Eigenlijk is iedereen het wel met elkaar eens dat deze vraag moeilijk te beantwoorden is. Alleen Aad geeft een helder antwoord, alle anderen constateren dat Zappa niet in een hokje te plaatsen is en eigenlijk zijn eigen muziekstroming geschapen heeft. Iets dat zijn positie in de muziekgeschiedenis er niet op vergemakkelijkt. Vergelijkingen met rockmusici als Beatles, Stones, Pink Floyd, King Crimson, Lou Reed en Neil Young worden genoemd, maar door de meesten ook weer ter zijde geschoven. Aan de klassieke kant wordt Zappa vaak bij Strawinsky en Varese of Ives geplaatst, maar ook dat blijkt niet tot volle tevredenheid bij de mensen die die namen genoemd hebben. Eigenlijk zitten we een beetje met de positie van Zappa in onze magen. Wellicht komt dat omdat, zoals Piet het oppert, we er te dicht opzitten om nog een heldere visie te geven. Wel is duidelijk dat we Frank Zappa graag een mooie én liefst eigen plek gunnen.

Citaten #1

* In eerste instantie ben ik gaan vergelijken met andere artiesten met een omvangrijk oeuvre en weinig hits, maar in tweede instantie besef je dat dat geen maatstaf is. Volgens mij is FZ groter dan ik altijd dacht, maar doordat veel van mijn vrije tijd bestaat uit Zappa/Black Page ben ik eigenlijk een beetje uit het oog verloren waar Zappa precies staat. (PdD)

* Zappa zou ik plaatsen bij de vernieuwers, hij heeft als eerste alle bestaande stijlen weten samen te voegen. Strawinsky had dat ook al gedaan, maar er waren toen minder stijlen. Het meest vernieuwend zijn zijn afwisselende ritmes, ook al iets van Strawinsky, maar die ging daarin niet zover als Zappa. De meeste vernieuwers werden beperkt door kerk en koning. Zappa door de media. Hij liet zich echter niet beperken. Daardoor waardeert slechts een kleine groep mensen hem echt, de grote meerderheid begint zenuwachtig te grinniken bij de naam Zappa. (RvP)

* FZ is een aparte stroming met daarin allerlei andere stromingen en zo moet hij ook gezien worden. FZ is vergelijkbaar met de inspiratiebronnen van de muziek, vernieuwers uit het verleden, maar die bronnen kennen we helaas niet. FZ's muziek binnen het rock-genre is nergens mee te vergelijken, dat maakt hem uniek. Minder is dat bij zijn klassiek-getinte werken, ook al zou hij dat zelf erg graag willen. (JS)

* Frank Zappa: componist, 20e eeuw, geen vakjes. (PvL)

* Stockhausen is meer relevant voor de muziekgeschiedenis dan FZ. Niet dat dat ook maar een millimeter of een kilo uitmaakt; FZ is voor mij een Held van de Sovjetunie. In de geschiedenis van de muziek is FZ de enige FZ uit de muziekgeschiedenis. Dat is genoeg. (CvD) (Hierbij moet even opgemerkt worden dat Cor op een "keverachtig moment tijdens de Stockhausen Festspiele van het Holland Festival" mijn vragen kreeg en zijn hoofd vol had met helikopters en sterrenhemels - PL)

* Het is onmogelijk deze vraag te beantwoorden: Zappa's leven is te recent geëindigd en historische beschouwingen kosten tijd. Ook het genre, ik rangschik dat voor het gemak onder de noemer - moderne (elektrische) "rock"-muziek - is te jong. En om Zappa te vergelijken met Beatles, Stones enz. vind ik ver gezocht, niet zinnig, zo niet onmogelijk. (NR)

* Ik zou Zappa plaatsen in een rijtje met Duke Ellington, Miles Davis, ed. Mijns inziens was Zappa een unieke figuur in de muziek. Hij vertegenwoordigde geen genre, hij was het genre. Dat vind ik ook gelden voor Ellington/Davis. (AH)

* Zappa hoort thuis bij de tweede lichting (na de Rhythm & Blues) blanke vernieuwers, die een groot stempel op de muziek gedrukt hebben, net als bv. Velvet Underground/Jimi Hendrix en wellicht ook the Rolling Stones. Bovendien heeft hij de eerste dubbel-lp in de rockhistorie uitgebracht; iets dat ook zijn invloed gehad heeft, heeft hij zijn invloed gehad in de vroege jazz-rock scene en is hij baanbreker geweest door zijn satirische teksten. (I-MR)

* Zappa's plaats in de muziekgeschiedenis zal blijken over 100/200 jaar, dan zal hij erkenning krijgen voor zijn vernieuwende bijdrage aan de muziek. Zijn bijdrage wordt nu, vooral door sociaal-maatschappelijke en politiek-moralistische motieven, onterecht terzijde geschoven (bv. PRMC). Zappa was en is zijn tijd ver vooruit, in de zin van benadering en uitvoering van muziek en -beleving. Was Mozart controversieel, dan kent hij in Zappa zijn gelijke. (LK)

* Dat Zappa in retrospectief als een belangrijk 20e eeuws componist zal worden lijkt mij buiten kijf te staan. De vraag is alleen om welke redenen. Het probleem hierbij is dat ik fan ben met een gebrekkige muzikale achtergrond; ik ben naar Varese en Strawinsky gaan luisteren en heb meer belangstelling voor hedendaagse muziek gekregen. Maar Zappa's plaats kan ik niet goed beoordelen. (MJ)

* De muziekhistorie is gewikkeld in continue bewegingen en in die zin is er nu (nog) niet veel over de plaats van FZ erin te zeggen. Gezien zijn veelvuldigheid in stijlen zal hij eigenlijk nooit in een of andere categorie vallen, daarom gun ik Zappa een eigen plekje als componist/gitarist in de tweede helft van de 20e eeuwse muziek. En als er dan per sé een hokje moet komen, dan maar: modern-klassieke-fusion-wop-rock. (PL)

Uit de reacties blijkt dat we het overwegend niet eens zijn met muziekkrant Oor en zelfs dat die krant - terecht - wat vegen uit de muziekpan krijgt. Zoals verwacht lopen de meningen aangaande Zappa's relevantste werk aardig uiteen. Daarbij is voor de meesten hun eerste kennismaking met Zappa's muziek een essentiële faktor, waardoor er naast objektieve 'feiten', subjectieve gevoelens een rol spelen. Desondanks zijn er een aantal mensen die Uncle Meat noemen als meest relevante werk, waarbij het opmerkelijk is dat de gehanteerde argumentatie daarvoor bij iedereen gelijk is.

Citaten #2

* Ik vind Money belangrijk, maar niet zo belangrijk als Uncle Meat, waarin volgens mij de basis ligt voor alle latere werk, met name het orkest- en Synclavierwerk. Daaruit blijkt vooral de muzikale continuiteit. Van het latere werk vind ik vooral Civilization relevant: de componist aan het werk met het ideale orkest. (MJ)

* Voor mij is de belangrijkheid van lijstjes nul, ook al vind ik ze leuk. Money is echter een lp die voor veel mensen de oren én ogen geopend heeft. Het is voor heel veel mensen boven de 29 de eerste kennismaking met Zappa geweest (ook voor mij) en de lp heeft bovendien een hoes waar veel op te zien is, zodat de nieuwsgierigheid gewekt is naar de inhoud. Dus, ja, voor mij is Money wel de relevantie van Zappa. (I-MR)

* Nick Roovers verdeelt Zappa's werk in vier perioden en noemt bij elk de relevantste cd. 1960-1970: We're Only In It For The Money, omdat het de eerste uitgewerkte plaat is die Zappa's muzikale vorming gestalte geeft, iets dat ook geldt voor Uncle Meat. 1970-1980: One Size Fits All, omdat hij met de juiste muzikanten voor het eerst het maximale uit zijn composities kon halen. 1980-1990: Mothers of Prevention, vanwege de eerste uitgewerkte Synclavier-ideeën. 1990-1993: Yellow Shark, vanwege de nieuwe muzikale weg die Zappa verder bewandeld zou hebben. (NR)

* Voor mij staan 2 albums bovenaan: Roxy & Elsewhere en Apostrophe'. In eerste instantie werd ik gegrepen door de teksten, zelden heb ik (behalve bij Monty Python) zo gelachen. Tekstueel briljant, er sprak een relativering uit die kenmerkend was voor het tijdsbeeld. Muzikaal wist ik niet wat er gebeurde: een kakofonie van geluiden, die wel met de jaren aan betekenis toenam. De verhouding tekst/muziek is nu zo'n 50/50. (LK)

* Oor is een pop-blad, dus waarom niet. Ik beschouw de komplete Zappa-kataloog als 1 grote compositie en dus ook z'n beste (iets dat ik alleen bij Zappa doe). (PvL)

* Freak Out. Dat was de eerste schok, daar start de hele lijn. Ik wil niets afdoen aan zijn later werk, maar in de eerste Verve-uitgaven liggen alle bronnen. (JS)

* Voor veel mensen was het eerste werk van Zappa het meest relevant. Ik zelf vind het werk uit de jaren 70 het meest relevant, omdat hij in die jaren het meest vernieuwend bezig geweest is. (AH)

* Money staat hoog in de lijsten, omdat mensen die die lijsten samenstellen Zappa na Uncle Meat uit het oog verloren zijn, omdat ze er niets meer van snapten. Money denken ze nog wel te snappen. Op Make A Jazz Noise staat alles wat FZ de afgelopen 25 jaar daarvoor gedaan heeft. Uncle Meat is ook zo'n plaat, alleen staat daarop wat hij nog zou gaan doen. Money is wellicht Zappa's meest overschatte plaat, wat niet wil zeggen dat hij slecht is. (PdD)

* Het verbaast mij dat voor een bepaalde groep mensen (Oor/VPRO) Zappa slechts één plaat gemaakt lijkt te hebben, Money. In de Black Page-poll eindigt die niet hoger dan nr. 12. Of dit te maken heeft met bas en drums laat ik in het midden. Wat mij opvalt is dat bij muziekjournalisten Zappa vaak ophoudt te bestaan na 'the Mothers', terwijl er zulk vernieuwend werk staat op bv. Ship en Utopia. Voor mij persoonlijk is Joe's Garage de relevantie, dat was mijn begin van de verslaving. Zappa's meest relevante werk had Läther kunnen zijn, de neerslag van alle muziekstijlen doorspekt met humor. Kortom, Zappa's relevantste werk bestaat eigenlijk niet. (RvP)

* Money is voor mij om emotionele redenen prachtig, maar de originele Uncle Meat is het relevantst. Het is Zappa's eerste werk waar alle facetten uit zijn oeuvre op een collage-achtige, maar coherente wijze aan bod komen. Teksten worden afgewisseld met live- en studiomuziek en dat alles in een mengvorm van zeer diverse muziekstijlen als doowop, jazz, modern klassiek, rock, enz. Daarbij komt op Uncle Meat Zappa's voorkeur voor slagwerk en percussie voor het eerst goed tot uiting. Kortom, dé blauwdruk voor FZ's verdere werk. (PL)

Blijkbaar zijn de Beneluxe fans van Zappa behoorlijk realistisch. Ondanks het feit dat we allemaal heel intensief met Zappa bezig zijn, realiseren we ons dat Zappa's relevantie vergankelijk is. Toch zien we, met name in het uitvoeren door derden nog hoop om zijn muziek 'levend' te houden. Alhoewel ik hierbij moet bekennen dat er - wat mij betreft - tot nu toe geen enkele groep, orkest, ensemble, solist het haalt bij een echte Zappa mét Zappa. De man heeft een soort charismatische uitstraling die muziek, of die nu uitgevoerd wordt door een rockband of het Ensemble Modern of de Synclavier een meerwaarde geeft. Is dát misschien de essentie van Zappa? Wat me bij de diverse reacties opgevallen is, is een welhaast religieuze gedrevenheid om het werk van Zappa uit te dragen. en daarvoor hebben we, zoals Ruud schrijft, nog ongeveer 35-40 jaar. Maar het blijft, vrees ik, toch veelal beperkt tot het preken voor eigen parochie.

Citaten #3

* Zappa is nú een belangrijk componist alleen door kenners gewaardeerd en door mensen die denken als kenner over te komen als zij zeggen dat ze Zappa waarderen. Op langere termijn zal dat zo blijven, waarbij opgemerkt dient te worden dat de kenners uitsterven en de tweede groep op hun/haar bek zullen gaan. (PdD)

* FZ zal niet breed gewaardeerd worden. Maar goed ook, de massa wil vermaakt worden met rotzooi en dat maakte FZ nu eenmaal niet. Ik denk wel dat z'n muziek in de muziekhistorie overeind zal blijven, maar inderdaad vooral omdat hij gewaardeerd wordt door kenners en vakgenoten. (JS)

* Eerlijk gezegd ben ik van mening dat Zappa momenteel al alleen door een groep kenners (eigenlijk: liefhebbers) gewaardeerd wordt. Op langere termijn zie ik Zappa uit het beeld verdwijnen, om even boven te komen drijven bij speciale festiviteiten of zoveelste sterfdag. Een reden te meer om vooral te blijven missionarissen waar mogelijk! (NR)

* Ik ben er wel van overtuigd dat steeds meer muzikanten Zappa's wereld ontdekken en dat de uiteindelijk 'relevantie' van zijn muziek zich daarin zal uiten. Zappa's muziek wordt nu al meer en meer gecoverd/uitgevoerd. Wacht maar tot ze van Little Umbrellas een jazz-standard maken. (PvL)

* Als je over een eeuw zou terugkijken, dan denk ik dat Zappa behoort tot de belangrijke artiesten uit het eind van de 20e eeuw. Aan de andere kant is de kans net zo groot dat hij naast de boot valt. Dat is nu al zo: bij compilatie-cd's of overzichten worden altijd dezelfde bands genoemd, bv. The Byrds, maar nooit Zappa (of The Velvet Underground). Zappa hoort niet echt bij het "standaard-repertoire", zijn muziek is dus voor de echte kenners. Wat betreft modern klassiek is de kans groter dat hij als een steunpilaar voor de verdere ontwikkeling van die muziek genoemd zal worden. (I-MR)

* Het risico dat Zappa vergeten wordt lijkt mij klein, daarvoor heeft hij een te groot stempel gedrukt op de rock-geschiedenis. Ik denk wel dat de relevantie nu al verdwijnt, er is geen meute volgelingen. Er zullen nog heel wat uitvoeringen moeten komen wil Zappa niet afglijden naar de rand van de muziekhistorie, maar Varese is ook al uitgevoerd door het Concertgebouw-orkest, dus er is nog hoop. Wij fans zijn nu ca. 35-40 jaar, stilistisch gezien kunnen we nog 35-40 jaar mee. Tot zolang blijft hij in ieder geval nog in de belangstelling. (RvP)

* Zie onder #1. (LK)

* Ik vrees dat Zappa inderdaad in de (nabije?) toekomst buiten beeld zal verdwijnen. Het valt al op dat ondanks het feit dat kort na zijn dood iedereen ineens vond hoe ontzettend belangrijk hij geweest was, nu al de grote stilte is ingetreden. Het feit dat er voorlopig niets nieuws uitkomt doet volgens mij ook geen goed. (AH)

* Dat Zappa slechts door kenners gewaardeerd wordt is zeker zo. Mijn oudste zwager merkte op dat Zappa's naam niet voorkwam in de top-10 van een aantal Engelse critici, waar naast de klassieken onder meer Bowie voorkwam. Dat zegt genoeg denk ik. Of Zappa nog meer in de marginaliteit geduwd zal worden weet ik niet, er zijn gelukkig nog altijd een groot aantal pleitbezorgers met apostolische neigingen. (MJ)

* De relevantie is moeilijk te meten; zelfs de schaal van richter biedt geen uitkomst. (CvD)

* Ik denk dat de relevantie nu al aan het verdwijnen is. Enerzijds hebben Zappa's eigen zowel als zijn lp/cd-releasegedrag om steeds meer gespecialiseerde kennis en kenners gevraagd. Anderzijds lusten de (mTV-)jongeren van nu alleen nog hapklare muziekbrokken, waardoor de weg naar Zappa een moeilijke én grillige is. De meeste ouder wordende Zappafans die ik ken vinden meestal alles goed en voor de niet Zappafans bestaat zijn muziek nauwelijks. Ook de zeer goed gesorteerde klassieke vakwinkels verkopen altijd 'nee' bij de vraag naar een modern-klassieke Zappa (die met Boulez bv.) Ook daar is en ontstaat vermoedelijk geen nieuwe ingang. Op langere termijn zal Zappa wellicht alleen vermeld blijven als lastige artiest onder de 'Z' in de muziekencyclopedie, wellicht vergezeld van de gepopulariseerde pleefoto. (PL)

Dit bleek een moeilijke stelling. Bij het bedenken ervan speelde het in allerlei muziekbladen veelvuldig voorkomen van termen als Zappiaans en Zappa-achtig een belangrijke rol. Zappa lijkt wat dat betreft zo'n belangrijke maatstaf te zijn/gecreëerd te hebben dat humor en/of moeilijkheidsgraad afgemeten wordt aan zijn stijl. Wat mij daarbij al jaren mateloos irriteert is de onverschilligheid en vooral pure domheid van diezelfde muziekbladen als het gaat om Zappa's eigen muziek en cd's. Enerzijds weten en snappen ze er geen moer van, anderzijds hanteren ze zijn muziek wel als ijkpunt. Door deze handelswijze lijkt Zappa's invloed inderdaad groter als de belangrijkheid van zijn eigen muziek. Goed vind ik de reactie van Aad die de stelling zelfs doortrekt naar Zappa's (politieke) uitingen en daar zijn invloed aan afmeet.

Citaten #4

* Ik vind dat Zappa's "invloed" veel groter is geweest dan zijn muziek. Dit geldt zeker voor Amerika. Ik verwijs bv. naar de hele commotie rond de PRMC. Het is jammer dat het gros van de Amerikanen hem alleen als weirdo kende. (AH)

* Dit zijn twee verschillende aspecten die dus zeer moeilijk met elkaar te vergelijken zijn. Naast het feit dat ze verweven zijn dient opgemerkt te worden dat beide gebruikt werden om het belang van de andere op te krikken. Het is de combinatie die het 'm doet: Zappa had niet alleen een zeer muzikaal hoofd, maar ook nog een zeer duidelijke kijk op de wereld. (PvL)

* Hiermee ben ik het eens én oneens. Zijn naam is bij iedereen bekend (o.a. door de toiletposter), zijn muziek echter niet. Als talent-scout heeft hij heel veel muzikanten ontdekt, maar wie is op eigen benen echt goed? Zelfs zijn kinderen maken teringherrie ipv. serieuze muziek. (RvP)

* Zappa's naam valt regelmatig, maar vaak is daar in de betreffende muziek weinig van te merken. Anderzijds hoor ik regelmatig muziek die Zappiaans aandoet, zonder dat Zappa genoemd wordt als invloed. (MJ)

* Ik denk van wel, de huidige interesse van nieuwe bands voor Zappa is kenmerkend. Die belangstelling zal alleen maar toenemen. Was het werk van Zappa eerst verbonden met de sociaal-maatschappelijke ontwikkeling, nu zie je dat zijn werk daar los van komt en een waarde op zich wordt. Op korte termijn zal die invloed zich doen gelden voor jonge muzikanten, op langere termijn zal hij muziekhistorisch en -theoretisch aan invloed toenemen. (LK)

* De invloed op wat? Muziek, maatschappij, politiek, Amerika, normen en waarden? In denk dat Zappa's invloed überhaupt klein is, zeker vergeleken met de importantie van zijn muziek. Maar dat is een persoonlijke smaak, waar (vooralsnog) geen enkele importantie van afgeleid kan en mag worden. (NR)

* Vreemde stelling. Zappa en zijn muziek zijn één. Als FZ belangrijk is, is dat door zijn muziek en andersom. (JS)

* De vraag grenst aan persoonsverheerlijking. Voor mij geldt dat ik op de eerste plaats de muziek goed moet vinden die ik tot mij neem; ik kan er iets mee of niet. De mening enz. van die persoon is dan niet zo belangrijk. (I-MR)

* De invloed is, behalve voor ons, niet zo groot. Had de (muziek)wereld er anders uitgezien zonder Zappa? Welnee! Dat Zappa zogenaamd belangrijk is komt door citaten als "Dat klinkt erg Zappiaans..."; je ziet het in elke Oor (die mensen die Money in hun lijstje zetten). Of zijn muziek belangrijk is? Voor wie er van houdt wel. Dat is precies wat Zappa beoogde. (PdD)

* Ik denk dat het wel meevalt met Zappa's invloed. Eerlijk gezegd vind ik die invloed, zowel muzikaal als politiek, nergens aanwijsbaar in terug. Desondanks wil ik er zeker voor pleiten dat er meer aandacht voor Zappa's eigen muziek komt en dus minder voor zijn capriolen en trivialia. Zappa is immers, zoals hij zelf altijd omschreef op de eerste plaats 'composer'. (PL)

Wellicht voor iedereen de leukste vraag. Veel reacties bestonden uit complete ontboezemingen en historische beschrijvingen van hoe mensen aan Zappa verslingerd zijn geraakt en wat voor gevolgen dat heeft voor hun leven. Omdat de antwoorden vaak erg persoonlijk zijn hou ik het hierbij op de citaten.

Citaten #5

* Voor ik naar bed ga, kijk ik naar zijn portret en denk aan zijn complete uiver. Daarna ecalujeer ik op seksuele wijze. (CvD)

* Zonder nou direct religieus te worden: de Bron & de Weg. Ik bedoel ermee dat je voor alles uit zijn muziek kunt putten, dat alles er in zit. Maar dat hij, door zijn bronnen open te gooien, ook de weg wees naar andere, fraaie muziek. Steeds ontdek ik echter dat geen enkele muziek mij zo kan boeien als FZ's. Naast m'n persoonlijke levensgeluk en enkele psychedelisch ervaringen is Zappa het mooiste dat me overkomen is. Is het niet prachtig? (JS)

* Ja, mijn leven had er anders uitgezien, maar dat komt meer door het doordraaien in Zappa wat resulteerde in Black Page, dan door de muziek van Zappa zelf. (PdD)

* Zappa is voor mij niet een persoon op zich. Zappa staat voor een bepaalde (muzikale) mening en visie. Kenmerkend daarbij zijn: relativering, zelfdiscipline, vasthoudendheid, strijdbaar (o.a Warner/PRMC/drugs) en durven kiezen voor en geloven in jezelf. Koester idealen maar blijf realistisch. (LK)

* De relevantie van Zappa is op dit moment mijn werk, maar ook zijn fantastisch gitaarspel, vooral het geluid dat uit zijn gitaar komt. Wat ik minder vind, soms gezocht, zijn de vele maat/tempo-wisselingen, dat gaat mij te ver, maar ik benader Zappa, denk ik, toch wel anders dan de 'echte' fans. (I-MR)

* Persoon: Zappa heeft me de voorbije jaren over bepaalde dingen doen nadenken, maar hij heeft me vooral met verschrikkelijk veel dingen laten lachten. Muziek: beste komponist die ik tot hiertoe ooit gehoord heb. (PvL)

* Zappa is niet van deze wereld. Haal je het Yankee-velletje eraf dan blijft er een hyperintelligente man over. De enige ontbrekende schakel is 'emotie', de man lijkt zonder gevoel. Dit is in schril contrast tot bv. zijn gitaarsolo's. De relevantie zit 'm vooral in dit mysterie. De relevantie voor mij is het constant hoge niveau, iets waar geen enkele andere artiest aan kan tippen. Een ander aspect dat op mij overgeslagen is, is zijn devotie; iets waarmee hij andere muzikanten en luisteraars tot hoogtepunten kon brengen. Eigenlijk is de relevantie simpel samen te vatten in het woord 'uitdaging'. (NR)

* Er zijn voor mij twee soorten muziek: Zappa en de rest. Zappa's muziek is van een geheel ander orde, die voor mij een geheel eigen Betekenis heeft gekregen. Zappa begeleid al zo'n twintig jaren mijn ups & downs. Daardoor heeft zich een vergaande identificatie met zowel Zappa's persoon als muziek plaatsgevonden; alsof Zappa's muziek speciaal voor mij geschreven is. Zappa's relevantie is dat hij mij muziek op een totaal andere manier heeft leren luisteren: eerst tien keer echt luisteren en dan pas genieten. Zappa is als de beste wijn: hij wordt elk jaar beter en zo weigert hij voor mij dan ook nog steeds te sterven. (MJ)

* Heel belangrijk; ik sta er mee op en ga er mee naar bed, mijn vrouw wordt er soms gek van. In gesprekken haal ik vaak voorbeelden aan die iets met Zappa te maken hebben. Zowel persoon als muziek hebben een zekere betekenis voor mij. Hij heeft mij geleerd naar klassiek en jazz te luisteren en dat live-muziek meer is dan je nieuwe cd in een zaal te spelen. En door hem ik ben muziek gaan waarderen die uit collages en geluidssferen bestaan. Als persoon is hij belangrijk, maar niet zo dat ik zijn wijsheden of ideeën volg, met veel ben ik het absoluut niet eens. Toch had hij een unieke kijk op de wereld, waar je als persoon niet zomaar om heen kunt. (RvP)

* Voor mij persoonlijk is Zappa iemand die mij uren plezier heeft bezorgd. Als ik terugdenk aan alle fantastische concerten, dan prijs ik me gelukkig dat ik hem in 1974 ontdekt heb. Verder heb ik een aantal goede vrienden dankzij FZ. Het hoogtepunt was om tegenover hem te zitten tijdens de persconferentie in Frankfurt, 1992. (AH)

* Voor mij was Zappa de noodzakelijke kultuurshock, die zowel mijn sluimerend muzikaal als maatschappelijk bewustzijn ruw heeft wakker geschud. Daarna is nooit meer iets hetzelfde geweest. In feite is Zappa de reden voor mijn maatschappij-kritische/bewuste opstelling, van enkele van mijn karaktertrekken en vormt hij de spil van mijn muzikaal universum van waaruit ik steeds kan vertrekken voor 'gewaagde' muzikale uitstapjes, maar waarop ik ook steeds weer terug kan vallen als het met de muziek of met mijzelf wat minder gaat. Grappig is dat ik in mijn muzikale leven heel wat muziek zeer intensief gehoord heb en weer terzijde heb geschoven, terwijl Zappa's muziek er nog steeds is en zelfs aan betekenis wint en dat al bijna 28 jaar! Als je uitgaat van de zes fundamentele menselijke behoeften; behoeften die de mens in leven houdt en die als ze niet 'vervuld' zijn mensen ziek of ongelukkig maakt, t.w. eten, drank, onderdak, seks, slaap en zuurstof, dan is die rij voor mij zeker uitgebreid met een zevende: muziek en met name Frank Zappa. (PL)

1. Door alle reacties is duidelijk geworden dat Zappa's plaats in de muziekhistorie nu nog niet vast te stellen is. Daarbij komt als extra moeilijkheid het feit dat Zappa een heel eigen, unieke stijl gecreëerd heeft, die maar moeilijk aan anderen af te meten is. De meeste schrijvers geven als meest reële optie Zappa een eigen plek als belangrijk componist/musicus aan het eind van de XXe eeuw.

2. Wat heel duidelijk is, is dat We're Only In It For The Money wel belangrijk is, maar nou niet bepaald zijn meest relevante werk is. Uit de reacties is wellicht als voorzichtige conclusie te trekken dat die eer toekomt aan Uncle Meat, waarbij als argumentatie wordt aangevoerd dat Uncle Meat de basis vormt voor de stijl van Zappa's hele verdere oeuvre.

3. Ondanks het feit dat Zappa voor ons veel, zo niet heel veel betekent in zowel muzikaal als persoonlijk opzicht, is ons ook duidelijk dat hij zelfs nu al uit de schijnwerpers van het muziektoneel aan het verdwijnen is. Gelukkig hebben we nog ongeveer veertig jaar de tijd om er wat aan te (blijven) doen,

4. De invloed van Zappa achten we gering. Wellicht op kleine schaal in politiek Amerika, maar overwegend is er van zijn invloed weinig te merken. Er is blijkbaar nog steeds een soort noodzaak om vooral Zappa's muziek meer onder de aandacht te brengen en zijn meningen wat minder.

I don't want te be remembered, because I don't think of myself as an important person.