Test
ΚΥΘΗΡΑ
Εκεί
που
συναντιούνται
3 ελληνικά
πελάγη, to Ιόνιο, to
Κρητικό και το
Αιγαίο, έριξε ο
Κρόνος τα
γεννητικά
όργανα του
Ουρανού... Και
άφρισε το
τρίστρατο. Και αργά,
νωχελικά
αναδύθηκε απ'
τους αφρούς η
ομηρική Ζάθεα (=πανάγια),
η ουρανιά θεά
Αφροδίτη. Απ' το
ρήμα "κεύθω" που
αναφέρεται στη
θεά και που
σημαίνει "κρύπτω
ιόν έρωια σιην
κοιλία' προήλθε
η ονομασία
Κύθηρα. (Το
"Τσιρίγο"
είναι λατινική
παραφθορά του
"Κύθηρα").
Στο
σημείο που
έπεσαν τα
αποκομμένα
μέλη του Ουρανού
και γεννήθηκε
η Αφροδίτη
υπάρχουν 2
μικρές νησίδες
που ως σήμερα
καλούνται Κοφνίδια.
Η προγονική
παράδοση
σημειώνει μ'
αυτό τον τρόπο την
ανάδυση των
Κυθήρων από
την θάλασσα
που η παλαιοντολογία
επιβεβαίωσε με
τα ευρήματα σε
πολλές
περιοχές
των
Κυθήρων.
Πανάρχαιο ιερό
της Αφροδίτης
με ξόανο
αναφέρει στο
νησί ο
Παυσανίας,
ερείπια του οποίου
πιθανόν να
χρησιμοποιήθηκαν
στο ναό των Αγ.
Αναργύρων σε
μικρή απόσταση
απ' την
Παληόπολη και
σε περίοπτο
λοφίσκο με θέα
στον κόλπο
γέννησης της...
Και είναι
αξιοθαύμαστο
το πως η
λατρεία της Πανάγιας
Κυθέρειας
Αφροδίτης απ'
τους
πανάρχαιους
καιρούς της
θεογονίας
μετουσιώθηκε
στους
βυζαντινούς χρόνους
και
συνεχίστηκε
στην λατρεία
της Παναγίας
κυρίαρχης σε
όλο το νησί, με
πρώτιστο
λατρευτικό
κέντρο την
Παναγία
Μυρτιδιώτισσα,
με τοπωνύμια
και ναούς
αφιερωμένους
στη χάρη της
και με
συμβολικό το
ιερό της Αγίας
Μόνης (η μόνη
Αγία = Παναγία)
που δεσπόζει
στη δυτική
γνάθο του
νησιού όπου η
Παληόπολη, το
Παληόκαστρο, ο
Άγιος Γεώργιος
στο βουνό, ο
Αυλαίμονας με
το λουτρό της
Αφροδίτης και
το σημείο όπου
υπήρχε το
αρχαίο ιερό
της Αφροδίτης...
Η παράδοση,
θέλει τα Κύθηρα
ως πρώτο
ερωτικό
καταφύγιο του Πάρι
και της Ωραίας
Ελένης που
κρύφτηκαν εδώ
για να
ζητήσουν την
εύνοια της θεάς
και να τους
χαρίσει ούριο
άνεμο στο
ταξίδι για την
Τροία...
Ανάμεσα στα
επτα
αρχαιότερα
τοπωνύμια της
Ελλάδος είναι
και αυτό των
Κυθήρων αφού
περιέχεται στην
επιγραφή
αιγυπτιακού
αγάλματος που
χρονολογήθηκε
στα 1400 π.Χ. Παρά
την πληθώρα
των
επιφανειακών ευρημάτων
και ενδείξεων,
η αρχαιολογική
σκαπάνη έδειξε
μόνο πολύ
πρόσφατα
ζωηρότερο
ενδιαφέρον για
το νησί. Βέβαιο
είναι ότι τα
Κύθηρα
κατοικούνται
σε όλη τη διάρκεια
της μινωικής και
της μυκηναϊκής
εποχής (300-1100 π.Χ.)
και οι
Κρητικές και
Πελοποννησιακές
επιδράσεις
φαίνεται να
παντρεύονται
με διαδοχικά
κύματα σε όλο
το φάσμα της
ιστορίας τους.
Η επαφή με τους
Φοίνικες που
έφτασαν στα
παράλια των
Κυθήρων τον 8ο ή 9ο
π.Χ. αιώνα για
την αλίευση
της πορφύρας
έδωσε στο νησί
την πρόσθετη
ονομασία Πορφυρούσα
ή Πορφυρίς.
Στον Όμηρο
συναντάμε τους
Κυθήριους
ήρωες Αμφιδάμαντα
και
Λυκόφρονα. Στους
μετέπειτα
ιστορικούς και
κλασσικούς
χρόνους το
νησί γίνεται
συχνά
αντικείμενο
διαμάχης ανάμεσα
στην Αθήνα και
τη Σπάρτη λόγω
φυσικά της στρατηγικής
του σημασίας
καθώς ελέγχει
τα θαλάσσια
περάσματα από
και προς την
Ανατολή.
Αν και η ιστορική
έρευνα για
τους ρωμαϊκούς
και τους πρώτους
βυζαντινούς
χρόνους είναι
σχεδόν απούσα,
σποραδικές
πηγές και
ευρήματα
μαρτυρούν την
ύπαρξη κοινωνίας
στο νησί.
Παλαιοχριστιανικά
ψηφιδωτά και
τοιχογραφίες
(6ος αιώνας) στον
Άγιο Ιωάννη
του Ποταμού,
τον Άγιο
Γεώργιο του
Παληόκαστρου
και η άθληση
του Οσίου
Θεοδώρου
βεβαιώνουν την
παρουσία
κατοίκων και
περιορισμένη
-έστω-
δραστηριότητα
από τον 6ο έως τον
10ο αιώνα. Η
έξαρση της
πειρατείας
προφανώς δημιούργησε
διαδοχικές
συνθήκες
ερήμωσης σ1
αυτά τα
ανεξερεύνητα
χρόνια.
Σταθμός
θεωρείται η
άφιξη του Οσίου
Θεοδώρου στο
νησί που
εμφανίζει νέα
άνθηση και θα
πορευτεί στους
επερχόμενους
αιώνες μέσα
από τα
βυζαντινά, τα
ενετικά και τα
βρετανικά
μονοπάτια και
σε παράλληλο
βίο με τα Επτάνησα
ως την ένωση
τους με την Ελλάδα
του 1864. (Τα Κύθηρα
είναι το 7ο νησί
των Επτανήσων).
Η
Ενετοκρατία
και αργότερα η
Αγγλοκρατία αν
και καθεστώτα
κατοχής είχαν
τις θετικές
επιδράσεις τους
στη
φυσιογνωμία
των Κυθήρων. Η
θρησκευτική ελευθερία,
τα πολλά ενετικά
δημόσια έργα, η
παιδεία με
ταυτόχρονη την
απουσία του
οθωμανικού
ζυγού
διαμόρφωσαν
τον καλλιεργημένο
και ελεύθερο
χαρακτήρα που
κάνει του Κυθήρειους
να ξεχωρίζουν.
Το αβίαστο
θρησκευτικό αίσθημα
αποτυπώθηκε
στις
περισσότερες
από 350 εκκλησίες
και μονές του
νησιού πολλές
των οποίων
βυζαντινά
αριστουργήματα
και που
οδήγησαν την
Ακαδημία
Αθηνών σε ειδική
έκδοση που
περιλαμβάνει
τις μελέτες
των 36 σημαντικότερων.
Ωστόσο
οι πειρατικές
επιδρομές και
η ένδεια αποτελούν
τις μόνιμες
πηγές
πληθυσμιακής
αιμορραγίας
του νησιού.
Η
συντριπτική
πλειοψηφία των
Κυθήρειων
είναι σήμερα
στη διασπορά
(άνω των 200.000)
συνδράμουν
όμως απ' όπου κι
αν βρίσκονται
σημαντικά στον
τόπο τους.
Το
βόρειο τμήμα
του νησιού
έχει έντονους
Πελοποννησιακούς
χαρακτήρες και
πληθυσμούς.
Στα νότια
είναι ισχυρή η
Κρητική
επίδραση.
Η
αρχιτεκτονική
των Κυθηραϊκών
οικιών είναι
ένα αριστουργηματικό
κράμα των
πολλαπλών
πολιτιστικών
επιδράσεων
διαμορφωμένων
σ' ένα
ιδιαίτερο πρότυπο
που ευτυχώς
τηρείται με
ευλάβεια και
στις σύγχρονες
οικοδομές
-πλην ελ#945;χίστων
βάρβαρων
εξαιρέσεων.
Ενός ή δύο
ορόφων λιτές
οικοδομές με
φρουριακα
στοιχεία,
καμινάδες, λουλουδιέρες,
εξώστες με
φουρούσια,
θόλους, τόξα, ανοίγματα
πλαισιωμένα
από πωρόλιθο
και χρώματα λευκά,
μπλε, ώχρα και
ροζ του
αιματίτη είναι
ελάχιστα μόνο
απ' τα
γνωρίσματα της
Κυθηραϊκής
οικίας.
Συχνές
και σύντομες
ομίχλες που
φέρουν το
όνομα "προβέντζα"
συντηρούν την
ιδιαίτερη
χαμηλή βλάστηση
και τα
αρωματικά
βότανα που
μαγεύουν τις
αισθήσεις. Το
θυμάρι που
καλύπτει όλο
το νησί ευθύνεται
για το
περίφημο μέλι
των Κυθήρων.
Σήμα κατατεθέν
του νησιού
έχει γίνει η
σεμπρεβίβα
(=αιωνία ζωή), το κίτρινο
λουλούδι που
δεν μαραίνεται
ποτέ. Ευωδιαστή
ρίγανη, δυνατό
φασκόμηλο,
χόρτα του
βουνού και της
θάλασσας,
θεραπευτικά
βότανα, κάπαρη,
ελαιώνες και αμπελάκια,
κεράσια στα
Βιαράδικα, τα
σπάνια ροδάκινα
με το όνομα
"μαστοί της
Αφροδίτης" στα
Μητάτα και
πολλά ακόμα
φρούτα και
φυτά
συμπληρώνουν
τον πλούσιο
κήπο τους. Η Αθηνά
μας φίλεψε
σαλέπι που
γίνεται από
τους βολβούς
της άγριας
ορχιδέας.
Ασυναγώνιστης
φυσικής
νοστιμιάς η
μαγειρική
τους, τα ψάρια
τους με
προκαθήμενο
τον αστακό και
τα λίγα αλλά
εκλεκτά τυριά
τους.