ยุวเกษตร ศักดิ์ศรีในโลกเงียบ
การศึกษาวันนี้
คัคนานต์ ดลประสิทธิ์

ชีวิตในโลกเงียบของเด็กที่มีปัญหาทางการได้ยิน การศึกษาจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยเพิ่มโอกาสในการดำรงชีวิตอยู่ในสังคมอย่างมีศักยภาพเท่าเทียมกับคนปกติอื่นๆ

สำหรับโรงเรียนโสตศึกษา จ.นครปฐม เป็นโรงเรียนที่จัดการศึกษาให้กับเด็กที่มีความบกพร่องทางการได้ยิน ตั้งแต่ระดับก่อนประถมศึกษา ถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย และระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ปัจจุบันมีนัก เรียน 430 คน เป็นนักเรียนประเภทอยู่ประจำ

ร.ร.โสตศึกษา เป็นโรงเรียนแห่งหนึ่งที่ได้รับเป็นโรงเรียนต้นแบบที่ยึดแนวคิดการพัฒนาคุณภาพชีวิต ตามรอยพระราชดำริ "เศรษฐกิจพอเพียง" เพื่อปลูกฝังและเสริมสร้างรายได้ให้กับเด็กนักเรียนเพื่อลดภาระผู้ปกครอง และยังส่งเสริมให้การเกษตรเป็นอาชีพในอนาคต

นายพะโยม ชิณวงศ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนโสตศึกษา เล่าว่า การจัดการศึกษาของโรงเรียนได้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1.ต้องการให้เด็กหูหนวกมีศักยภาพในการเรียนรู้ได้ใกล้เคียงกับเด็กทั่วไป โดยการอ่านออกเขียนได้ ในระยะเริ่มต้นและจัดการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตของคนหูหนวก เช่น การพัฒนาครู การพัฒนาหลักสูตร โครงการสอนแบบ 2 ภาษา โครงการรักการอ่านรักการเรียนรู้ โครงการห้องเรียนชุมชนและการเรียนรู้ด้วยการปฏิบัติจริง

2.ต้องการให้เด็กหูหนวกประกอบอาชีพได้อย่างมีศักดิ์ศรี สังคมยอมรับในศักยภาพ ไม่ขายความสงสาร โรงเรียนได้ส่งเสริมการเรียนวิชาชีพ ร่วมกับอาชีวศึกษา และฝึกอาชีพในสถานประกอบการ ภูมิปัญญาท้องถิ่นและจัดกลุ่มสนใจวิชาชีพ

3.ต้องการให้เด็กหูหนวกกลับไปใช้ชีวิตในชุมชนของตนเองได้อย่างมีความสุข

นายพะโยม กล่าวต่อว่า โรงเรียนโสตศึกษามีกลุ่มยุวเกษตรกร 40 คน ก่อตั้งขึ้นจากความร่วมมือของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทำการเกษตรแบบผสมผสาน และส่งเสริมการใช้ทรัพยากรธรรมชาติให้เกิดประโยชน์สูงสุด และให้สอดคล้อง เกื้อกูลซึ่งกันและกัน โดยยึดหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในการดำเนินงาน

ดังนั้น การก่อตั้งกลุ่มยุวเกษตรกรขึ้นเพื่อส่งเสริมความรู้ ความเข้าใจ ทัศนคติที่ดีต่ออาชีพการเกษตรมีทักษะและประสบการณ์ พร้อมทั้งสร้างนิสัยพื้นฐานการทำงานและการประกอบอาชีพต่างๆ นอกจากนี้ ยังได้เพิ่มรายได้ระหว่างเรียนให้กับนักเรียนอีกด้วย มีการออม การทำบัญชี สร้างเครือข่าย กับหน่วยงานต่างๆ และเป็นแหล่งเรียนรู้การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

การส่งเสริมให้เด็กทำการเกษตรนั้น จะเริ่มตั้งแต่เด็กเล็กให้เรียนรู้และฝึกสังเกต โดยการดูรุ่นพี่และชาวบ้านทำ เมื่อเรียนอยู่ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 ทางโรงเรียนจะจัดกลุ่มที่สนใจวิชาชีพ แล้วให้เด็กเลือกวิชาชีพที่สนใจ ซึ่งประกอบด้วย 1.การทำนาข้าว 2.การปลูกผักปลอดสารพิษ 3.ปลูกผลไม้ 4.ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ 5.เพาะเห็ด 6.เลี้ยงหมูป่า 7.เลี้ยงกบ 8.เลี้ยงปลาในกระชัง 9.เลี้ยงปลาในบ่อซีเมนต์

หลังจากเลือกได้แล้ว ในช่วงชั้นที่ 3 ระดับมัธยม 1 - 3 จะไปฝึกทักษะทั้งหมด โดยดำเนินการ เมื่อถึงระดับมัธยมปลาย เด็กจะสามารถบริหารจัดการได้ สามารถทำฟาร์ม และนำไปขายได้ ทำบัญชีรายรับ รายจ่ายได้ ซึ่งการทำบัญชีจะมีครูคอยดูแล

"ผลผลิตที่ได้ก็จะนำมาให้เด็กรับประทาน ถ้าเหลือก็จะส่งขายที่ตลาด เมื่อได้เงินมาเด็กก็จะจัดการกันเอง โดยแบ่งไว้เป็นต้นทุน และแบ่งใช้กันเอง ซึ่งจะแบ่งออกกลุ่มละ 4-5 คน ซึ่งเด็กจะรับเงินคนละ 2-3 พันบาท โดยโรงเรียนจะจัดสรรให้ในช่วงปิดเทอม" นายพะโยม กล่าว

นายพะโยมกล่าวยกตัวอย่างการทำนาและเลี้ยงปลาในนาว่า การทำนาจะต้องดูที่ดินและสภาพอากาศเป็นหลัก เนื่องจากข้าวบางพันธุ์ ไม่เหมือนกัน ทั้งนี้ ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ จะเริ่มหว่านข้าว จากนั้นข้าวจะเก็บได้ในเดือนมีนาคมถึงเดือนมิถุนายน ซึ่งข้าวในเดือนนี้คือข้าวสุพรรณบุรี หลังจากเก็บข้าวเสร็จ เว้นช่วงทิ้งดิน 15 วัน แล้วหว่านอีกครั้ง ซึ่งจะเก็บข้าวได้ในเดือนกรกฎาคม ถึงเดือนตุลาคม ซึ่งข้าวที่จะหว่านนั้นเป็นข้าวหอมมะลิ ดังนั้น การเก็บเกี่ยวข้าวจะได้ปีละ 20 กระสอบ หรือ 2 เกวียน ต่อ 1 ครั้ง ซึ่งใน 1 ปี จะเกี่ยวข้าวได้ 2 ครั้ง

นอกจากนี้ การเลี้ยงปลานั้นจะต้องมีระบบนิเวศที่สมบูรณ์ ปลาถึงจะเพาะพันธุ์ได้เพราะนาข้าวมีระบบนิเวศที่สมบูรณ์ เมื่อปลาวางไข่ แล้วจะมีไรน้ำ มีแมลงศัตรูข้าว ซึ่งเป็นอาหารของปลา เมื่อปลาแหวกว่ายก็จะเป็นการพรวนดิน ส่วนขี้ปลาก็จะเป็นปุ๋ย ดังนั้น โรงเรียนจึงเลี้ยงปลาไว้ในนาข้าว

นายศิวพันธ์ จันทร์โสภา อายุ 20 ปี นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 แสดงความรู้สึกที่มีต่อการทำเกษตรผ่านภาษามือ ว่า ตัดสินใจเลือกกลุ่มสนใจอาชีพเกษตร ตั้งแต่อยู่ชั้นป.4 เพราะตอนเด็กรู้สึกว่าการทำเกษตรสนุก ได้เล่น ได้ทำอะไรหลายอย่าง เพราะทำให้ได้สนิทกับธรรมชาติมากยิ่งขึ้น

"ผมชอบขุดดิน ปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ อาชีพเกษตรจะเป็นอาชีพในอนาคตของผม คนหูหนวกคงจะหางานทำยาก ครอบครัวผมยากจน ผมต้องพยายามหารายได้ด้วยตนเอง ทั้งนี้ เมื่อก่อนผมเคยช่วยครูทำงาน ครูจะให้ค่าขนมกลับมาบ้างเล็กน้อย แต่ตอนนี้ผมมีรายได้เป็นของตัวเอง ตอนนี้ผมมีเงินเก็บในบัญชีธนาคาร 2,800 บาท ผมคิดว่าเงินที่ผมหามาได้นั้นเป็นการลดภาระของแม่และยาย ตอนนี้ผมมีความภูมิใจและมีความสุขที่ได้เก็บเกี่ยวผลผลิตที่ผมและเพื่อนช่วยกันปลูก หลังจากที่ได้ผลผลิตมาแล้วก็จะนำผลผลิตที่ได้ เช่น เห็ด ผัก ดอกกล้วยไม้ ออกไปขายนอกโรงเรียน จนทำให้มีเงิน ซึ่งผมเก็บเงินได้ก็เพราะทำการเกษตร ผมคิดว่าตัวเองเป็นคนหูหนวกและพูดไม่ได้ แต่ผมมีร่างกายและสติปัญญาที่จะทำงานต่างๆ ได้เหมือนคนทั่วไป" นายศิวพันธ์บอกความรู้สึกผ่านภาษามือ

นายเอกพจน์ สรงกระสินธุ์ อายุ 18 ปี นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ใช้ภาษามือเล่าถึงประสบการณ์จากการทำการเกษตร ว่า พ่อและแม่ตนเป็นชาวนา ตอนเด็กไม่อยากทำนา เพราะคิดว่าเป็นงานที่เหนื่อยและลำบากมาก แต่หลังจากได้เข้าร่วมอยู่กลุ่มยุวเกษตรกรทำให้ความคิดเปลี่ยนไปจากเดิม กลายเป็นความภูมิใจที่พ่อและแม่มีอาชีพทำนาและปลูกข้าว เพราะเรามีข้าวกินเอง ไม่ต้องซื้อให้เสียเงิน

นายเอกพจน์บอกด้วยว่า ขณะนี้ก็มีเงินเก็บ 1,500 บาท โดยเงินที่ได้นั้นมาจากการทำการเกษตรซึ่งอาจจะเป็นเงินไม่มาก แต่ก็เป็นเงินที่มาจากน้ำพักน้ำแรง บางครั้งก็นำเงินมาซื้อของเอง โดยที่ไม่ต้องขอเงินพ่อแม่

"พ่อแม่ผมไม่รวย แต่ผมมีความสุข พ่อกับแม่และครู บอกว่าสิ่งที่ผมทำเป็นสิ่งที่ดี ผมไม่ได้อยู่กลุ่มปลูกข้าว แต่ครูให้ผมมาช่วยเพื่อนเกี่ยวข้าวเสมอ จนทำให้ผมคิดว่าในอนาคตผมจะเป็นชาวนาเหมือนพ่อและแม่ของผม นอกจากนี้ ผมคิดว่าผมจะปลูกผัก ปลูกเห็ด ปลูกผลไม้ เลี้ยงปลา เลี้ยงหมูและกบ เพิ่มขึ้นด้วย ทั้งนี้ผลผลิตที่ได้ออกมานั้นปลอดสารพิษทุกอย่างไม่ได้ฉีดยาฆ่าแมลง แต่มีปุ๋ยชีวภาพที่วิทยากรมาสอนให้ทำ จนได้เป็นผลิตผลที่สวยงามออกมา" นายเอกพจน์กล่าวด้วยภาษามือ

ด้าน นายสมชาย วงศ์สวัสดิ์ รมว. ศึกษาธิการ กล่าวว่า โรงเรียนโสตศึกษานับว่าเป็นตัวอย่างที่ดีเรื่องการเรียนการสอนเพียงแต่บังเอิญว่าเด็กเหล่านี้เป็นกลุ่มที่มีความบกพร่องทางร่างกาย ทั้งนี้ โรงเรียนอื่นก็สามารถดูเป็นแบบอย่างและนำไปปฏิบัติตามได้ จึงอยากให้กำลังใจคนทำงาน และขอให้เป็นตัวอย่างที่ดีกับโรงเรียนอื่นด้วย

อย่างไรก็ตาม สำหรับเรื่องการสนับสนุนให้ทุกโรงเรียนทำโครงการเกษตรเพื่อชีวิตสู่เศรษฐกิจพอเพียงนั้น กระทรวงศึกษาธิการ (ศธ.) พร้อมจะสนับ สนุนอย่างเต็มที่ แต่บางโรงเรียนก็ไม่สามารถทำได้ สำหรับโรงเรียนที่มีพื้นที่เพียงพอ ศธ.ก็พร้อมจะส่งเสริม ไม่ว่าจะเป็นการสนับสนุนเรื่องงบประมาณ หรือ หากต้องการครูสอนก็ยินดีจะประสานงานกับสำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (สอศ.) เพื่อส่งเด็กที่มีความสามารถด้านการเกษตรมาช่วยสอนให้

การศึกษายังเป็นสิ่งสำคัญของทุกคนเสมอ