|
CGI
programcıkları genellikle okuyucuların yolladığı formların işlenmesinde
kullanılır. Giriş genellikle sunucu tarafından aktarılan ortam değişkenleri
(bkz Tablo
1-CGI Ortam Değişkenleri
) biçimindedir. Ortam değişkenleri sunucunun kullandığı CGI
programcıklarının sürüm bilgisi, veri tipi, veri boyutu, gibi aktarılmakta
olan bilgi hakında bazı değişkelnleri tanımlar. CGI programcığı girişleri
bir komut satırı ifadesinden ve standart bir girişten de alabilir. Bir
CGI programcığını çalıştırmak için sunucu üzerinde kaynak olarak
alabileceğiniz bir programcık mevcut olmalıdır. Sunucunuz, önceden
bahsedildiği gibi bir CGI programcığını çalıştıracak ve onu
kullanmayı planladığınız amaca uygun olarak konfigüre etmenizi sağlayacak
yetenekte olmalıdır.
Okuyucu, programcığa bir referans içeren bağlantıyı
etkinleştirerek CGI programcığına bilgi aktarabilir. CGI programcığı
girişi işler ve sonucu web sunucusunun kullanabileceği şekilde biçimlendirir.
Web sunucusu sonucu alır ve okuyucunun gözatıcısına (inceleyici) geri
yollar. Gözatıcı sonucu ekranda gösterir.
Bir CGI programcığı çıkışı bir yönlendirme
taşıyan bir başlikla başlar. Şu anda geçerli olan üç sunucu yönlendirmesi:
Content_Types (içerik-tipi), Location (Konum) ve Status (Durum)’dur. Başlık
HTML başlığı gibi boş bir satırla izlenecek şekilde bir yönlendirme
taşıyabilir. Boş satırlar başlığı, okuyucuya aktardığınız
veriden ayrıdır. Location ve status yönlendirmesi içeren çıkışlar
genellikle tek satırdır. Bu nedenle sunucunun ihtiyacı olan Location ve
Status bilgilerinin hepsi bu satırdadır ve veri içeren satırlar bulunmadığından
boş satıra da ihtiyacak yoktur. Sunucu çıkışı yorumlar, ortam değişkenlerini
belirler ve çıkışı istemciye iletir.
Bu nedenle istemci ve sunucu arasında gerçekleşen
olaylar birçok aşama içerir. Bu aşamlar şu şekilde özetlenebilir.
1.
İstemci,
girişi sunucuya geçirir.
2.
sunucu,
girişe uygun olacak şekilde ortam değişkenlerini ayarlar.
3.
sunucu,
girişi CGI programcığının adı ile bir değişken gibi geçirir.
4.
sunucu,
eğer varsa, komut satırı girişini ya da standart giriş katarını CGI
programcığına geçirir.
5.
programcık
girişi işler.
6.
programcık,
çıkışı sunucuya döndürür. Bu çıkış daima belirli bir başlığı
taşır ve eğer ek veri varsa bir de gövdesi olur.
7.
sunucu,
ortam değişkenlerini çıkışa uygun olarak ayarlar.
8.
sunucu,
çıkışı istemciye geçirir.
Bir CGI programcığını HTML sayfasından çağırmak
için, <FORM>, <A> ya da <IMG> imleri kullanılabilir.
Eğer bir form girişini işleyen bir CGI
programcığı yazıyorsanız <FORM> iminin ACTION özelliğinde CGI
programcığının ismini belirtmelisiniz. Bu şöyle gösterilebilir:
<FORM METHOD=POST ACTION="/cgi-bin/formhandle.pl">
Tahmin edeceğiniz gibi, ACTION özelliğinin
değeri form yollandığında hangi olayın yürütüleceğini belirler.
ACTION olarak form için herhangi bir geçerli bir URL tanımlamalısınız.
Form yollandığında gözatıcı sunucuya bu tür nesneler için bir istek
yollar. Eğer nesne bir CGI programcığı ise programcık çalıştırılır
ve form içindeki tüm alanlara girilen veriler QUERY_STRING ortam değişkeniyle
ya da standart girişle gönderilir. HTML veya GIF dosyalar gibi diğer
URL’ler için doküman geri gözatıcıya döndürülür. Aşağıdaki örnek
.cgi uzantılı bir dosya için yazılmış HTML kodudur.
<FORM METHOD=POST ACTION="formhandle.cgi">
<A> iminin HREF özelliğine bir CGI
programcığını atayarak ta aşağıdaki örnekte olduğu gibi çağırabilirsiniz:
<A HREF="/cgi-bin/clicked.pl">Click Here</A>
ya
da
<A HREF="clicked.cgi">Click
Here</A>
Linke tıklandığında örnekteki HTML kodu
yine örneklerdeki .cgi veya .pl uzantılı dosyayı çağırır.
Tablo 1-CGI Ortam Değişkenleri
tablosundan hatırlanacağı gibi istek yöntemi GET olduğunda
QUERY_STRING’in değeri kullanıcının girdiği bilgi olmaktaydı. GET yöntemi
yoluyla kullanıcının bu bilgiyi girmesinin bir yolu istenene CGI programcığının
hemen ardına bir soru işareti eklemektir. <A> iminin HREF özelliğiyle
CGI programcığı çağırmaya bir örnek şöyle olabailir:
<A HREF="/cgi-bin/clicked.pl?file=clicked.html">Click Here</A>
Bir programcı olarak, programınıza
parametreleri komut satırındaki isim/değer çifti stringini URL kodlaması
olarak geçirmek için kullanabilirsiniz. Yukarıdaki örnekte HTML dosyasının
adı clicked.pl programcığına QUERY_STRING ortam değişkeni yoluyla geçiriliyor.
Ne yazık ki, birçok durumda bu uygulama çok yararlı değildir.
<Img>
İmi İçinden Cgı Programcığının Çağrılması
Siz CGI programcıklarınızı <IMG>
HTML imiyle de çağırabilirsiniz. Eğer SCR özelliğinde CGI programcığınızın
yolunu verirseniz web sunucu programcığı çalıştıracak image için
kaynak olarak çıkışı döndürecektir. Bu durumda CGI programcığınız
sonucu grafik formatında döndürmelidir. Ya da direk olarak ASCII tanımını
veya dolaylı olarak grafik dosyanın yolunu web sunucuya döndürmelidir. Aşağıda
bir CGI programcığının çağrılmasının HTML kodunu görüyorsunuz.
<IMG SRC="/cgi-bin/cgi-image.pl">
şimdi de cgi-image.pl dosyasının web
sunucuya dolaylı olarak döndüreceği grafik dosyasını gösteren kodları
verelim:
#!/usr/local/bin/perl
print "Location: /graphics/image1.gif\n\n";
Muhtemelen biliyor olmalısınız, bu sözkonusu
özelliği kullanmanın pratik bir yolu değildir.
Web sunucuların çoğu Server Side Includes
olarak bilinen bir özelliği desteklerler. Server Side Includes bir HTML
dokümanının içinde yer web sunucuya ait HTML kodlarıdır. Web sunucu
bir HTML dokümanını parsellediğinde tüm Server Side Includes komutlarını
çalıştırır ve komut yerine sonuçları yerleştirir. Server Side
Includes, size bir HTML imi ekiyle başka bir nesneyi sayfanıza kolayca
dahil etmenize izin verir. Bu dahil edilen nesneler başka bir HTML dokümanı,
bir resim dosyası ya da bir CGI programcığı gibi bir çok farklı şey
olabilir. Form içinde tüm Server Side Include’ları aşağıdaki gibi
olur.
<!--#command tag1="value1" tag2="value2" -->
Bir CGI programcığını bir Server Side
Include ile birlikte çalıştırmak için exec komutunu kullanmalısınız.
Exec komutu iki adet geçerli ime sahiptir, cmd ve cgi. Cmd imi /bin/sh (UNIX
Bourne shell) ile ilişkili değeri çalıştırır. Cgi imi ise bir CGI
programcığını çağırmak için kullanılır. Bu programcığın sanal
yolu ilişkili bir değer olmalıdır. Bir örneler şöyle açıklanabilir:
<!--#exec cgi="/cgi-bin/include-me.pl"
-->
|