มีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 347 ตร.กม. สถาพพื้นที่ประกอบด้วยป่าชายเลนท้องทะเล และเกาะต่าง ๆ ใน จ.ระนอง โดยเป็นพื้นที่ป่าชายเลนมากกว่าร้อยละ 50 ป่าชายเลนผืนนี้เป็นผืนป่าที่ต่อเนื่องกับป่าชายเลนของเขตสงวน ชีวมณฑลโลก ในความดูแลของศูนย์วิจัยป่าชายเลนหงาว จ.ระนอง จึงเป็นป่าชายเลนผืนใหญ่ที่สุด เป็นถิ่นอาศัยของสัตว์ป่า เช่น ลิงแสม นาก เสือปลา และนกจำนวนมาก รวมทั้งเป็นแหล่งอาศัยและขยายพันธุ์ของสัตว์น้ำ เช่น กุ้ง ปลา และปู นากจากนี้ยังพบป่าดิบชื้นบนเกาะขนาดใหญ่ เช่น เกาะช้าง เป็นป่าดิบชื้นสภาพสมบูรณ์มาก และมีป่าชายหาดอยู่ตามแนวชายหาดบางแห่ง
               หมู่เกาะพยามจัดเป็นอุทยานแห่งชาติที่มีป่าชายเลนอุดมสมบูรณ์มากที่สุดแห่งหนึ่งของ จ.ระนอง โดยเฉพาะตามชายฝั่งและลำคลอง จึงเป็นแหล่งอนุรักษ์ทรัพยากรสัตว์น้ำที่สำคัญมาก นอกจากนี้ยังมีเกาะขนาดใหญ่ 2 เกาะ คือ เกาะพยาม และเกาะช้าง ซึ่งมีทิวทัศน์ชายทะเลและวิถีชีวิตชุมชนของชาวบ้านบนเกาะที่เงียบสงบ พร้อมทั้งเกาะขนาดเล็กที่มีลักษณะชายหาดพิเศษแปลกกว่าหาดทรายทั่วไป

ป่าชายเลน

                   พบอยู่หนาแน่นตามแนวลำคลองและตลอดชายฝั่งในเขตอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะพยาม สามารถเช่าเรือได้ที่ท่าเรือบริเวณที่ทำการอุทยานแห่งชาติ เรือจะลัดเลาะไปตามลำคลองและเลียบไปตามแนวชายฝั่ง ต้นไม้ที่พบมีทั้งโกงกาง แสม ลำแพน ถั่ว ปรง ตะบูน ปะปนกันอยู่อย่างหนาแน่นและมีขนาดใหญ่ มีนกกระเต็นและนกยางหลายชนิดหากินอยู่ในป่า สิ่งที่ไม่ควรพลาดชมคือดงต้นโกงกางยักษ์ มีอายุราว 200 ปี แต่ละต้นสูงถึง 30 ม. ขนาดวัดโดยรอบประมาณ 2 ม. นับว่าใหญ่ที่สุดในประเทศอยู่ที่ป่าชายเลนบ้านหาดทรายขาว ซึ่งอยู่ในพื้นที่เขตสงวนชีวมณฑลโลกและเป็นสถานที่เพียงแห่งเดียวในเมืองไทยที่พบดงต้นโกงกางยักษ์นี้ การเดินทางจาก จ.ระนองใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ระนอง - พังงา) ผ่านน้ำตกหงาวและภูเขาหญ้ามาประมาณ 3 กม. มีทางแยกขาวมือบริเวณบ้านหงาว เลี้ยวเข้าไปอีก 6 กม. จะถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติซึ่งตั้งอยู่ริมคลอง

เกาะช้าง

                    เป็นเกาะใหญ่ที่สุดของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะพยามมีชายหาดสวยงามอยู่ทางด้านตะวันตกของเกาะ ท่าเรืออยู่อ่าวใหญ่ซึ่งมีชายหาดทอดตัวยาว มีบังกะโลบริการหลายแห่ง บรรยากาศของอ่าวใหญ่ค่อนข้างคึกคักกว่าหาดอื่น ถ้าต้องการสัมผัสชายหาดที่สงบเงียบควรไปที่อ่าวไข่ เพราะเป็นเวิ้งอ่าวเล็ก ๆ เหมาะสำหรับพักผ่อนและเล่นน้ำ พื้นที่ส่วนใหญ่บนเกาะช้างเป็นภูเขาสูงที่ปกคลุมด้วยป่าดิบขื้นสมบูรณ์

เกาะพยาม

                    บนเกาะมีชุมชนขนาดใหญ่ตั้งอยู่ พื้นที่ป่าจึงเหลืออยู่ไม่มากนัก รอบเกาะมีหาดทรายสวยงามให้เที่ยวชมหลายแห่งพร้อมทั้งมีบังกะโลให้บริการที่ อ่าวเขาควายและอ่าวใหญ่ ทางด้านตะวันตกของเกาะ ทั้งสองอ่าวมีหาดทรายยาวเหยียดให้เล่นน้ำหาดที่ค่อยข้างสงบเงียบและสวยที่สุดคือ หาดขาม อยู่ทางด้านใต้ของเกาะตรงข้ามกับเกาะขามมีหาดทรายขาวสะอาดตัดกับทะเลสีคราม
                  การเดินทางไปเกาะพยามสามารถไปลงเรือโดยสารได้ที่ท่าเทียบเรือสะพานปลา ปากน้ำระนอง ซึ่งอยู่หางจากเกาะ 33 กม. หรือติดต่อเช่าเรือจากที่ทำการอุทยาแห่งชาติก็ได้ปัจจุบันนักขี่จักรยานสมัครเล่นนิยมนำจักรยานมาขี่เที่ยวเล่นบนเกาะ เพราะมีเส้นทางตัดผ่านไปตามหมู่บ้าน หาดทรายป่าชายเลนและสวนมะม่วงหิมพานต์ของชาวบ้านที่ว่ากันว่ามีรสชาติดีที่สุดใน จ.ระนอง

หาดทรายแดง

                    อยู่บนเกาะตาวัวดำ มีจุดเด่นคือหาดทรายสีน้ำตาลแดงคล้ายสีอิฐ ซึ่งเกิดจากเปลือกหอยนานาชนิดที่ถูกกระแสคลื่นพัดมาทับถมกันเป็นเวลานาน ยามน้ำลดจะเห็นหาดทรายสีแดงกว้างขวางแปลกตาน่าชมกว่าที่อื่น

หาดทรายดำ

                   อยู่บนเกาะทรายดำ เกาะขนาดใหญ่ใกล้ชายฝั่ง บนเกาะมีชุมชนขนาดใหญ่ตั้งอยู่ ใกล้หมู่บ้านมีหาดทรายสีดำซึ่งเกิดจากเศษผงของเนื้อไม้ที่ถูกพัดมาทับถมกันเป็นเวลานานไม่เหมาะต่อการเล่นน้ำ

เกาะไฟไหม้

                   เป็นเกาะขนาดเล็ก บริเวณชายฝั่งเต็มไปด้วยก้อนหินเล็ก ๆ มากมายทับถมกัน ยามน้ำขึ้นเมื่อคลื่นซัดฝั่ง ก้อนหินกระทบน้ำจะสะท้องแสงแดดเป็นประกายวาววับน่าชม