ช่วย “น้องกั๊ท” ให้พูดได้

พ่อแม่ยุคใหม่ต้องช่างสังเกตภัยเงียบปัญหาลูกไม่ได้ยิน อาจจะส่งผลให้ลูกหูไม่ได้ยินและรักษาไม่หายได้ ลองทำของตกเสียงดังแล้วลูกไม่ตกใจหรือตอบสนอง ควรรีบพบแพทย์ เพราะยิ่งตรวจพบเร็ว ยิ่งหาทางรักษาหรือแก้ไขได้เร็ว

รศ.กฤษณา เลิศสุขประเสริฐ นักแก้ไขการได้ยิน คณะแพทยศาสตร์ รพ.รามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล นายกสมาคมโสตสัมผัสวิทยาและการแก้ไขการพูดแห่งประเทศไทยกล่าวว่า พ่อแม่ยุคใหม่ต้องใส่ใจลูกที่เกิดมา เพราะในเด็กที่เกิดมา 1,000 คน จะมีปัญหาเรื่องหูไม่ได้ยิน 2 คน แต่ไม่อยากให้พ่อแม่วิตกจนเกินเหตุ เพราะเด็กที่เกิดมาแล้วมีปัญหาเรื่องหูไม่ได้ยิน ปัจจุบันมีวิธีการรักษาและสามารถแก้ไขได้ยิ่งรู้เร็วเท่าไร ยิ่งแก้ปัญหาได้ดีขึ้น

การตรวจสอบว่าเด็กจะมีปัญหาหรือไม่ สามารถตรวจสอบได้ตั้งแต่เด็กแรกเกิด เดี๋ยวนี้บางโรงพยาบาลก็มีเครื่องมือตรวจสอบตั้งแต่เด็กแรกเกิดได้เลย เช่นที่โรงพยาบาลรามาฯ หรือถ้าไม่ได้ตรวจจากโรงพยาบาลก็ให้พ่อแม่สังเกตพัฒนาการของลูกตัวเอง อย่างเด็กแรกเกิดถึง 3 เดือน ต้องนอนผวา 4 – 6 เดือน เด็กต้องมีการตอบสนองต่อกิจกรรม ขณะที่ดูดนมอยู่ ถ้าเห็นอะไรต้องหยุดดู แล้วมีการตอบสนอง เช่น การยกแขน ขา มีการเบิกตากว้าง เพื่อตอบสนองสิ่งที่ผ่านเข้ามา พอเด็กอายุได้ 6 เดือน ต้องรู้จักตอบสนองต่อสิ่งที่อยู่ในแนวราบได้ เช่น ถ้าเสียงมาซ้าย ก็ต้องหันซ้าย หรือ เสียงมาทางขวา ก็ต้องหันขวาไปตามเสียง

“วิธีการง่ายๆ เลย คือ อาจจะลองแกล้งทำของตกลงพื้น แล้วดูว่าลูกผวา หรือ ตอบสนองต่อเสียงไหม หรือ พอออกไปข้างนอก มีการจุดพลุแล้วลูกตกใจต่อเสียงหรือเปล่า สิ่งเหล่านี้พ่อแม่ต้องสังเกต ถ้าลูกไม่ตอบสนอง ต้องรีบมาพบหมอ”

เมื่อพาลูกมาพบหมอ หมอก็จะส่งเด็กให้นักแก้ไขการได้ยินได้ ซึ่งหน้าที่ของการนักแก้ไขการได้ยิน คือ ทำการวินิจฉัยเกี่ยวกับการได้ยินว่า เด็กมีความผิดปกติอย่างไร มีสาเหตุมาจากอะไร เพื่อใช้เป็นส่วนประกอบให้แพทย์วินิจฉัยโรคได้ดีขึ้น

สมมติว่า ตรวจสอบแล้วพบว่า เด็กสูญเสียการได้ยิน โดยเกิดจากโรคที่รักษาได้ อย่างหูน้ำหนวก หรือกระดูกหูผิดปกติ อย่างนี้คุณหมอก็จะรักษาต่อไปได้ แต่ถ้าเป็นโรคที่เกิดจากความพิการมาแต่กำเนิดซึ่งรักษาไม่ได้ ก็ต้องมาฟื้นฟู เพื่อหาทางช่วยให้เด็กได้ยิน ยิ่งพ่อแม่รู้เร็วก็จะยิ่งสามารถแก้ปัญหาให้ลูกพูด หรือ มีพัฒนาการไปตามวัยได้เร็ว เพราะเด็ก 6 เดือนก็สามารถติดเครื่องมือได้แล้ว ถ้าตรวจพบหลัง 3 ขวบไปแล้ว การฟื้นฟูก็จะเป็นไปได้ช้า แต่ไม่ต้องตกใจ เพราะปัจจุบันเทคโนโลยีหลายอย่าง เช่น เครื่องช่วยฟัง หูชั้นในเทียมผ่าตัดฝังขดลวดเข้าไปในก้นหอย เทคโนโลยีเหล่านี้สามารถช่วยให้เด็กได้ยิน เพื่อฝึกทักษะในการพูด จะได้ใช้ชีวิตปกติเหมือนเด็กคนอื่นๆ ได้

“ปัญหาเด็กในยุคปัจจุบันจะเป็นไปตามสังคมที่ผู้ปกครองไม่ค่อยมีเวลาเล่นกับลูก บางครอบครัวอาจจะปล่อยให้ลูกอยู่กับพี่เลี้ยง ซึ่งตัวพี่เลี้ยงเองบางทีก็พูดภาษาไทยไม่ชัด จึงเป็นเหมือนการดูแลได้เฉพาะความต้องการขั้นพื้นฐาน แต่ไม่ได้สนใจในเรื่องของการสื่อความหมาย ไม่มีการพัฒนาการทางภาษา ส่งผลให้เด็กพูดล่าช้า ไม่สมวัย บางคนไม่ยอมพูด หรือ พูดแล้วภาษาพูดผิดไปตามพี่เลี้ยง”

รศ.กฤษณากล่าวอีกว่า ปัญหาที่ทำให้เด็กไม่ได้ยินมาแต่กำเนิด เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น เกิดจากพันธุกรรมที่อาจจะเป็นยีนแฝงมาจากครอบครัว ซึ่งมีประมาณ 40 เปอร์เซ็นต์ ที่เหลือมาจากความผิดปกติของแม่ขณะตั้งท้อง ที่อาจจะเป็นหัดเยอรมันหรือกินยาโดยไม่ปรึกษาแพทย์ จึงส่งผลไปถึงลูก หรือ อาจจะเกิดจากการคลอดจากท่าที่ผิดปกติ หรือ เมื่อคลอดออกมาแล้ว เด็กป่วยเป็นโรคคางทูม จึงทำให้มีปัญหาด้านการได้ยิน

น้องกั๊ท หนูน้อยวัย 2 ขวบ 4 เดือน เป็นเด็กหญิงอีกคนหนึ่งที่พูดช้าหรือไม่ยอมพูดจนคนในครอบครัวพากันวิตก และหาวิธีการรักษามาตั้งแต่ต้น คุณแม่น้องกั๊ทบอกว่า น้องกั๊ทเป็นเด็กที่คลอดก่อนกำหนด ตอนแรกก็ไม่ได้แปลกใจ และไม่คิดว่าลูกจะมีปัญหา เพราะไม่ได้มีความรู้ทางด้านนี้มาก่อนเลย จนกระทั่งมาพบความผิดปกติ ก็เริ่มรักษามาเรื่อยๆ

น้องกั๊ทเริ่มใส่หูช่วยฟังมาตั้งแต่อายุได้ 5 เดือน และที่ผ่านมาไม่ยอมรับหูฟัง ไม่ยอมให้ใส่ และไม่ยอมพูด หรือ ตอบสนองเนื่องจากไม่ได้ยิน คุณแม่พยายามหาวิธีการรักษาโดยพาไปตามโรงพยาบาลต่างๆ เพื่อช่วยให้ลูกได้พูดและได้ยิน จนกระทั่งมาตรวจที่โรงพยาบาลรามาฯ และมาพบ รศ.กฤษณา เลิศสุขประเสริฐ และทีมงาน

ปรากฏว่า พัฒนาการของน้องกั๊ทเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น ยอมใส่หูฟัง เมื่อเริ่มได้ยิน ก็เริ่มที่จะฝึกพูด เริ่มพูดได้ เริ่มเรียนรู้ที่จะพูดมากขึ้น และมากขึ้นไปเรื่อยๆ ในทุกวัน

รอยยิ้มของลูก ส่งเลยมาเป็นรอยยิ้มของแม่และพ่อด้วย เพราะคงไม่มีครั้งไหนที่ทำให้หัวใจของผู้ที่เป็นพ่อและแม่ยิ้มได้มากไปกว่านี้อีกแล้ว จากที่เกือบหมดหวังว่าจะได้ยินเสียงพูดของลูก แต่วันนี้ ลูกพูดได้แล้ว แม้จะยังไม่ชัดถ้อยชัดคำ แต่ลูกได้ยินและสามารถสื่อสารตอบกลับมายังพ่อและแม่ได้ สิ่งนี้คงเป็นเรื่องที่ดีที่สุดของหัวอกคนเป็นแม่และพ่อ