TECHNOLOGY  SUMMARY

พบกันที่เว็บไซต์ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา http://www.ceted.org และ http://telethailand.com

ข้อจำกัดของการเรียนการสอนแบบ E-Learning

แม้ว่าประเด็นเกี่ยวกับคุณประโยชน์และข้อดีของ E-Learning  จะมีการศึกษาและยอมรับกันโดยทั่วไปก็ตาม  แต่ก็มิใช่ว่าการเรียนในระบบนี้จะปราศจากข้อเสียหรือข้อจำกัดไปเสียเลย  ได้มีการศึกษาไว้ว่าการเรียนการสอนผ่านเว็บนั้น  ยังคงมีข้อจำกัดบางประการ อันได้แก่[1]

1.  ข้อเสียของรูปแบบมัลติมีเดีย  (Format Weaknesses)

แม้ว่าเว็บจะสามารถนำเสนอมัลติมีเดียรูปแบบต่าง ๆ ได้มากมาย  แต่รูปแบบของสื่อแต่ละชนิดยังเป็นปัญหาอยู่บ้าง  การนำเสนอด้วยตัวอักษรทำให้ผู้เรียนสามารถอ่านและพิมพ์ออกมาได้ง่ายในรูปแบบของสื่อสิ่งพิมพ์  ในขณะที่วิดีโอบนเว็บเคลื่อนไหวช้ากว่าวิดีทัศน์หรือโทรทัศน์ธรรมดา  นอกจากนี้  การติดต่อสื่อสาร ณ เวลาจริง (real-time communication) ยังไม่สามารถให้ความรู้สึกได้เหมือนของจริง  และด้วยข้อจำกัดเรื่อง bandwidth ทำให้การดาวน์โหลดข้อมูลมัลติมีเดียกินเวลานานและน่าเบื่อหน่ายสำหรับผู้เรียน

2.  ปัญหาของเส้นทางการเข้าสู่เนื้อหา (Navigational Problems)

แม้ hypertext จะช่วยให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงออกไปสู่เนื้อหาภายนอกต่อไปได้ก็ตาม  แต่ถ้าการออกแบบบทเรียนไม่ดีพอแล้ว  ผู้เรียนอาจหลงทางและหลงประเด็นไปได้  ทำให้การเรียนมีปัญหาและไม่ได้ผลตามเป้าหมาย[2]

3.  การขาดการติดต่อระหว่างบุคคล  (Lack of Human Contact)

ในการเรียนผ่านเว็บ  ครูจะไม่มีโอกาสได้เห็นว่านักเรียนเกิดความสงสัยหรือไม่เข้าใจ  และนักเรียนบางคนก็มีความพึงพอใจกับความสัมพันธ์ระหว่างครูกับนักเรียนแบบดั้งเดิมมากกว่า  อย่างไรก็ตาม ได้มีความพยายามแก้ไขปัญหา  โดยการทดแทนความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลด้วยการใช้การสื่อสารผ่าน  E-mail หรือการจัดให้มี discussion forum  เพื่อที่ผู้เรียนจะสามารถมีการติดต่อสื่อสารกับบุคคลอื่นๆได้บ้าง

4.  แรงจูงใจ (Motivation)

นักเรียนในชั้นเรียนการเรียนการสอนผ่านเว็บต้องมีแรงจูงใจส่วนตัวและมีการจัดระบบการเรียน  การขาดการวางแผนการเรียนจะทำให้นักเรียนไม่ประสบความสำเร็จกับการเรียนและอาจสอบไม่ผ่านในหลักสูตรนั้น ๆ ได้

5.  เนื้อหาที่ไม่มีข้อยุติ (Open-Ended Content)

เนื้อหาของการเรียนการสอนผ่านเว็บที่เสนอให้กับผู้เรียนนั้น  บางครั้งผู้เรียนจะไม่รู้ว่าขอบเขตของเนื้อหาสิ้นสุดที่ใด  หากหัวข้อหรือหลักสูตรของเรียนมีการเปลี่ยนแปลงบ่อยครั้ง  อาจเป็นเหตุให้ผู้เรียนเกิดความสับสนได้

6.  ข้อจำกัดเรื่อง bandwidth

ถ้า bandwidth ไม่เพียงพอ  จะทำให้การส่งผ่านข้อมูลและเนื้อหาของบทเรียนล่าช้า  ยิ่งถ้าข้อมูลนี้มีทั้งเสียงและภาพ ก็จะยิ่งทำให้การส่งล่าช้ายิ่งขึ้น  และเป็นอุปสรรคต่อกระบวนการเรียนการสอนในระบบ

E-Learning  เพราะจะทำให้เกิดการจราจรติดขัดบนเครือข่ายสากล (Internet)  ปัญหานี้อาจไม่รุนแรงนักถ้าเราใช้เพียงเน็ตเวิร์คภายในองค์กร (Intranet)   อย่างไรก็ตาม  ปัญหาเรื่องข้อจำกัดเรื่อง bandwidth น่าจะได้รับการแก้ไขได้ในไม่ช้าเพราะได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีอย่างไม่หยุดยั้งเพื่อแก้ปัญหาในข้อนี้

7.  E-Learning ไม่ได้เหมาะสมกับการเรียนการสอนทุกวิชาเสมอไป

บางวิชาเรียนหรือบางหลักสูตรของการฝึกอบรมต้องการการติดต่อสื่อสารระหว่างบุคคลมากกว่า  เช่น กิจกรรมการสร้างทีมงานและสิ่งที่เกี่ยวข้องกับประเด็นทางอารมณ์  เช่นการลดขนาดขององค์กร  ในกรณีนี้

E-Learning อาจถูกใช้เพื่อสนับสนุนกระบวนการเรียนการสอน  แต่ไม่ใช่นำมาทดแทนสิ่งดีๆที่มีประสิทธิภาพอยู่แล้ว

จากการสรุปข้อจำกัดของการเรียนการสอนแบบ E-Learning  ทำให้เห็นได้ว่า  การเรียนการสอนแบบ E-Learning อาจจะไม่เหมาะสมในทุกสถานการณ์หรืออาจจะไม่เหมาะกับผู้เรียนทุกคน  ดังที่มีการศึกษายืนยันแล้วว่าคุณภาพของการสอนไม่ได้ขึ้นอยู่กับสื่อที่ใช้[3]  ดังนั้นการเรียนแบบ E-Learning  จึงต้องอาศัยความตั้งใจของผู้เรียนที่จะต้องเรียนให้สำเร็จ  นอกจากนั้น ปัจจัยสำคัญที่จะสร้างประสิทธิภาพของการเรียนการสอนแบบ E-Learning ให้เกิดขึ้นได้ก็คือการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนและผู้สอน  การให้ผลย้อนกลับโดยทันที รวมทั้งความยืดหยุ่นของเว็บที่ทำให้ผู้สอนสามารประยุกต์เข้ากับการเรียนการสอนได้หลายรูปแบบ เพื่อทำให้เกิดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย  เพื่อสร้างประสิทธิภาพในการเรียนการสอนแบบ E-Learning นั่นเอง

  ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา  กระทรวงศึกษาธิการ