เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วว่า มนุษย์ก็เป็นสัตว์ประเภทหนึ่ง ที่มีสัญชาตญาณของการอยู่รอดและสัญชาตญาณของการทำลาย แต่สัตว์เกือบทุกชนิดจะไม่ฆ่าตัวตาย ยกเว้นมนุษย์และปลาวาฬ หลายคนคงเคยได้ข่าวปลาวาฬเกยฝั่ง เพื่อฆ่าตัวตาย เนื่องจากหนีปัญหามลพิษที่รบกวนชีวิตของมัน ส่วน มนุษย์ ซึ่งเป็นสัตว์ ที่มีสมองสมบูรณ์ที่สุดในบรรดาสัตว์โลกด้วยกัน กลับมีพฤติกรรม การฆ่าตัวตายสูงสุด เมื่อเทียบกับสัตว์ทุกชนิด

มุมมองของการแพทย์แบบองค์รวมถือว่า การฆ่าตัวตายเป็นพฤติกรรมผิดปกติไม่จัดว่าเป็น พฤติกรรมปกติในการแก้ปัญหา แต่จัดเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นกับชีวิต ที่ไม่สมดุลระหว่างร่างกาย จิตใจและสังคมของบุคคลนั้น โดยมีหลักฐาน สนับสนุนมากมาย เป็นที่น่าอัศจรรย์ใจที่ผลงานวิจัยทางการแพทย์ ได้สนับสนุนเรื่องนี้ โดยการศึกษาพบความแปรปรวนของระบบร่างกาย ในส่วนระบบประสาทส่วนกลาง ตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของระดับสารเคมีชื่อว่า ซีโรโทนิน ถ้ามีระดับต่ำพบว่า มีแนวโน้มฆ่าตัวตายด้วยวิธีรุนแรง และมีโอกาสฆ่าตัวตายสำเร็จสูงกว่าผู้ที่มีระดับซีโรโทนินปกติ

สถิติจากประเทศสหรัฐอเมริกา ที่สนับสนุนเรื่องความแปรปรวน ทางจิตใจว่า เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ฆ่าตัวตาย คือ สถิติผู้ที่ฆ่าตัวตายสำเร็จ หรือพยายามฆ่าตัวตาย ป่วยเป็นโรคจิตเวชสูงถึงร้อยละ 95 ผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นโรคซึมเศร้าสูงถึงร้อยละ 80 ผู้ป่วยจิตเภทพบร้อยละ 10 ผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมหรือกลุ่มที่มีอาการเพ้อ จากปัญหาสมองพบร้อยละ 5

หลักฐานสนับสนุนปัจจัยสุดท้าย ที่ทำให้ฆ่าตัวตาย คือ ปัจจัยทางสังคมและสิ่งแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเม็กซิโก เมื่อตอนล้มละลายหรือไทยยุคไอเอ็มเอฟ หรือ ปลาวาฬหนีมลพิษ ดังที่กล่าวมาแล้ว

การฆ่าตัวตายนับเป็นวิกฤตการณ์ของครอบครัว และเป็นการสูญเสียทรัพยากรมนุษย์ ผู้ที่พยายามฆ่าตัวตายแล้ว ได้รับการช่วยเหลือทันการณ์ทั้งจากญาติมิตรและบุคลากรทางการแพทย์ มักจะหันเหชีวิตให้เจริญรุ่งเรืองต่อไปได้ แต่บางรายโชคร้าย พิการ จากการพยายามฆ่าตัวตาย หลายคนที่เห็นผู้ป่วยกลุ่มนี้ ก็ต้องแหยงเรื่อง ฆ่าตัวตายไปเลยทีเดียว

เนื่องจากผู้ที่ฆ่าตัวตายส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยจิตเวช โดยเฉพาะโรคซึมเศร้า การรักษากับจิตแพทย์จึงเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อแยกโรคซึมเศร้าให้ได้ ปัจจุบันโรคซึมเศร้ารักษาได้แล้วด้วยยากลุ่ม Antidepressant ร่วมกับจิตบำบัด การฆ่าตัวตาย เป็นอาการของโรคซึมเศร้า เมื่อรักษาโรคซึมเศร้าหายแล้ว ความคิดเรื่องฆ่าตัวตายก็จะหมดไป ส่วนโรคจิตเวชอื่นถ้าได้รับการรักษา ก็จะช่วยลดพฤติกรรมการฆ่าตัวตายด้วย

ถึงเวลาที่เราๆ ท่านๆ ควรร่วมกันสร้างภูมิต้านทานต่อการฆ่าตัวตาย ไม่ให้เกิดขึ้นในครอบครัวของเรา โดยร่วมกันสร้างครอบครัว ที่มีความรัก ความอบอุ่น มีการปรึกษาหารือและช่วยเหลือกันและกัน ในการเผชิญปัญหา อีกทั้งควรรณรงค์สร้างทัศนคติและค่านิยม เรื่องการฆ่าตัวตายไม่ให้เป็นตัวอย่าง และไม่จัดให้เป็นหนึ่งในวิธีแก้ปัญหา แม้ว่าในปัจจุบันเรามีองค์กรที่รณรงค์ป้องกันการฆ่าตัวตาย ทั้งจากหน่วยงาน ของรัฐและเอกชน แต่การฆ่าตัวตายยังบ่อยมากและพวกเราก็พึงระวังไว้ว่า ปัญหาการฆ่าตัวตายจะใกล้ตัวเราและญาติมิตรของเรามากน้อยเพียงใด

ผู้ที่ต้องการข้อมูลเพิ่มเติม กรุณาติดต่อ 9101126

นพ.วีรวุฒิ เอกกมลกุล