ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Αυτές είναι οι αρετές της Ελληνικής που δεν βλέπουν οι “επιστήμονες” γλωσσολόγοι, αλλά τις ανακάλυψε αυτός εδώ ο “αρχαιολάτρης”. Θα μπορούσε να μιλήσει για κάτι υπαρκτό και σοβαρό, όπως ο πλούτος της γραμματείας της Ελληνικής. Όμως, όχι! Αυτά δεν μας αρκούν!

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ
 

Ένα στοιχείο που προβάλλεται, προκειμένου να αμφισβητηθεί η φοινικική προέλευση του αλφαβήτου, είναι και μια πινακίδα, μη αναγνωσμένη, που έχει ανακαλύψει ο καθηγητής Γεώργιος Χουρμουζιάδης σε έναν λιμναίο προϊστορικό οικισμό, στο Δισπηλιό της Καστοριάς. Υποστηρίζεται ότι τα άγνωστα προϊστορικά σημεία της αποτελούν ελληνικά γράμματα, προδρόμους των σημερινών, μολονότι αγνοείται πλήρως η φωνητική τους αξία. Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι οι κάτοικοι του συγκεκριμένου οικισμού ήταν Έλληνες και ότι τα σύμβολα της πινακίδας αποτελούν ελληνικά γράμματα, όπως αυτά που χρησιμοποιούμε σήμερα. Στην εν λόγω πινακίδα υπάρχουν μόνο άγνωστα σε εμάς προϊστορικά σημεία, που δεν γνωρίζουμε τι αντιπροσωπεύουν. Δεν ξέρουμε σε ποια γλώσσα ανήκουν και – το σημαντικότερο – αγνοούμε εντελώς τη φωνητική τους αξία. Επομένως, είναι αυθαίρετο να ισχυρίζεται κανείς ότι τα σημερινά γράμματα προέρχονται από αυτά που έχουν αποτυπωθεί στην πινακίδα του προϊστορικού Δισπηλιού. Ας δούμε τι δήλωνε για την πινακίδα ο καθηγητής σε παλαιότερη συνέντευξή του στο  Βήμα  (Κιοσσέ 1999): «το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ότι εδώ έχουμε μια προσπάθεια επικοινωνίας του νεολιθικού ανθρώπου που ελπίζουμε κάποτε να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε». Ακολούθως, ο Χουρμουζιάδης εξήγησε ποια είναι τα εμπόδια για την αποκρυπτογράφηση της πινακίδας αυτής: «για να αποκρυπτογραφήσει κανείς ένα κείμενο πρέπει δίπλα στα “σήματα” ή στα ιδεογράμματα να υπάρχει και κάτι το οποίο να του είναι ήδη γνωστό, όπως συνέβη με τον Σαμπολιόν και τη Ροζέτα, όπου επάνω στην πέτρα ήταν χαραγμένα σε αντιστοιχία τρία κείμενα: το ιερογλυφικό, το ελληνιστικό και το δημοτικό. Στην έφυδρη όμως πινακίδα του Δισπηλιού, στην πινακίδα δηλαδή που παρέμεινε στον βυθό της λίμνης 7.500 χρόνια, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα». Ο ίδιος αρχαιολόγος, αναφερόμενος στην προϊστορική πινακίδα που έχει ανακαλύψει, χρησιμοποίησε πολύ προσεκτική διατύπωση: έκανε λόγο για  έναν γραπτό κώδικα επικοινωνίας  των κτηνοτρόφων-ψαράδων του Δισπηλιού, για  έναν γραπτό τρόπο επικοινωνίας που υπήρχε στον ελλαδικό χώρο  και όχι για  μια ελληνική γραφή  (βλ. την ιστοσελίδα). Σε όσους επικαλούνται την ομοιότητα ορισμένων συμβόλων της πινακίδας με σύγχρονα γράμματα, απάντηση δίνει ένα χωρίο του Gelb (1963²: 217-218) που δείχνει χαρακτηριστικά πόσο επισφαλή είναι τα συμπεράσματα για την προέλευση διαφόρων συστημάτων γραφής που βασίζονται αποκλειστικά στο κριτήριο της μορφικής ομοιότητας: «αρκετά συχνά σ’αυτό το βιβλίο έχω τονίσει ότι γενικώς διστάζω πολύ να βγάλω συμπεράσματα για την κοινή προέλευση διαφόρων γραφών βασιζόμενος μόνο σε συγκρίσεις εξωτερικής μορφής. Τα σημεία σε όλα τα αρχικά συστήματα γραφής έχουν εικονογραφικό χαρακτήρα και χρησιμοποιούνται για να αναπαραστήσουν αντικείμενα του περιβάλλοντος κόσμου. Εφόσον οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο και τα αντικείμενα που τους περιβάλλουν έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, είναι φυσικό να περιμένουμε ότι και οι εικόνες που επινοούνται για τις γραφές θα μοιάζουν επίσης πολύ μεταξύ τους. Έτσι άνθρωποι και μέλη του σώματος, ζώα και φυτά, εργαλεία και όπλα, κτήρια και κατασκευές, ουρανός, γη, νερό και φωτιά απεικονίζονται παντού με εικόνες που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ομοιότητα στη μορφή, γιατί όλα αυτά τα αντικείμενα πράγματι υπάρχουν με όμοιες μορφές. Γι’αυτό και δεν υπάρχει ανάγκη να ισχυρισθούμε πως η προέλευση αυτών των σημείων είναι μία και μοναδική». Ο προϊστορικός άνθρωπος μπορεί να αποτύπωσε σε μια ξύλινη επιφάνεια ένα τριγωνικό σύμβολο, π.χ., που μοιάζει με το σύγχρονο  δέλτα.  Δεν έχουμε, όμως, κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι αυτό το άγνωστης φωνητικής αξίας σύμβολο αποτελεί τον πρόγονο του σημερινού  δέλτα.  Δεν έχει καμία βάση και ο ισχυρισμός ότι η γραφή του Δισπηλιού είναι αλφαβητική – σύμφωνα με τον Gelb (1963²: 248), η αλφαβητική γραφή (alphabetic writing) είναι το είδος γραφής που εμφανίζει κατά κανόνα αντιστοιχία φωνημάτων-γραφημάτων. Μερικοί «αρχαιολάτρες» χρησιμοποιούν όρους που δεν ξέρουν καν τι δηλώνουν! Ας σημειωθεί, ακόμη, ότι το προαναφερθέν χωρίο, που δείχνει ότι το κριτήριο της μορφικής ομοιότητας δεν μπορεί να οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα για την προέλευση διαφόρων συστημάτων γραφής, δεν αναιρεί την κρατούσα θεωρία για την προέλευση του αλφαβήτου, αφού κυρίαρχο στοιχείο για τη φοινικική προέλευση των συμβόλων του ελληνικού αλφαβήτου είναι όχι η επιφανειακή ομοιότητα των δύο συστημάτων γραφής, του ελληνικού και του φοινικικού, αλλά η ετυμολόγηση των ονομάτων των γραμμάτων από τη Φοινικική (και πρόκειται για  ετυμολόγηση  από τη φοινικική γλώσσα, όχι για  μετάφραση  σε αυτήν, σύμφωνα με την ανακριβή διατύπωση κάποιου).

-----------------------------------------------------------

Κιοσσέ Χαρά 1999: «Τα μυστικά της λίμνης. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στον λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού Καστοριάς»: εφημ.  Το Βήμα,  1 Αυγούστου.

Gelb I. J. 1963²:  A study of writing  (Chicago: Chicago University Press).

ΠΟΙΚΙΛΑ ΣΧΟΛΙΑ

«Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι ηλίθιες. Η παγκοσμιοποίηση απλά συμβαίνει, δεν υπάρχει κάποιο σκοτεινό μυαλό που να την προκαλεί (αν και αναμφίβολα υπάρχουν σκοτεινά και φωτεινά μυαλά που αντί να κάθονται να κλαψουρίζουν προτιμούν να επωφεληθούν). Και τέλος πάντων, εγώ ποτέ δεν κοιτάω τα κίνητρα κάποιου. Αν μπορεί να με πείσει με σοβαρά επιχειρήματα (και η ΙΕ γλωσσολογία έχει χίλια δυο) σκασίλα μου αν είναι παγκοσμιοποιητής ή ελληναράς.

[...]

Ειδικά τώρα για την ΙΕ γλωσσολογία, μου φαίνεται πολύ απίθανο αυτοί οι “παγκοσμιοποιητές” εδώ και 3.800 χρόνια (γιατί τέτοια ηλικία έχει το παλιότερο χιττιτικό κείμενο) να επεμβαίνουν συστηματικά σε 400 συνολικά γλώσσες κάνοντάς τες να μοιάζουν τόσο πολύ. Και δεν καταλαβαίνω με ποιον τρόπο η αποδοχή της ΙΕ γλωσσολογίας συνιστά αντεθνική πράξη ή εξυπηρετεί τα συμφέροντα των “παγκοσμιοποιητών”. Αυτό πραγματικά αδυνατώ να το καταλάβω!

[...]

Ερχόμαστε τώρα στις αντιρρήσεις [ενν. στην ινδοευρωπαϊκή θεωρία]. Και δεν μιλάμε για αντιρρήσεις σε επιμέρους σημεία της θεωρίας, αλλά για καθολική απόρριψη. Αυτή προέρχεται από δύο ομάδες ψευδοεπιστημόνων. Η μία είναι Έλληνες αρχαιολάτρες και η άλλη είναι Ινδοί αρχαιολάτρες. Και οι δύο ξεκινούν από την (αντιεπιστημονική) άποψη ότι οι πρόγονοί τους ήταν αυτόχθονες στον αιώνα τον άπαντα. Και οι δύο θεωρούν πως κατά κάποιον τρόπο “πλήττονται” οι αρχαιότατοι πολιτισμοί τους ή η φοβερή και τρομερή εθνική τους ανωτερότητα αν αποδειχθεί ότι ήρθαν από αλλού και συγγενεύουν γλωσσικά με τους Δυτικοευρωπαίους. Ωστόσο η γλωσσική συγγένεια είναι πολύ προφανής για να την προσπεράσουν έτσι. Πρέπει να δώσουν μια εξήγηση.

Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη λοιπόν ότι η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι όλοι κατάγονται από τους Έλληνες και η Ινδική πλευρά θεωρεί ότι όλοι κατάγονται από τους Ινδούς. Τα επιχειρήματα είναι συνήθως φαιδρότατα. Για παράδειγμα, στο κείμενό του “What is the Aryan Migration Theory” […] ένας Ινδός καθηγητής σβήνει μονοκονδυλιά πολλά από τα επιχειρήματα των αντιπάλων του με το φοβερό αντεπιχείρημα ότι είναι κομμουνιστές (!).

[…]

Το ξεμπρόστιασμα της ψευδοεπιστήμης είναι καθήκον. Δεν βλέπω γιατί δεν είναι χρήσιμο να τονίζω ότι δεν είναι θεμιτό επιστημονικά να απορρίπτεις μια άποψη με κριτήριο αν ο φορέας της είναι κομμουνιστής, ή να ξεκινάς με το αξίωμα ότι η δική σου γλώσσα είναι η ανώτερη και τελειότερη όλων.

[…]

[…] Eγώ προτιμώ να εμπιστεύομαι τα συμπεράσματα ενός γλωσσολόγου, που μαθαίνει 4 χρόνια στο προπτυχιακό και 3 στο διδακτορικό τί και πώς πρέπει να συγκρίνει. Πείτε με αφελή (αλλά την επόμενη φορά που θα αρρωστήσετε μην πάτε σε γιατρό, γιατί “έχει τις δικές του σκοπιμότητες”).

[…]

Μύθοι, μύθοι, μύθοι παντού. Όπως ότι […] οι λέξεις της ελληνικής έχουν τη μοναδική ιδιότητα να αντιστοιχούν ακριβώς στο πράγμα που περιγράφουν (ξεχάσαμε τις αφηρημένες έννοιες μου φαίνεται), μέχρι και ότι ένας σκελετός […] είναι απόδειξη της αυτοχθονίας των Ελλήνων.

[…]

[…] ένας τύπος βγάζει λανθασμένους τους συγγραφείς του 3ου αιώνα π.Χ. που διαφωνούν με την άποψή του ότι η νέα ελληνική έχει πανομοιότυπη προφορά με την αρχαία! Αυτό είναι φιλοπατρία; Να κόβεις και να ράβεις το παρελθόν στα διεστραμμένα εθνικιστικά σου κολλήματα;

Είμαι σίγουρος ότι κάθε ελληνόπληκτος βαθιά μέσα του μάλλον τσαντίζεται με αυτούς τους αρχαίους, που δεν ήξεραν βλέπεις οι άμοιροι ότι 2.500 χρόνια μετά οι απόγονοί τους θα ναρκώνονταν με το παραισθησιογόνο της Τέλειας Αρχαιότητας και δυστυχώς έγραψαν με χίλιους δυο τρόπους ότι δεν ήταν αυτόχθονες, ούτε τα ανακάλυψαν όλα μόνοι τους, ούτε μιλούσαν όπως οι νεότεροι […].

[…]

Μ’ αρέσει που κράζετε επειδή δήθεν οι Ινδοευρωπαίοι δεν άφησαν ίχνη, αλλά δεν έχετε ΚΑΝΕΝΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ να αποδεχθείτε ότι μια ξύλινη πλάκα [...] σημαίνει αυτομάτως ότι το 6.000 π.Χ. ζούσαν Έλληνες στην Καστοριά.

[…]

Ξεκινήσαμε να συζητάμε για την ΙΕ θεωρία, μια γενικά παραδεκτή επιστημονική άποψη, η οποία (όπως κάθε επιστημονική άποψη) δεν είναι a priori σωστή. Κάθε επιστημονική άποψη δέχεται κριτική και αν δεν μπορεί να αντισταθεί στην κριτική, αναθεωρείται ή απορρίπτεται. Το ενδιαφέρον είναι ότι η ΙΕ θεωρία στην τρέχουσα μορφή της είναι το προϊόν αναθεωρήσεων που οφείλονται σε κριτική 150 χρόνων. Συνεπώς είναι πολύ πιο κοντά στην αλήθεια απ’ ό,τι ήταν όταν ξεκίνησε, για τον απλούστατο λόγο ότι η -βάσιμη- κριτική την έχει βελτιώσει.

Από την πλευρά των αρχαιολατρών […] εκφράζονται διάφορα επιχειρήματα ενάντια στη θεωρία. Πρέπει να συνειδητοποιήσουν όλοι όμως […] πως δεν μπορούν να απαιτούν για την κριτική τους ευνοϊκή αντιμετώπιση και αξιωματική αποδοχή, τη στιγμή που η άποψη την οποία κρίνουν έχει δεχθεί πρόθυμα τεράστια κριτική και έχει αναθεωρηθεί (εξίσου πρόθυμα) πολλάκις! Την ίδια ακριβώς κριτική (η οποία είναι διεξοδική, όχι λυσσαλέα) θα δεχθεί και ο αντίλογος και αν δεν μπορεί να αντιτάξει επιχειρήματα θα πρέπει να απορριφθεί […].

Απλώς εφ’ όσον κάποιος “τη λέει” σε μια επιστημονική θεωρία, θα πρέπει να καταλάβει ότι παίζει πλέον στο πεδίο της επιστήμης και θα δεχθεί επιστημονική κριτική. Και ως μέλος του ακαδημαϊκού χώρου σε βεβαιώνω ότι δεν υπάρχει ΤΙΠΟΤΑ πιο αμείλικτο, επίμονο και εκνευριστικό από την επιστημονική κριτική. […] Αν ο […] μου λέει πως η ελληνική είναι η μόνη πραγματική γλώσσα, δεν πρέπει να του επισημάνω ότι γλωσσολογικά βρίσκεται σε άλλον πλανήτη;

[…]

[…] Η ψευδοεπιστήμη είναι επίσης ένα πλέγμα αντιλήψεων που σε γενικές γραμμές συνδέονται μεταξύ τους (αν και εδώ έχουμε πολύ περισσότερες αντιφάσεις, λ.χ. υπάρχουν άτομα που πιστεύουν ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ότι οι Έλληνες είναι εξωγήινοι, ότι οι Έλληνες ζούσαν από πάντα στην Ελλάδα, ότι οι Έλληνες είναι απόγονοι του Homo Erectus των Πετραλώνων). Γκρεμίζοντας τη μία αντίληψη αποδυναμώνουμε ολόκληρο το οικοδόμημα. Και σε διαβεβαιώ ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο να γίνει αυτό, γιατί το οικοδόμημα της ψευδοεπιστήμης δεν έχει ούτε τη μισή από τη σταθερότητα του οικοδομήματος της επιστήμης, για τον απλούστατο λόγο ότι οι ψευδοεπιστήμονες πάντοτε προσαρμόζουν τα δεδομένα στις απόψεις τους (αντί για το αντίθετο) και επιπλέον σιχαίνονται την κριτική.

[…] Δεν είμαι και κανένας σοφός. Είμαι απλά ένας σκεπτικιστής που ό,τι φοβερό και τρομερό επιχείρημα μου παρουσιάσει με ύφος 50 καρδιναλίων η “αντιπολίτευση” μπορώ να το καταρρίψω ψάχνοντας 5 λεπτά στο Google. Δεν τους προβληματίζει άραγε αυτό; Δεν τους περνάει από το μυαλό ούτε για μια στιγμή ότι οι αντιλήψεις τους εφ’ όσον καταρρίπτονται τόσο εύκολα από οποιονδήποτε κάνει τον κόπο να τις ψάξει λίγο, υπάρχει μία έστω πιθανότητα να μην είναι και τόσο σωστές; Προσωπικά […] πίστευα ότι υπήρχε πολύ περισσότερη αλήθεια στις ελληνόπληκτες θέσεις. Τώρα είμαι σχεδόν βέβαιος ότι το όλο πράγμα είναι μια ατελείωτη συρραφή ψεμάτων και παρερμηνειών που δεν αντέχουν στην παραμικρή κριτική.

[…]

Δεν είμαστε όλοι εμείς Έλληνες; Γιατί; Επειδή το λέει κάποιος που έχει αποφασίσει – παντελώς αυθαίρετα – ότι η Ελλάδα (και ο πολιτισμός) άρχισε το 750.000 π.Χ. και τελείωσε με την επικράτηση του Χριστιανισμού και ότι μόνο όσοι πιστεύουν σε αυτήν την προφανή βλακεία είναι Έλληνες;

Δεν προσβάλλουν [ενν. οι εκφράσεις μου] όλους τους Έλληνες, προσβάλλουν μόνο τα θύματα των νεοεποχίτικων δοξασιών και τα νεοναζιστικά ξαδερφάκια τους. Όλοι αυτοί, αν θες την ταπεινή μου γνώμη, με τη θρησκευτική λατρεία της αρχαιότητας και την έλλειψη παιδείας και στοιχειώδους λογικής που τους διακρίνει (αλλά και με τα ορθογραφικά λάθη τους) αξίζουν πολύ λιγότερο τον τίτλο του Έλληνα απ’ όσο αρέσκονται να πιστεύουν […].

[…]

Και μια γενική παρατήρηση: το κεντρικό γλωσσολογικό επιχείρημα, ότι δηλαδή ο μισός πληθυσμός του πλανήτη […] μιλάει γλώσσες συγγενικά σχετιζόμενες μεταξύ τους χωρίς αυτό να εξηγείται με δάνεια και άρα υπήρξε κοινή πρωτο-γλώσσα πρόγονος είναι απλά σωστό. Καμία εναλλακτική λύση δεν εξηγεί το φαινόμενο. ΟΚ, στο μυαλό ενός αμαθούς εθνικιστή μπορεί “όλα να προέρχονται από τους Έλληνες”, αλλά αυτές οι “εξηγήσεις” απλά δεν στέκουν σε αντικειμενική κριτική.

[…]

Πρώτα προσπαθούν να σε προσεταιριστούν, μετά όταν δεν ψαρώσεις είσαι ο ανθέλληνας, μετά προσπαθούν να σε βγάλουν κακό / ψεύτη / αγενή / άρρωστο, και όταν κάποια στιγμή δεν μπορούν να κάνουν τίποτε άλλο από το να αντιμετωπίσουν τα επιχειρήματά σου, συμπεραίνουν ότι είσαι μία ολόκληρη εξοπλισμένη μηχανή προπαγάνδας, με άτομα να ψάχνουν για πληροφορίες και επιχειρήματα και άλλα άτομα να μπαίνουν στο σάιτ και να συμφωνούν μαζί σου, ή ίσως ένας πραγματικά μανιακός που τα κάνει όλα αυτά. Θλιβερό.

[…]

[…] Έχουμε “ΙΕ” γεγονός (ότι οι γλώσσες του μισού πλανήτη μοιάζουν συστηματικά), ΙΕ υπόθεση (ότι οι ομοιότητες οφείλονται στο ότι όλες αυτές οι γλώσσες κατάγονται από μία) και πολλές ΙΕ θεωρίες που ασχολούνται με το πότε, το πώς και το γιατί.

[…]

Όπως είπα, το γεγονός στα περί ΙΕ είναι ότι αυτές κι αυτές οι γλώσσες μοιάζουν. Γκαραντί. Οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να συμφωνεί με αυτό. Να ξεκινάει “μπλα μπλα μπλα” και να καταλήγει “και έτσι αυτές οι γλώσσες μοιάζουν και μάλιστα με τον συγκεκριμένο τρόπο”.

[…]

[…] η γλωσσική συγγένεια των ΙΕ γλωσσών είναι απλά αναντίρρητη. Οποιαδήποτε θεωρία θα πρέπει να την εξηγεί. Δεν γίνεται να την προσπεράσουμε σαν αποικιοκρατικά ψέματα. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες σελίδων που την τεκμηριώνουν».

Δημήτρης K.

 (από συζήτηση στο διαδίκτυο)

ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

«[...] Δεν θα ξόδευα ούτε μια λέξη για να απαντήσω σε αυτά τα νούμερα... Είναι γελοίο να τους μιλάς με πορίσματα αντλούμενα από επιστημονικά συγγράμματα ή κι απ’τα ίδια τ’αρχαία κείμενα και να σ’απαντούν με παραπομπές στο πόνημα της μεγίστης επιστήμονος Τζιροπούλου... Είναι σαν να πηγαίνει ο Μπαμπινιώτης στο Blue Sky να συζητήσει... με τον Πλεύρη ή με τον Γεωργιάδη... Σε ποια βάση, με τι όρους, σε ποια...γλώσσα; [...] Πάντως οφείλω να εκφράσω τον θαυμασμό μου και τη συμπαράστασή μου στα παιδιά που υπερασπίζονται την επιστημονική αλήθεια μέσα σε αυτήν τη σφηκοφωλιά... Πάντα υπάρχει ο “κίνδυνος” με τα επιχειρήματά τους να πείσουν κανένα χριστιανό που διαθέτει κοινή λογική και δεν έχει ακόμα πωρωθεί από τον φανατισμό των ηλιθίων... Και επειδή είδα ότι κάποιος [...] πολύ επικαλείται τον Νίκο Γκάτσο, να πω ότι και η υπογραφούλα μου είναι ένα δικό του τετράστιχο, από μια ευρύτερη σύνθεση που ονομάζεται  Ελλαδογραφία,  και τους είναι αφιερωμένο εξαιρετικά...

Πότε θ’ανθίσουνε τούτοι οι τόποι,
πότε θα’ρθούν καινούργιοι ανθρώποι,
να συνοδέψουνε τη βλακεία
στην τελευταία της κατοικία;

»Απλά, ως ένα σημείο αμφιβάλλω και για την απήχηση που όντως έχουν αυτές οι αντιεπιστημονικές και ακραίες απόψεις... Και εδώ παραθέτω ένα κλασικό παράδειγμα του Έκο: Μια επαρχιακή εφημερίδα με 500 αναγνώστες γράφει ότι ο Πάπας είναι ομοφυλόφιλος... Το Βατικανό εκδίδει μια διάψευση για όλες τις εφημερίδες, απευθύνει διάγγελμα δια της ιταλικής τηλεόρασης, αποκαθιστώντας τη φήμη του Πάπα και καταδικάζοντας το κατάπτυστο μύθευμα... Αποτέλεσμα; Εκεί που το’ξεραν 500 άνθρωποι, τώρα 20.000.000 άνθρωποι μαθαίνουν, έστω κι αρνητικά, ότι κυκλοφόρησε η φήμη πως ο Πάπας είναι γκέυ... Ελπίζω να μην πέσουμε κι εμείς στην ίδια παγίδα, την παγίδα της προπαγάνδας...».
 

Δημήτρης Μιχελιουδάκης

(γλωσσολόγος)