Serigrafi
Baskı Tekniği
Bu
baskı tekniği vatanı Japonya'dan, Amerika'ya oradan da Avrupa'ya yayılmıştır.
Asırlardır kumaşlar, Çin ve Japonya'da şablonlarla basılmıştır.
İlk zamanlar, kullanılan kâğıt, deri ve teneke şablonlarla, figürleri
bağlantı izi bırakmaksızın basmak mümkün olmamıştır. Çünkü şablon
izleri, şablon yüzeyinde belirli aralıklarla kalmıştır. Uzak doğuda
eskiden kullanılan bu şablonlar üzerine kâğıttan kazınmış figürler
yapıştırılarak bu figürler sayesinde bağlantı izi bırakmadan baskı
yapılabilir hale getirilmiştir. Baskıların bağlantı izi olmaksızın
yapılabilmesi için, çerçeve üzerine monte edilmiş, taşıyıcı ve
boya geçirici, gözenekli bir yüzey kullanılır. Bu yüzey, dokuma
iplikleri, doğal ve sentetik elyaflarla yapılan ince dokulardan oluşur.
Bu dokulara GAZE yani Elek Bezi denir.
İpek
gazeler, kaymayan, döner iğne tekniği ile yapılan dokulardır. Daha
sonraları, şablon baskı için tabii ipekten özel gazeler yapılmıştır.
Çünkü bunlar özel yapıları, renk geçirme özellikleri, sağlamlık
ve genişliği nedeniyle şablon baskı metoduna uygundur. Ayrıca
paslanmaz çelik gibi metal gazeler, baskı boyalarının kuvvetli
alkalilerine daha da dayanıklıdırlar. Sentetik elyafın ortaya çıkmasından
sonra, bunun yüksek kimyasal direnç, esneklik ve sağlamlık gibi üstün
nitelikleri yüzünden ipek gazeler önemini kaybetmiştir.
Gazeler(Kalıplar)
saf ipek, naylon, perlon ve metal kumaş tabir edilen bir nevi tüldür.
Bu tülün elek gibi delikli oluşundan bu baskı türüne Elek baskı
denilmiştir.
Serigrafi
baskı özellikle reklam baskılarında kullanılan bir baskı tekniğidir.
Çünkü kâğıdın yanı sıra cam, porselen, tahta, plastik, deri, kumaş...
gibi malzemelere baskı yapabilir.
SERİGRAFİ TEZGAHLARI
Bir
ucu herhangi bir çalışma masasını, öteki ucu baskı eleğini sıkıştıracak
basit bir menteşe-kıskaç aparatından tam otomatik serigrafi
makinelerine kadar pek çok düzeneği kapsar. Yerine ve gerekliliğine göre
en basit tezgahla da üretim yapmak mümkündür. Gelişmiş tezgahlar
vakumlu olarak üretilirler. Vakumlu tezgahlar üzerine baskı yapılan
maddelerin kaymasına ve oynamasına izin vermediği için temiz ve net
sonuç elde edilir. Elektrikli vakum düzeneği, üzeri sık deliklerle
delinmiş bir masanın altına, delikleri kapsayacak şekilde emici bir
motor sisteminin yerleştirilmesi ile elde edilir. Baskı sırasında deliği
taşıyan kol masaya indiğinde vakum devreye girer ve masanın üzerindeki
baskı maddesini çekerek masaya yapıştırır. Elek masadan kalkınca
emici devre dışı kalır. Hacimli maddeler üzerine baskı yapılırken
vakuma gerek kalmaz.
Yarı
Otomatik Serigrafi Tezgahları
El
ve manivela sistemi ile baskı yapan serigrafi makinesidir. Baskı çerçevesini
dengeleyen vakumlu bir kağıt tutucu vardır. Temiz bir iş basmak için
makinenin kolu aşağıya doğru çekilir. Rakle bağlaması ise manivela
ve otomatik bir yay tertibatı ile olur.
Otomatik
Serigrafi Baskı Makineleri
Yüksek
hızda serigrafi baskısı için gerekli malzemeyi taşıma ve geniş yüzeyleri
basmak için kullanılan makinelerdir. Bu makinede, silindir ve merdane
yoktur. Resim transferi dahil aynı elle baskı makinesi gibidir. Bu
makine ile hızlı üretim ve geniş yüzeylere baskı yapmak mümkündür.
Silindirik
Yüzey Baskı Makinesi
Yüksek
tirajlı işler ve esnek malzemelerin baskıları için
uygundur. Otomatik ve yarı otomatik makinelerle çalışma prensibi aynıdır.
Bu makinede rakle ve şablon çerçevesinin üzerine mürekkep gelmesiyle
ve basılacak konik malzemenin hareketi ile baskı gerçekleşir.
Pozlandırma Düzenekleri
Bir
serigrafi atölyesinde bulunması gereken gereçlerden biri de, foto şablon,
foto serigrafi adıyla anılan işlemin gerçekleşmesinde kullanılan
ışıklandırma ve pozlandırma düzenekleridir. Pozlama için vakumlu,
özel lambalı poz masaları, vakumsuz, tek lambalı, poz kutuları,
florasantlarla hazırlanan ve hem çalışma hem de pozlama amacıyla
kullanılan masalar vb. gibi çeşitli sistemlerdir.
Bu düzeneklerin seçimi, amacı ve mekan
olanaklarına bağlıdır. Dar mekanlar tek kişilik atölyelerde kağıt
dolabı, çalışma masası, serigrafi tezgahı ve ışıklı masa olarak
kullanılan çok amaçlı bir masadan veya güvenli bir lamba düzeninden
yararlanılır. Masanın iç yapısı tabana doğru konik bir yapıda
olmalı ve mat beyaz boya ile boyanmalıdır. Masanın yüksekliği iç
ortada bulunan lambanın üst seviyesinden cam yüzeyine kadar 50-60 cm.
olmalıdır. Bunlar poz süresini ve poz kalitesini etkileyen etmenlerdir.
Pozlama işleminde ultraviyole lambalar, ark lambaları, opal 300-500 W.
normal lambalar, aynalı projeksiyon lambaları ve Philips UV flor 20 W.
ve metal halojen, Philips HPR 125 lambaları kullanılabilir.
Pozlama sırasında mutlaka poz saati kullanılmalıdır.
Poz saati, test edilerek belirlenen pozlama süresine geçmesini önleyen,
süre tamamlanınca kendiliğinden kapanan mekanik bir saat gibidir.
Metal halojen lamba sistemi ile çalışan
kontak kopya şasesi, yüksek vakum ile kopya yapabilecek şekilde imal
edilmiştir. Modern bir cihaz olan kopya şasesi tire ve tramlı bütün
serigrafi baskı kalıplarını uygun şekilde kopya yapabilir.
Şablon
Hazırlamak İçin Kullanılan Alet ve Malzemeler
1)
Gaze : Gaze için dört tip doku uygundur : İpek, polyester, polyamid
ve metal Bunlardan polyamid tipi elyaf en yaygın olanıdır.
a)
İpek gaze : Titizlikle üretilir ve gayet muntazam iplik dokularına
sahiptir. İpekten yapılan şablonların alkaliye karşı hassas oluşları,
olumsuz bir niteliktir. Hassas bir şekilde üretilen bu şablonlarda, şablonların
vaktinden önce deforme oluşları, çoğunlukla baskı esnasındaki
alkali tesirlerin yanı sıra baskıdan sonra yeterince temizlenmeyip yanlış
işlem görmesindendir. Uzun bir zaman sonra alkali boya kalıntılarının
şablon üzerinde kuruması nedeniyle gaze bozulur.
b)
Polyester gaze (terylene) : Polyester gaze, sentetik polyester
elyaftan yapılır. İplik çok sayıda ince elyaftan oluştuğu için çok
elyaflı iplik olarak bilinir. Asitlere karşı dayanıklı aynı zamanda
alkali ve organik çözücülere karşı dirençlidirler. Isıya karşı
da hassasiyet göstermezler. Dolayısıyla iyi baskı yapabilir ve sıcaklık
100° ye çıksa bile fire vermezler.
Uygun bir polyester gaze numarası seçerek,
boyayı çabuk emen malzemeler üzerinde dahi en mükemmel sonuç elde
edilir. Makine baskılarında kullanıldığı gibi, masa baskıları için
de kullanılırlar. Boya emme kabiliyetleri çok düşüktür. Bu nedenle
net baskı elde etmek için, son derece ince boya tatbiki gerekir.
c)
Polyamide gaze (naylon) : Naylon ve perlon polyamid elyaftır. Çok sağlam
olması nedeniyle en ağır şartlarda dahi kullanılabilir. Tek tek
naylon ipliklerden oluşan dokulara tel iplikli dokular denir. Yüksek
gerilme gücü, sağlamlığı, nem kapma azlığı, iyi boya geçirgenliği,
esnekliği ve en ince gözenekli dokuya sahip oluşu, bu gazenin üstün
niteliğidir.
Naylon dokular, çok sık olabildiklerinden,
ince bir boya tabakası sağlarlar. Bu özellik, süratli baskı
makinelerinde yapılan üst üste yaş baskılar için çok yararlıdır.
Özel işlerde kullanılan küçük gözenekli naylon gazelerden boya,
rakleyi kuvvetle bastırmaksızın ince bir tabaka halinde geçer. Bu yüzden
astar bezi kullanılmadan doğrudan doğruya makinedeki kumaşa baskı yapılabilir.
Şablonlar, baskı işleminde yan yana ve birbirini izleyen bir sistemde
olduğundan, seri baskı imkanı vardır.
d)
Metal gaze : Bronz ve metal paslanmaz çelik tellerden oluşur. En önemli
özelliği esnekliğinin çok az olmasından dolayı trikromi baskıya son
derece uygun olmasıdır. Bu büyük avantajına karşın sert dokumasının
çabuk gevşemesi, kolayca bükülmesi veya kırılması dezavantajlı
taraflarıdır.
İplik
Sınıflandırması ve Elek Numaraları
İplik
cinsi Monofil ve Multifil olarak ikiye ayrılır. Tek parçadan oluşan
ipliklere monofil adı verilir. Ana özelliği olarak pürüzsüz bir
iplik yüzeyi göze çarpar. Ve buna bağlı olarak fevkalade mürekkep geçirgenliği,
yüksek sürtünme dayanıklılığı, yüzey baskısında keskin kenarlar
ve baskı sonrası eleğin kolay temizlenmesi gibi avantajlar getirir.
Sentetik dokumaların çoğu polyesterin
haricinde monofildir. Multifil ipliklerde ise bükülmüş iplikçiklerden
oluşur. Tabii ipek ve polyester bu tip ipliklere birer örnektir.
Uluslararası standartlara göre yapılan
numaralama ve kodlama sistemi doğal ipek dokumalar, sentetik dokumalar ve
metal dokumalar için ayrı ayrı düzenlenmiştir.
Dokumada l cm2 ye düşen iplik sayısı
dokumanın numarasını verir. Eleğin sıklığı, seyrekliği, amaca ve
isteğe uygunluğu bu sayılarla ilişkilidir. 43 ten 200'e kadar
numaralarla gösterilen bu sayılar genellikle kalite harfi ile birlikte gösterilir.
Bunlar; S (Small - ince) M (Medium - orta kalınlık) T (Thick - kalın)
HD (Heavy Duty- çok kalın) Uluslararası elek dokumaları standartları
bu dört ayrı kalınlıktadır. Bu özelliklerin baskıya yansıması
farklı sonuçlar verir, iplik kalınlıkları arttıkça iplikler arası
boşluklar yani boya geçecek alanlar azalır, buna karşın baskı üzerinde
oluşan boya film tabakası kalınlığı artar.
Cam gibi emici olmayan ve kaygan bir yüzeye
baskı yapmak için kullanılacak olan elek 150 ile 200 numara arası
olmalıdır, böyle bir elekle ve tek rakle hareketi ile yapılacak baskı
sonucu istenen resim cam yüzeyinde ince bir boya tabakası ile elde
edilebilecektir. Küçük nolu eleklerle cam, porselen, seramik, fiber,
fleksiglas, kuşe kağıdı v.b. gibi emici olmayan düzgün yüzeylere, yüksek
nolu eleklerle de penye, emici kağıtlar v.b. gibi yüzeylere baskı
yapmak olumsuz sonuçlar verir. Özellikle tramlı , çizgisel, ince
dokulu hassas çalışmalar ve ince karakterli yazılarla trikromi baskılarda
yüzeyin özelliği de hesap edilerek mümkün olduğunca yüksek numaralı
elekler tercih edilmelidir.
2)
Çerçeve : Şablon yani gazenin gerildiği metal veya tahta çerçevedir.
Tahta çerçevelerin kalınlığı büyüklüğüne göre 5-8 cm olmalıdır
ve bağlantı yerleri köşebent demiri ile sağlamlaştırılmalıdır.
Bütün şablonlar doku türünün gerilim yüzdesi
hesaba katılarak, davul sıkılığında gerilmelidir. Naylon ve ipek
gazelerde ancak ısıtılmak suretiyle son gerilim sağlanır. Ayrıca
gaze ipliklerinin tamamen paralel olması gerekir.
Gazeler, metal çerçevelere bir yapıştırıcı
vasıtasıyla geçirilmelidir. Yapıştırıcılar aynı zamanda tahta çerçeveler
için de kullanılır. Gazenin çerçeveye iyice yapışmasını sağlamak
için, çerçevenin alt kenarına bol miktarda yapıştırıcı sürülmelidir.
Çünkü çerçevenin alt tarafı, diğer yanlarına oranla daha çok dış
etkiler altında kalır.
3)
Rakle : Serigrafi baskıda hazırlanmış olan elek üzerine dökülen
boyayı sıyırarak gözeneklerden geçmesini ve istenen yüzeyde baskının
gerçekleşmesini sağlayan temel gereçlerden biridir
Rakle lastiği kauçuk esnekliğine sahiptir
ve aşınma ve sürtünmeye karşı dirençlidir. Rakle lastikleri kullanıldıkları
yüzeylere göre sert veya yumuşak olmalıdır. Sert yüzeylerde yumuşak,
yumuşak yüzeylerde ise sert rakle kullanılmalıdır ve şablon üzerinde
rakle ortalama 75 derece eğimle çekilmelidir.
Rakleler baskı materyalinin şekli ve
cinsi, baskı yüzeyinde oluşturulmak istenen boya kalınlığı, basılacak
resmin veya şeklin özelliği, kullanılacak boyanın cinsi, kullanılacak
eleğin numarası gibi niteliklere bağlı olarak lastik ve kauçuktan değişik
ağız profillerinde kesilmiş gereçlerdir. Bu lastik veya kauçuk
profiller ahşap veya metalden(tercihen alüminyum) tutacaklara sıkıştırılarak
kullanılır.
Beş
değişik rakle profili vardır :
1)
Kenarları yuvarlatılmış profil : Kalın boya film tabakası ve örtücü
boya gerektiren baskılarda kullanılır.
2) Bir kenarı dik, öteki kenarı eğik profil : Cam, seramik ve
metal yüzeylere baskıda kullanılır.
3) Sivri uçlu "V" tipi profil : Tam ve yarı otomatik
baskı makinelerinde ve silindirik baskı düzeneklerinde kullanılır. bu
tip bir profil elle yapılan baskılarda kullanılacak olursa sıyırgaç
baskı ve elek yüzeyine tam dik olarak tutulmalıdır.
4) Tam yuvarlak ağız yapılı profil : Çok emici ve fazla boya
verilmesi gereken tekstil yüzeylere baskı için kullanılır.
5) Kenarları dik açılı profil : Çok amaçlı ve yaygın olarak
kullanılan bu profil cam, porselen, kağıt-karton , fiber, metal, PVC
v.b. gibi yüzeylerde ve ince çizgi ve tram gerektiren baskılarda kullanılır.
Bu
profillerin baskıda kullanılabilmesi için çeşitli yapılarda taşıyıcı
ve sıkıştırıcı bir baskı gerecine gereksinim vardır. Bu taşıyıcılar
genellikle ahşap ve alüminyumdan yapılmaktadır. Uzunluğu 40 cm. den
fazla olan raklelerde mutlaka alüminyum tercih edilmelidir. Sıyırgaçların
yapısı, iki elle dengeli olarak kavranması, elek ile baskı yüzeyine
verilecek olan güç ve sıyırgacın eğimi baskının başarısını
etkileyen unsurlardır. Elek yüzeyine 70 veya 45 derece arasında bir eğimle
tutulması gereken sıyırgacın lastik kısmı sıyırma sırasında bükülmemelidir
ve sıyırgaç elek yüzeyinin her noktasını sıyırmalıdır.
4)
Foto emülsiyonu : Serigrafi yönteminde baskı işlemi çerçeveye
gerilen elek üzerinde yapılacak bazı işlemlerle yüzeyde boya geçiren
ve geçirmeyen alanların oluşturulması ile mümkün olur. Bu çalışmaya
şablon veya kalıp hazırlama aşaması denir.
Şablon yada kalıp hazırlama çalışmalarında
salt bu teknik için hazırlanan değişik emülsiyonların dışında çeşitli
malzemelerle farklı uygulamalar yapılabilmektedir. Bu formüller de
polyvinyl alkol ve bazı plastik bileşimler kullanıldığı gibi
jelatin, balık ve kemik tutkalı içine krom tuzu ilavesiyle de foto
tabakası elde edilebilir. Foto tabakaları pozlandırmadan sonra su içinde
çözülmez.
5)
Serigrafi boyaları : Akrilik ve polistrol gibi plastik baskı
materyalleri üzerine yapılması gereken baskılar için seçilen
boyalarda, iyi yapışma, çabuk kuruma ve yüksek ışık dayanıklılığı
gibi özellikler aranır.
Bez üzerine, özellikle ufak masa bayrakları,
flamalar ve benzeri materyaller üzerine yapılacak baskılar için özel
kumaş boyaları seçilir.
Polietilen veya polyester gibi malzemeler üzerine
yapılacak baskılar için özel polietilen mürekkepleri vardır. Bunlar,
polietilen yüzeylere iyi tutunan ve kolay çıkmayan mürekkeplerdir.
Cam ve metal gibi yüzeylere parlak ve dayanıklı
baskı yapılmak istenirse; özel olarak imal edilen yüksek yoğunluklu
boyalar kullanılır.
Serigrafi
Baskıda Şablon Hazırlama Tekniği
1)
Önce, gaze ışığa karşı hassas bir tabaka ile örtülür. Sonra,
desen gaze üzerine negatifleri pozlandırarak geçirilir. Banyoda,
pozlanmayan kısımlardaki emülsiyon yıkanarak çıkarılır. Pozlanan kısımlardaki
emülsiyon tabakası da lakla kuvvetlendirilir.
2)
Hazırlanan desenin negatifleri pozlandırılarak kopya edilir. Desenin
bulunduğu kısımlar ışık geçirmeyen bir boya ile örtülür. Bu şekilde
hazırlanan negatiflerin pozlandırılmasıyla, desen şablona kopya
edilir. Pozlandırdıktan sonra çözücülerle sökülür. Sonunda da bütün
şablonun üzerindeki foto emülsiyonu yıkanarak çıkarılır.
3)
Şablon kolay çözülen saydam bir lak ile kapatılarak orijinal üzerine
konulur. Basılması gerekmeyen kısımlar boya tutan bir dek strin ile
boyanır. Basılması gereken kısımlar çözücüler yardımıyla sökülür.
Böylece desen ortaya çıkmış olur.
4)
Desen doğrudan doğruya gaze üzerine çizilir. Baskı anında, boyanın
geçmemesi gereken negatif alanlar, lak veya uygun bir çözelti ile
maskelenir.
Kopya
yapımında karbon ark lambaları, dischange lambaları ve özel
incandescent lambalarından istifade edilir.
Renk süzme işleminde kırmızı renkli bir
asetat vardır ki bu özel grafik şablon baskıda kullanılan bir asetattır.
Asetat desen üzerine konur ve desen bir bıçakla alttaki malzemeye zarar
vermeksizin lak tabakasından kesilir. Kırmızı lak tabakasının, desen
basılmayacak alanları asetattan çıkartılır.
Reprodüksiyon makinesi renkleri süzme işleminde
kolaylık sağlar. Reprodüksiyon makinesinin getirdiği başlıca
avantajlar desenin ebadını değiştirebilmesi ve ince efektler sağlayabilmesidir.
Yarım ton efektler ve gölgeler ise makine
kullanmaksızın temin edilebilir. Gölgeler, kâğıt, ya da yüzeyi
dokulu folye üzerine istenilen şekilde yumuşak kalem, lito veya yağlı
tebeşir, yumuşak grafik kalem ile yapılabilir. Hazırlanan desenler,
ışığa karşı hassaslaştırılmış grafik filmler üzerinde iki kez
kopya edilerek daha iyi bir görüntü elde edilebilir.
Kopya için, kuvvetli bir ışık kaynağı
bulunan uygun boyutlu kopya donanımı ve bir kopya çerçevesine gerek
vardır. Negatif, gazeye şeffaf bir yapıştırıcı şerit ile akslar çakıştırılarak
tespit edilir. Gazenin desene ait olmayan boşlukları mat kâğıt veya
metal folye ile kaplanır. Pozlandırmanın iyi olabilmesi için şablon
gazesi ile, destekleyici tahta blok arasına ışık geçirmeyen bir
malzeme (Siyah kâğıt vs) konması da gerekir. Sonra pozlandırma yapılır.
Vakum sistemi ile çalışan kopya çerçeveleri
gaze ile negatif arasındaki havayı çekerek desendeki en ince detayların
net çıkmasını sağlar. Kopya makinelerinde bulunan negatif, tam
otomatik veya yarı otomatik olarak kısım kısım pozlandırmalarla çoğaltılır
ve desenin bütünü elde edilir. Pozlandırma süresi bazı durumlara göre
değişebilir. Bunlar : Emülsiyonun kalınlığı ve bileşimi ışık
kaynağının kuvveti ve ışığın şablona olan uzaklığı olabilir.
Kopya kalitesi, ışığın şiddeti,
ışığın verdiği ısı ve poz süresine göre değişir. Laklamadan
banyoya kadar olan bütün işlemler sarı ışıklı odada yapılır.
Pozlandırmadan sonra şablonlar, yatay veya
dikey olarak, su dolu bir tekne içinde veya el spreyi ile yıkanır. Hırpalanmadan
yıkanmasına dikkat edilmelidir.
Banyosu yapılan şablon, mümkün olduğu
kadar kısa zamanda kurutulmalıdır. Ancak hava cereyanı direkt olarak
şablona verilmemelidir. Kurutma dolabındaki hava çok sıcak ve nemli
ise dolaplara havalandırma tertibatı konur. Şablonların 30° kuru hava
ile çabucak kurutulması sağlanmalı, yüksek sıcaklıktan sakınmalıdır.
Basılacak malzeme ile şablonun iyi temas kurması için, laklanmış yüzeyin
kesinlikle gergin ve düzgün olması şarttır.
Özel yapıştırıcılar yardımı ile
bitmiş şablonlarda değişiklikler de yapılabilir. Lak tabakası sökülmüş
şablonlar, genellikle zayıftırlar, çok iyi temizlenmiş olsalar bile
ancak ikinci derecedeki işler için kullanılabilirler. Şablonlar
pozlanmadan önce sıcak su içine yatırılır veya sıcak duş altına
tutulursa, tabakayı sökmek mümkün olur. Basılacak malzemeyi sabit
tutmak için yapıştırma metodu uygulanır. Bu nedenle masalar, yün, keçe,
kumaş, mumlu kumaş, lastik ve kimyasal maddelere dayanıklı sunî kauçukla
kaplanır.
Basılan malzemeye boya geçirildiği zaman
oluşan nem, konturların lekelenmesi, bozulması ve baskının iyi
olmaması gibi problemler doğurursa da bu güçlükler naylon gazeler
kullanılarak giderilir. Bilinmelidir ki ince boya tabakaları kumaşın yüzeyinde
kalır ve elyafla kimyasal bir bağ kuramaz yani etkili olamaz.
Son
olarak şablon, basılacak malzeme üzerine yerleştirilir ve baskı gerçekleştirilir.
Ayrıca şablonlar baskı işlemi bittikten hemen sonra ılık su ile el
duşu ve süngerle temizlenmelidir.
Serigrafi Baskı Hataları Nedenleri ve Giderilmesi
*
Çerçeveye gerili elek üzerinde yer yer potlar veya gevşemeler olması.
- Elek düzgün gerilmemiştir, eleği çerçeveye tutturan elemanlar ve sıkıştırma
düzenekleri gözden geçirilir.
*
Emülsiyonlar sökülürken elek üzerinde açılmalar, emülsiyon
tutmaması.
- Elek yeniden iyice yıkanmalı, kurutulmalı ve emülsiyon sürülmelidir.
*
Emülsiyon sürülürken elek yüzeyinde sarıdan yeşile alacalı bir
renk oluşuyorsa tek renk yeşil yada tek renk emülsiyon meydana
gelmiyor.
- Emülsiyon hassaslaştırıcı ile tam olarak karıştırılmamıştır
demektir.Yeniden iyi karıştırılmış bir emülsiyon hazırlanmalıdır.
*
Emülsiyon sürülüp kurutulmaya bırakıldığında yer yer akmalar, yığılmalar,
kusmalar görülmesi.
- Emülsiyon sürülürken sıyırıcının eğimi iyi ayarlanmalı ve
elek yüzeyinde ancak gözenekleri arasında kalabilecek kadar emülsiyon
kalmasına izin verilmelidir.
*
Tasarlanan, istenen işin etrafında açılmalar ve istenmeyen dökülmeler.
- Poz süresi az tutulmuştur. Süre artırılmalı ve yeniden ayarlanmalı.
*
Pozlama, yıkama ve kurutma gibi işlemler yapılıp baskıya geçildikten
sonra basılan işin kenarlarında boya almayan yerler olması.
- Emülsiyonlu alanlardan sızan jel artıkları açılan alanları tekrar
kapatır. Giderilmesi için eleğin yeniden iyice yıkanması gerekir.
*
Baskı sırasında elek, üzerine baskı yapılan maddeye yapışıyor.
- Eleğin yüksekliği iyi ayarlanmamıştır veya boyanın viskozitesi
fazladır. Yükseklik ayarı ve boyanın kıvamı gözden geçirilmelidir.
*
Baskı sırasında basılması gereken yerlerin dışına taşmalar görülüyor.
- Boya kıvamı normalden çok incedir. Rakle çekim alanı çok dardır
veya dar tutulmaktadır, boya baskı alanına geriye akmakta ve ikinci çekim
sırasında fazla gelen boya taşmalara neden olabilmektedir. Giderilmesi
için boya kıvamı artırılır, rakle çekim alanı uzatılır ve boyanın
geriye akması önlenir.
*
Baskının sağ ve sol kenarlarında boya almayan yerler görülüyor.
- Basılacak iş eleğe göre büyük, elek işe göre küçük veya rakle
kısa seçilmiştir. Rakle eleği zorladığı halde baskı yüzeyi ile teğet
olarak değmemektedir, işle elek çerçevesi arasında gerekli mesafe bırakılmamıştır.
*
Baskı yüzeyinde istenmeyen kalın bir boya tabakası oluşması.
- Eleğin gözenekleri iri ve elek numarası büyüktür, rakle lastiğinin
köşeleri yuvarlanmıştır veya raklenin eğim açısı çok dardır.Büyük
numaralı ve ince gözenekli bir elekle, keskin kenarlı bir rakle seçilmelidir
*
Baskı yüzeyindeki silik bir görüntü elde edilmesi.
- İpek numarası çok yüksektir. Yüzeyde görüntü oluşturmaya
yetecek kadar boya gözeneklerden geçmiyor demektir.
*
Baskı işleminden sonra basılan işin çift iz yaptığı görülüyor.
- Bunun nedeni baskı için birden fazla rakle çekimidir.Önlenmesi için
mümkün olduğunca baskıyı tek rakle hareketi ile elde etmek gerekir.
Birden fazla rakle çekimi kaymalara ve çift iz bırakmaya neden
olabilir.