên được : "Đền thờ Thánh Mẫu ở liền, Bên dòng sông chảy qua miền Hậu Giang" mà cứ mỗi năm trong Đêm Giáng Sinh, dân chúng (bất cứ trai gái hay già trẻ) ai ai cũng có mặt ngoài đường, tấp nập đồng tiến về "Thánh Đường Đức Bà" đặng nguyện cầu cho đất nước tự do... Thật đúng như ông Nguyễn Hòa Lợi đã viết trong Đặc San Xuân Canh Thìn 2000 của Hội Tuổi Vàng Rồng Vàng ở Montréal : "... Sài Gòn là quê hương chung của chúng ta, vì đều được đồng hóa, được sống an lành, hạnh phúc, cho đến tháng 4-1975, kẻ trước người sau, lần lượt lên máy bay, tàu sắt, rồi tàu cây, tàu đánh cá, đi chui hay đi bán chánh thức, đã đau lòng gạt nước mắt, phú cho định mệnh, liều mạng ra đi tới nơi vô định, với bão táp, đói khát, hải tặc đày đọa thân xác. Sài Gòn là quê hương thứ hai của người lục tỉnh miền Nam, của người Trung, người Bắc, của người Việt Nam. Dù xa lìa Sài Gòn đã bao nhiêu năm rồi, người Việt chúng ta vẫn luôn luôn thương nhớ Sài Gòn, nhớ những người thân còn ở lại, nhớ cảnh vật, nhà cửa, đường phố mà thường ngày mình đã đi qua và thuộc lòng nơi sanh sống... (Sài Gòn Hoài Cảm, tr. 20-37, Đặc San HTVRV).

Cùng trong một ý niệm : làm sao quên được ỏõCố Đô Huếõõ với ỏõSông Hương nước chảy lững lờ, Bên bờ thiếu nữ đứng chờ trăng lênõõ hay : "Chùa Thọ Lộc, chợ Đông Ba, Tiếng chuông Thiên Mụ canh gà Thọ Xương", hoặc thành phố rất mộng mơ :

Làm sao quên được : "Nha Trang cát trắng dừa xanh, Nhớ về quê mẹ đầy tình mến thương, Sóng reo dạo khúc Nghê Thường, Bên hòn Phu Vọng tiêu tương đợi chờ" (Nha Trang). Thơ Lê Bạch Lựu là một tán dương ca "Hồn Non Nước" (tương tự nhan đề một tác phẩm xb năm 1994), nước Việt Nam muôn thuở, nước : "Việt Nam, hơn bốn ngàn năm, Hiến Văn sáng rực giang san Việt Hùng" :

Hồn thiêng non nước đâu đây

Để họa "Thơ Là Gì ?" của Song Hường, tác giả "Hoa Nở Vườn Lê" cho ta biết ... THƠ :

Là khúc trường ca cuộc đổi đời

Họa : Thơ Là Gì ?

Thật đúng như bà DE STAEL (1766-1817) đã viết (và tôi đã nhiều lần trích đăng dịch khi nói về thơ phái nữ :Thơ phải là phản ảnh, bằng cách ứng dụng những màu sắc, âm thanh và tiết điệu, của tất cả những vẻ đẹp trên thế gian, thơ Lê Bạch Lựu là một vườn hoa, Hoa Nở Vườn Lê và như tác giả đã viết (Lời Nói Đầu cho thi tập "Hồn Non Nước", 1994) : "Vườn thơ của tôi đã mở, xin bạn đọc tự do bước vào. Gặp hoa, xin người thưởng thức; nếu lỡ chân giẫm phải gai, xin niệm tình tha thứ; chỉ xin người hiểu cho rằng, những lời tôi muốn nói ra, tôi đã diễn tả với tất cả chân thành, và lòng trân trọng"...

Chân thành và trân trọng : phải chăng là hai đức tính của tác giả thi phẩm rất quyến luyến này, lúc nào cũng chỉ biết "Sớm tối chăm lo cây với cảnh, Chiều nhìn trăng gió vịnh thơ chơi" để hòa nhịp trái tim với tình đất nước, gia đình, bạn hữu :

và chính ngay tại nơi người trú ngụ, trong lúc đi thăm viếng nhà thờ Saint Joseph, thấy hoa đủ màu sắc, hương thơm ngát tỏa trên giàn : Thược-dược, Tử-la-lan (Pensée), Cúc, Hướng-dương, Đại-đóa (Cúc đại-đóa), Phong-lan, Quỳnh trắng đỏ... tâm hồn bình tĩnh, an dật, trong chốc lát nhà thơ Lê Bạch Lựu có cảm tưởng như hai chàng Lưu Nguyễn lạc núi Thiên-thai, trong một giấc mơ Nghê Thường :

Một khi tỉnh mộng, nhà thơ lại bùi ngùi tưởng nhớ miền Đông Nam Á xa xôi, nơi người đã gửi gắm nỗi lòng những kẻ ra đi, có lẽ không bao giờ trở lại :

Với "Hoa Nở Vườn Lê" (như Minh Châu Thái Hạc Oanh với Quê Hương Là Tình, 1991), nữ sĩ Lê Bạch Lựu đã đạt được mục đích bất vụ lợi của mình là phục vụ quê hương đau khổ bằng những lời thơ rung động quả tim, xúc cảm tự đáy lòng của tất cả đồng bào xa xứ, như thì thầm, như nhắn nhủ :

Hồn thiêng sông núi đâu đây