หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ
"สรุปย่อ" หนังสือธรรมของ "หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ" แห่งวัดสนามใน อ.บางกรวย จ.นนทบุรี
กระผมได้บันทึกไว้นานแล้ว มีอยู่ด้วยกัน ๒ เล่ม  สั้นๆ และประทับใจยิ่ง
เล่มที่ ๑ คือ "จิตหลุดพ้นแล้ว ญาณย่อมมี"
เล่มที่ ๒ คือ "วิธีแก้ทุกข์"
                                                                                                                                                                                               PONG1930  ผู้บันทึก

"จิตหลุดพ้นแล้ว ญาณย่อมมี"
ท่านได้บรรยายธรรมไว้เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๔ ณ วัดโมกขวนาราม อ.เมือง จ.ขอนแก่น
แนะนำ "การเจริญสติ ที่เรียบง่าย
ไม่จำกัดคุณสมบัติของผู้ปฏิบัติ ไม่ขึ้นกับศาสนาที่นับถือ,ระดับการศึกษา,ระดับสติปัญญา,....
การปฏิบัติเน้นการรู้สึกตัว โดยอาศัยรู้อิริยาบถของร่างกายซึ่งเคลื่อนไหวอย่างสม่ำเสมอ ไม่ช้าหรือเร็วเกินไป

ผลของการขาดสติ และ การมีสติ
"...วิธีที่ผมจะนำมาพูดในขณะนี้ เพื่อทำความเข้าใจกับพวกเรา คือ ให้มีสติ ให้มีสติ..."

            "... คนขาดสติลงไป วินาทีหนึ่งก็ตาม ห้านาทีก็ตาม ชั่วโมงหนึ่งก็ตาม สามารถทำให้เราเป็นได้ทุกอย่าง
เป็นสัตว์นรกก็ได้ เป็นเปรตก็ได้ เป็นอสุรกายก็ได้ เป็นสัตว์เดรัจฉานก็ได้ เป็นผีก็ได้ มันเป็นอย่างนั้น..."
            "... คนใดที่ลืมตัวลงไปขณะหนึ่งนั้น เรียกว่า คนไม่มีสติ ท่านเปรียบว่าเหมือนคนตาย แต่ไม่ใช่ตาย หมดลมหายใจ แต่ตายจากความดี ความงาม  ...คนไม่มีสติสามารถพูดได้ ทำได้ คิดได้ ทุกสิ่งทุกอย่างที่ผิดๆไปตามอารมณ์ของตัวเอง"
            "... คนมีสตินั้น สามารถทำให้เป็นคน เป็นมนุษย์ เป็นเทวดา หรือเป็นพระอริยบุคคลก็ยังได้..."
            "... ความทุกข์นั้นเกิดขึ้น เพราะเราขาดสติอย่างเดียวเท่านั้น  เมื่อเรามีสติยับยั้งสั่งใจได้แล้ว กิเลสมันก็เกิดขึ้นไม่ได้..."

วิธีการเจริญสติ และรักษาสติให้อยู่กับตัว

         "... ไปไหน มาไหน อยู่ที่ใดก็ตาม คอยกำหนดจิตใจที่มันปรากฎเกิดขึ้น เราต้องเห็น ต้องรู้ ต้องเข้าใจ
เมื่อเราเห็น เรารู้ เราเข้าใจ ความปรากฎเกิดขึ้นนั้นมันหยุดทันที มันไม่ถูกปรุงไป"
            "วิธีการเจริญสติในชีวิตประจำวัน  เมื่อเราขึ้นรถหรือลงเรือ และนั่งลงเรียบร้อยแล้ว เราพลิกมือขึ้น
พลิกมือลง เราเคลื่อนมือ เหยียดมือ หรือคลึงนิ้วมือ กระพริบตา หายใจ กลืนน้ำลาย  และอื่นๆ  ให้รู้สึกตัวถึงการ
เคลื่อนไหวเหล่านี้มันเป็นวิธีที่เรียกความรู้สึกตัวให้กลับมาที่ตัวของเราเอง"
            ฝึกตัวเอง คอยดูการเคลื่อนไหวของตัวเองตลอดเวลา เกิด-รู้ เห็นความคิด มันเกิดขึ้นมาปุ๊บเห็นปั๊บ เหมือนแมวกับหนู พอหนูออกมา แมวไม่เคยกลัวหนู มันจะกระโดดจับทันที หนูมันตกใจช็อคตาย...
*** "เมื่อความคิดเกิดขึ้น ให้รู้ถึงความคิดนั้น และ ปล่อยวาง" ***

หลวงพ่อเตือนสติ...
คนเราเกิดมาอายุร้อยปี
ถ้าหากไม่รู้ ไม่เห็น ไม่เข้าใจ ไม่ได้สัมผัสกับเรื่องสภาพสภาวะชีวิตจิตใจของเรานี้
ไปไหนมาไหน มันคิดนึกอะไรไม่รู้ไม่เห็นไม่เข้าใจ
คนผู้นั้นเกิดมาแล้วร้อยวันพันปี ไม่รู้จักสภาพสภาวะ "อาการเกิดดับ" อันนี้
"ชีวิตบุคคลนั้นก็เป็นหมันเป็นโมฆะ..."

วิธีแก้ทุกข์
"หลักพุทธศาสนานั้น ถึงจะมีมานานเท่าใดก็ตาม สอนแต่เรื่องทุกข์เท่านั้น
ให้เรารู้จักวิธีแก้ทุกข์ ดับทุกข์ในตัวเราให้ได้"
"ทุกข์เกิดขึ้นเพราะอะไร   เกิดขึ้นเพราะเราไม่เห็นจิต ไม่เห็นใจเรา"

        "ธรรมที่มีอุปการะมาก สองอย่าง หนึ่ง "สติ" ความระลึกได้  สอง "สัมปชัญญะ" ความรู้ตัว
เราไม่มีสติ เป็นเพราะเราไม่เจริญสติ เราไม่รู้ตัวเรา เพราะเราไม่ทำความรู้สึกตัวที่ตัวเรา เราไปมีสติที่อื่นโน้น
ไปรู้ที่อื่นโน้น นี่มันเป็นอย่างนั้น..."
            "มีสติในทุกอิริยาบถ"
            "สติเหมือนแมวจับหนู"  (ความคิด) ....รู้ทันความคิด จะไม่หลง..... ดูความคิดของเรานี่ ตอนแรกนั้นเราจะไม่
ทันเห็น คิดไปร้อยเรื่องพันเรื่อง  มันจะรู้อยู่เรื่องเดียว.....ความคิดน่ะ มันสั้นลงๆ สั้นลงจนมันคิดปุ๊บเห็นปั๊บ  เหมือนแมว จับหนูนั่นแหละ.."
            "...ความคิด มันคิดขึ้นมา ให้มันเห็น ให้มันรู้ มันรู้แล้วมันหยุดเองเลย ไม่เห็นไม่รู้นั้น ท่านเรียกว่า ปฎิจจสมุปบาท..."
            "...เมื่อเราเห็นความคิด อันตัวโทสะ โมหะ โลภะ มันก็ไม่ได้มีอยู่แล้ว...  เรามาสะสมให้มันเห็นมันรู้อยู่ทุกวันๆ
วันละ ๑๐ ครั้ง ๒๐ ครั้ง ๑๐๐ ครั้ง ๑,๐๐๐ ครั้ง มันรู้ต่อๆไป มันคิดอันใดมันรู้ปั๊บเลย อันนั้นท่านว่ามันสว่างแล้ว..."

"มีสติ ดับทุกข์ได้"