II Wojna Światowa była przełomowym wydarzeniem XX wieku i decydującym momentem dla Ameryki i świata. Przesunęła granice państw. Na zawsze zmieniła tych, którzy ją przeżyli i ukształtowała pokolenia, które po niej nadeszły. Nazwana została "ostatnią wielką wojną".

         Nic nie mogłoby przygotować żołnierzy na plaży Omaha do bitwy, którą właśnie mieli stoczyć. Przepełnieni nadzieją i determinacją, żaden z nich nie wiedział, czy uda mu się przeżyć. Patrząc na wybrzeże Normandii kapitan John Miller ( Tom Hanks ) wierzył, że walka, która ich czeka jest największym wyzwaniem tej wojny. Nie wiedział, że to co najtrudniejsze jest jeszcze przed nimi.

         Gdy sprzymierzone wojska opanowały plażę Omaha, Miller otrzymał rozkaz poprowadzenia swojego oddziału za linię wroga w niebezpiecznej misji znalezienia i ocalenia jednego człowieka: szeregowca Jamesa Ryana ( Matt Damon ) - najmłodszego z czterech braci, jedynego, który przeżył. Pozostali trzej zginęli w walce.

         W miarę jak oddział przedzierał się coraz głębiej na terytorium wroga, ludzie kapitana Millera zaczęli podawać w wątpliwość celowość tej wyprawy. Dlaczego dla jednego człowieka naraża się życie ośmiu... dlaczego życie tego szeregowca jest więcej warte niż ich wszystkich?.

         PRZED ZDJĘCIAMI

         "Jak znależć przyzwoitość w piekle wojny?" - pyta reżyser Steven Spielberg. "To był paradoks, który zwrócił moją uwagę w scenariuszu".

         Scenarzysta Robert Rodat zgadza się z tym. "To film o przyzwoitości i o tym, co wspólnego ma patriotyzm z odpowiedzialnością człowieka w stosunku do rodziny, sąsiadów i do tych, którzy walczą obok ciebie w armii".

         Dwa wydarzenia w ciągu czterech ostatnich lat były inspiracją do powstania scenariusza filmu: 50. rocznica lądowania aliantów w Normandii i narodziny drugiego syna Rodata. On sam wspomina:

         "O Dniu D. napisano wiele książek, jedną z nich właśnie czytałem, gdy urodził się mój syn. Przez większość roku mieszkałem w małym miasteczku New Hampshire, gdzie codziennie rano spacerowałem z dzieckiem w wózku. Na skwerze stoi pomnik ku czci mieszkańców miasteczka, którzy polegli w walkach począwszy od rewolucji amerykańskiej. Niemal w każdej wojnie powtarzają się nazwiska braci, którzy zginęli na polu bitwy. Sama myśl o tym, że tracisz syna na wojnie jest bolesna, myśl o stracie więcej niż jednego dziecka jest niepojęta".

         Rodat przyniósł zarys scenariusza do producenta Marka Gordona, który wspomina: "Kiedy Robert przedstawił mi swój pomysł natychmiast się nim zainteresowałem. Miałem przed sobą głęboko ludzki dramat z ekscytującymi elementami akcji".

         Przez następny rok Rodat wraz z Gordonem i ze swym partnerem z Mutual Film Company - Gary Levinsohnem pracował nad scenariuszem. Następnie pokazali go aktorowi, którego od początku widzieli w roli głównej - Tomowi Hanksowi. "Byliśmy poruszeni jego entuzjazmem - mówi Levinsohn.

         "Zawsze fascynowała mnie II Wojna Światowa" - mówi Hanks - "Ciągle szukam książek i innych materiałów opisujących wojnę nie tylko z wojskowego punktu widzenia, lecz przede wszystkim jako głęboko ludzkie doświadczenie. Taki jest właśnie film "Szeregowiec Ryan" - z jednej strony jest to kino wielkiej przygody, z drugiej przejmujący ludzki dramat".

         Scenariusz pokazano również Stevenowi Spielbergowi, którego zainteresowanie tą epoką było widoczne w wielu jego filmach. "Akcja prawie połowy filmów, które reżyserowałem rozgrywa się w latach 30 - tych i 40 - tych" - mówi. "Drugim lub trzecim filmem, który nakręciłem jeszcze jako nastolatek był "Escape to Nowhere" - film sensacyjny z czasów II Wojny Światowej. Dorastałem oglądając takie filmy, miały na mnie niezwykły wpływ".

         KOMPLETOWANIE OBSADY

         Hanks gra kapitana Johna Millera, tajemniczego oficera, dowodzącego oddziałem młodych żołnierzy w ryzykownej misji odnalezienia szeregowca Ryana. "Tak naprawdę nic o nim nie wiesz" - stwierdza Hanks. "Wiesz, że jest kapitanem, ale poza tym nawet jego ludzie nie wiedzą skąd pochodzi, co robi w życiu, jakie są jego motywacje..... Myślę, że jako oficer musisz zdawać sobie sprawę, że posyłasz facetów na śmierć i musisz się przed tym jakoś bronić. Postać ta bardzo mnie zafrapowała nie często zdarza mi się grać człowieka tak tajemniczego".

         Spielberg dodaje: "Jednym z wątków tej historii jest zagadka, kim jest Miller.... i kim był?. Czy możemy zobaczyć jego drugie oblicze bez posługiwania się reminiscencjami i innymi tego typu "sztuczkami". To było duże wyzwanie".

         Kapitan Miller jest postacią zagadkową nawet dla człowieka, który przez lata walczył u jego boku - sierżanta Horvatha zwanego Sarge. Grający go Tom Sizemore mówi: "Wydaje się, że Sarge wie o Millerze więcej niż inni, lecz tak nie jest. Tym niemniej chroni go i stara się, żeby wyszedł z tej wojny żywy".

         O ile Horvath jest prawą ręką Millera, to cierniem u jego boku jest szeregowiec Reiben, dowcipniś z Nowego Jorku, który nie kryje swego oburzenia z powodu ryzykowania życia dla jakiegoś szeregowca. Obiecujący reżyser i scenarzysta Edward Burns dostał tę rolę, gdy Spielberg zobaczył go w jego nagrodzonym, debiutanckim filmie. "Obejrzałem "Piwne rozmowy braci McMullen" - mówi reżyser - i od razu widziałem Eddiego jako Reibena. Ma charakterystyczne dla ludzi z Brooklynu poczucie humoru".

         "Kiedy czytałem dialogi Reibena pomyślałem, że grając tego faceta mogę się nieźle bawić" - mówi Burns, lecz szybko orientuje się, że słowo "bawić" musi być odebrane we właściwym kontekście.

         "Ci faceci widzą naokoło tak dużo okropności, że czarny humor jest maską nałożoną na ich ból i strach. Myślę, że Reiben stara się jak może, by złagodzić trochę widoki, których jest świadkiem. Więc kiedy mówię 'bawić się", mam na myśli interesującą dla mnie jako aktora możliwość wyrażenia tego rodzaju emocji".

         Do ról pozostałych żołnierzy Millera twórcy wybrali młodych aktorów. Vin Diesel gra szer. Caparzo, upartego Nowojorczyka pochodzenia włoskiego o gołębim sercu, Giovanni Ribisi - Wade'a, przydzielonego do oddziału sanitariusza, Barry Pepper to szer. Jackson, często cytujący Biblię strzelec wyborowy z Tennessee, przekonany, że wystrzeliwanymi przez niego kulami kieruje sam Bóg, Adam Goldberg wcielił się w postać szer. Mellish, żydowskiego chłopaka z Yonkers, prowadzącego własną wojnę z nazistami.

         Jedynym outsiderem w grupie jest kapral Upham, młody, pochłonięty czytaniem książek człowiek, przydzielony do oddziału Millera po śmierci ich tłumacza zabitego w dniu lądowania wojsk alianckich w Normandii. Jeremy Davies gra tu 'rybę wyrzuconą z wody', który jak twierdzi Spielberg jest bardzo ważną postacią dramatu. "Upham nigdy nie był blisko działań wojennych, nigdy nie widział paniki i chaosu temu towarzyszących, reprezentuje więc widza kinowego, który wraz z nim podąża za Millerem i jego ludżmi".

         Davies dodaje: "Nie podejrzewa nawet, że mógłby znaleźć się blisko pola bitwy, a co dopiero w samym jej środku - to określa go lepiej niż wszystko inne. To dla niego podróż, podczas której przechodzi ewolucję".

         Uskrzydlony nominacją do Oscara za swą rolę w "Buntowniku bez powodu" Matt Damon gra centralną postać w misji oddziału Millera - szer. Jamesa Ryana. "Ryan stał się symbolem dla Millera i jego ludzi ponieważ jego powrót do domu jest jednocześnie ich powrotem" - komentue Damon.

         Przyjazd Damona na plan w momencie, gdy inni przebywali ze sobą już kilka tygodni przypominał nieco końcowe spotkanie Ryana z oddziałem Millera. "Żaden z nas nie wiedział, jak na siebie zareagujemy, co zresztą widać w filmie" - mówi Damon, dodając, że to Spielberg przełamał w końcu pierwsze lody. "Jestem szczęśliwy, że mogłem z nim pracować. Spielberg dokładnie wie, czego chce, a jego zadowolenie z osiągniętego efektu udziela się wszystkim. Angażujesz się w to, co robisz i czujesz się częścią całej ekipy".

         W przeciwieństwie do aktorów z oddziału Millera, rola szeregowca Ryana nie wymagała od Damona, by przeszedł trening wojskowy. "Chciałbym, żeby tak było" - mówi. Jego koledzy z planu na pewno nie użyliby tego słowa.

         TRENING WOJSKOWY

         By przekształcić grupę aktorów we wiarygodny oddział wojskowy, twórcy filmu poprosili o pomoc byłego kapitana amerykańskiej piechoty morskiej - Dale'a Dye, który pomimo przejścia na emeryturę nadal był oddany armii.

         "Wierzę w to, że jest coś, co łączy kobiety i mężczyzn walczących dla swego kraju i aby to w pełni zrozumieć aktorzy ich grający powinni doświadczyć rygoru, który jest udziałem prawdziwych żołnierzy" - mówi Dye. "Więc na ile tylko mogłem, wprowadziłem aktorów w ten styl życia: wziąłem ich na pole, kazałem jeść konserwy, czołgać się i spać w błocie, brudzie i zimnie....Mam nadzieję, że moja praca nie poszła na marne, i że nabrali oni wyobrażenia, jakim poświeceniem jest służenie w armii swojemu krajowi".

         Dye i jego ekipa z Warriors Inc. zabrali Toma Hanksa, Toma Sizemore'a, Edwarda Burnsa, Jeremy'ego Daviesa, Vina Diesela, Barry'ego Peppera, Giovanniego Ribisi i Adama Goldberga do obozu treningowego. Od początku Dye nie pozwalał im zapomnieć, po co tu są, wołając ich imionami postaci, które mieli grać i wpajając im reguły wojskowe. W sumie spędzili dziesięć dni na treningu, składajacego się z musztry, ćwiczeń indywidualnych i grupowych, nauce żargonu z czasów II Wojny światowej i oddawania honorów.

         "Pod koniec byliśmy wyszkoleni we wszystkim i czuliśmy się jak autentyczni żołnierze" - mówi Diesel. "Wiedzieliśmy też jak trzymać broń. Umiałem rozebrać i złożyć M - 1 z zawiązanymi oczami, tak jakbym robił to w ciemności. To było duże przeżycie"

         Ostatnie pięć dni treningu aktorzy spędzili w polu - mieszkając w namiotach i jedząc wojskową żywność - na testach na wytrzymałość psychiczną i fizyczną. Aktorzy podejrzewali, że Dey ma wpływ również na panującą pogodę; padający pierwszego dnia zimny deszcz zamienił ziemię w błoto.

         Goldberg żartuje: "Jeśli możesz wyobrazić sobie Stanisławskiego biegającego po obozowym polu - to właśnie tak wyglądało. Chcieliśmy, czy nie, musieliśmy się dostosować. Jedyne, co mogłem zrobić, to zamknąć się i myśleć, że jestem żołnierzem. Ale na końcu wyszło to na dobre i nam i filmowi".

         "Bardzo się staraliśmy wczuć w swoje role, lecz przebywanie w obozie było przeżyciem nie do opisania" - mówi Ribisi. "Byliśmy przemoczeni do suchej nitki, przemierzaliśmy pieszo pięć mil dziennie mając na plecach ekwipunek ważący czterdzieści funtów, spaliśmy po trzy godziny na dobę ... tylko, że to nie był sen, bo trzęśliśmy się z zimna w namiotach. Mimo wszystko miało to głęboki sens".

         "Nie chciałem tego robić" - mówi Sizemore - "Myślałem sobie: jeżeli mam grać żołnierza, dlaczego muszę nim być? Lecz w obozie zmieniłem zdanie. Nauczyłem się, że w wojsku samemu nie zrobisz nic. Zawsze działasz w zespole. Jesli facet obok ciebie ma ciężki dzień - nie może nieść wojskowego ekwipunku lub żle się czuje - po prostu zatrzymujesz się i pomagasz mu. To nas bardzo zbliżyło; kiedy skończyliśmy zdjęcia czuliśmy się bardzo ze sobą związani".

         Hanks dodaje: "Graliśmy zmęczonych i przygnębionych żołnierzy, którzy chcieli wrócić do domu. Nie sadzę, byśmy mogli w pełni oddać te uczucia bez doświadczeń, przez które przeszliśmy dzięki Dayle'owi Dye'owi. Mam wrażenie, że starał się on utwierdzić nas w przekonaniu, iż człowiek zdolny jest do przekroczenia granic własnych możliwości. Należy się jedynie zdecydować na zrobienie tego kroku. To jest właśnie sytuacja, w której znaleźli się żołnierze podczas inwazji w Normandii".

         NA PLANIE

         Odtworzenie działań sił alianckich w Normandii było dla Spielberga i jego ekipy największym wyzwaniem. Dużym problemem było znalezienie właściwego miejsca. Plaża, na której faktycznie miała miejsce inwazja jest nie tylko terenem chronionym, ale przez lata zmieniło się również jej ukształtowanie. Podczas tygodni poszukiwań scenograf Tom Sanders i jego ekipa zbadali plaże we Francji, Anglii i Irlandii. Idealny fragment linii brzegowej został w końcu znaleziony w Irlandii. Przypominał brzeg Normandii zarówno kolorem piasku jak i linią nadbrzeżnego urwiska.

         Sanders i jego ludzie przekształcili irlandzkie wybrzeże w niemieckie umocnienia obronne wyposażone w zasieki. Na plaży wybudowano niski wał z kamieni i piasku zwieńczony drutem kolczastym. Na szczycie urwiska wzniesiono bunkry, z których Niemcy zasypywali plażę gradem pocisków z broni maszynowych.

         Jednym z bardziej skomplikowanych zadań producenta Iana Bryce'a było odnalezienie sprawnych łodzi desantowych czasów II Wojny Światowej, zwanych "łodziami Higginsa".

         "Mięliśmy mnóstwo czołgów i innych pojazdów, ale kłopot sprawiło nam zdobycie łodzi desantowych. Kilka odnaleziono w Anglii, dwie w Szkocji, większość jednak znaleźliśmy w Palm Springs w Kalifornii" - opowiada Bryce. Łodzie zostały przewiezione do Anglii i odnowione dla potrzeb filmu. Inwazja wymagała uczestnictwa wielu żołnierzy, a kiedy ich się potrzebuje należy zwrócić się do armii. Armia Irlandii dostarczyła 750 żołnierzy do ról statystów. Wielu z nich było już doświadczonymi aktorami ponieważ brali udział w zdjęciach do "Braveheart - Waleczne Serce" Mela Gibsona.

         Aprowizacja i przygotowanie kostiumów dla tak wielu statystów mogłoby się przerodzić w logistyczny koszmar, gdyby nie zastosowanie systemu określonego jako "maszyna do wyrobu kiełbas" - opracowanego wcześniej dla potrzeb "Braveheart" przez producenta Kevina De La Noy'a. Statyści zostali podzieleni na piętnaście pięćdziesięcioosobowych grup, karmionych, ubieranych i przygotowywanych do zdjęć w ustalonej kolejności. Grupy kończyły dzień zdjęciowy przechodząc przez ten proces w odwrotnej kolejności. System ten działał jak przysłowiowa dobrze naoliwiona maszyna.

         Mundury z okresu II Wojny Światowej nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Kostiumolog Joanna Johnston musiała przygotować ponad trzy tysiące kopii autentycznych mundurów dla aktorów i statystów. Udało jej się też znaleźć firmę, która dostarczyła buty dla żołnierzy piechoty amerykańskiej w 1944 roku i zamówić dwa tysiące par butów wykonanych według tego samego wzoru. Następnie wszystkie mundury i obuwie musiały być poddane procesowi starzenia, tak aby wyglądały na podniszczone.

         Pomimo, że gatunek filmu nie pozwalał jej na dużą swobodę działania, Johnston znalazła sposób na to, by oddać specyficzne cechy postaci noszących mundury. Powściągliwość kapitana Millera jest podkreślona hełm opadający mu na oczy. Mundur Reibana oddaje osobowość człowieka łamiącego wszelkie zasady, podczas gdy uniform Jacksona ukazuje żołnierza zawsze gotowego do działania z bronią przygotowaną do strzału w razie potrzeby.

         Noszenie mundurów było głębokim przeżyciem dla ekipy przybyłej z obozu treningowego. Diesel wspomina: " Wszystkie nasze przygotowania były niczym w porównaniu z uczuciem, którego doznajesz kiedy masz na sobie mundur. Przebywanie na plaży, obok pływających łodzi Higginsa... - to zapierało dech. Mogłem sobie wtedy wyobrazić, jak czuli się żołnierze na plaży Omaha ponad pięćdziesiąt lat temu".

         W każdym filmie wojennym karabiny są nieodłącznym dodatkiem do munduru. Specjalista od uzbrojenia - Simon Atherton przez trzy miesiące gromadził i rekonstruował dwa tysiące sztuk broni dla potrzeb filmu. Wraz ze swoimi ludźmi codzienne sprawdzał też, czy karabiny nie są zanieczyszczone piaskiem i gruzem, co mogłoby spowodować zapchanie luf i sprawić, że użycie ich stałoby się niebezpieczne.

         Bezpieczeństwo było podstawową sprawą dla Spielberga i całej ekipy produkcyjnej. Mając to na uwadze koordynator efektów specjalnych Neil Corbould ściśle współpracował z reżyserem i nadzorującym kaskaderów Simonem Cranem, starając się tak ustawić aktorów i kaskaderów, aby byli bezpieczni w czasie eksplozji. Trwające wiele tygodni próby miały każdemu zapewnić bezpieczeństwo. "Steven jest bardzo ostrożny" - mówi Corbould. "Musieliśmy zgłaszać mu każdą naszą wątpliwość i był szczęśliwy, że mógł zmienić coś w filmie lub usunąć przyczynę zagrożenia, by tylko nic nikomu się nie stało".

         Chcąc przedstawić film w sposób jak najbardziej realistyczny, Spielberg przygotował się jak do filmu dokumentalnego. Przed zdjęciami nie korzystał nigdy ze scenopisu, za to często używał kamery ręcznej. "W ten sposób mogłem przedstawić różne sytuacje, tak jak robi to operator idący z żołnierzami do walki" - mówi.

         By oddać nastrój charakterystyczny nie tylko dla tej historii, lecz także dla okresu w jakim ma ona miejsce, Spielberg zwrócił się do operatora Janusza Kamińskiego. "Od początku wiedzieliśmy obaj, że film nie ma wyglądać jak ekstrawagancki obraz w technikolorze opisujący wydarzenia z II Wojny Światowej, lecz przypominać ma kolorowy materiał dokumentalny z lat czterdziestych" - mówi Spielberg.

         Kaminski zdjął powłokę przeciwodblaskową z obiektywu kamery, co sprawiło,że stała się ona bardziej zbliżona do tych używanych w latach czterdziestych. "Bez niej światło rozpraszało się dookoła dając wrażenie bardziej miękkiego" - wyjaśnia. Operator osiągnął końcowy efekt poprzez poddanie negatywu procesowi monochromatyzacji.

         Inną techniką zastosowaną w filmie było użycie 90. czy nawet 45. stopniowej migawki w kamerze w scenach walk w przeciwieństwie do stosowanych obecnie 180. stopniowych. Kamiński wyjaśnia: "W ten sposób ruchy aktorów stały się mniej płynne, a eksplozje bardziej wyraziste".

         LĄDOWANIE

         Największym pragnieniem Spielberga było możliwe wierne przedstawienie lądowania na plaży w Omaha. "To była rzeźnia - mówi reżyser. "Wszystko poszło źle. Od korpusów ekspedycyjnych, poprzez oddziały zwiadowcze, do bomb, które zazwyczaj nie trafiały w wyznaczony cel. Mając to na uwadze, nie chciałem niczego upiększać, próbowałem więc być tak brutalnie szczery, jak tylko mogłem".

         Po opracowaniu wszystkich planów, po przygotowaniach i próbach, drobiazgowo przygotowany plan filmowy zaczynał żyć swoim własnym magicznym życiem. Kiedy Spielberg wołał 'Akcja' aktorzy czuli się przeniesieni do miejsca wydarzeń sprzed połowy wieku.

         "Skoku adrenaliny nie dało się porównać z żadnym doświadczeniem z wcześniejszych filmów, w których grałem" - wspomina Hanks. "Naokoło padali ludzie, wybuchały bomby i nie trudno było sobie wyobrazić, że to prawdziwa rzeż wywołana przez kule, moździerze i granaty. W niektórych scenach widać w naszych oczach strach i jest on prawdziwy, byliśmy autentycznie przerażeni.... a przecież wiedzieliśmy, że to tylko film".

         Edward Burns dodaje: "Cieszę się, że dzień inwazji w Normandii kręciliśmy na początku ponieważ zmieniło to sposób w jaki traktowaliśmy każdą następną scenę. Nikt z nas nie był przygotowany na takie okropności, naprawdę zrozumieliśmy, co musieli czuć faceci, którzy przeżywali to naprawdę".

         "Przebywanie tego dnia na łodziach przypływających na irlandzkie wybrzeże pozwoliło mi pojąć, czym było to wtedy dla tych mężczyzn" - mówi Barry Pepper. "Moje myśli zaczęły błądzić i bezwiednie myślałem o tym, jak bardzo musieli się oni bać. Byli zmęczeni i przemoczeni, a kiedy wyszli z łodzi i zobaczyli naokoło swych konających kumpli, mogli tylko przepłynąć lub przeczołgać się obok nich".

         "Cud tego dnia polegał na tym, że w całym chaosie inwazji, kiedy głównodowodzący byli daleko a większość planów wzięła w łeb, szeregowcy i oficerowie średniej rangi przejęli inicjatywę i w obliczu największego ryzyka zrobili to, co należało" - mówi scenarzysta Robert Rodat.

         Historyk i autor Stephen E. Ambrose, ktory napisał wiele książek na ten temat, m.in. uznaną za najbardziej wiarygodną "D-Day: June 6, 1944; The climatic Battle of World War II" był konsultantem historycznym filmu. "Film ten - mówi - oddaje w pełni obraz tamtych dni. Jest on bez wątpienia najwierniejszym i najbardziej realistycznym opisem wojny na ekranie jaki kiedykolwiek widziałem, chodzi tu nie tylko o sceny batalistyczne, lecz przede wszystkim o wygląd aktorów, sposób ich gry, poruszania się, mówienia, ukazywania swych sympatii lub antypatii - dokładnie tak, jak robili to ich rówieśnicy w 1944 roku".

         DALSZA REALIZACJA

         Po opuszczeniu Irlandii ekipa przeniosła się do Anglii, by tam kręcić pozostałe zdjęcia. Opuszczone lotnisko w Hatfield, w hrabstwie Hertfordshire, jakieś 45 minut drogi na północ od Londynu służyło jako obóz dla twórców filmu. Budynki stały się biurami i miejscem pracy, a duże tereny porośnięte trawą idealnym miejscem dla scenografa. To właśnie tu Tom Sanders i jego drużyna zbudowali zbombardowaną francuską wioskę wraz z mostem znajdującym się nad rzeką.

         Pracując dosłownie od podstaw ekipa zaczęła od wykopania rzeki i skonstruowania wokół niej zniszczonego przez wojnę miasta. Sanders najpierw zbudował trójwymiarowe modele miast, które zwiedzał przygotowując się do filmu. Później używając noży symulował zniszczenia od bomb, dopóki nie osiągnął zamierzonego efektu, który mógł zreprodukować w dużej skali. Używając modeli Sanders zajął się projektowaniem zakątków i dróg, z których Spielberg mógłby filmować pod różnym kątem. Przy ostrożnym i dokładnym projektowaniu jedno miejsce mogło służyć do kręcenia dwóch ważnych sekwencji walk wojennych w dwóch różnych częściach miasteczka.

         Ekspertyza wojskowa Dale'a Dye'a jeszcze raz okazała się być bardzo pomocna przy filmowaniu sceny finałowej - powstał realistyczny plan walki, do którego Spielberg dodał swoją własną wizję.

         W Anglii zdjęcia kręcone były na polu pszenicy w Marlborough, które stało się farmą rodziny Ryanów w stanie Iowa i w Thame Park w Oxfordshire, gdzie m.in. filmowano scenę potyczki oddziału Millera z niemieckimi żołnierzami.

         Kiedy wszyscy powrócili do Los Angeles rozpoczął się proces montażu, nad którym czuwał długoletni współpracownik Spielberga - montażysta Michael Kahn.

         Integralną częścią filmu jest muzyka. Kompozytor John Williams dyrygował cenioną Boston Symphony Orchestra i Tanglewood Festival Chorus podczas nagrywania muzyki do filmu. Williams i Spielberg wspólnie zdecydowali, które sceny powinny mieć tło muzyczne. Wędrówka Millera i jego oddziałów ilustrowana jest muzyką płynącą w długich sekwencjach, po których następują ujęcia w ogóle jej pozbawione. Na zakończenie filmu wybrany został "Hymn to the Fallen" z rytmicznymi uderzeniami w bębny.

         Spielberg wyjaśnia, że był bardzo poruszony kiedy słyszał muzykę po raz pierwszy i wyobrażał sobie widzów siedzących w ciemności i słuchających jej. "Myślę, że to bardzo ważne pokazać publiczności, że ci zwykli śmiertelnicy byli w pewnym sensie powołani do tego rodzaju poświęcenia" - mówi Hanks. "A my w ten właśnie sposób służyliśmy im, nie poprzez lekcję historii, lecz zwykłego człowieczeństwa".

         Autor Stephen Ambrose mówi: "Poszukiwanie szer. Ryana jest fikcją, lecz taką, która bardziej przybliża prawdę niż ją redukuje. Wszystko w tej historii jest w największym stopniu autentyczne: ubrania, broń, język, związki między mężczyznami, którzy razem walczą i między nowoprzybyłymi, między oficerami i szeregowcami. Film dokładnie oddaje każdy niuans. To są ci sami mężczyźni, z którymi przez 30 lat przeprowadzałem wywiady, a później opisywałem ich w "D - Day" i "Citizen Soldiers".

         "Robienie filmu o wojnie nie było dla mnie przyjemnością" - mówi Spielberg. "Ojciec dużo mi opowiadał o wojnie, zawsze podkreślając jak bardzo jest ona okrutna. To, co starałem się robić w filmie to przybliżyć jej wygląd, dźwięki a nawet zapach".

         O AKTORACH

         TOM HANKS ( Kapitan Miller ) jest od ponad pięćdziesięciu lat pierwszym aktorem, któremu dwa lata z rzędu udało się zdobyć Oscara. Pierwszego otrzymał za postać chorego na AIDS prawnika zwolnionego z pracy w filmie Jonathana Demme'a "Filadelfia", który przyniósł mu również Złoty Glob dla najlepszego aktora. Rok później stworzył niezapomnianą kreację w "Forreście Gumpie" Roberta Zemeckisa, za którą został też uhonorowany Złotym Globem i nagrodą Screen Actors Guild.

                  Aktor już wcześniej zdobył Złoty Glob i nominację do Oscara za odegranie postaci małego chłopca uwięzionego w ciele dorosłego mężczyzny w filmie Penny Marshalla "Big". Za rolę w romantycznej komedii "Bezsenność w Seattle" u boku Meg Ryan w reżyserii Nory Ephron został ponownie nominowany do nagrody Złotego Globu. Z Norą Ephron i Meg Ryan spotkał się ponownie na planie komedii "Masz wiadomość".

         Duże uznanie przyniosła aktorowi rola astronauty Jima Lovella w "Apollo 13". Jego zainteresowanie kosmosem zaowocowało też miniserialem dla sieci HBO "From the Earth to the Moon", który ukazuje historię amerykańskich misji kosmicznych Apollo. Hanks jest producentem wykonawczym i gospodarzem tego serialu, jeden z jego odcinków reżyserował, do kilku innych napisał scenariusz, a w jednym z nich zagrał.

         W 1996 roku aktor zadebiutował jako reżyser i scenarzysta filmem "Szaleństwa młodości", w którym również wystąpił. Tytułowa piosenka z tego filmu stała się przebojem i została nominowana do Oscara jako najlepsza oryginalna piosenka.

         Inne filmy z udziałem Hanksa to "Wieczór kawalerski", "Splash", "Ich własna liga", "Dowcip", "Nothing in Common" i "Volunteers".

         EDWARD BURNS ( Szeregowiec Reiben ) to zdobywający dużą popularność twórca filmowy współpracujący z wytwórnią DreamWorks. Jest aktorem mającym wkrótce wystąpić w roli koszykarza NBA, który pomimo kłopotów z sercem nie może przegrać meczu w filmie "Trillion" w reżyserii Gary'ego Fledera.

         Przychylność krytyków i publiczności zdobył swoim pierwszym filmem "Piwne rozmowy Braci McMullen", który pokazany na Sundance Film Festival uhonorowany został nagrodą jury. Burns był jego scenarzystą, reżyserem i zagrał w nim. Nakręcony za 25 tys, $ film zarobił ponad 10 mln $ stając się jednym z najbardziej dochodowych filmów 1995 roku i zdobywając miano najlepszego filmu na Independent Spirit Awards.

         Następnym filmem Burnsa była romantyczna komedia "She's the One", którą napisał, reżyserował i w której zagrał u boku Jennifer Ariston i Cameron Diaz. Ostatnim filmem, w którym zagrał i którego był twórcą był dramat "No Looking Back" z Lauren Holly i Jonem Bon Jovi. W związku z premierą tego filmu Hyperion wydał "Three Screenplays by Edward Burns" - zbiór scenariuszy wspomnianych wyżej filmów ze słowem wstępnym Burnsa.

         Burns wychowywał się w Long Island, Nowy Jork, studiował na Hunter College, by następnie zająć się filmem "Piwne rozmowy Braci McMullen". Po tym jak film nagrodzony został przez jury na Sundance Film Festival, Robert Redford był pod tak dużym wrażeniem talentów Burnsa, że z przyjemnością zgodził się współpracować z nim przy filmach "She's The One" i "No Looking Back" jako producent wykonawczy.

         "Szeregowiec Ryan" jest pierwszym filmem, w którym aktor gra nie pod swoją reżyserią i w którym nie mówi dialogów napisanych przez siebie.

         TOM SIZEMORE ( Sierżant Horvath ) zdobył na festiwalu filmowym w Madrycie w 1997 roku nagrodę dla najlepszego aktora za rolę detektywa z Chicago w thrillerze "Relikt". Wcześniej zwrócił na siebie uwagę postacią detektywa ścigającego dwóch seryjnyh morderców w kontrowersyjnym filmie Olivera Stone'a "Urodzeni mordercy".

         Publiczność pamięta również aktora z takich filmów, jak "W bagnie Los Angeles" z Denzelem Washingtonem, futurystyczny thriller "Dziwne dni" w reżyserii Kathryn Bigelow z Ralphem Fiennesem i "Gorączka" Michaela Manna z Alem Pacino i Robertem DeNiro. Inne jego filmy, to "Heart and Souls", Prawdziwy romans", "Wyatt Earp", "Pasażer 57". "Watch It", "Czarna lista Hollywood" i "Urodzony 4 lipca".

         Ostatnio aktor zagrał Johna Gotti w filmie sieci NBC "Witness to the Mob", a także ukończył pracę nad "The Florentine" w reżyserii Nicka Stagliano z Chrisem Pennem i Michaelem Madsenem.

         Urodzony w Detroit, Sizemore ukończył uniwersytet Wayne a następnie studiował teatrologię na uniwersytecie Temple. Karierę na scenie rozpoczął występując w licznych regionalnych przedstawieniach, m.in. "The Land of the Astronauts" Hortona Foote'a w New York's Ensemble Studio Theatre i "1984" w Kennedy Center w Waszyngtonie.

         MATT DAMON ( Szeregowiec James Ryan ) jest obecnie jednym z najzdolniejszych młodych aktorów. W tym roku został nagrodzony ( wraz z Benem Affleckiem ) Oscarem za najlepszy oryginalny scenariusz do filmu "Buntownik z wyboru". Był też nominowany do tej nagrody jako najlepszy aktor również za udział w tym filmie. Wraz z Benem Affleckiem uhonorowani zostali za swój scenariusz Złotym Globem, a Damon nominacją do tej nagrody za swoją kreację. Poza tym film zdobył jeszcze siedem nominacji do Oscara , w tym jako najlepszy film.

         Po roli w "Szeregowcu Ryanie" Damon ukończył pracę nad filmami "Rounders" Johna Dahla z Edwardem Nortonem i "Dogma" Kevina Smitha z Chrisem Rockiem, Benem Affleckiem i Lindą Fiorentino. Wkrótce rozpocznie zdjęcia do "The Talented Mr.Ripley" w reżyserii Anthony Minghella i "All the Pretty Horses" Billy'ego oba Thorntona.

         Damon wcześniej stworzył postać weterana wojennego rannego w walce w filmie "Szalona odwaga" z Denzelem Washingtonem i Meg Ryan. W ostatnim roku zagrał też idealistycznego młodego prawnika w filmie Francisa Forda Coppoli "The Rainmaker" opartym na bestsellerowej powieści Johna Grishama.

         Inne filmy z jego udziałem to "Geronimo" Waltera Hilla, "School Ties" i "Mystic Pizza", który był jego filmowym debiutem. W telewizji Damon wystąpił w filmach "The Good Old Boys" w reżyserii Tommy Lee Jonesa i "Rising Sun".

         JEREMY DAVIES ( Kapral Upham ) był nominowany do nagrody Independent Spirit za najlepszy debiut za rolę w kontrowersyjnej współczesnej komedii "Spanking the Monkey" Davida O.Russella. Film ten zdobył też nagrodę publiczności na Sundance Film Festival i nagrody Spirits za najlepszy film i najlepszy scenariusz.

         Aktor zagrał też wraz z Benem Affleckiem i Rachel Weisz dramacie Marka Pellingtona "Going All the Way" opartym na powieści Dana Wakefielda. Ostatnio aktor zebrał świetne recenzje za poruszający portret niezrównoważonego emocjonalnie młodego człowieka zwanego Flyboy w mrocznym dramacie "The Locusts" z Kate Capshaw, Vince Vaughnem i Ashley Judd. Inne jego filmy to "Guncrazy" Tamry Davies u boku Drew Barrymore, "Twister" Jana de Bonta i "Nell" Michaela Apteda. Davies właśnie powrócił z Czech kręcone były zdjęcia do filmu "Ravenous", w którym gra wraz z Robertem Carlyle.

         VIN DIESEL ( Szeregowiec Caparzo ) jest dobrze zapowiadającym się twórcą filmowym i aktorem, który ma na swym koncie dwa filmy pokazywane na festiwalach filmowych. Jest scenarzystą, reżyserem, producentem i aktorem swojego debiutanckiego krótkometrażowego filmu "Multi-Facial", który został zaprezentowany na festiwalu filmowym w Cannes w 1995 roku. To właśnie trn film sprawił, że Steven Spielberg powierzył mu rolę Caparzo.

         Pierwszym fabularnym filmem Diesela był dramat "Strays", którego był reżyserem, producentem i aktorem. Ten niskobudżetowy film został pokazany w konkursie na Sundance Film Festival w 1997 roku. Wkrótce Diesel przystąpił do współpracy z MTV dla której adaptował filmy na seriale telewizyjne.

         Urodzony w Nowym Jorku, Diesel rozpoczął swoją karierę aktorską w wieku siedmiu lat występując w teatrze w Greenwich Village. Przez cały okres młodości kontynuował współpracę z teatrem. Ukończył póżniej wydział anglistyki w Hunter College i wkrótce zaczął pisać scenariusze.

         Obecnie pracuje nad "Doormen", oryginalnym scenariuszu opartym na jego własnyh doświadczeniach z życia w Nowym Jorku. W planach ma animowany film fabularny "The Iron Giant", w którym użyczy głosu postaci tytułowej.

         ADAM GOLDBERG ( Szeregowiec Mellish ) wystąpi wkrótce w "Ed TV" Rona Howarda, użyczy swego głosu terierowi o imieniu Flealick w sequelu filmu "Babe, świnka z klasą" pt. "Babe , świnka w mieście".

         Zadebiutował jako przyrodni brat Billy'ego Cristala w "Mr.Saturday Night", następnie zagrał Mike'a, neurotycznego ucznia szkoły średniej w filmie Richarda Linklatera "Dazed and Confused". Inne filmy z jego udziałem to "Higher Learning" i "The Prophecy" z Christopherem Walkenem.

         Jako reżyser i scenarzysta zadebiutował dramatem "Scotch and Milk", którego był też producentem wykonawczym, współmontażystą i gwiazdą. Nakręcony jako czarno - biały, film miał swoją premierę na ostatnim festiwalu filmów niezaleznych w Los Angeles.

         Goldberg podpisał kontrakt z telewizyjną siecią ABC na dostarczanie swoich własnych seriali. Wcześnie regularnie występował w serialu ABC "Relativity". W innym dla sieci NBC pt. "Przyjaciele" zagrał rolę Eddiego, współlokatora Matthew Perry'ego. Brał też udział w serialach "NYPD Blue", "ER" i "Murphy Brown".

         Wychowany w Hollywood, w Kaliforni, Goldberg rozpoczął karierę aktorską w wieku czternastu lat ucząc się póżniej tej sztuki w słynnym instytucie Lee Strasberga. Uczęszczał też do Sarah Lawrence College, gdzie wziął udział w licznych przedstawieniach by następnie przenieść się do Los Angeles w celu kontynuowania swojej kariery.

         BARRY PEPPER ( Szeregowiec Jackson ) wziął ostatnio udział w flmie "Enemy of the State" z Gene Hackmanem, Willem Smithem i Jonem Voightem. Inne filmy z jego udziałem to "Firestorm" ze Scottem Glenn i Williamem Forsythem i kanadyjski "Urban Safari" pokazany na festiwalu filmowym w Cannes, w którym gra tytułową rolę.

         W telewizji zagrał w "A Killer Among Us" z Patty Duke", "Johnny's Girl" z Treatem Williamsem, w miniserialu "Titanic" z Georgem C.Scottem, Timem Curry i Peterem Gallagherem. W Kanadzie jest dobrze znany z nagrodzonego serialu "Madison".

         Pepper był niekonwencjonalnie wychowywany. W wieku od pięciu do ośmiu lat podróżował ze swoją rodziną pomiędzy Fiji, Tahiti i Nową Zelandią na łodzi, którą sami zbudowali. Póżniej przeniósł się do Vancouver gdzie uczył się aktorstwa i wystąpił w takich sztukach jak "Equus" i "The Taming of the Shrew".

         GIOVANNI RIBISI ( Medic Wade ) szybko stał się jednym z najbardziej zajętych aktorów. Po roli w "Szeregowcy Ryanie" rozpoczal zdjęcia do filmu "The Other Sister" Gary Marshalla z Diane Keaton i Juliette Lewis. Obecnie pracuje nad filmową wersją serialu telewizyjnego "The Mod Squad" gdzie wraz z Claire Danes i Omarem Eppsem grają troje młodych tajnych polijantów.

         "Szeregowiec Ryan" był ponownym spotkaniem Ribisiego z Hanksem, z którym wczesniej spotkał się na planie "That Thing You Do". Ostatnio aktor zyskał bardzo pochlebne recenzje za swe role w "Suburbia" Richarda Linklatera, "First Love, Last Rites" i w niezależnej produkcji "Some Girls". Inne filmy z jego udziałem to "Wysłannik przyszłości" Kevina Costnera, "Zagubiona autostrada" Davida Lyncha, "The Grave" i "Scotch and Milk" w reżyserii kolegi z planu "Szeregowca Ryana" - Adama Goldberga.

         Telewizyjna publiczność zna go jako brata Phoebe, Franka,Jr., z komediowego serialu "Przyjaciele". Wcześniej w swej karierze regularnie wystepował w "My Two Dads" i "Cudowne lata". Pojawił się też w "Z archiwum X", "NYPD Blue" i "Chicago Hope".

         DENIS FARINA ( Porucznik Anderson ) nagrodzony został nagrodą American Comedy za rolę w "Dorwać małego" Barry'ego Sonnenfelda. Póżniej zagrał u boku Bette Midler w romantycznej komedii "That Old Feeling" i z Whoopi Goldberg w "Eddie". Wziął również udział w "The Mod Squad", "Out of Sight", które będzie można wkrótce zobaczyć oraz w "Little Big League", "Another Stakeout", "Midnight Run", "Pole rażenia", "Men of Respect", "Mac", "Code of Silence", "Manhunter" i "Thief".

         Farina po raz pierwszy zwrócił na siebie uwagę rolą w serialu policyjnym "Crime Story", póżniej "The Killing Floor" i nominowanych do Emmy filmach telewizyjnych "Blind Faith", "Cruel Doubt" i "Drug Wars: Colombia". W telewizji zagrał też w "Bonanza: Under Attack", "Out of Annie's Past", "Stranger in the Mirror", "The Corpse Had a Familiar Face", "Saving Grace", "Open Admissions", "Blood Brothers: The Hillside Stranglers" i "Ludzie jak my".

         W teatrze można go było zobaczyć w "Some Men Need Help", "Bleacher Bums", "A Prayer For My Daughter", "Traces" ( który zdobył nagrodę Josepha Jeffersona dla najlepszego zespołu ), "Heat", "The Time Of Your Life", "A Class C Trial in Yokohama" i "Streamers".

         TED DANSON ( Kapitan Hamill ) był uhonorowany dwiema nagrodami Emmy, dwoma Złotymi Globami i siedmioma nominacjami do Emmy za rolę Sama Malone, którą grał przez dziewięć lat w komediowym serialu sieci NBC "Cheers". Trzeciego Złotego Globa dostał za udział w "Something About Amelia".

         Ostatnio Danson zagrał u boku Jennifer Jason Leigh w filmie "Thanks of a Grateful Nation". Dostał pochwały za odegranie tytułowej roli w nagrodzonym miniserialu "Podróże Giliwera" oraz wziął udział w serialu "Ink", gdzie wystąpiła też jego żona Mary Steenburgen.

         Danson zadebiutował w 1979 roku w filmie policyjnym "Cebulowe pole". Potem przyszły takie filmy, jak "Żar ciała" Lawrence'a Kasdana, "Trzej mężczyżni i dziecko" z Tomem Seleckiem i Stevem Guttenbergiem i sequel "Trzej mężczyżni i mała Lady", a także "Cousins", "Dad" z Jackiem Lemmonem i Olympią Dukakis, "Made in America" z Whoopi Goldberg i "Wyrównując rachunki z tatą".

         O TWÓRCACH FILMU

         STEVEN SPIELBERG ( Reżyser / Producent ) reżyserował, wyprodukował lub był producentem wykonawczym siedmiu spośród pierwszych dwudziestu najbardziej zyskownych filmów wszechczasów. Tylko w ostatnim roku były to dwa przeboje: "Zaginiony świat: Jurassic Park" w jego reżyserii i "Faceci w czerni" , których był producentem wykonawczym.

         W 1994 roku Spielberg zdobył dwa Oscary - jeden dla najlepszego reżysera i drugi za najlepszy film - za znakomitą "Listę Schindlera". Film został nagrodzony w sumie siedmioma Oscarami , nie wspominając o licznych nagrodach krytyków, siedmiu nagrodach Akademii Brytyjskiej - w tym dwóch dla Spielberga. Twórca uhonorowany został również Złotym Globem dla najlepszego reżysera, przez swych kolegów po fachu już drugą nagrodą DGA, pierwszą otrzymał za "Kolor purpury".

         Wśród licznych jego nagród są też: nominacje do Oscara za "E.T.", "Poszukiwaczy zaginionej arki" i "Bliskie spotkania trzeciego stopnia". Dodatkowo za wszystkie te filmy dostał nominacje do DGA jak również za "Imperium słońca", "Szczęki" i ostatnio za "Amistad". W sumie osiem nominacji do DGA stawia go na równi z Alfredem Hitchcockiem, Billy Wilderem i Fredem Zinnemannem w historii nominacji. Twórca jest też laureatem nagrody Lifetime Achievement z Amerykańskiego Instytutu Filmowego i prestiżowej nagrody Irvinga G.Thalberga od Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej.

         Spielberg zadebiutował jako reżyser filmem "The Sugarland Express", którego był współscenarzysta. Inne jego dzieła to: "Jurassic Park", "Hook", "Zawsze" i sequele "Poszukiwaczy zagnionej arki" - "Indiana Jones i światynia zagłady" oraz "Indiana Jones i Ostatnia krucjata".

         W 1984 roku założył swoją własną wytwórnię Amblin Entertainment. Po jej patronatem powstały takie filmy Spielberga jako producenta bądź producenta wykonawczego, jak "Gremlins", "Goonies", trylogia "Powrót do przyszłości", "Kto wrobił królika Rogera?", "An American Tail", "The Land Before Time", "The Flintstones", "Casper", "Twister", "Faceci w czerni" i "The Mask of Zorro".

         W 1994 roku twórca ogłosił powstanie nowego studia DreamWorks SKG, gdzie partnerami jego są Jeffrey Katzenberg i David Geffen.

         Spielberg jest również bardzo zaangażowany w działalność charytatywną. Doświadczenia, których nabył kręcąc "Listę Schindlera" przyczyniły się do założenia przez niego Righteous Persons Foundation na którą przekazane zostały profity reżysera z filmu.

         Założył również Fundację Survivors of the Shoah Visual History, która zarejestrowała zeznania ponad czterdziestu dwóch tysięcy ocalałych z Holocaustu. Ostatnio Spielberg był producentem wykonawczym "The Last Days" , trzeciego filmu dokumentalnego Fundacji Shoah, który będzie miał swą premierę w grudniu 1998 roku. Reżyser jest też prezesem Fundacji Starbright, która zajmuje się opieką nad szczególnie chorymi dziećmi.

         IAN BRYCE ( Producent ) połączył ostatnio swe siły z Markiem Gordonem i Gary Levinsohnem przy produkcji filmu "Hard Rain". Wcześniej zmagał się z siłami natury w filmie "Twister", którego producentem wykonawczym był Steven Spielberg. Obecnie pracuje nad filmem wytwórni DreamWorks "Forces of Nature" z Sandrą Bullock i Benem Affleckiem.

         Bryce był przedtem producentem wykonawczym filmu Jana De Bonta "Speed" i producentem kinowej wersji komediowego serialu telewizyjnego Penelope Spheeris "The Beverly Hillbillies". Pracował też przy filmach "Wschodzące słońce" i "Powrót Batmana".

         Pochodzący z Anglii, Bryce rozpoczął swoją karierę jako asystent producenta w "Powrocie Jedi" a następnie współpracował ze Stevenem Spielbergiem jako drugi asystent reżysera w "Indianie Jones i świątyni zagłady". Produkcją zajął się przy "Ewoks: The Battle for Endor" i "Howard Duck". Pracował też przy takich filmach jak "Tucker: The Man and His Dream", "Willow", "Indiana Jones i ostatnia krucjata", "The Rocketeer" i "Joe Versus The Volcano".

         MARK GORDON ( Producent ) jest partnerem Gary Levinsohna w Wytwóni Mutual Film Company. Pod jej patronatem powstały takie filmy jak "Paulie", "Barwy kampanii" Mike'a Nicholsa z Johnem Travoltą i Emmą Thompson, "Hard Rain" z Morganem Freemanem i Christianem Slaterem, "Szakal" z Brucem Willisem i Richardem Gere, "Relikt" i "Black Dog". Wkrótce rozpoczną się prace nad filmami "Virus" i "A Simple Plan" z Billem Paxtonem i Billy Bobem Thorntonem.

         Wcześniejsze produkcje Gordona to "Złamana strzała" z Johnem Travolta i Christianem Slaterem, blockbuster "Speed - niebezpieczna szybkość" z Keanu Reevesem i Sandrą Bullock, "A Pyromaniac's Love Story", "Trial by Jury", "Swing Kids", "Traces of Red", "Opportunity Knocks" i "Fly By Night" - rap musical, który zdobył nagrodę twórców filmowych na Sundance Film Festival w 1993 roku.

         Gordon pracował też przy różnych produkcjach telewizyjnych, m.in. nagrodzonym Emmy krótkometrażowym filmie dokumentalnym "Nothing But the Sun" o podróży przez Holocaust widzianej oczami dzieci, którego był także reżyserem i "The War Between the Classes", za który zdobył Emmy. Karierę producenta zaczął sztuką "The Buddy System"

         GARY LEVINSOHN ( Producent ) i jego partner Mark Gordon są szefami Mutual Film Company. Ostatnie produkcje, które tu powstały to komedia "Paulie", Komedia polityczna Mike'a Nicholsa "Barwy kampanii" z Johnem Travoltą i Emmą Thompson, "Hard Rain" z Morganem Freemanem i Christianem Slaterem, "Szakal" z Brucem Willisem i Richardem Gere, "Relikt", "Black Dog" oraz wkrótce wchodzące na ekrany "Virus" i "A Simple Plan" z Billem Paxtonem i Billy Bobem Thorntonem.

         Levinsohn był wcześniej producentem wykonawczym przeboju "12 małp" z Brucem Willisem, Bradem Pittem i Madeline Stowe. Był też odpowiedzialny za powstanie Bregman/Baer Productions, która wyprodukowała i sfinansowała takie filmowe hity, jak "Niesamowita McCoy" z Kim Basinger i Valem Kilmerem, "Życie Carlita" z Alem Pacino i Seanem Pennem i "Cień" z Alekiem Baldwinem. Wcześniej w swej karierze Levinsohn był wiceprzewodniczącym International Sales at De Laurentiis Entertainment Group.

         ROBERT RODAT ( Scenariusz ) napisał wczesniej wraz z Vincem McKewinem scenariusz do familijnego filmu Caroll Ballard "Fly Away Home" z Jeffem Danielsem i Anną Paquin o dziewczynce, która zaopiekowała się stadem dzikich gęsi i pomogła im wrócić szczęśliwie do domu. Jego i Steve'a Blooma dziełem jest też scenariusz do fantastyczno - przygodowego filmu z Patrickiem Swayze "Tall Tale".

         Rodat dorastał w New Hampshire i ukończył historię na uniwersytecie w Colgate. Studiował też na Harvardzie i w Szkole Filmowej w Kalifornii na wydziale sztuk pięknych.

         Pierwszy scenariusz napisał do komedii sieci HBO "Comredes of Summer" z Joe Mantegna jako amerykańskim trenerem baseballu przygotowującym rosyjską drużynę do udziału w olimpiadzie. Ostatnio pracował przy filmie "The Ripper" o nierozwiązanej tajemnicy zabójcy kobiet w Londynie w 1880 roku z Patrickiem Berginem, Gabrielle Anwar i Michaelem Yorkiem.

         BONNIE CURTIS ( Koproducent ) pracowała ze Stevenem Spielbergiem przez osiem lat, ostatnio przy takich filmach jak "Amistad" i "Zaginiony świat: Jurassic Park".

         Pochodząca z Teksasu, Curtis ukończyła wydział dziennikarstwa na uniwersytecie Abilene Christian. Po przeniesieniu się do Los Angeles zaczęła swą karierę przy produkcji takich filmów jak "Stowarzyszenie umarłych poetów" i "Arachnophobia". W 1990 roku została zatrudniona przez Spielberga jako jego asystentka i pracowała z nim przy "Hooku" i "Jurassic Park".

         Przy dramacie "Lista Schindlera" pracowała przy wszystkich fazach produkcji. Po wprowadzeniu filmu na ekrany była asystentką reżysera podczas powstawania DreamWorks SKG.

         Następnie towarzyszyła Spielbergowi przy "Zaginiony świat: Jurassic Park". W niedługim czasie po zakończeniu tego filmu rozpoczęła sie praca przy "Amistad" i "Szeregowiec Ryan".

         ALLISON LYON SEGAN ( Koproducent ) pracowała ostatnio z Markiem Gordonem i Gary Levinsohnem przy produkcji komedii DreamWorks Pictures "Paulie". Była też producentem wykonawczym przy "Hard Rain", który powstał pod patronatem Mutual Film Company. Wczesniej była koproducentem "Złamanej strzały", "A Pyromaniac's ove Story" i "Speed - niebezpieczna szybkość".

         Urodzona w Chicago, Segan uczęszczała do szkoły filmowej zanim przeniosła sie do Hollywood by tam kontynuować swoją karierę. Zaczęła pracować z producentem Gary Adelsonem. Podczas współpracy z nim powstały takie filmy, jak "Tap" z Gregory Hinesem, Sammy Davisem Jr. i Savionem Gloverem i "Hook" Stevena Spielberga z Robinem Williamsem i Dustinem Hoffmanem.

         JANUSZ KAMIŃSKI ( Zdjęcia ) jest zdobywcą Oscara i nagrody BAFTA za film Stevena Spielberga "Lista Schindlera". Za zdjęcia do tego filmu został też uhonorowany nagrodami krytyków filmowych Los Angeles i Nowego Jorku.

         Ostatnio Kamiński dostał swą drugą nominację do Oscara za pracę przy dramacie "Amistad" Stevena Spielberga, z którym współpracował tez przy "Zaginiony świat: Jurassic Park". Jego inne filmy to "Jerry Maguire" Camerona Crowe'a z Tomem Cruisem, "Skrawki życia", "Trouble Bound", "Tall Tale" i "The Adventures of Huckelberry Finn".

         Urodzony w Polsce, Kamiński przybył do USA w 1981 roku. Studiował na wydziale operatorskim na Columbia College w Chicago uzyskując dyplom w 1987 roku. Następnie przeniósł się do Los Angeles i rozpoczął profesjonalną karierę filmem "Upadłe anioły". Był też twórcą zdjęć do dwóch telewizyjnych projektów: produkcji Amblinu "Class of '61" i "Wildflower" z Diane Keaton.

         TOM SANDERS ( Scenografia ) był dwukrotnie nominowany do Oscara, pierwszy raz jako dekorator wnętrz do filmu Stevena Spielberga "Hook", który przeniósł współczesnych Londyńczyków do fantastycznej krainy Nigdy Nigdy, a drugi jako scenograf "Drakuli".

         Ostatnio odtworzył XIII - wieczną Szkocję dla potrzeb nagrodzonego Oscarami filmu Mela Gibsona "Braveheart - Waleczne Serce". Wcześniej pracował z Gibsonem robiąc plany Starego zachodu do "Mavericka" Richarda Donnera. Sanders był też dekoratorem wnętrz do takich filmów jak "Szybki jak błyskawica", "Odwet" i "Nagie tango".

         MICHAEL KAHN ( Montaż ) jest dwukrotnym zdobywcą Oscara za pracę nad filmami Stevena Spielberga "Poszukiwacze zaginionej arki" i "Lista Schindlera". Montaż do tego drugiego przyniósł mu też nagrodę BAFTA. Poza tym był nominowany do Oscara za "Imperium słońca" i "Bliskie spotkania trzeciego stopnia" Stevena Spielberga oraz za "Fatalne zauroczenie" Adriana Lyncha, za który również dostał nagrodę BAFTA. Za telewizyjny miniserial "Eleanor and Franklin" uhonorowany był Emmy.

         Ze Spielbergiem współpracował również przy filmach: "Amistad", "Jurassic Park", "Zaginiony świat: Jurassic Park", "Indiana Jones i ostatnia krucjata", "Indiana Jones i światynia zagłady", "Hook", "1941" i "Kolor purpury".

         Kahn montował też filmy innych reżyserów, m.in. "Twister", "Casper", "Alive - dramat w Andach", "Arachnophobia", "Powrót człowieka zwanego Koniem", "Ducha" i "Oczy Laury Mars"

         JOHN WILLIAMS ( Kompozytor ), pięciokrotny zdobywca Oscara uhonorowany został specjalną trzydziesto szóstą nominacją za muzykę do tegorocznego dramatu Stevena Spielberga "Amistad". Przy prawie wszystkich filmach reżysera współpracował z nim, zdobywając trzy ze swoich Oscarów za "Szczęki", "E.T." i "Lista Schindlera". Pozostałe dwa Oscarry dostał za muzykę do niezapomnianych "Wojen gwiezdnych" i filmowej wersji musicalu "Skrzypek na dachu".

         Williams udowodnił, że jest mistrzem w każdym gatunku , komponując najbardziej popularne tematy w historii filmu. Jego dziełem jest muzyka do takich filmów jak "Jurassic Park" , "Zaginiony świat - Jurassic Park", "Siedem lat w Tybecie", "Sabrina", "JFK", "Alex - sam w domu", "Urodzony czwartego lipca", "Przypadkowy turysta", "Bliskie spotkania trzeciego stopnia", "Imperium słońca", "Superman", trzy części "Indiana Jones" i kontynuacja "Gwiazdnych wojen" - "Imperium kontratakuje" i "Powrót Jedi".

         Poza komponowaniem Williams przez siedemnaście pełnych sukcesów sezonów był dyrektorem muzycznym Boston Pops Orchestra a obecnie jest jej dyrygentem. Gościnnie dyryguje najbardziej znanym orkiestrom świata. Jego praca wkracza poza plan filmowy bowiem napisał wiele koncertów, w tym dwie symfonie i koncerty na flet, kontrabas, wiolonczelę, klarnet, fagot i trąbkę.

         JOANNA JOHNSTON ( Kostiumograf ) współpracowała z Robertem Zemeckisem przy jego ostatnich sześciu filmach poczynając od "Kto wrobił królika Rogera?" poprzez "Powrót do przyszłości II i III", "Ze śmiercią jej do twarzy", "Forrest Gump" i ostatnio "Kontakt".

         Poprzednio pracowała też ze Stevenem Spielbergiem przy "Indiana Jones i ostatnia krucjata" partnerując Anthony Powellowi. Wcześniej w swej karierze była twórczynią kostiumów do takich filmów jak "Kolor purpury", "Francuski pocałunek", "Za horyzontem" i "Hellraiser".

         Karierę zaczynała jako asystentka Anthony Powella przy nagrodzonym Oscarem za kostiumy "Śmierć na Nilu" i "Tess", następnie "Evil Under the Sun", "Indiana Jones i skarb templariuszy". Póżniej zaczęła współpracować z Tomem Randem przy "Kochanicy Francuza", "The Pirates of Penzance" i "The Shooting Party".

         NEIL CORBOULD ( Konsultant efektów specjalnych ) został uhonorowany nagrodą Akademii Brytyjskiej za swoją pracę przy "Piątym elemencie" Luca Bessona. Pracował też przy thrillerze "Ukryty wymiar", a wkrótce będzie można zobaczyć efekty specjalne , które powstały pod jego nadzorem w "Entrapment" Jona Amiela.

         Corbould był nastolatkiem kiedy w 1979 roku pracował dla swego wuja Colina Chilversa przy powstawaniu efektów specjalnych do przeboju "Superman". Następnie towarzyszył Martinowi Gutteridge'owi przy takich filmach jak "Człowiek słoń", "An American Werewolf in London", "Superman III", "Krwiożercza roślinka" i "Amadeusz".

         Swoje umiejętności doskonalił póxniej u boku Johna Richardsona w "Licencji na zabijanie", "The Living Daylights" i "Zabójczym widoku", a następnie samodzielnie w "Air America", "City of Joy", "Na krawędzi", "Wyspa piratów" i "Muppets Treasure Island".

         SIMON CRANE .( Koordynator kaskaderów ) jest twórcą kilku z najbardziej odważnych wyczynów w fimie. W osttnim roku pracował przy "Titanicu" Jamesa Camerona. w którym to filmie jedna tylko sekwencja przedstawiała ponad sto osób stojących na przechylającym się pokładzie. Był też koordynatorem wyczynów kaskaderskim w "Braveheart - Waleczne Serce", "Goldeneye" i "101 dalmatyńczyków", a obecnie pracuje nad "The Mummy".

         Crane brał udział w scenach powietrznych w "Na krawędzi" i był reżyserem drugiego planu we "Frankensteinie", "Hamlecie" i serialu telewizyjnym "Kroniki młodego Indiany Jonesa".

         Zanim został koordynatorem wystapił w ponad dwunastu filmach. Był dublerem Timothy Daltona jako Jamesa Bonda, Kevina Costnera w "Robin Hoodzie: Księciu złodziei" i Mela Gibsona w "Air America", by wymienić tylko kilka.

         KAPITAN DALE DYE ( Doradca wojskowy ) jest głównym konsultantem wojskowym w przemyśle filmowym. ego ekspertyzy były wykorzystane w wielu filmach o tematyce wojskowej. Pracował z Oliverem Stone w nagrodzonym Oscarem "Plutonie" a także w "Urodzonym czwartego lipca", "Pomiędzy Niebem a Ziemią", "Urodzonych mordercach" i "JFK".

         Inne filmy, do których powstania się przyczynił to : oscarowy "Forrest Gump", "Ofiary wojny", "Snajper", "Liberator", "Wojna", "Epidemia", "Sierżant Bilko", "Mission: Impossible", "Żołnierze kosmosu" i wkrótce wchodzący na ekrany "Small Soldiers". Pracował też przy telewizyjnych programach i jest autorem bestselleru "Platoon" opartego na przeboju filmowym.

         Urodzony w Cape Girardeau, w Missouri, Dye ukończył Akademię Woskową i w 1964 roku wstąpił do piechoty morskiej. Służył w Wietnamie biorąc udział w ponad trzydziestu operacjach wojskowych i zbierając odznaczenia wojskowe, m.in. trzy Purpurowe Serca za rany odniesione w walkach.

         Po otrzymaniu stopnia starszego sierżanta jako zawodowy żołnierz został przyjęty do szkoły oficerskiej, którą ukończył w 1976 roku. W latach 1982 - 1983 już jako kapitan przebywał z międzynarodową misją pokojową w Bejrucie. Służąc w różnych oddziałach na całym świecie jednocześnie ukończył wydział literatury angielskiej na uniwersytecie w Maryland.

         Po zakończeniu służby w piechocie morskiej w 1984 roku Dye przez rok pracował dla magazynu Soldier of Fortune. Był reporterem w Ameryce Środkowej i szkolił tam żołnierzy w działaniach partyzanckich zanim w 1985 roku przeniósł się do Hollywood.

         STEPHEN E.AMBROSE ( Konsultant historyczny ) jest uważany za jednego z czołowych znawców historii naszych czasów. Jest on założycielem i prezesem National D-Day Museum w Nowym Orleanie, napisał bestseller "D-Day: June 6, 1944: The Climatic Battle of World War II", która została uznana za najbardziej wiarygodną książkę ukazującą wydarzenia tamtych dni. Ostatnio wydawnictwo Simon & Schuster opublikowało następną jego książkę "Citizen Soldiers", która jest kroniką ostatnich miesięcy wojny w Europie od dnia lądowania aliantów w Normandii aż do zwycięstwa nad Niemcami.

         Inne jego ksiązki to "Band of Brothers" opisująca losy jednego oddziału w oststnich dniach wojny, bestseller "Undaunted Courage" przywołujący początki amerykańskiego Zachodu na początku XIX wieku oraz bografie prezydentów Eisenhowera i Nixona. Ambrose jest też autorem licznych artykułów w gazetach i publikacji.

         Dorastał w Wisconsin gdzie zdobył stopień bakałarza na uniwersytecie, następnie dyplom uniwersytetu w Louisianie i uniwersytetu w Winconsin na wydziale filozofii. Poza pisaniem przez ponad trzydzieści lat był szanowanym profesorem historii uczac w collegach i na uniwersytetach całego kraju.