|
|
რექტოსიგმოიდური მიდამოს და სწორი ნაწლავის
კლინიკო-ანატომიური საზღვრის შესახებ
თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი
რექტოსიგმოიდური მიდამოს საზღვრების დადგენას, გარდა წმინდა ანატომიურისა,
დიდი კლინიკური მნიშვნელობაც აქვს, ვინაიდან ამ მიდამოსათვის
დამახასიათებელია კიბოთი დაზიანების მაღალი სიხშირე (49,6%-
В.И.
Кныш и др.
1981; 21,5%–ვ.ვ. მეტრეველი, 1974.) და ქირურგიული მკურნალობის სიძნელეები,
რამაც გამოიწვია მოწოდებულ ოპერაციულ მეთოდთა სიმრავლე. რექტოსიგმოიდური
მიდამოს ანატომიური საზღვრები დღემდე დისკუსიის საგანია. სპეციალურ
ლიტერატურაში ძირითადად სამი პოზიცია იკვეთება:
1. ავტორთა ერთი ჯგუფი სწორი ნაწლავის ზემო საზღვრად მიიჩნევს გავის კონცხს
(Promontorium) და, ამრიგად, მასში სამ მონაკვეთს გამოჰყოფს –
რექტოსიგმოიდურ ანუ სუპრაამპულურ, ამპულურ და შორისის ანუ ანალურ ნაწილებს.
ამპულა მდებარეობს გავის მე-3 მალიდან მენჯის დიაფრაგმამდე (გ.ბ.
ბოჭორიშვილი, 1980;
М.И.
Кузин,
1987;
Д.
Аминев,
1960).
2. ავტორთა მეორე ჯგუფი თვლის, რომ სწორი ნაწლავის ზემო საზღვარია ადგილი,
სადაც სიგმა კარგავს ჯორჯალს, ანუ გავის მე-3 მალა. ისინი სწორ ნაწლავში
გამოჰყოფენ ორ ნაწილს–სწორი ნაწლავის ამპულა–Ampula recti
და ყითას არხი–Canalis analis. გავის მე-3 მალის დონეზე სიგმა გადადის
სწორი ნაწლავის ამპულურ ნაწილში. ამრიგად, ზემოთ მოყვანილ ავტორთა
პოზიციისაგან განსხვავებით, რექტოსიგმოიდურ ნაწილს ისინი სიგმის დისტალურ
მონაკვეთად თვლიან და ცალკე არ გამოჰყოფენ (ზ.ი. კაციტაძე, 1988; მ.კ.
ჩაჩავა, 1966;
В.Н.
Войленко и др.
1965 და სხვა.).
3. ავტორთა მესამე ჯგუფს შუალედური პოზიცია უჭირავს. ისინი სწორი ნაწლავის
ზემო საზღვრად გავის მე-3 მალას მიიჩნევენ და ჰყოფენ მას მენჯისა და
შორისის ნაწილებად. (Pars pelvica
და Pars perinealis s. canalis analis) რექტუმის მენჯის ნაწილში კი
გამოჰყოფენ განიერ ამპულას–Ampula recti
და ვიწრო სუპრაამპულურ ნაწილს, რომელიც პერიტონეუმით ყველა მხრიდანაა
დაფარული,აქვს მოკლე და სქელი ჯორლალი–Mesorectum.
(შ.ს. თოიძე, 1990;
Р.Д.Синельников
и др.
1966;
Л.Ф.
Гаврилов,
1985;
Б.С.
Гудимов,
1991;
Г.Е.
Островерхов и др,
1981; H.K. Corning, 1923 და სხვა.)
კლინიკო-ანატომიური დაკვირვებებიდან გამომდინარე ჩვენ რექტოსიგმოიდურ
მიდამოდ მივიჩნევთ სიგმის დისტალურ ნაწილს პრომონტორიუმიდან გავის მე-3
მალის დონემდე, სადაც ნაწლავის სანათური ფართოვდება, ქრება სიგმის ჯორჯალი.
რექტოსიგმიოდური მიდამოს კვება, ისევე, როგორც სიგმური კოლინჯისა,
ხორციელდება ჯორჯლის ქვემო არტერიის ბოლო ტოტებით (a. sigmoidea, a.
haemorrhoidalis s. rectalis sup.), ლიმფა კი მთლიანად ამ არტერიის
გასწვრივ მიედინება. რექტოსიგმოიდური ნაწლავის ფუნქცია ისევე, როგორც
სიგმური კოლინჯისა, არის განავლოვანი მასების დაგროვება, ხოლო ამპულა
ჩვეულებრივ ცარიელია. მასში შიგთავსის გადასვლა სისავსის შეგრძნებასა და
დეფეკაციის სურვილს იწვევს. რექტოსიგმოიდური მიდამოს ლორწოვანი სიგმის
დისტალური ნაწილის ლორწოვანი გარსის იდენტურია, თუმცა ამ მიდამოს არა აქვს
ციცხვები, ნახევარმთვარისებრი ნაოჭები–plicae semilunares, ზონრები–teniae,
განსხვავებით სწორი ნაწლავისაგან სანათური გაცილებით ვიწროა (მისი დიამეტრი
2,5 სმ-ია.).
რექტორომანოსკოპიისას, სწორი ნაწლავის კედლისაგან განსხვავებით,
რექტოსიგმოიდური მიდამოს ლორწოვანი უფრო ვარდისფერია, არა აქვს plicae
transversales, სანათური ვიწროა და ხასიათდება ლორწოვანის ნაოჭების ძლიერი
პროლაბირებით, რაც შეუძლებელს ხდის ამ უბნის დათვალიერებას ჰაერით გაბერვის
გარეშე. (Б.А.
Бронштейн,
1956.) რექტოსიგმოიდური მიდამოს კიბო ისევე, როგორც სიგმის კიბო,
უპირატესად ინფილტრაციულ-ფიბროზული სიმსივნეა (სკირი), იგი ადრე იწვევს
სანათურის შევიწროვებას, კლინიკურად ნაწლავის გამავლობის დარღვევის
სინდრომით , ხშირად პირველად ნაწლავის მწვავე გაუვალობით ვლინდება.
განსხვავებით ამისგან, ამპულური კიბოს დროს სიმსივნე უპირატესად ეკზოფიტური
ან ენდოფიტური ადენოკარცინომაა, რომლის კლინიკურ ნიშნებში წამყვანია
პათოლოგიური გამონადენის სინდრომი (სისხლი, ჩირქი, ლორწო), სანათურის
ობტურაცია კი მხოლოდ ძლიერ გვიან სტადიაში შეიძლება განვითარდეს და ამ
ლოკალიზაციიც კიბოსათვის არ არის დამახასიათებელი.
ლიმფოგენური მეტასტაზები რექტოსიგმოიდური მიდამოს სიმსივნიდან მხოლოდ
ჯორჯლის ქვემო არტერიის ღეროსკენ, ჯორჯლის ქვემო და სიგმოიდურ ლიმფურ
კვანძებში ჩნდება (n.l. mesenterici inferiores et sigmoidei) და მხოლოდ
ლიმფური სადინარის ბლოკირების შემთხვევაში ვრცელდება ნაწლავის გასწვრივ
ჯორჯლის ლიმფურ კვანძებში. სწორი ნაწლავის ამპულური კიბოს დროს კი
მეტასტაზები როგორც ზემო ჰემოროიდალური არტერიის გასწვრივ, ასევე თეძოს
საერთო და თეძოს შიგნითა ლიმფურ კვანძებში ვრცელდება (n.l. pararectales,
iliaci externi, n.l. iliaci communes.). (Б.Е.
Петерсон,
1987.)
ამრიგად, კლინიკო-ანატომიური თვალსაზრისით მიზანშეწონილია რექტოსიგმოიდურ
მიდამოდ მივიჩნიოთ სიგმის ტერმინალური, მენჯის მონაკვეთი–colon
pelvicum–პრომონტორიუმიდან სწორ ნაწლავამდე ანუ იმ დონემდე, სადაც ქრება
ჯორჯალი (გავის მე-3 მალის დონეზე) ამ დონის ქვემოთ მდებარეობს სწორი
ნაწლავი, რომელშიც ორი ნაწილი გამოიყოფა: მენჯის ნაწილი–pars pelvica–გავის
მე-3 მალის დონიდან მენჯის დიაფრაგმამდე და შორისის ნაწილი–pars perinealis
ანუ ყითას არხი–canalis analis. თავის მხრივ მენჯის ნაწილში გამოიყოფა
განიერი ამპულა–ampula recti
და მოკლე და ვიწრო სუპრაამპულური ნაწილი (0.5-1 სმ სიგრძის), რომელიც
პერიტონეუმით ყველა მხრიდანაა დაფარული, მაგრამ მისი
ჯორჯალი–mesorectum–ძალიან მოკლე და სქელია.
ლ ი ტ ე რ ა ტ უ რ ა
-
გ. ბოჭორიშვილი. კერძო ქირურგია. თბილისი, განათლება, 1980.
-
შ.ს. თოიძე. ტოპოგრაფიული ანატომია. თბილისი., განათლება, 1990.
-
ზ.ი. კაციტაძე. ადამიანის ანატომია. თბილისი, განათლება, 1988.
-
მ.კ. ჩაჩავა. კერძო ქირურგია. თბილისი, განათლება, 1966.
 Sorry,
This Part is Under Construction !
NOTES ABOUT THE CLINICOANATOMICAL BOUNDARY OF THE RECTOSIGMOID REGION
AND RECTUM
Tbilisi State Medical
University
Sorry,
This Part is Under Construction !
|
