โดนใจคนหูหนวกล่ามภาษามือทั้งแปลทั้งเต้นเพลงรณรงค์ ส.ว.

คนแปลภาษามือเพลงเลือกตั้ง ส.ว. “โปงลางสะออน” โดนใจ ผู้ชมส่งเอสเอ็มเอสให้กำลังใจเพียบ เผยภูมิใจที่สร้างความบันเทิงให้คนหูหนวก

มิวสิกวิดีโอเพลงรณรงค์เลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) ในวันที่ 2 มีนาคม 2551 เผยแพร่สู่สายตาประชาชนทางสถานีโทรทัศน์ช่องต่างๆ หลายคนอาจไม่สนใจกรอบเล็กๆ มุมซ้ายมือที่ปรากฏรูปผู้ชายรูปร่างท้วม ผิวเข้ม ที่ขยับไม้ ขยับมือ และท่าเต้นตามจังหวะเพลงอย่างสนุกสนาน แต่ผู้ที่บกพร่องทางการได้ยินกว่า 4 แสนคนทั่วประเทศต่างจับจ้องพื้นที่เล็กๆ ที่สื่อความหมายให้เข้าใจถึงการใช้สิทธิตามหน้าที่พลเมืองไทยของพวกเขา และมีข้อความเอสเอ็มเอสจากคนหูหนวกส่งคำชมต่างๆ ผ่านมายังโทรศัพท์มือถือของ “อนุชา รัตนสินธุ์” อย่างล้นหลาม

อนุชา รัตนสินธุ์ วัย 48 ปีเป็นครูสอนภาษามือและทักษะการแสดง สมาคมคนหูหนวกแห่งประเทศไทย เป็นผู้บกพร่องทางการได้ยินตั้งแต่อายุ 3 ขวบ เคยดำรงตำแหน่งนายกสมาคมฯ 3 สมัย เล่าถึงความเป็นมาของการแปลภาษามือลีลาจังหวะโจ๊ะๆ ตามแบบฉบับของศิลปินวงโปงลางสะออน ที่ชักชวนประชาชนไปเลือกตั้ง ส.ว. ผ่าน น.ส.จุฑามาศ สุธนวัฒนาเจริญ เลขานุการสมาคม ทำหน้าที่เป็นล่ามภาษามือบอกกับ “คม ชัด ลึก” ว่า อนุชาแปลภาษามือมิวสิกวิดีโอรณรงค์การเลือกตั้ง ส.ว. 2 เพลง เพื่อจัดทำเป็นซีดีแจกตามหน่วยงานต่างๆ เพียงแค่วันเดียวก่อนบันทึกเทป

อนุชาต้องแปลเนื้อเพลงจากภาษาเขียนมาเป็นภาษามือ ด้วยการเขียนภาษามือเป็นรูปสี่เหลี่ยม เส้นโค้ง วงกลม และสัญลักษณ์ต่างๆ ที่มีเพียงเขาเท่านั้นที่เข้าใจ กำกับลงไปบนเนื้อเพลงแทนโน้ตดนตรี โดยทำงานสื่อความหมายกับล่ามตลอดเวลาว่า เพลงนั้นๆ มีจังหวะเป็นอย่างไร ซึ่งกว่าจะเสร็จก็เสียเวลาไปตลอดทั้งวัน จากนั้นจึงนำมาฝึกฝนแปลเป็นภาษามือให้ได้เห็นทางหน้าจอโทรทัศน์อย่างทุกวันนี้

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ขณะที่ล่ามภาษามือแปลความหมายบทสนทนา อนุชาได้หยิบกระดาษเนื้อเพลงออกมาและชี้ให้ดูการแปลภาษามือในเนื้อเพลงของเขา ที่มีสัญลักษณ์ต่างๆ มากมายและยุ่งเหยิง จนคนทั่วไปยากจะเข้าใจได้ว่าหมายถึงอะไร

เมื่ออนุชาฝึกซ้อมเนื้อเพลงจนแม่นยำแล้ว เขายังต้องฝึกท่าเต้นให้เข้ากับจังหวะดนตรีด้วย ซึ่งจุดนี้ถือว่ายากที่สุดก็ว่าได้ เนื่องจากอนุชาแทบจะไม่สามารถรับรู้ได้เลยว่า จังหวะของดนตรีนั้นเป็นอย่างไร ทีมงานจึงแก้ปัญหาด้วยการเปิดซีดีเพลงด้วยเสียงที่ดังมาก เพื่อให้อนุชาได้รับรู้ถึงจังหวะของดนตรีแม้จะน้อยนิดเพียงใดก็ยังดีกว่าไม่รู้เอาเสียเลย ขณะเดียวกันก็ต้องใช้ล่ามภาษามือยืนกำกับจังหวะอยู่หลังกล้องถ่ายวิดีโออีกชั้นหนึ่ง

นอกจากนี้ สิ่งที่ยุ่งยากอีกประการก็คือ ไม่ใช่ว่าอนุชานึกอยากจะเต้นท่าไหนก็ได้ หรือเพียงแค่ยักย้ายส่ายหัวโยกตัวไปมาให้เข้าจังหวะเท่านั้น แต่อนุชาจะต้องแสดงออกโดยสะท้อนให้เห็นถึงท่าเต้นที่เป็นลักษณะเฉพาะของศิลปินแต่ละคน อย่างเช่นเพลงของโปงลางสะออน อนุชาจะสังเกตลักษณะท่าเต้นตามแบบฉบับของต้นแบบ แล้วถ่ายทอดออกมาให้ใกล้เคียงที่สุด ซึ่งก็ไม่ยากเกินความสามารถของเขา เพื่อให้คนหูหนวกได้รับรู้ความบันเทิงเฉกเช่นคนปกติทั่วไป

ด้วยการทำงานที่แสนจะยุ่งยากซับซ้อนเช่นนี้ เพลงที่ได้ยินเพียงแค่ไม่กี่นาที แต่อนุชาและทีมงานถ่ายทำต้องใช้เวลาบันทึกเทปนานกว่า 3 ชั่วโมง โดยเริ่มถ่ายทำตอนบ่ายโมงตรงกว่าจะเสร็จก็ปาเข้าไปสี่โมงเย็น

“ตอนถ่ายทำจริงเหนื่อยมาก เพราะต้องแปลภาษามือและเต้นให้เข้าจังหวะไปด้วย เวลาแค่ 2 นาที แต่รู้สึกว่าเพลงมันยาวมาก โดยช่วงที่ยากที่สุดเป็นท่อนพักเต้น บางทีเต้นเพลินเข้าเนื้อเพลงไม่ทัน และยังมีท่อนที่ร้องซ้ำกันอีก เมื่อล่ามดูแล้วก็บอกว่าไม่ได้ ไม่เข้าจังหวะต้องทำใหม่” อนุชาพูดผ่านล่ามภาษามือพร้อมกับแสดงท่าทางเหนื่อย แต่เจือรอยยิ้มแห่งความภูมิใจ

นับตั้งแต่เพลงรณรงค์การเลือกตั้ง ส.ว.เทปแรกปรากฏทางหน้าจอโทรทัศน์มาจนถึงวันนี้ อนุชาได้รับเสียงตอบรับดีมาก ทั้งจากคนหูหนวกและคนปกติ ต่างก็ส่งข้อความเอสเอ็มเอสมาชื่นชมให้กำลังใจว่า แปลภาษามือสนุกและเข้าใจง่าย แถมบางคนยังยกย่องให้เป็นดาราของคนหูหนวกไปแล้วด้วย โดยส่วนหนึ่งของข้อความที่ส่งมาให้อนุชาและยังปรากฏอยู่ในมือถือของเขาก็เช่น “มลชอบดูทีวี อนุชาภาษามือสวย เก่งมาก เลือกตั้ง ส.ว....หัวเราะ” หรือ “วานนี้หยู้ดูทีวีช่อง 11 ดีมากๆ อนุชา ละครหน้า เพลงร้อง (กกต.ส.ว.) ด้วยนะ” เป็นข้อความสั้นๆ ห้วนๆ คนทั่วไปอาจฟังไม่ค่อยเข้าใจ แต่คนรับก็เป็นสุขใจ

สุดท้าย อนุชาใช้ภาษามือสื่อความหมายบอกด้วยว่า ในโลกส่วนตัวของคนหูหนวกชอบเสียงดนตรีกันทุกคน อย่างในรถยนต์ของเขาจะติดเครื่องเสียงให้ดังกระหึ่ม โดยเลือกฟังเพลงตามอารมณ์ ทั้งเพลงลูกทุ่ง สตริง สากล และแดนซ์ ถ้าขับรถไปต่างจังหวัดก็จะฟังเพลงจังหวะสบายๆ บางอารมณ์ก็ฟังเพลงแดนซ์ เพื่อผ่อนคลายความเครียดจากการทำงาน

ด้านปรีชา ปิยะสิน เลขานุการมูลนิธิส่งเสริมและพัฒนาคนหูหนวกไทย บอกผ่านล่ามภาษามือว่ ดูเทปรณรงค์การเลือกตั้ง ส.ว. ที่มีอนุชาเป็นคนแปลภาษามือแล้วสนุกดี ใช้ภาษามือประกอบเพลงได้ชัดเจนดี สีหน้าและท่าทางสื่อความหมาย เนื้อหาชัดเจน อนุชาแปลภาษามือได้เป็นธรรมชาติแบบที่คนหูหนวกสื่อสารเข้าใจกันดีกว่าล่ามภาษามือที่เป็นคนปกติ

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งให้สมาคมคนหูหนวกฯ แปลภาษามือลงในมิวสิกวิดีโอเพลงรณรงค์และประชาสัมพันธ์การเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) ในวันเสาร์ที่ 2 มีนาคม 2551 มีอยู่ 2 เพลง คือ เพลงรวมพลังเลือกตั้ง ส.ว. ขับร้องโดยวงโปงลางสะออน และเพลงประชาธิปไตยเต็มใบ ขับร้องโดยศิลปินชั้นนำของค่ายอาร์เอสและก่อนหน้านี้ อนุชาเคยแปลภาษามือในเพลงเลือกตั้ง ส.ส.มาแล้ว 3 ครั้ง และยังแปลภาษามือในเพลง “แก้วกัลยา” เพื่อถวายความอาลัยสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์อีกด้วย