สำรวจท้องฟ้าด้วยกล้องสองตา
                     กล้องส่องทางไกลแบบสองตาเป็นอุปกรณ์ดูดาวอย่างหนึ่งที่นิยมใช้กันอย่างกว้างขวางเพราะพกพาสะดวกและช่วยให้เห็น
ดาวที่มีความสว่างน้อยๆได้ชัดเจนยิ่งขึ้นกล้องสองตามีหลายชนิดและหลายขนาดให้เลือกใช้ถ้ากำลังขยายน้อยก็จะดูได้เป็นบริเวณกว้าง
แต่เห็นรายละเอียดได้น้อยกว่ากล้องที่มีกำลังขยายมาก โดยทั่วไปมักนิยมใช้ขนาด 7 x 50 (เพราะเมื่อคำนวณด้วยการนำเลขตัวหน้าไป
หารเลขตัวหลังจะได้ค่าประมาณ7ซึ่งจะเหมาะกับม่านตาของเรา)และถ้าใช้กล้องสองตาที่มีกำลังขยายมากๆก็ควรใช้ขาตั้งกล้องด้วย
เพื่อกันกล้องสั่นกล้องสองตาใช้สำรวจอะไรในท้องฟ้าได้บ้าง
                     ห้ามใช้กล้องสองตาดูดวงอาทิตย์โดยเด็ดขาดถึงแม้จะมีแผ่นกรองแสงสำหรับใช้ดูดวงอาทิตย์โดยเฉพาะก็ยังต้องใช้ความ
ระมัดระวังอย่างสูงถ้าใช้กล้องที่มีกำลังขยายสูงสักหน่อยก็จะสามารถเห็นรายละเอียดต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นภูเขา หลุมอุกาบาตบน
ดวงจันทร์ด้านใกล้ได้และ แสงจากดวงจันทร์ก็ไม่เป็นอันตรายกับสายตาเนื่องจากเป็นเพียงแสงสะท้อนเท่านั้น
                     ดาวพุธ จะเห็นได้ง่ายด้วยกล้องสองตาในเวลาเช้ามืดหรือหัวค่ำถ้าดูในสถานที่ที่เหมาะสมและควรเป็นตอนที่ดวงอาทิตย์
ยังไม่ขึ้นหรือลับขอบฟ้าไปแล้วเท่านั้น ถ้ากล้องมีกำลังขยายสูงอาจจะมองเห็นดาวพุธเป็นเสี้ยวได้
                    ดาวศุกร์ จะเห็นเป็นเสี้ยวและจะเห็นได้ชัดเจนขึ้นเมื่ออยู่ในช่วงที่เห็ดาวศุกร์ได้เกือบเต็มดวง
                   ดาวอังคาร เห็นเป็นเพียงดวงกลมๆ สีแดง
                  ดาวพฤหัสบดี เห็นเป็นดวงกลมๆได้ชัดแต่จะไม่เห็นรายละเอียดของพื้นผิวถ้าหากกล้องขยายและคุณภาพดีพอก็จะมอง
เห็นดวงจันทร์กาลิเลียนของดาวพฤหัสบดีทั้ง 4 ดวงได้เป็นจุดเล็กๆ(ดวงจันทร์กาลิเลียน ได้แก่ ไอโอ ยุโรปา คาลลิสโต และแกนิมิต)
                 ดาวเสาร์ เช่นเดียวกับดาวพฤหัสบดีคือ จะเห็นแค่ดวงกลมๆ ซึ่งถ้ากล้องมีกำลังขยายมากพอก็อาจสังเกตเห็นว่ามีวงแหวน
ได้ โดยจะเห็นว่าดวงกลมๆ นั้นมีรูปร่างผิดปกติเล็กน้อย
                ดาวยูเรนัส มองเห็นได้เป็นจุดแบบดาวทั่วไป แต่ถ้ากล้องมีกำลังขยายสูงก็อาจจะมองเห็นเป็นดวงกลมๆ ตามลักษณะของดาว
เคราะห์ได้
                ดาวเนปจูนและดาวเคราะห์น้อยอาจมองเห็นได้แต่ก็เห็นเป็นเพียงแค่จุดเล็กๆแบบดาวทั่วไปซึ่งเราจะสามารถแยกแยะออก
จากดาวฤกษ์ได้ก็โดยการสังเกตการโคจรของดาวในแต่ละคืนเท่านั้น
               ดาวพลูโต มองด้วยกล้องสองตาไม่เห็น
                ดาวหาง การดูดาวหางด้วยกล้องสองตาจะมีข้อได้เปรียบกว่ากล้องโทรทรรศน์ตรงที่เห็นได้ทั้งส่วนหัวและหางพร้อมๆ กัน
จึงเป็นที่นิยมใช้ในหมู่นักล่าดาวหางโดยส่วนใหญ่เขาจะใช้กล้องที่มีกำลังขยาย 12 เท่า
               ดาวเทียม สามารถดูได้โดยการหันกล้องตามดาวเทียมที่กำลังเคลื่อนที่หรืออีกวิธีหนึ่งคือส่องกล้องดูดาวดวงที่เราทราบล่วง
หน้าแล้วว่าเป็นดาวเทียมจะโครจรผ่านมาแล้วรอดาวเทียมเคลื่อนที่เข้ามาในฟิลด์ที่เราดูอยู่
               ดาวฤกษ์ จะทำให้เราเห็นสีของดาวได้ชัดเจนยิ่งขึ้นโดยเฉพาะดาวที่มีสีแดงทั้งยังใช้ดูระบบดาวคู่และส่องหาNovaได้โดย
ควรใช้กล้องที่เห็นได้มุมกว้างแต่มีเลนตัวหน้าใหญ่พอสมควร ซึ่งเราเองก็ต้องมีความรู้เกี่ยวกับตำแหน่งของสิ่งที่เราจะดูด้วย
คุณ Patrick Moore (นักดาราศาสตร์ผู้ให้ความรู้ในการใช้กล้องสองตานี้) บอกว่าแถวๆ ทางช้างเผือกจะมี Nova ปรากฏมากที่สุด
                กระจุกดาวกระจุกดาวขนาดใหญ่ เช่นกระจุกดาวลูกไก่(Pleiades)ควรใช้กล้องที่มีกำลังขยายต่ำจะทำให้เห็นได้มุมกว้าง
ซึ่งถ้าใช้กำลังขยายสูงจะเห็นได้ไม่เต็มกระจุกดาว แต่สำหรับกระจุกดาวอื่นๆ โดยทั่วไปควรใช้กำลังขยายสูงเนบิวลาและดาราจักร
ส่วนใหญ่จะต้องใช้กล้องโทรทรรศน์การดูสิ่งเหล่านี้ แต่ที่ดูได้ด้วยกล้องสองตาก็มีอยู่บ้าง เช่น Orion nebula , Andromeda galaxy เป็นต้น
                ดาวตก ไม่เหมาะที่จะใช้กล้องสองตาส่องหาดาวตกเพราะเราไม่สามารถทราบตำแหน่งของดาวตกได้ วิธีดูดาวตกที่ดีที่สุด
ก็คือ ดูด้วยตาเปล่า

               วิธีการเลือกซื้อกล้องสองตา สรุปได้ดังนี้

               1. เมื่อส่องดูที่ที่สว่างมากๆ จะไม่เห็นเป็นภาพฝ้ามัว(แฟลร์)
               2. เห็นสีสันตรงกับความเป็นจริง
               3. ส่องดูเส้นตรงแล้วไม่โค้งงอ
               4. ดูนานๆ แล้วไม่ปวดตา   
               ข้อมูลจากหนัง Exploring the Night Sky with Binoculars โดย Patrick Moore

                การสร้างกล้องดูดาวอย่างง่าย

                 กล้องดูดาว (Telescope) กล้องดูดาวเป็นเครื่องมือพื้นฐานที่ใช้ในการสังเกตรายละเอียดของดวงดาวและวัตถุ
บนท้องฟ้ากล้องดูดาวใช้ศึกษาสังเกตดวงดาวในช่วงของแสงสว่างแบ่งตามลักษณะการทำงานได้เป็น 3 ชนิด คือ
                 ชนิดหักเหแสง (Refractor) ใช้เลนส์นูนเป็นตัวรวมแสง    ชนิดสะท้อนแสง(Reflector) ใช้กระจกเว้าเป็นตัว
รวมแสง
                กล้องชมิดท์ (Schmidt Camera) ใช้เลนส์ที่ออกแบบเป็นพิเศษคู่กับกระจำเว้าเป็นตัวรวมแสงเหมาะสำหรับ
ถ่ายภาพเพื่อให้ได้ภาพที่มีความคมชัดสูง ในจำนวนกล้องดูดาวทั้ง 3 ชนิด กล้องดูดาวชนิดหักเหแสงมีส่วนประกอบและ
การสร้างซับซ้อนน้อยที่สุด รวมทั้งพอที่จะจัดหาอุปกรณ์และชิ้นส่วนมาจัดสร้างได้โดยไม่ยุ่งยากมากนักการทำงานของ
กล้องดูดาวชนิดหักเหแสงกล้องดูดาวชนิดหักเหแสงเลนส์วัตถุใช้เลนส์นูนขนาดใหญ่ทางยาวโฟกัสมากเป็นตัวรวมแสง
จากวัตถุท้องฟ้ามาสร้างเป็นภาพและใช้เลนส์นูนขนาดเล็กทางยาวโฟกัสสั้นเป็นเลนส์ตาขยายภาพที่เกิดจากเลนส์วัตถุ
                 ส่วนประกอบของกล้องดูดาวอย่างง่าย
                 *เลนส์วัตถุ เป็นเลนส์นูนขนาด 3 นิ้ว ทางยาวโฟกัส 100 ซม.
                 *กระบอกยึดเลนส์วัตถุ ใช้ข้อต่อตรงของท่อเอสลอนขนาด 3 นิ้ววัดภายใน เพื่อให้สามารถใส่เลนส์วัตถุได้พอดี
                 *วงแหวนยึดเลนส์วัตถุ ใช้ท่อเอสลอนขนาด 3 นิ้ว ตัดเป็นวงแหวนใส่เพื่อยึดเลนส์วัตถุให้ติดแน่นกับกระบอกยึด
โดยแบ่งตัดมาจากท่อที่ใช้งานทำตัวกล้อง
                *ตัวกล้อง ใช้ท่อเอสลอนขนาด 3 นิ้วอย่างหนาใส่เข้ากับข้อต่อตรงได้พอดี ความยาว 80 ซม.
                *ข้อต่อลดขนาด ใช้ข้อลดเอสลอนขนาด 3 นิ้ว เพื่อให้สวมกับตัวกล้องได้พอดีด้านหนึ่ง อีกด้านหนึ่งมีขนาด 1 นิ้ว
เพื่อสวมท่อเลนส์ตาได้พอดี ข้อลดด้านที่จะต้องสวมท่อเลนส์ตานี้จะต้องใช้ บังอย่างกลมหรือ ตะไบกลมอย่างหยาบฝน
ขยายช่องให้เรียบ เพื่อให้ท่อสวมเลนส์ตาขยับผ่านได้พอดี ไม่หลวมไม่ฝืดเกินไปใช้สำหรับปรับความชัดของภาพ
               *ท่อเลนส์ตา ใช้ท่อเอสลอนขนาด 1 นิ้วอย่างหนา สวมเข้ากับข้อลดได้พอดีและช่องภายในก็จะใส่เลนส์ตา
ได้พอดีด้วยยาวประมาณ 15-20 ซม.
              *เลนส์ตา ใช้เลนส์นูนขนาด 2 ซม. ทางยาวโฟกัส 2.5 ซม. เลนส์จะใส่ในท่อสวมเลนส์ตาได้พอดี ยึดเลนส์ตา
ให้ติดกับท่อเลนส์ตา โดยการตัดท่อเลนส์ตาเป็นวงแหวนกว้างประมาณครึ่งเซนติเมตร 2 ชิ้นแล้วตัดวงแหวนใส่เข้าไปใน
ท่อใส่เลนส์ตาตามเข้าไป แล้วบีบวงแหวนอีกชิ้นหนึ่งเข้าไปยึดให้เลนส์ตาติดแน่นกล้องที่สร้างชุดนี้จะมีกำลังขยายประมาณ
40 เท่า ส่องสังเกตเห็นหลุมบ่อบนดวงจันทร์ วงแหวนดาวเสาร์ แถบเมฆของดาวพฤหัสบดี รวมทั้งดวงจันทร์บริวารบางดวง
ดาวศุกร์เป็นเสี้ยวฯลฯภาพที่ได้แม้จะไม่ดีมากนักเป็นสีรุ้งเพราะใช้เลนส์ธรรมดาแต่ก็สามารถทำให้เราได้รู้ได้เห็นดวงดาว
ที่สวยงามน่าประทับใจสำหรับขาตั้งกล้องอาจใช้ขาตั้งกล้องถ่ายรูปที่แข็งแรงมาดัดแปลงใช้ก็ได้
                  วิธีแก้สีรุ้งให้ลดลง
                  ตัดกระดาษดำเป็นวงกลมขนาดเท่ากับเลนส์วัตถุแล้วเจาะรูตรงกลางขนาดของรูประมาณ 2 นิ้ววางที่ตำแหน่ง
ของเลนส์วัตถุเพื่อบังแสงบางส่วนที่ผ่านเลนส์วัตถุ หรือใช้เลนส์ตาที่แก้ความคลาดสี(Achromatic)ซึ่งเป็นเลนส์นูน 1 ชิ้น
ประกบกับเลนส์เว้า 1 ชิ้นเลนส์ตาแบบนี้ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 ซม. ความยาวโฟกัส2.5 ซม. มีขายที่ศึกษาภัณฑ์ราชดำเนิน
และร้านดาราภัณฑ์ ราคาประมาณร้อยกว่าบาท ถ้าทำทั้ง2 อย่างจะลดสีรุ้งได้ดี

                           การถ่ายภาพดาราศาสตร์อย่างง่าย

                           การถ่ายภาพดาราศาสตร์ไม่จำเป็นต้องลงทุนใช้กล้องถ่ายรูปราคาแพง เพียงกล้องที่สามารถเปิดชัตเตอร์ค้างได้นาน
หรือกล้องถ่ายรูป SLR ที่ใช้ฟิล์ม 35 มม. สายลั่นชัตเตอร์ พร้อมเลนส์ และขาตั้งกล้องสามขาก็ใช้ถ่ายภาพท้องฟ้ามุมกว้าง ถ่ายภาพกลุ่มดาว
ดาวตก ดาวหางได้แล้วการถ่ายภาพดาราศาสตร์ควรเข้าใจเรื่องสำคัญบางอย่างคือ
                           ความเร็วในการรับแสง (Speed) หมายถึง เวลาที่ใช้ในรับปริมาณแสงจากวัตถุหรือดวงดาวผ่านเลนส์เข้ามากระทบ
ระบบฟิล์มทำให้เกิดปฏิกิริยาพอดี ถ้าเลนส์มีขนาดโตยอมรับปริมาณแสงได้มาก เกิดปฏิกิริยาบนฟิล์มรวดเร็วหรือมีความไวในการสร้าง
ภาพได้มากความไวในการสร้างภาพ จึงขึ้นอยู่กับ f/Ratio ของเลนส์ ซึ่งหมายถึงอัตราส่วนเส้นผ่าศูนย์กลางต่อความยาวโฟกัสของเลนส์
เลนส์ที่มีค่า f/Ratio สูงจะมีความไวน้อยกว่าเลนส์ที่มีค่า f/Ratio ต่ำรูรับแสง ภายในเลนส์ถ่ายภาพทุกตัวมีตัวควบคุมปริมาณแสงอยู่ คือ
รูรับแสงซึ่งปรับให้กว้างรับแสงได้มาก หรือปรับให้แคบรับแสงได้น้อย ขนาดรูรับแสงแสดงเป็นตัวเลข f-number หรือ f-stop ค่าตัวเลข
น้อยขนาดรูรับแสงจะกว้าง เช่น f1.4 มี
ขนาดรูรับแสงกว้างกว่าและมีความไวกว่า f5.6 เป็นต้น
                          การถ่ายภาพท้องฟ้าบริเวณกว้างหรือถ่ายภาพกลุ่มดาวสภาพท้องฟ้าที่เหมาะกับการถ่ายภาพท้องฟ้าและกลุ่มดาว
คือ ต้องเป็นคืนที่อากาศโปร่งแสงจากแสงจันทร์แสงจากตัวเมืองและหมอกควันสิ่งที่ต้องคำนึงถึงคือโลกของเราหมุนรอบตัวเองดวงดาว
จึงปรากฏเคลื่อนที่บนท้องฟ้าจากทิศตะวันออกไปทิศตะวันตกและปรากฏเป็นเส้นสว่างในภาพถ่ายอันเนื่องมากจากกล้องถ่ายรูปอยู่กับที่
อย่างไรก็ตาม ถ้าเราถ่ายภาพท้องฟ้าบริเวณใกล้เส้นศูนย์สูตรฟ้า (Celestial Equator) โดยใช้เลนส์ 50 มม. และเปิดหน้ากล้องหรือชัตเตอร์
นาน 30 วินาที หรือนานเพิ่มขึ้นเป็น45 วินาที ดาวฤกษ์จะไม่แสดงให้เห็นการเคลื่อนที่ แต่ถ้าถ่ายภาพท้องฟ้าบริเวณห่างจากเส้นศูนย์สูตรฟ้า
โดยใช้เลนส์ 100 มม. แม้เปิดชัตเตอร์เพียง15 วินาที ก็ได้ภาพดาวฤกษ์ซึ่งแสดงการเคลื่อนที่ชัดเจน ฟิล์มที่ใช้ถ่ายภาพควรมีความไวแสง
(ASA หรือ ISO)สูงเช่น ความไวแสง 400-1600 หรือเป็นฟิล์มสไลด์ความไวสูงๆ ซึ่งสามารถนำไปขยายใหญ่และสามารถใช้พิมพ์บน
กระดาษอัดรูปได้
                         การถ่ายภาพดาวฤกษ์เป็นเส้นการถ่ายภาพดาวฤกษ์ให้ปรากฏเคลื่อนที่เป็นเส้นทางยาวในภาพ เพื่อแสดงการหมุนรอบตัว
เองของโลก ทำได้โดยใช้สายลั่นชัตเตอร์เปิดหน้ากล้องนานประมาณ 20 วินาที แล้วใช้กระดาษแข็งสีดำขนาดใหญ่พอปิดหน้าเลนส์ไว้ให้มิด
ปิดไว้ 1 นาที แล้วจึงเปิดทิ้งไว้นาน 8 นาที จึงปิดหน้ากล้องอีก สลับกันไปผลที่ได้คือ ภาพแสดงแนวทางที่โลกหมุนโดยมีดาวฤกษ์ปรากฏ
เป็นเส้นสว่าง
                        อาณาเขตท้องฟ้าบนแผ่นฟิล์มอาณาเขตท้องฟ้าที่สามารถถ่ายภาพลงบนฟิล์มขนาด 35 มม. ขึ้นอยู่กับทางยาวโฟกัสของ
เลนส์ปกติ 50 มม. จะได้ภาพเขตท้องฟ้าเป็นมุม 28 องศา x 41 องศา ดังนั้นจึงควรคาดคะเนเขตท้องฟ้าที่ต้องการโดยดูจากแผนที่ดาวก่อน
แล้วเลือกเลนส์ทางยาวโฟกัสที่ให้ภาพครอบคลุมท้องฟ้าตามต้องการ
                      การถ่ายภาพดาวตกดาวตกปรากฏให้เห็นได้ทุกเดือน ในบางเดือนมีช่วงวันกำหนดแน่นอนว่าจะมีดาวตกจำนวนมากมาจาก
ทิศทางของกลุ่มดาวหนึ่งๆ เรียกว่า ฝนดาวตก ดาวตกมีแสงสว่างวาบมากพอที่จะบันทึกลงบนฟิล์มได้ทั้งๆ ที่แสงจันทร์รบกวน แต่ท้องฟ้า
ที่มืดมิดย่อมให้ภาพดาวตกที่ดีกว่า ดาวตกจะปรากฏมากในช่วงเวลาหลังเที่ยงคืนไปแล้ว การถ่ายภาพดาวตกใช้วิธีเดียวกับการถ่ายภาพ
ท้องฟ้าบริเวณกว้างหริ ถ่ายภาพหมู่ดาว โดยเล็งกล้องไปยังบริเวณท้องฟ้าหรือหมู่ดาวที่ต้องการ กดชัตเตอร์และล็อคไว้ เปิดรูรับแสง f/2.8
ใช้เวลานาน 3-5นาที ไม่ควรเปิดนานเพราะอาจได้ภาพมัวเหมือนถ่ายภาพหมอกควันแทนที่จะเห็นภาพดาวตก อาจใช้ฟิล์มความไวแสง
ISO 200 เปิดรูรับแสง f/4 เปิดหน้ากล้องนาน 30 วินาที ภายใต้ท้องฟ้ามืดสนิท ยิ่งเปิดหน้ากล้องนานยิ่งได้ภาพมากขึ้นหรือเปิดหน้ากล้อง
ทุกๆ 10,20, 30 นาที และควรบันทึกข้อมูลการถ่ายภาพไว้ทุกครั้ง
                     การถ่ายภาพดาวหางเป็นการถ่ายภาพวัตถุท้องฟ้าที่มีลักษณะเฉพาะตัว ถ้าดาวหางสว่างมากมองเห็นด้วยตาเปล่าสามารถ
ถ่ายภาพได้โดยใช้วิธีเดียวกับการถ่ายกลุ่มดาว แต่ควรใช้ฟิล์ม ISO 1600 เลือกเลนส์ทางยาวโฟกัสที่เหมาะมีมุมมองคลุมส่วนหัวและหาง
ของดาวหาง ถ้าดาวหางมีหางยาวมากควรเล็งให้หัวดาวหางอยู่ที่มุมภาพและเห็นส่วนหางยาวได้มากที่สุด ถ้าใช้ฟิล์มไวแสงไม่มากพอ
เช่นISO200,400จำเป็นต้องเปิดหน้ากล้องนานมากขึ้นจึงต้องติดกล้องถ่ายรูปบนขาตั้งกล้องดูดาวแบบอิเควตอเรียลแล้วเคลื่อนกล้อง                                                                              
ตามดาว
                                                                                                                                        กลับไปยังหน้าแรก / แผนที่ดูดาว