ชื่ออื่น รองเท้านารีแมลงภู่(ลำปาง) เอื้องคางคก เอื้องคางกบ(เชียงใหม่)

สกุลย่อย Paphiopedilum

หมู่ Barbata

จำนวนโครโมโซม 2n=32

ถิ่นกำเนิด มีการกระจายพันธุ์ในลาว เวียดนาม กัมพูชา ไทย และทางตะวันตกเฉียงเหนือของมาเลเซีย ซึ่งสูงจากระดับน้ำทะเล 700-950 เมตร

ลักษณะทั่วไป มีการเจริญเติบโตแบบพืชอาศัยบนดิน

ต้น มีพุ่มใบขนาด 18-20 เซนติเมตร

ใบ เป็นรูปขอบขนานแกมรูปรี กว้าง 3-3.5 เซนติเมตร ยาว 15-18 เซนติเมตร แผ่นใบลายตารางสีเขียวเข็มสลับเขียวเทาหรือเป็นแต้มไม่ชัดเจนนัก กาบใบที่โคนต้นมีขนปกคลุมเล็กน้อย

ดอก เป็นดอกเดี่ยว มี 1-2 ดอกต่อต้น ก้านดอกตั้งตรงสีม่วงเข้ม ยาว 25-30 เซนติเมตร และมีขนปกคลุม เมื่อดอกบานเต็มที่มีขนาด 6-8 เซนติเมตร กลีบนอกบนบิดเล็กน้อย มีสีขาว และเส้นริ้วสีเขียวจำนวนมาก ปลายริ้วสีม่วง กลีบดอกชี้เป็นมุม 45 องศา กับแนวระนาบ มักบิดและห่อไปด้านหลัง โคนกลีบมีสีเขียวเรื่อ ขอบกลีบบนมีไฝสีน้ำตาลแดง 5-6จุดและมีขนยาวปกคลุม กระเป๋ามีสีม่วงแดงเรื่อ และเส้นร่างแหสีน้ำตาลแดง โล่สีขาวนวล รูปทรงคล้ายรูปเกือกม้า ขนาด 1 เซ็นติเมตรกึ่งกลางมีแต้มสีน้ำตาลเข้ม ด้านบนหยักเล็กน้อยและงุ้มมาข้างหน้า ด้านล่างหยักเป็นเขี้ยว

ฤดูออกดอก กรกฏาคม-สิงหาคม

ลักษณะนิสัย ชอบอากาศเย็น ปลูกเลี้ยงง่าย แตกหน่อเร็ว สามารถปลูกเป็นไม้กระถางในบ้าน

1.รองเท้านารีคางกบลาว พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยและลาว มีดอกป้อม กลีบดอกกว้าง ปลายกลีบค่อนข้างมน สีเข้ม และมีไฝน้อยกว่ารองเท้านารีคางกบที่พบในภาคเหนือของไทย

2.รองเท้านารีม่วงสงขลา (Paph.Barbatum) พบที่อำเภอรัตนภูมิ จังหวัดสงขลา กลับดอกมักมีไฝน้อย แต่สีเข็มกว่ารองเท้านารีคางกบ ออกดอกดกช่วงเดือนมีนาคม - เมษายน และจัดว่าเป็นสายพันธุ์ที่หายากชนิดหนึ่งของไทย

3.รองเท้านารีคางกบภาคใต้หรือรองเท้านารีไทยแลนด์ พบตามชายฝั่งทะเลภาคใต้ของไทย ดอกมักมีขนาดเล็ก มีไฝจำนวนมากตามขอบกลีบและกึ่งกลางจนถึงปลายกลีบ มีสีเข้มกว่ารองเท้านารีคางกบ ออกดอกดกช่วงเดือน มีนาคม - เมษายน