კარდიასპაზმი და კარდიის კიბო
თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი
კლინიკური თვალსაზრისით უაღრესად მნიშვნელოვანია საყლაპავის ქვემო
სფინქტერის ფუნქციური პათოლოგიის (კარდიასპაზმის) და კარდიის კიბოს
ურთიერთმიმართების საკითხი. შეცდომები ამ პათოლოგიების დიფერენციალურ
დიაგნოსტიკაში ხშირად საბედისწეროა ავადმყოფებისათვის.
საკითხს
საკმაოდ დიდი ყურადღება ეთმობა სპეციალურ ლიტერატურაში.
მიმოხილვით
შრომებში მოჰყავთ სტატისტიკური მონაცემები, რომელთა თანახმად კარდიის კიბოს
დიაგნოზი კარდიასპაზმით "დაავადებულ" ავადმყოფთა ჯგუფში არ ისმება
შემთხვევათა 4% (Hollender L.F., Meyer C.H.R., Jamart J., Colderoli H.
1977). უტკინის მიხედვით (Utkin V. 1973) წარუმატებელი კარდიადილატაციის 12
შემთხვევიდან 5 შემთხვევაში მიზეზი იყო კარდიის კიბო. რაპანტის და კრალიკის
(Rapant V., Kralik J. 1970) ნაკრები სტატისტიკის მიხედვით კარდიასპაზმით
დაავადებულ 3843 ავადმყოფზე კარდიის კიბო აღინიშნა 2,5% შემთხვევაში, რაც
10-ჯერ აღემატება ამ ლოკალიზაციის კიბოს სიხშირეს.
ა.ა.
ჩერნიავსკიმ (1982) კარდიასპაზმის დიაგნოზით 201 ავადმყოფში კარდიის კიბო
გამოავლინა 5 (2,5%) შემთხვევაში. ვერც ერთ შემთხვევაში რადიკალური
ოპერაციის წარმოება ვერ მოხერხდა. რუსულ სპეციალურ ლიტერატურაში ამდაგვარი
დიაგნოსტიკური შეცდომები აღწერილია ი.პ. სტარჩენკოს (1972), ნ.ი.
მედვედევას და თანაავტორთა (1974) ა.პ. კოვალენკო, გ.ი. ჩეპურნოის (1975,
1990) და სხვათა მიერ.
ეზოფაგოგასტროფიბროსკოპიის ფართოდ დანერგვამ კლინიკურ პრაქტიკაში
საგრძნობლად შეამცირა კარდიალური კიბოსა და კარდიასპაზმის დიაგნოზების
ურთიერთაღრევა, თუმცა პრობლემის საბოლოო გადაჭრისაგან ჯერ კიდევ შორს ვართ.
მნიშვნელოვანია კარდიასპაზმის მიმდინარეობის პროცესში განვითარებული კიბოს
ნაადრევი გამოვლინება. ეს ფატალური გართულება ლიტერატურის მონაცემებით
ვითარდება 1-დან 7% შემთხვევაში და მისი გამოვლინება არც თუ ისე იოლია
(Just-Viera J.D. Morris J.D., Haight C. 1987, Brucher B.L. Stein H.J. და
სხვ. 2001). ავტორთა უმრავლესობის აზრით, კარდიასპაზმის ფონზე კიბოს
განვითარების მიზეზია რეტენციული ეზოფაგიტი და გადაჭარბებული
კარდიადილატაციის ან არაადექვატური ოპერაციული ჩარევის გამო განვითარებული
რეფლუქს-ეზოფაგიტი, განმეორებითი ტრავმები, რომლებიც თან სდევს მრავალჯერად
კარდიადილატაციას.
ო.დ.
ფიოდოროვამ (1973) კარდიასპაზმის ფონზე გამოავლინა კარდიალური კიბო
შემთხვევათა 2,8%.
Loygue J.
(1976), აღწერა კარდიასპაზმის ფონზე განვითარებული საყლაპავის კიბოს 20
შემთხვევა. ვადმყოფთა 3/4-ს სიმსივნე განუვითარდათ საყლაპავის შუა
მესამედში.
განსაკუთრებით ძნელია გაფართოებულ საყლაპავში წარმოშობილი სიმსივნის
დიაგნოსტიკა. მასზე ეჭვის მიტანა შეიძლება სისხლდენისა და ავადმყოფის
ზოგადი მდგომარეობის მკვეთრი გაუარესების დროს. დიდი მნიშვნელობა აქვს
აგრეთვე ავადმყოფობის მიმდინარეობაში ტკივილის ხასიათის შეცვლას.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, რიგი ავტორები თვლიან, რომ კარდიასპაზმით
დაავადებულებს რეგულარულად უნდა გაუკეთდეთ ეზოფაგოსკოპია (Hankins J.R.,
Laughlin J.S. 1975). როგორცა ჩანს კარდიასპაზმის ხანგრძლივი
მიმდინარეობისას შევიწროვების არეში შეიძლება გაჩნდეს მალიგნიზაციის კერა
სიმსივნის შემდგომი განვითარებით.
ამ მხრივ
საინტერესოა ერთი ჩვენი დაკვირვება:
ავადმყოფი მამაკაცი ვ-ოვი ქირურგიის ცენტრში უკანასკნელი
შემოსვლის დროს 53 წლის (25.03.81. ისტ.N11780). დისფაგია დაეწყო ოცდაათი
წლის წინ (1951). 1954 წელს გაუკეთა ოპერაცია სხვა დაწესებულებაში. რა
ოპერაცია გაუკეთდა არ იცის. 1962 წლამდე მდგომარეობა იყო
დამაკმაყოფილებელი. 1962 წელს კვლავ დაეწყო მზარდი დისფაგია. 1965 წელს
ჰოსპიტალიზირებულია ცენტრში. დადასტურდა კარდიასპაზმის დიაგნოზი. ჩაუტარდა
სამჯერადი კარდიადილატაცია. 1977 წლამდე თავს გრძნობდა კარგად. 1977 წელს
კვლავ დაეწყო დისფაგია. კარდიადილატაციამ კარგი შედეგი გამოიღო.
1978 წელს საყლაპავის პეპტიური სტრიქტურის დიაგნოზით კვლავ
მომართა კლანიკას. ეზოფაგოსკოპიისას: საყლაპავი შეიცავს დიდი რაოდენობით
ლორწოს. 38 სმ-ზე შევიწროვებულია 0,4-0,5 სმ-მდე. შევიწროების ადგილას
საყლაპავის კედლები რიგიდულია, ხორკლიანი. ენდოსკოპი სტრიქტურის მიდამოში
ვერ გადის. აღებულია ბიოფსია. დადგინდა ადენოკარცინომის დიაგნოზი.
13.04.78. გაუკეთდა თორაკოლაპაროტომია კარდიის რეზექცია,
ეზოფაგოგასტროსტომია. ოპერაციის შემდგომ პერიოდში განვითარდა ევენტრაცია,
ანასტომოზის უკმარისობა, ინტენსიური მკურნალობის შემდეგ ავადმყოფი
განიკურნა. გაეწერა დამაკმაყოფილებელ მდგომარეობაში. უკანასკნელად შემოვიდა
კონტროლისათვის, მდგომარეობა დამაკმაყოფილებელია.
არის
შემთხვევები, როდესაც კარდიასპაზმის დიაგნოზი ისმება კარდიის კიბოს დროს.
ავადმყოფები კარგავენ მკურნალობისათვის საუკეთესო დროს, და თუ
დიაგნოსტიკური შეცდომა დროულად არ გასწორდა, შეიძლება ეს საბედისწერო
გახდეს ავადმყოფისათვის.
ამ
თვალსაზრისით საინტერესოა ჩვენი ორი შემთხვევა. ორივე ავადმყოფი შემოვიდა
კლინიკაში კარდიასპაზმის დიაგნოზით. ორივე შემთხვევაში სათანადო
გამოკვლევის შემდეგ დაისვა კარდიის კიბოს დიაგნოზი. მოგვყავს მოკლე
ამონაწერები ამ ავადმყოფთა ისტორიებიდან:
ავ-ფი ქალი პ-კოვა 52 წლის შემოვიდა კლინიკაში 1989 წ 19.01
(ქ. თბილისის №2 საავადმყოფო ისტ.№342) III ხარისხის კარდიასპაზმის
დიაგნოზით. უჩივის დისფაგიას, უკავშირებს ფსიქიკურ ტრამვას, რომელიც
განიცადა 6 თვის წინ. შემოსვლისას ზოგადი მდგომარეობა დამაკმაყოფილებელია.
ეზოფაგოსკოპი ვერ გადის კარდიაში. საყლაპავის მოტორიკა გაძლიერებულია. ვერც
კარდიადილატატორი ვერ იქნა გაყვანილი კარდიაში. ეჭვი იქნა მიტანილი
ნეოპლაზმის არსებობაზე. განმეორებითი რენტგენოსკოპიისას დადგინდა კუჭის
კარდიალური ნაწილის კიბოს დიაგნოზი. გაუკეთდა ლაპარატომია. შემთხვევა
ინოპერაბელურია.
როგორცა
ჩანს ანამნეზში ფსიქიური ტრამვის არსებობამ მოადუნა ექიმის ყურადღება და არ
ჩატარდა გამოკვლევათა აუცილებელი მინიმუმი – კუჭის რენტგენოსკოპია, რის
შემდეგაც ნათელი გახდა დიაგნოზი.
მეორე შემთხვევა შეეხება 25 წლის ქალს, რომელიც შემოვიდა კლინიკაში
1986 წლის 10.X (ქ.თბილისის II საავადმყოფო ისტ.№563) კარდიასპაზმის
დიაგნოზით. ნორმალური მშობიარობიდან 3 თვის შემდეგ ზოგადი მდგომარეობა
დამაკმაყოფილებელია. უჩივის დისფაგიას, რომელიც განუვითარდა მშობიარობიდან
2 თვის შემდეგ. ეზოფაგოსკოპის და კარდიადილატატორის გატარება კარდიაში ვერ
ხერხდება. რენტგენოლოგიურად: საყლაპავი გაფართოებულია, მისი
მოტორიკა_გაძლიერებული. ბარიუმი წვრილ ნაკადად გადადის კუჭში. კუჭის
რენტგენოსკოპიისას დაისვა საყლაპავის კარდიალური ნაწილის კიბოს დიაგნოზი.
15/V გაუკეთდა გასტრექტომია. (ოქმი
№ 102) ანასტომოზი დაედო
საყლაპავსა და წვრილ ნაწლავს შორის რუს წესით ჩვენი მოდიფიკაციით
(ფიქსირებული ანასტომოზი). ოპერაციის შემდგომი პერიოდი მიმდინარეობდა
გაურთულებლად. გაეწერა კარგ მდგომარეობაში.
ზემოთქმულიდან გამომდინარე, მიგვაჩნია, რომ კარდიის ფუნქციური
ავადმყოფობებით შეპყრობილი, როგორც კარდიადილატაციით ნამკურნალები, ასევე
ოპერირებული ავადმყოფები, უნდა იყვნენ აყვანილი დისპანსერულ აღრიცხვაზე და
წელიწადში ერთხელ მაინც ჩაუტარდეთ რენტგენოლოგიური ან ენდოსკოპიური
კონტროლი.
ვფიქრობთ,
რომ ზემოთ განხილული შემთხვევები საფუძველს გვაძლევს გამოვთქვათ მოსაზრება,
რომ ,,კარდიაში კარდიადილატატორის გატარების შეუძლებლობა ის სიმპტომია,
რომელმაც უნდა გვაფიქრებინოს კარდიაში სიმსივნური პროცესის არსებობა.
სანამ ჩვენ შემდეგი
შემთხვევების განხილვაზე გადავიდოდეთ, საჭიროდ მიმაჩნია აღვწერო
საყლაპავ-ნაწლავისა და საყლაპავ-კუჭის ანასტომოზების ჩვენეული მოდიფიკაცია,
რომელზედაც წინა შემთხვევის აღწერისას იყო მინიშნებული. მეთოდიკა აღწერილია
ჩვენს პუბლიკაციებში (ს. ქემოკლიძე 1999, 1999). პრობლემის შესწავლისას
მივედით დასკვნამდე, რომ საყლაპავ-ნაწლავისა და საყლაპავ-კუჭის
უკმარისობების მაღალი პროცენტი (20-40%) გამოწვეულია რიგი ფაქტორებით,
რომელთა შორის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ის, რომ: ა) საყლაპავის
აბდომინალურ ნაწილს არა აქვს სეროზული გარსი. ბ) ანასტომოზის ფორმირების
შემდეგ ადგილი აქვს ტრაქციას კაუდალური მიმართულებით. გ) ანასტომოზის
ირგვლივ დიაფრაგმოტომიური ჭრილობის შემოკერება ხელს უწყობს ნაკერთა
უკმარისობას.
სრულყოფილი სეროზული
გარსის ფორმირება საყლაპავზე შეუძლებელია, თუმცა ლიტერატურაში შეიძლება
მოიძებნოს ამის მცდელობა. მაგ. ე.ლ. ბერიოზოვ_ბ.ე. პეტერსონის ანასტომოზი (Петерсон
Б.Е.
1960, 1962; К.Н.
Цацаниди А.В.
Богданов 1969)
რომელიც თვით ავტორების მიერ იქნა მიტოვებული.
რაც შეეხება ტრაქციის
მაქსიმალურად შემცირებას, სწორედ აქედან გამომდინარე ჩვენ საყლაპავ-კუჭის
ან საყლაპავ-ნაწლავის ანასტომოზის ფორმირების შემდეგ კუჭის დარჩენილ ნაწილს
ან ნაწლავის ანასტომოზთან მიმდებარე ნაწილს ვაფიქსირებთ დიაფრაგმის ფეხებზე
ან სხვა წარმონაქმნებზე ისე, რომ სრულიად გამოირიცხოს ანასტომოზის
ვერტიკალური ტრაქცია, ამისთვის საკმარისია თითო ან ორ-ორი კვანძოვანი
ნაკერის დადება ანასტომოზის დისტალურად ისე, რომ მთლიანად მოიხსნას
ტრაქცია. კატეგორიული წინააღმდეგი ვართ დიაფრაგმის შემოკერებისა
ანასტომოზის ირგვლივ, თუმცა შესაძლებელია დიაფრაგმოტომიული განაკვეთი
შემცირდეს დიაფრაგმა-დიაფრაგმული ნაკერებით. რაც შეეხება თვით ანასტომოზის
ფორმირებას, ჩვენ უპირატესობას ვანიჭებთ ანასტომოზს ორსართულიანი
კვანძოვანი ნაკერებით. ამასთან ჯერ ედება კვანძოვანი ნაკერები საყლაპავის
და ნაწლავის და კუჭის ანასტომოზისათვის განკუთვნილი ადგილის მთელ
პერიმეტრზე, ყველა შრის გავლით (ნახ.I. 1, 2). ამის შემდეგ II სართულის
ნაკერებით ხორციელდება ანასტომოზის ნაკერების ინვაგინაცია ნაწლავის ან
კუჭის სანათურში ისე, რომ ინვაგინატის სიმაღლე არ აღემატებოდეს 1,5-2 სმ.
(ნახ.I. 3, 4) ანასტომოზის საბოლოო სახე და წამღები მარყუჟის ფიქსირება
მოცემულია ნახატ №II.
პირველი გასტერქტომია
ანასტომოზის ფორმირებით მოდიფიკაციით ჩვენს მიერ წარმოებულია 1978 წ. 11.V
(ავ. ქ-შვილი 67 წლის მამააცი შემოვიდა ქ. თბილისის №2 კლინიკური
საავადმყოფოს ქირურგიულ განყოფილებაში 20/IV. ისტ №1801, 11.V. ოპერაცია
ოქმი №325.)
მას შემდეგ
ზემოთაღწერილი მეთოდით კიდევ გავაკეთეთ 8 პროქსიმალური რეზექცია და 19
გასტრექტომია. ყველა შემთხვევაში საქმე გვქონდა საყლაპავის და კუჭის
კარდიალური ნაწილის კიბოსთან. არცერთ შემთხვევაში ანასტომოზის უკმარისობა
არ გვქონია. ყველა ოპერაცია გაკეთდა აბდომინალური მიდგომით, საგიტალური
დიაფრაგმოტომიის გამოყენებით. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ საგიტალური
დიაფრაგმოტომია დიდი რუსი ქირურგის_სავინიხის გენიალურ მიგნებად მიმაჩნია.
გარდა ზემოთაღწერილი შემთხვევებისა (25 წლის ქალი) ჩვენ კიდევ გვქონდა 2
შემთხვევა როდესაც კარდიალური მიდამოს კიბოთი დაავადებული ავადმყოფები
მოხვდნენ სტაციონარში კარდიოსპაზმის დიაგნოზით. მოგვყავს მოკლე ამონაწერი
ავადმყოფთა ისტორიებიდან:
ავადმყოფი ი. ა-ევი 54 წლის შემოვიდა ქ. თბილისის
№2 საავადმყოფოს
ქირურგიულ კლინიკაში 2002 წლის 28.02. (ისტ №137) კარდიასპაზმის დიაგნოზით.
დიაგნოზი დაისვა ქ. ბაქოში. 2 თვის წინ დაეწყო დისფაგიის მოვლენები,
რომელსაც უკავშირებს ფსიქიურ სტრესს. ჩვენთან გაუკეთდა გასტროფიბროსკოპია.
დაისვა საყლაპავის კარდიალური ნაწილის კიბოს დიაგნოზი. 20.02 ინტენსიური
მომზადების შემდეგ გაუკეთდა ოპერაცია. დიაგნოზი დადასტურდა. გაკეთდა
გასტრექტომია დიდ და მცირე ბადექონთან ერთად. ანასტომოზი_რუს წესით, ჩვენი
მოდიფიკაციით. ოპერაციიშემდგომი პერიოდი სადა. გაეწერა ოპერაციიდან მე-12
დღეს.
მეორე შემთხვევა შეეხება ავადმყოფ ქალს ი. გ-ძეს. 38 წლის. კლინიკაში
შემოვიდა 2002 წლის 22.03. (ისტ №221) დისფაგია დაეწყო 1,5 თვის წინ.
უკავშირებს ფსიქიურ ტრამვას. პოლიკლინიკაში დაესვა კარდიასპაზმის დიაგმოზი.
ჩვენთან გაუკეთდა ფიბროგასტროსკოპია. დაისვა კუჭის კარდიალური მიდამოს
კიბოს დიაგმოზი საყლაპვზე გადასვლით 24.03. ოპერაცია_გასტრექტომია დიდ და
მცირე ბადექონთან და ლიმფურ კვანძებთან ერთად. ანასტომოზი რუს წესით ჩვენი
მოდიფიკაციით. ოპერაციისშემდგომი პერიოდი სადა. გაეწერა ოპერაციიდან მე-15
დღეს.
ამრიგად, მასალის
სიმცირის მიუხედავად შეიძლება დაბეჯიდებით ითქვას, რომ ჩვენს მიერ
მოწოდებული საყლაპავ-კუჭისა და საყლაპვ-ნაწლავის ანასტომოზის მოდიფიკაცია
საინედოა და შეიძლება რეკომენდირებულ იქნეს პრაქტიკაში ფართედ დასანერგად,
მათ შორის საყლაპავის კეთილთვისებიანი სტრიქტურების დროს. რაც სეეხება
საბედისწერო დიაგნოსტიკურ შეცდომებს, ისინი გამოწვეულია ავადყოფთა
შედარებით ახალგაზრდა ასაკით და აპელაციით ფსიქიკურ ტრამვაზე, რომელიც წინ
უძღოდა დისფაგიის მანიფესტაციას.
ჩვენს
მასალაში არის შემთხვევები, როდესაც კარდიის კიბოს დროს ავადმყოფებს
უეფექტოდ ან დროებითი ეფექტით მკურნალობდნენ კარდიადილატაციით. ამ
შემთხვევებშიც იკარგებოდა დრო და ავადმყოფებს ვერ უკეთდებოდათ რადიკალური
ჩარევა. ხოლო სიმსივნის ტრამვა დილატაციის დროს, როგორცა ჩანს ხელს უწყობს
პროცესის დისემინაციას და სხვა სიცოცხლისათვის საშიში გართულებების
განვითარებას.
ამ
თვალსაზრისით საინტერესოა ჩვენი ორი შემთხვევა, რომლებიც საყლაპავის
კარდიალური ნაწილის კიბოს დროს წარმოებულ კარდიადილატაციას მოჰყვა ფილტვის
არტერიის მასიური ემბოლიის განვითარება.
ავადმყოფი შ-ძე ქალი, 23 წლის შემოვიდა კლინიკაში 1988 წ. 21/IX. (II
კლინიკური საავადმყოფო) კარდიასპაზმის დიაგნოზით. Rö-ლოგიურად და
ეზოფაგოსკოპიურად დიაგნოზი "დადასტურდა". გაუკეთდა კარდიადილატაცია
დამაკმაყოფილებელი შედეგით. დისფაგიამ მნიშვნელოვნად იკლო, ავადმყოფმა
დაიწყო საკვების თავისუფლად მიღება. გაკეთდა მეორე კარდიადილატაცია.
კარდიადილატაციიდან 4-5 საათის შემდეგ ავადმყოფს დაეწყო ძლიერი ტკივილი
მკერდის ძვლის უკან, ციანოზი. სწრაფად განვითარდა სუნთქვის და
გულ-სისხლძარღვთა უკმარისობა. დიაგნოზი: ფილტვის არტერიის მასიური ემბოლია,
ელვისებური ფორმა. გაკვეთაზე კარდიასპაზმის და ფილტვის არტერიის ემბოლიის
დიაგნოზი დადასტურდა. კარდიალური მიდამოს ჰისტოპათოლოგიური გამოკვლევისას
დაისვა საყლაპავის კარდიალური ნაწილის in situ კიბოს დიაგნოზი. ამრიგად,
სწორი დიაგნოზის დადგენა მოხერხდა მხოლოდ ჰისტოპათოლოგიურად.
ჩვენი მეორე შემთხვევა შეეხება 87 წლის ავადმყოფ
მამაკაცს, რომელიც შემოვიდა ქ. თბილისის II კლინიკურ საავადმყოფოში
კარდიასპაზმის დიაგნოზით. დიაგნოზი Rö-სკოპიით და ეზოფაგოსკოპიით
"დადასტურდა". გაუკეთდა კარდიადილატაცია. დილატაციიდან 4-5 საათში
განვითარდა სუნთქვის მწვავე უკმარისობა, ტკივილი გულმკერდის არეში,
ცაინოზი. ავადმყოფი სწრაფად მოკვდა. გაკვეთაზე დადგინდა საყლაპავის
კარდიალური ნაწილის კიბო in situ.
ეს ორივე
შემთხვევა კიდევ ერთხელ ადასტურებს, კარდიასპაზმის და კარდიის კიბოს
დიფერენციალური დიაგნოსტიკის სიძნელეებს. ცხადია ისიც, რომ კარდიის კიბოს
დროს წინააღმდეგნაჩვენებია კარდიადილატაციის წარმოება. რაც შეეხება ფილტვის
მასიური ემბოლიის პათოგენეზს, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ კარდიადილატაცია იწვევს
საყლაპავის კიბოს დროს საყლაპავის ვენურ ქსელში არსებული თრომბების
გადადევნას მსხვილ ვენებში, ხოლო სიმსივნური პათოლოგიის თანამდევი
ჰიპერკოაგულაცია ხელს უწყობს მასური ემბროლიის განვითარებას.
გვხვდება
საპირისპირო შეცდომებიც_კარდიასპაზმით დაავადებულები იგზავნება კლინიკაში
კარდიის კიბოს დიაგნოზით. ასეთი შეცდომების შედეგები ისეთი საბედისწერო არ
არის, როგორც წინა შემთხვევებში, თუმცა ამ დროს შეცდომით გაკეთებული
ლაპარატომია არ უნდა ჩაითვალოს საუკეთესო გამოსავლად, მკურნალობის ისეთი
მეთოდის არსებობისას, როგორიც არის კარდიადილატაცია. კარდიასპაზმის და
კარდიის კიბოს დიფერენციალური დიაგნოსტიკის სიძნელეების დროს ჩვენ
მივმართავთ ლაპარატომიას. დიფერენცირებას ამ ორ პათოლოგიას შორის ვახდენთ
ოპერაციის პროცესში. კარდიასპაზმის დიაგნოზის დადგენის შემთხვევაში
ვაწარმოებთ ოპერაციულ კარდიადილატაციას, ხოლო საყლაპავის კარდიალური კიბოს
შემთხვევაში ვაწარმოებთ შესაბამის ჩარევას.
უფრო ცუდია,
როდესაც კარდიასპაზმით დაავადებულს ეწყება სხივური მკურნალობა. ასეთი
შემთხვევა ჩვენ შეგვხვდა ორჯერ. აღნიშნულ ავადმყოფთა კარდიადილატაციით
შემდგომი მკურნალობა უეფექტო გამოდგა, ვინაიდან სხივურმა თერაპიამ
გამოიწვია ორგანული ცვლილებები კარდიაში.
ჩვენს
მასალაზე პირველადად მიმართვის 200 შემთხვევის შესწავლით დავადგინეთ, რომ
ავადმყოფთა 54% იგზავნება სტაციონარში კარდიის კიბოს დიაგნოზით. ცხადია,
რომ აღნიშნული ფაქტის მიზეზია ექიმთა ფართო წრეების გაუთვითცნობიერება
საყლაპავის ქვემო სფინქტერის ფუნქციური პათოლოგიის კლინიკაში. მნიშვნელობა
აქვს აგრეთვე პოლიკლინიკების ენდოსკოპიური ტექნიკით ცუდ აღჭურვილობას,
თუმცა იგივე ფაქტი ერთგვარად ექიმთა ონკოლოგიურ სიფხიზლეზეც მიუთითებს.
ქვემოთ
მოყვანილ ცხრილში მოცემულია კარდიის ფუნქციური პათოლოგიის და კარდიის კიბოს
დიფერენციაციურ-დიაგნოსტიკური ნიშნები.
საყლაპავის ქვემო
სფინქტერის
ფუნქციური
პათოლოგია |
კარდიის კიბო |
ვითარდება
ახალგაზრდა ასაკში (20-დან 40 წლამდე) |
უფრო ხშირად
გვხვდება 40 წელზე ხნიერ პაციენტებში |
იწყება სწრაფად,
უკავშირდება ფსიქო-ემოციურ ფაქტორებს |
ვითარდება
თანდათან |
დამახასიათებელია
ხანგრძლივი ანამნეზი |
მიმდინარეობს
სწრაფად |
დისფაგია ხშირად
ატარებს ინტერმისიულ ხასიათს, გვხვდება პარადოქსული დისფაგიის
შემთხვევები |
დისფაგია
პროგრესირებადია |
ახასიათებს კუჭის
აიროვანი ბუშტუკის მკვეთრი შემცირება ან არ არსებობა |
კუჭის აიროვანი
ბუშტუკის შემცირება კედლების დეფორმაციით |
საყლაპავის
შევიწროვების ადგილას კედლის სწორი კონტურები (“შპრიც-ფენომენი” ან
“თაგვის კუდის” ნიშანი) |
შევიწროვების
ადგილას კედლის “შეჭმული” კონტურები |
ჰარსტის დადებითი
ტესტი |
ჰარსტის უარყოფითი
ტესტი |
პერისტალტიკური
ტალღის გავრცელება შევიწროვების მიდამოში |
პერისტალტიკა
ვრცელდება შევიწროვების ადგილამდე |
კარდიადილატატორის
თავისუფალი გატარება |
დილატატორის
გატარება კარდიაში არ ხერხდება ან ხვდება ძლიერ წინააღმდეგობას |

|
ნახ. I. საყლაპავ-ნაწლავის ანასტომოზის ფორმირება
1,2 - საყლაპავ-ნაწლავის ანასტომოზის ნაკერების პირველი სართული.
ნაკერი ედება საყლაპავის და ნაწლავის კედლის მთელს სისქეზე კვანძთ
სანათურისკენ.
3,4 – ანასტომოზის ნაკერების პირველი სართულის ინვაგინაცია წვრილი
ნაწლავის სანათურში 1,5-2 სმ/. |
|
 |
ნახ. II. წვრილი ნაწლავის ფიქსირება ანასტომოზის ქვემოთ შუასაძგიდის
ფეხებთან. ანასტომოზის საბოლოო სახე.
1 – საყლაპავი.
2 - ანასტომოზი.
3 - შუასაძგიდის ფეხებთან წვრილი ნაწლავის დამაფიქსირებები ნაკერები. |
დასკვნები
1. კარდიასპაზმით
ავადმყოფები აყვანილ უნდა იქნენ დისპანსერულ აღრიცხვაზე და ყოველწლიურად
ჩაუტარდეთ ეზოფაგოგასტროსკოპია.
2.
,,კარდიადილატატორის კარდიაში გატარების შეუძლებლობა სიმპტომია, რომელმაც
უმდა გვაფიქრებინოს კარდიაში სიმსივნური პროცესის არსებობაზე.
3. საყლაპავ-კუჭის
და საყლაპავ-ნაწლავის ანასტომოზის ნაკერთა უკმარისობის ძირითადი მიზეზებია
საყლაპავის აბდომინალურ ნაწილში სეროზული გარსის არარსებობა, ანასტომოზის
ტრაქცია. ნაკერთა უკმარისობას ხელს უწყობს, აგრეთვე დიაფრაგმოტომიური
ჭრილობის შემოკერება ანასტომოზის ირგვლივ.
4. ჩვენს მიერ
მოწოდებული საყლაპავ-ნაწლავისა და საყლაპავ-კუჭის ,,ფიქსირებული"
ანასტომოზი პრაქტიკულად გამორიცხავს ტრაქციას ანასტომოზის მიდამოში, რაც
მკვეთრად ამცირებს ანასტომოზის ნაკერთა უკნარისობის შესაძლებლობას.
5. დიაფრაგმოტომიული
ჭრილობის კიდეები არ უნდა მიეკეროს ანასტომოზის მიდამოს.
ციტირებული ლიტერატურა
1. Hollender LF. Mayer CHR, Jamart J., Calderoli H.
L'operation de Heller dans le traitement du Megaoesophage idiopathique.
Med Chir Dig 6:89-94, 1977.
2. Utkin V.
Resultatsvergleich der Kardiospasmus Therapie. Zbl Chir 98: 743-747,
1973
3. Repart V., Kralik J.
Die Problematik der Therapie der Achalasie der Speiserohre Bruns' Beitr.
Klin.Vhir.,
1970, 218, 1, 12-22.
4. Четвериков
Н.С. К патогенезу спазма пищевода Русск. клин. 1926. 6, 28, 180-186.
5. Старченко
Н.П. Дифференциальная диагностика эзофагоспазма. Советская медицина.
1972, №2, стр.88-92.
6. Медведева
Н.Т., Брискин Б.С., Винц А.Р. Диагностическое возможности
рентгенологического и эзофагоскопического исследовании пищевода. Вестник
хирургии им. Грекова, 1974, т.112, №3, с.41-46.
7. Коваленко
П.П. Чепурной Г.И. Хирургической сопоставление рака и ахалазии пищеводи
Практич. воп. совр. онкол. Ростов п/Д 1975 109-110.
8. Коваленко
П.П., Чепурной Г.И. Лечение рецидивов ахалазии кардии. Ростов
- на
- Дону
1990.
с.142.
9. Just-Viera JO,
Morris JD, Haight C. Achalasia and esophageal carsinoma. Ann Thorac Surg
3:526-538, 1967.
10. Brucher BL, Stein HJ, Bartels H, Feussner H, Siewert JR.
Achalasia and esophageal cancer: incidence, prevalence, and prognosis.
World J Surg. 2001 Jun;25(6):745-9.
11. Федорова
О.Д. Кардиоспазм М. Медицина 1973.
12. Loygue J.
Resultats eloignes du traitment du megaesophage. J. Chir., 1976, v.11,
N4, p.491-500.
13. Hankins JR,
Laughlin JS: The association of carcinoma of the esophagus with
achalasia. J Thorac Cardiovasc Surg
69:355-360. 1975.
14. Кемоклидзе С.А., Гамкрелидзе Т.Д., Кобалава Б.А. Проблема
недостаточности швов в хирургии желудочно-кишечного тракта и пути ее
решения.
www.biomed.viamnet.edu.ge/publications
15. ქემოკლიძე
ს., გამყრელიძე ტ., ქობალავა ბ. ნაკერის უკმარისობის პრობლემა და მისი
გადაჭრის გზები კუჭ-ნაწლავის ქირურგიაში. თბილისის სახ. სამედიცინო
უნივერსიტეტი სამეცნიერო შრომათა საიუბილეო კრებული ტ. XXXV
თბილისი. გვ.
325-331.
16. Петерсон
Б.Е. Сравнительная оценка пищеводно-кишечных и пищеводно-желудочных
анастомозов с точки зрения недостаточности швов. Дисс. докт. Горький.
1960.
17. Петерсон
Б.Е. Анастомозы при гастрэктомии и резекции пищевода. М. 1962.
18. Цацаниди
К.Н., Богданов А.В. Пищеводно-кишечные и пищеводно-желудочные
анастомозы. М. 1969.
Cardiaspasm and Cancer
of Cardia
Tbilisi State Medical
University
The review of special
literature and author’s own material is presented. Cases of misdiagnosis
of cardia cancer and cardiaspasm are analyzed. The original table of
differential diagnosis of these diseases is offered. For the cancer of
cardia the original method of esophagogastric and esophagoenteric
anastomosis is described. To eliminate the traction on anastomosis the
author offers to attach the intestine or gastric stump (after
gastrectomy) on the cruces of diaphragm. The author believes that it is
the mistake to suture these organs around to the edges of the
diafragmotomic incision. The author has used described technique in 27
cases with no suture leakage.
Кардиаспазм и
рак кардиального отдела пищевода и желудка
Тбилисский
Государственный медицинский университет
В работе
рассмотрена специальная литература и собственный материал. Анализированы
случаи ошибочной дифференциальной диагностики кардиаспазма и рака
кардиального отдела пищевода и желудка (П.Ж.). Разработана и приведена
таблица дифференциальной диагностики этих болезней. При рассмотрении
вопроса хирургического лечения рака кардиального отдела П.Ж. описана
оригинальная методика формирования пищеводно-кишечного и
пищеводно-желудочного анастомоза с фиксированием кишки или оставшейся
после проксимальной резекции части желудка к ножкам диафрагмы с целью
предотвращения тракции анастомоза. Автор считает ошибочным пришивание
краев диафрагмотомического разреза к стенкам анастомозируемого органа.
Описанная методика применена автором в 27 случаях гастрэктомии.
Недостаточность швов не наблюдалась не разу.
Ключевые
слова: кардиаспазм, рак кардии, пищеводно-кишечный и
пищеводно-желудочный анастомоз, недостаточность швов.
Key words: cardiaspasm,
cardiac cancer, esophagogastric and esophagoenteric anastomosis, suture
leakage.
|