บทที่ 10

การจัดหาเงินทุนระยะสั้น ( Short - Term Financing )

การจัดหาเงินทุนเป็นหน้าที่หนึ่งของผู้จัดการทางการเงิน ซึ่งต้องเลือกแหล่งเงินทุนให้เหมาะสมกับการใช้เงินทุนนั้น ๆ การจัดหาเงินทุนระยะสั้น หมายถึง เงินทุนที่ธุรกิจได้จัดหามาเพื่อนำไปใช้ในการดำเนินกิจการที่มีระยะภายใน 1 ปี แหล่งที่มาของเงินทุนระยะสั้นที่สำคัญได้แก่

1. บัญชีเงินเชื่อ ( Open Account ) หมายถึง ผู้ขายสินค้าส่งสินค้าให้กับผู้ซื้อพร้อมทั้งใบแจ้งหนี้ ซึ่งแสดงรายการต่าง ๆ เกี่ยวกับราคาสินค้า จำนวนสินค้า ยอดเงินที่ต้องชำระโดยผู้ซื้อไม่ต้องเซ็นหลักฐานใดๆที่แสดงความเป็นหนี้อย่างเป็นทางการ ซึ่งส่วนใหญ่ผู้ขายจะมีการตรวจสอบฐานะทางการเงินของผู้ซื้อก่อน

2. ตั๋วเงินจ่าย ( Note Payable ) ในกรณีนี้ผู้ขายจะขอให้ผู้ซื้อลงนามในตั๋วสัญญาใช้เงิน เพื่อรับรองสภาพการเป็นหนี้ ตั๋วสัญญาใช้เงินนี้จะระบุวันที่ที่ผู้ซื้อจะต้องชำระเงินไว้อย่างชัดเจน

3. ตั๋วแลกเงิน ( Trade Acceptance ) เป็นวิธีการที่ผู้ซื้อต้องเซ็นรับรองการเป็นหนี้ไว้เป็นหลักฐาน ผู้ขายจะออกดราฟท์ให้ผู้ซื้อเซ็นรับรองว่าจะชำระหนี้ภายในกำหนด และเมื่อถึงกำหนดจะให้นำดราฟท์นั้นไปขึ้นเงินที่ธนาคารใด เมื่อผู้ซื้อเซ็นแล้วดราฟท์ก็จะกลายเป็นตั๋วแลกเงิน และตั๋วแลกเงินนี้สามารถนำไปขายลดในท้องตลาดเพื่อเปลี่ยนเป็นเงินสดได้ทันที

เงื่อนไขการขาย ( Term of sale )

ก. COD ( Cash on Delivery ) : ผู้ซื้อต้องชำระเงินสดทันทีที่ได้รับสินค้าจากผู้ขาย เงื่นไขนี้ผู้ขายมีความเสี่ยงจากการที่ผู้ซื้อไม่ยอมรับสินค้าได้ เช่น Pizza , KFC

ข. CBD ( Cash Before Delivery ) : ผู้ซื้อต้องจ่ายเงินค่าสินค้าก่อนที่จะได้รับสินค้า เพื่อเป็นการลดความเสี่ยงของผู้ขาย

ค. การกำหนดช่วงเวลาการชำระเงินโดยไม่ให้ส่วนลด เช่น เงื่อนไข Net 45 แสดงว่าผู้ซื้อไม่ต้องชำระเงินทันทีที่ซื้อสินค้าแต่ต้องชำระภายใน 45 วัน

ง. การกำหนดช่วงเวลาการชำระเงินโดยให้ส่วนลดเงินสด เช่น เงื่อนไข 2/15,N/45 แสดงว่าผู้ขายให้เครดิตแก่ผู้ซื้อโดยไม่ต้องชำระเงินทันที แต่จูงใจให้ผู้ซื้อรีบนำเงินมาชำระเร็วขึ้นโดยกำหนดส่วนลดเงินสดไว้

จ. Dating จะใช้กับธุรกิจที่ขายสินค้าตามฤดูกาล ซึ่งผู้ขายต้องการให้ลูกค้าสั่งสินค้าล่วงหน้าก่อนที่จะถึงฤดูกาลนั้น ซึ่งจะช่วยให้ผู้ขายสามารถทำการผลิตได้ต่อเนื่อง และไม่ต้องเก็บรักษาสินค้านั้นไว้รอจนกระทั่งถึงฤดูกาลที่ต้องการสินค้านั้น และผู้ซื้อก็ไม่ต้องจ่ายเงินค่าสินค้าจนกว่าจะขายสินค้าได้

ต้นทุนของเครดิตทางการค้า

ผู้ขายที่ให้เครดิตทางการค้าจะมีต้นทุนที่เกิดขึ้นจากการที่เงินจมในบัญชีลูกหนี้การค้า ทำให้เสียโอกาสจากการได้รับผลตอบแทน และสำหรับผู้ซื้อที่ชำระเงินสดในวันที่ครบกำหนดชำระ จะมีค่าเสียโอกาสเกิดขึ้น เรียกว่า ต้นทุนไม่เอาส่วนลด คำนวณได้ดังนี้

ต้นทุนที่ไม่เอาส่วนลด =[ อัตราส่วนลด / ( 100 - อัตราส่วนลด )] x [360 / ( ระยะเวลาให้เครดิต - ระยะเวลาให้ส่วนลด )]

หากเงื่อนไขการขายเปลี่ยนแปลงไป โดยมีการขยายระยะเวลาการให้เครดิตนานออกไป เช่น เดิมให้เครดิต 2/15,N/30 เปลี่ยนเเป็น 2/15, N/60 จะทำให้อัตราดอกเบี้ยต่ำลง หรือต้นทุนไม่เอาส่วนลดต่ำลง นักศึกษาลองพิสูจน์ข้อเท็จจริงนี้ได้โดยการแทนค่าในสูตร ต้นทุนไม่เอาส่วนลด

ข้อดีของเครดิตการค้า

1. เป็นแหล่งเงินทุนที่มีอยู่ทั่วไปและหาได้ง่าย
2. ไม่ก่อให้เกิดค่าใช้จ่ายใด ๆ
3. การขอเครดิตการค้าไม่ต้องทำเป็นทางการ
4. เหมาะสำหรับธุรกิจขนาดเล็กที่ไม่มีเครดิตพอที่จะหาเงินจากแหล่งอื่น
5. มีความยืดหยุ่นสูง เช่นอาจจะเลื่อนเวลาการชำระเงินได้

ตราสารพาณิชย์ ( Commercial Paper)

ตราสารพาณิชย์คือ ตั๋วสัญญาใช้เงินที่มีอายุสั้นประมาณ 3 วัน - 9เดือน ไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ออกโดยบริษัทที่มีชื่อเสียง มีฐานะทางการเงินน่าเชื่อถือ และสัญญาว่าจะจ่ายเงินแก่ผู้ถือตั๋ว

ตลาดตราสารพาณิชย์ แบ่งออกได้ 2 ประเภทคือ

1. ตลาดตราสารพาณิชย์ที่ขายผ่านผู้ค้าหลักทรัพย์ ( Dealer Market ) ซึ่งผู้ค้าหลักทรัพย์จะคิดค่านายหน้าจากผู้ออกตราสาร
2. ตลาดตราสารพาณิชย์ที่ขายโดยผู้ออกโดยตรง ( Direct Placement Market ) วิธีนี้ผู้ออกตราสารจะขายให้นักลงทุนโดยตรง
ผู้ซื้อตราสารอาจจะเป็นธนาคารพาณิชย์ สถาบันการเงิน หรือบริษัททั่วไป โดยซื้อไว้เพื่อเก็งกำไร หารายได้

การคำนวณหาอัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงของตราสาร

อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง (C) = จำนวนเงินส่วนลดที่ได้รับ ( D ) / จำนวนเงินที่จ่ายไปเพื่อซื้อตราสาร ( P )

ข้อดีและข้อเสียของตราสารพาณิชย์

ข้อดี
1. อัตราดอกเบี้ยต่ำกว่าดอกเบี้ยเงินกู้ระยะสั้น
2. ไม่ถูกจำกัดโดยกฎหมายเหมือนการกู้ยืมเงินจากธนาคาร
3. ไม่ต้องมีหลักประกัน

ข้อเสีย
1. ผู้ซื้อตราสารมีเงินทุนจำกัดในบางช่วง ทำให้การขายตราสารไม่เป็นตามที่คาดไว้
2. ผู้ออกตราสารพาณิชย์ที่มีปัญหาทางการเงิน จะขาดความน่าเชื่อถือทำให้ขายตราสารได้ยาก

เงินกู้จากธนาคารพาณิชย์ ( Short Term Loans )

เงินกู้จากธนาคารพาณิชย์ แบ่งเป็น 2 ประเภทดังนี้
1. เงินกู้ชนิดไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ( Unsecured Loans )
2. เงินกู้ชนิดมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ( Secured Loans )

เงินกู้ชนิดไม่มีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ( Unsecured Loans ) คือ เงินกู้ประเภทที่สามารถชำระหนี้คืนในตัวมันเอง ( Self - liquidating ) ซึ่งหมายความว่าสินทรัพย์ที่จัดหามาโดยการใช้เงินกู้ยืมนี้ รายได้ที่ได้กลับมาเปลี่ยนเป็นเงินสดไหลเข้ามาพอเพียงที่จะชำระหนี้เงินกู้ยืมดังกล่าวภายใน 1 ปี

1. วงเงินสินเชื่อ คือข้อตกลงระหว่างธนาคารกับลูกค้าถึงจำนวนเงินสูงสุดของการกู้ยืม มีลักษณะที่สำคัญดังนี้
ก. กำหนดวงเงินสูงสุดในการกู้ยืมพิจารณาจากผลการดำเนินงานและความต้องการเงินของลูกค้า
ข. มีระยะปลอดหนี้ เมื่อใด และนานเท่าไร
ค. ไม่มีกฎหมายบังคับว่าธนาคารต้องให้กู้ตามที่ผู้กู้ค้าต้องการ
ง. สามารถต่ออายุได้ครั้งละ 1ปี โดยผู้กู้ต้องจัดทำงบการเงินให้ธนาคารพิจารณา

2.ข้อตกลงเกี่ยวกับวงเงินสินเชื่อ เป็นข้อผูกพันทางกฎหมายของธนาคารในการให้กู้ยืมภานในวงเงินสูงสุดที่กำหนดไว้ เช่น วงเงินกู้ 1 แสนบาท และผู้กู้ได้เบิกงวดแรก 70,000 บาท ผู้กู้ย่อมมีสิทธิที่จะเบิกเงินกู้ได้อีกภายหลังตามวงเงินที่เหลือ โดยผู้กู้จะต้องเสียค่าธรรมเนียมให้ธนาคารสำหรับการที่ธนาคารต้องกันเงินไว้

3. การกู้เฉพาะกรณี สำหรับกิจการที่มีความต้องการใช้เงินในระยะสั้นเพื่อใช้ตามวัตถุประสงค์อย่างใดอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ ธนาคารจะวิเคราะห์สินเชื่อเป็นรายๆไป โดยพิจารณาจากกระแสเงินสดของกิจการเป็นสิ่งสำคัญ เช่น กิจการรับสร้างบ้าน

เงื่อนไขและข้อกำหนดของการกู้ยืมระยะสั้น

อัตราดอกเบี้ย (Interest Rate ) จะขึ้นอยู่กับการตกลงระหว่างธนาคารกับผู้กู้ ธนาคารจะกำหนดตามชื่อเสียงทางการเงินของผู้กู้ ถ้าชื่อเสียงทางเครดิตดี อัตราดอกเบี้ยก็จะต่ำ โดยธนาคารพาณิชย์จะอ้างอิงระดับอัตราดอกเบี้ยที่คิดจากลูกค้าชั้นดี ( Prime Rate ) เป็นเกณฑ์

การคำนวณอัตราดอกเบี้ยเงินกู้จากธนาคารพาณิชย์ มี 3 กรณี

ก. กรณีจ่ายดอกเบี้ยเมื่อชำระเงินต้น ( Collect Basis )
ข. กรณีหักดอกเบี้ยไว้ล่วงหน้า ( Discount Basis ) จะทำให้อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงสูงกว่าอัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารคิด
ค. กรณีผู้กู้ต้องดำรงเงินฝากขั้นต่ำไว้ ( Compensating Balances ) จะทำให้อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริงสูงกว่าอัตราดอกเบี้ยที่ธนาคารคิด เช่นกัน

สูตรในการคำนวณ

เงินกู้ชนิดมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน ( Secured Loans ) กรณีที่ธนาคารเห็นว่าผู้กู้มีความสามารถในการจ่ายเงินคืนไม่เพียงพอ จึงกำหนดให้มีหลักทรัพย์ค้ำประกันเพื่อลดความเสี่ยงภัยทางการเงิน ซึ่งพิจารณาจาก
1. กระแสเงินสดที่เกิดขึ้นจากความสามารถในการดำเนินงานของธุรกิจ
2. เงินที่ได้จากการขายหลักทรัพย์ที่ค้ำประกัน

สาระสำคัญของหลักทรัพย์ที่ค้ำประกันประกอบด้วย

ก. หลักทรัพย์นั้นอยู่ในความต้องการของตลาดมากน้อยเพียงใด ถ้าสามารถขายได้ง่าย ธนาคารก็จะยอมให้กู้ในจำนวนเงินที่สูง
ข. อายุของหลักทรัพย์ และสภาพคล่อง
ค. ความเสี่ยงจากการเปลี่ยนแปลงของราคาหลักทรัพย์

หลักทรัพย์ค้ำประกันนอกจากใช้ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์ ต่าง ๆและบุคคลแล้ว ยังสามารถใช้บัญชีลูกหนี้ สินค้าคงเหลือ เป็นหลักประกันได้ดังนี้

1. บัญชีลูกหนี้เป็นหลักประกัน ( Receivable Loans ) แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

ก. การกู้ยืมโดยมีบัญชีลูกหนี้เป็นหลักประกัน ( Assignment of Account Receivable ) ธนาคารจะพิจารณาเลือกบัญชีลูกหนี้ที่น่าเชื่อถือได้เกี่ยวกับฐานะการเงินและชื่อเสียงไว้เป็นหลักประกัน แต่ผู้กู้ยังคงต้องรับผิดชอบเกี่ยวกับการติดตามทวงหนี้และเก็บเงิน ถึงแม้ว่าจะถูกนำไปค้ำประกันแล้วก็ตาม

ข. การขายบัญชีลูกหนี้ ( Factoring ) หมายถึงการกู้เงินโดยการโอนกรรมสิทธิ์ในการรับเงินตามบัญชีลูกหนี้ให้กับผู้ซื้อบัญชีลูกหนี้หรือผู้ให้กู้เงิน ดังนั้นความเสี่ยงทางการเงินเกี่ยวกับบัญชีลูกหนี้จะตกเป็นของผู้ให้กู้ โดยปกติ การขายบัญชีลูกหนี้จะมีค่าใช้จ่ายสูงกว่าการกู้โดยมีบัญชีลูกหนี้เป็นหลักประกัน สถาบันการเงินที่รับซื้อบัญชีลูกหนี้ได้แก่ Factor

2. บัญชีสินค้าคงเหลือเป็นหลักประกัน ( Inventory Loans ) ผู้ให้กู้จะกำหนดจำนวนเงินที่ให้กู้เป็นเปอร์เซ็นของราคาตลาดของสินค้าคงเหลือนั้น แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ

Go Top

บทที่ 11

การจัดหาเงินทุนระยะปานกลาง ( Intepmediate Term Financing )

การจัดหาเงินทุนเพื่อใช้ในระยะปานกลางมีวัตถุประสงค์สำคัญ 2 ประการคือ 1. เพื่อการลงทุนในสินทรัพย์ถาวรเพิ่มขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธภาพของการดำเนินงาน และ 2. การลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนเพิ่มขึ้น เพื่อขยายการดำเนินงานเป็นการถาวร ส่วนการชำระคืนเงินกู้นี้จะได้มาจากการเปลี่ยนเป็นเงินสดจากการลงทุนนั้นในปีต่อ ๆ มา ดังนั้น การชำระคืนเงินต้น จึงมีจำนวนเท่า ๆ กัน ในแต่ละปี ซึ่งมักจะมีระยะเวลา 1 - 10 ปี แหล่งเงินทุนระยะปานกลางที่สำคัญ ได้แก่

การกู้ยืมจากธนาคารพาณิชย์ แบ่งได้ 2 ประเภท

1. เงินกู้ระยะปานกลางแบบธรรมดา ( Ordinary Term Loans )

การกู้ยืมแบบนี้เป็นการกู้ยืมแบบธรรมดา โดยมีกำหนดเวลาชำระคืนมากกว่าหนึ่งปีและต้องชำระคืนตามกำหนด ซึ่งอาจจะให้ชำระคืนแบบผ่อนชำระเป็นงวดๆละเท่ากัน เช่น ราย 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี การกำหนดงวดเวลาการชำระคืนจะต้องสอดคล้องกับความสามารถของธุรกิจที่ขอกู้เงิน ในด้านที่เกี่ยวกับการก่อให้เกิดกระแสเงินสดเข้ามา

อัตราดอกเบี้ย มี 2 แบบ

ก. แบบคงที่ตลอดระยะเวลาการกู้ยืม
ข. แบบไม่คงที่ขึ้นลงตาม Prime Rate

ข้อดีและข้อจำกัดของเงินกู้ระยะปานกลางแบบธรรมดา

ข้อดี มองในแง่ของผู้กู้

1. มีความยืดหยุ่นมาก ผู้กู้สามารถติดต่อกับธนาคารโดยตรง
2. การกู้เงินสามารถทำให้มีความเหมาะสมสอดคล้องกับความต้องการของผู้กู้ได้
3. ธนาคารมักจะคุ้นเคยกับผู้กู้ดี สามารถเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขและข้อบังคับได้
4. ผู้กู้เจรจาต่อรองกับธนาคารโดยตรง ไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลทางการเงินต่อบุคคลภายนอก

ข้อจำกัด

1. มีระยะเวลาไม่เกิน 10 ปี
2. ธนาคารอาจให้วงเงินกู้ได้ไม่เท่ากับความต้องการ
3. เงื่อนไขและข้อบังคับค่อนข้างเคร่งครัด

2. เงินกู้ระยะปานกลางระบบเครดิตชนิดหมุนเวียน ( Revolving Credit )

การกู้แบบ Revolving Credit เป็นการกู้ยืม เพื่อไว้ใช้สนองความต้องการเงินทุนที่ไม่แน่นอน ดังนั้น ผู้กู้จะต้องมีความยืดหยุ่นตัวสำหรับเงินทุนในระยะเวลาที่ไม่แน่นอน

ข้อบังคับทั่วไปในสัญญาเงินกู้ระยะปานกลาง ได้แก่

1. กำหนดให้ธุรกิจผู้ขอกู้เงินต้องดำรงเงินทุนหมุนเวียนไว้ตามจำนวนที่ธนาคารได้กำหนด เพื่อรักษาสภาพคล่องทางการเงินของธุรกิจ และสามารถที่จะชำระหนี้เงินกู้ได้
2. ข้อห้ามไม่ให้ธุรกิจของผู้กู้จ่ายเงินปันผลหรือซื้อหุ้นกลับคืนมามากเกินไป เพื่อป้องกันไม่ให้ธุรกิจนำเงินไปใช้จ่ายในเรื่องที่อยู่นอกเหนือจากการดำเนินการค้า
3.ข้อจำกัดการลงทุนในสินทรัพย์ถาวร โดยกำหนดเป็นจำนวนตายตัวที่ธุรกิจจะสามารถลงทุนซื้อสินทรัพย์ถาวรได้ เพื่อเป็นการรักษาสภาพคล่องของธุรกิจ
4. ข้อห้ามไม่ให้ผู้กู้ก่อหนี้สินระยะยาวเพิ่มขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาในเรื่องสิทธิการเรียกร้องในสินทรัพย์ผู้กู้

การกู้ยืมโดยใช้อุปกรณ์เครื่องจักรเป็นหลักประกัน

ผู้กู้ต้องพิจารณาความยากง่ายในการขายสินทรัพย์ ความต้องการของตลาด และยังขึ้นอยู่กับคุณภาพและราคาของสินทรัพย์นั้น ๆ พร้อมทั้งพิจารณาระยะเวลาการกู้ยืมควบคู่ไปกับตารางการคำนวณค่าเสื่อมราคาด้วย เช่น หากใช้เครื่องจักรเป็นหลักทรัพย์ค้ำประกัน ถ้าเครื่องจักรนั้นมีอายุการคำนวณค่าเสื่อมราคาเหลืออยู่ 3 ปี การให้กู้ยืมก็จะพิจารณาให้กู้ได้ไม่เกิน 3 ปี ส่วนจำนวนเงินที่ให้กู้ จะตีราคาให้ต่ำกว่าราคาตลาดของสินทรัพย์นั้น เพื่อลดความเสี่ยงให้แก่ผู้กู้

การเช่าสินทรัพย์ระยะยาว

การเช่าสินทรัพย์ระยะยาว คือ สัญญาระหว่างเจ้าของสินทรัพย์ฝ่ายหนึ่งที่เรียกว่าผู้ให้เช่า ( Lessor ) กับอีกฝ่ายหนึ่งซึ่งเป็นผู้ขอสิทธิในการใช้สินทรัพย์นั้นๆ เรียกว่าผู้เช่า ( Lessee ) ซึ่งตกลงกันที่จะชำระเงินกันเป็นงวดๆ ให้กับเจ้าของสินทรัพย์ สำหรับเป็นค่าสิทธิ์ประโยชน์ในการใช้สินทรัพย์นั้นๆ

การเช่าสินทรัพย์ระยะยาวต้องมีข้อตกลงร่วมกัน ได้แก่

1. ผู้เช่าและผู้ให้เช่าจะยกเลิกสัญญาไม่ได้ ตลอดอายุการเช่า
2. จะต้องจ่ายค่าเช่าครั้งละเท่าใด เมื่อไร และทั้งหมดกี่ครั้งในระหว่างการเช่า
3. เมื่อครบสัญญาผู้เช่ามีสิทธิจะต่อสัญญาหรือซื้อสินทรัพย์นั้นหรือไม่
4. ใครเป็นผู้จ่ายค่าซ่อมแซม ค่าบำรุงรักษา ค่าเบี้ยประกันภัย ในระหว่างการเช่า

ลักษณะการเช่าสินทรัพย์ระยะยาว แบ่งได้ 3 ลักษณะ

1. Operating Lease เช่น การเช่ารถยนต์ เฟอร์นิเจอร์ เครื่องตกแต่งสำหรับแสดงสินค้า ซึ่งมีลักษณะที่สำคัญ ได้แก่
1.1 เป็นสัญญาเช่าที่มีระยะเวลาสั้นกว่าอายุการใช้ของสินทรัพย์
1.2 สามารถแจ้งยกเลิกได้ตลอดเวลา โดยไม่ต้องแจ้งล่วงหน้า
1.3 ผู้ให้เช่าจะเป็นผู้รับผิดชอบในค่าบำรุงรักษาสินทรัพย์ที่ให้เช่าเอง
1.4 เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าแล้ว ผู้ให้เช่าสามารถนำสินทรัพย์ดังกล่าวแจ้งให้ผู้อื่นเช่าอีกได้

2. Service Lease ลักษณะที่สำคัญของการเช่า ได้แก่
2.1 สินทรัพย์ที่ให้เช่าเน้นบริการหลังการให้เช่า เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องถ่ายเอกสาร
2.2 ผู้ให้เช่า นอกจากได้รับค่าเช่า แล้วยังได้รับรายได้จากการขายบริการส่วนประกอบหรืออะไหล่
2.3 การเช่าสามารถแจ้งยกเลิกได้ ทำให้เกิดความยืดหยุ่น แต่การแจ้งยกเลิกก่อนครบกำหนดในสัญญาผู้ให้เช่าอาจจะขอค่าปรับ เพื่อชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้น

3. Financial Lease ลักษณะที่สำคัญของการเช่า ได้แก่
3.1 สัญญาเช่าจะเพิกถอนสัญญาก่อนกำหนดไม่ได้ เว้นแต่ได้ตกลงไว้ล่วงหน้า
3.2 ผู้เช่าตกลงที่จะชำระเงินเป็นงวดๆ ให้กับผู้ให้เช่า เพื่อแลกเปลี่ยนกับสิทธิในการใช้สินทรัพย์อย่างใดอย่างหนึ่ง
3.3 ผู้เช่ามีสิทธิในสินทรัพย์นั้นๆ ตลอดอายุสัญญาเช่า
3.4 อายุสัญญาเช่าจะสัมพันธ์กับอายุการใช้งานของสินทรัพย์นั้นๆ
3.5 จำนวนค่าเช่าที่ต้องชำระทั้งหมดตามสัญญาเช่าเมื่อรวมกันแล้ว จะมากกว่าราคาทุนของสินทรัพย์นั้นๆ

การเช่าสินทรัพย์ระยะยาวมี 3 รูปแบบคือ

1. ประเภทขายและเช่ากลับ ( Sale and Leaseback ) คือ การที่กิจการขายสินทรัพย์ที่ตนเป็นเจ้าของให้บุคคลอื่นๆ แล้วไปเช่ากลับคืนมาจากผู้ที่ซื้อสินทรัพย์นั้นไป ในแง่ผู้ขายแล้ว การเช่ากลับจะได้รับเงินสดจากการขาย และได้ใช้สินทรัพย์นั้น โดยจ่ายค่าเช่าเป็นงวดๆ ประโยชน์ที่ธุรกิจได้รับคือ สามารถนำเงินที่ได้จากการขายสินทรัพย์นั้นไปใช้งานด้านอื่นของกิจการได้

2. ประเภทเช่าโดยตรง ( Direct Leasing ) ผู้ให้เช่าจะซื้อสินทรัพย์มาจากผู้ผลิตแล้วให้ผู้เช่าได้เช่าไปใช้ ผู้เช่าจึงไม่ได้เคยเป็นเจ้าของสินทรัพย์นี้ ส่วนมากจะเป็นการเช่าสินค้าประเภททุน เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องถ่ายเอกสาร รถบรรทุก เป็นต้น

3. ประเภทเช่าโดยผู้ให้เช่าหาเงินมาซื้อสินทรัพย์โดยกู้ยืมมา ( Leverageg Lease ) เป็นการเช่าในรูปแบบพิเศษ ซึ่งใช้สำหรับสินทรัพย์ที่มีมูลค่าสูงๆ เป็นสัญญาเช่าที่มีบุคคล 3 ฝ่ายด้วยกัน คือผู้เช่า ผู้ให้เช่า และเจ้าหนี้ ซึ่งเป็นผู้ที่มีส่วนร่วมในการให้เงินทุนเพื่อจัดหาสินทรัพย์นั้น และบทบาทของผู้ให้เช่าจะต่างจากรูปแบบอื่นคือ ผู้ให้เช่าจะซื้อสินทรัพย์เพื่อให้เช่าในระยะยาวตามข้อตกลงของสัญญาเช่า แต่การซื้อสินทรัพย์นั้นใช้เงินทุนจาก 2 ส่วนด้วยกัน คือ ส่วนหนึ่งมาจากผู้ให้เช่าเอง สมมติประมาณ 30 % ของราคาสินทรัพย์ ส่วนที่เหลืออีก 70 % ใช้เงินทุนจากการกู้เงินระยะยาว

ข้อดีและข้อเสียของการเช่าสินทรัพย์ระยะยาว

ข้อดี

1. เป็นการจัดหาเงินทุนเต็มจำนวน ธุรกิจที่ทำการเช่าสินทรัพย์เพื่อใช้ในการดำเนินงานสามารถเช่าสินทรัพย์ได้โดยไม่ต้องชำระเงินดาวน์
2. ไม่มีความเสี่ยงในการล้าสมัย ถ้าสินทรัพย์ที่เช่าเกิดการล้าสมัย ผู้เช่าก็เลิกเช่าได้เมื่อครบสัญญาเช่า
3. ไม่มีเงื่อนไขมากเหมือนสัญญาเงินกู้
4. หากกิจการล้มละลาย การเช่าจะมีภาระผูกพันน้อยกว่าการกู้ยืม เพราะผู้ให้เช่ามีสิทธิเรียกร้องได้แต่เฉพาะเงินค่าเช่าที่ยังค้างอยู่เท่านั้น
5. ช่วยประหยัดภาษี เพราะค่าเช่าถือเป็นค่าใช้จ่าย

ข้อเสีย

1. ประโยชน์จากการขายมูลค่าซากของสินทรัพย์เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่า จะเป็นของผู้ให้เช่า
2. ต้นทุนในการเช่าจะสูงกว่าต้นทุนจากดอกเบี้ยที่เกิดจากการกู้ยืมเงินมาซื้อสินทรัพย์

วิธีการคำนวณค่าเช่า

สูตร ค่าเช่าแต่ละปี = จำนวนเงินที่ต้องชำระ / PVIF ที่ i , n ปี

ตัวอย่าง บริษัท เก่งกาจ จำกัด เช่าเครื่องจักที่มีราคา 100,000 บาท เป็นเวลา 5 ปี อัตราดอกเบี้ย 10 % ต่อปีต้องจ่ายค่าเช่าปีละเท่าไร

การตัดสินใจระหว่างการเช่ากับการกู้ยืมมาซื้อสินทรัพย์

ข้อดีของการกู้ยืมมาซื้อสินทรัพย์

1. ธุรกิจมีกรรมสิทธิในสินทรัพย์
2. สามารถขายสินทรัพย์ได้ เมื่อหมดอายุการใช้งาน
3. ดอกเบี้ยจ่ายและค่าเสื่อมราคา ช่วยประหยัดภาษี

ข้อเสียของการกู้ยืมมาซื้อสินทรัพย์

1. การกู้ยืมมาซื้อสินทรัพย์ทำให้อัตราส่วนหนี้สินต่อทุนของธุรกิจสูงขึ้น ทำให้ธุรกิจมีความสามารถในการกู้ยืมลดลง
2. สินทรัพย์ที่ซื้อมาเสี่ยงต่อการล้าสมัย
3. การกู้ยืมเงินมาซื้อสินทรัพย์มีเงื่อนไขยุ่งยากที่ต้องปฏิบัติและต้องเปิดเผยข้อมูลทางธุรกิจให้ผู้กู้ทราบ
4. เสี่ยงต่อการลงทุนไม่คุ้มค่า
5. ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษา
6. จำนวนเงินที่กู้ยืมมาซื้อสินทรัพย์เป็นจำนวนสูงทำให้มีภาระด้านดอกเบี้ยและการชำระคืนเงินต้น

Go Top

บทที่ 12

การจัดหาเงินทุนระยะยาว ( Long Term Financing )

เงินกู้ระยะยาวโดยความหมายแล้วคือ เงินกู้ที่มีระยะเวลาตั้งแต่ 10 ปีขึ้นไป วัตถุประสงค์โดยส่วนใหญ่แล้ว เพื่อใช้ในการจัดหาสินทรัพย์ระยะยาว หรือสินทรัพย์ถาวร เช่น อาคารสำนักงาน โรงงาน เครื่องจักร เป็นต้น

การจัดหาเงินทุนระยะยาวแบ่งออกเป็น 2 แหล่ง ได้แก่

1. การจัดหาเงินทุนระยะยาว จากภายในกิจการ
2. การจัดหาเงินทุนระยะยาว จากภายนอกกิจการ

การจัดหาเงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายในกิจการ ( Internal Long - Term Financing ) ได้แก่

1. ค่าเสื่อมราคา ( Depreciation ) เป็นค่าใช้จ่ายที่ตัดจากบัญชีสินทรัพย์ถาวร ตามอายุการใช้งาน แต่ไม่ได้จ่ายเป็นตัวเงินออกไปจริง เมื่อจัดทำงบกำไรขาดทุน ต้องนำค่าเสื่อมราคาไปหักออกจากกำไรเพราะถือเสมือนเป็นค่าใช้จ่ายภายในงวดบัญชีนั้น ทำให้กำไรทางบัญชีต่ำกว่ากำไรที่เป็นตัวเงิน หากต้องการทราบว่ากำไรที่เป็นตัวเงินจริงเป็นเท่าไร ให้นำค่าเสื่อมราคาในแต่ละงวดมาบวกกับกำไรทางบัญชี

2. กำไรสะสม ( Retained Earning ) เมื่อกิจการดำเนินงานและมีกำไรสุทธิเกิดขึ้นในแต่ละงวดบัญชี ส่วนหนึ่งของกำไรสุทธินั้นต้องจัดสรรแบ่งคืนให้ผู้ถือหุ้นในรูปของเงินปันผล ที่เหลือนอกนั้นจะอยู่ในบัญชีกำไรสะสมของกิจการเพื่อกิจการได้ใช้ในการลงทุนต่อหรือขยายงาน

การจัดหาเงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายนอกกิจการ ( External Long - Term Financing ) ได้แก่