TECHNOLOGY  SUMMARY

พบกันที่เว็บไซต์ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา http://www.ceted.org และ http://telethailand.com

ประวัติวิทยุกระจายเสียง

กล่าวกันว่าต้องใช้เวลาถึง 1 ศตวรรษกว่าที่การถ่ายรูปจะเป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย  โทรศัพท์ใช้เวลานาน 50 ปี   เทคโนโลยีวิทยุสื่อสารใช้เวลา 35 ปี  แต่วิทยุรูปแบบพิเศษไร้สายที่เรียกกันว่า การกระจายเสียงหรือ broadcasting นั้น  ใช้เวลาเพียง  8 ปีเท่านั้น

มนุษย์เริ่มบริโภคสื่อในช่วงแรกจากสื่อสิ่งพิมพ์แบบประชานิยม   เครื่องเล่นแผ่นเสียง และภาพยนตร์  เป็นเวลานาน  ก่อนที่จะมีการกระจายเสียงเกิดขึ้น สื่อสมัยเก่าเกิดขึ้นมาพร้อมๆกับการประดิษฐ์คิดค้นทางช่างของศตวรรษที่ 19 และจากการเปลี่ยนแปลงพื้นฐานทางสังคมที่เกิดจากการปฏิวัติอุตสาหกรรม (ประมาณ ค.ศ. 1750-1850)  ซึ่งผันชีวิตผู้คนในโลกตะวันตกจากสังคมเกษตรกรรม  ให้เดินทางเข้ามาทำมาหากินกันในเมืองใหญ่มากขึ้นในช่วงกลางศตวรรษที่ 20  การกระจุกตัวของประชาชนในเมืองใหญ่กลายเป็นกลุ่มเป้าหมายของสิ่งที่เราเรียกกันว่า “สื่อมวลชน” หรือ “mass media”  ซึ่งหมายถึงตัวกลางของการติดต่อสื่อสารที่ใช้เทคโนโลยีเป็นสื่อเข้าถึงประชาชนจำนวนมากในคราวเดียวกัน  ด้วยข่าวสารและความบันเทิงที่ดึงดูดความสนใจของประชาชนเหล่านั้น 

แต่เดิมนั้น  หนังสือพิมพ์ถูกนับว่าเป็นสิ่งพิเศษสำหรับชนชั้นสูง  ปัจจัยหลายๆด้าน เช่น การกระจุกตัวของชุมชนเมือง  การพัฒนาการศึกษา  อัตราเพิ่มของการรู้หนังสือของประชาชนและความต้องการพักผ่อนหย่อนใจ  ต่างก็ช่วยให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสถานภาพของสื่อสิ่งพิมพ์  มาเป็นสิ่งธรรมดาที่คนทั่วไปในระดับล่างสามารถเข้าถึงได้    สื่อสิ่งพิมพ์ที่เรียกกันว่า “The Penny Press” เป็นตัวชี้วัดในกรณีนี้ได้เป็นอย่างดี  หลังจาก ค.ศ. 1833  หนังสือพิมพ์ Sun ในรัฐ New York เป็นผู้นำแนวทางใหม่ไปสู่การผลิตหนังสือพิมพ์เพื่อมวลชนด้วยการตั้งราคาขายเพียงฉบับละ 1 เพนนี   โดยระยะแรกขายเพียงจำนวนหลักพันฉบับ  และในที่สุดก็มียอดขายเพิ่มถึงนับแสนฉบับเลยทีเดียว  หนังสือพิมพ์ในสมัยนั้นเน้นการเสนอข่าวธุรกิจการค้า  พรรคการเมือง  และประเด็นหนักๆ  ต่อมาหนังสือพิมพ์ประชานิยมได้ขยายขอบข่ายของการเสนอเรื่องราวต่างๆ   

มีการหากินกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน  คดีอาชญากรรม  ข่าวซุบซิบ  เรื่องที่อยู่ในความสนใจของผู้คน  และกีฬา  ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นการนำเสนอในรูปแบบภาษาที่หวือหวา  ซึ่งขัดแย้งกับการใช้ภาษาสวยงามในรูปแบบเรียงความอย่างที่เคยเป็นมาในอดีต  หนังสือพิมพ์ประชานิยมนี้สามารถดึงดูดผู้อ่านจำนวนมากด้วยการเข้าถึงคนทุกเพศทุกวัยโดยไม่จำกัดชนชั้นและสถานภาพทางสังคม  ภายในทศวรรศที่ 1890s   หนังสือพิมพ์บางฉบับมียอดจำหน่ายถึงกว่าล้านฉบับทีเดียว  ความนิยมของผู้คนในการอ่านหนังสือพิมพ์นั้นนับได้ว่าช่วยบ่มเพาะพฤติกรรมการบริโภคสื่อสารมวลชน  ซึ่งขยายไปสู่การบริโภคสื่อมวลชนอื่นๆในเวลาต่อมา  

การกระจายเสียงในยุคแรกๆสืบทอดมาจากคณะนักร้องละครเพลงเร่ที่ได้รับความนิยมอย่างมากในช่วง ค.ศ. 1880-1920 เรียกว่า “vaudeville”  การแสดงของพวกเขาสามารถทำเงินได้เป็นจำนวนมากจากการออกเร่ไปพบผู้ชมนับร้อยรอบ  สาเหตุแห่งความสำเร็จของ vaudeville ก็คือพวกเขานำความบันเทิงไปถึงตัวผู้ชมโดยที่ผู้ชมไม่ต้องเสียเวลาเดินทาง   วิธีการนี้เป็นแนวทางเดียวกับการใช้สื่อชนิดใหม่ๆที่ตามมา  เช่น ภาพยนตร์  และวิทยุกระจายเสียง  ที่สามารถทำเงินได้จากการนำเสนอความบันเทิงไปให้กับผู้ชมได้ถึงบ้านนั่นเอง

               ในศตวรรษที่ 19 ประชาชนในประเทศตะวันตกจึงเริ่มคุ้นเคยและลงทุนซื้อหาเฟอร์นิเจอร์ประดับบ้านชิ้นใหม่ คือเครื่องเล่นแผ่นเสียง  ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง  ผู้ผลิตเครื่องเล่นแผ่นเสียง 200 รายในประเทศสหรัฐอเมริกา  มีการผลิตกันมากถึงปีละกว่า 200 เครื่องทีเดียว  อย่างไรก็ตามการอัดแผ่นเสียงยังคงใช้เทคนิคที่ล้าสมัยซึ่งไม่แตกต่างจากวิธีการที่ Thomas Edison ใช้ในปี ค.ศ. 1878    วิทยุกระจายเสียงได้ก่อกำเนิดขึ้นมาในช่วงทศวรรษที่ 1920s  และกลับกลายมาเป็นคู่แข่งสำคัญของเครื่องเล่นแผ่นเสียงในเวลาต่อมา   เมื่อประกอบกับช่วงเศรษฐกิจตกต่ำที่ส่งผลกระทบกับอุตสาหกรรมแผ่นเสียง ธุรกิจแผ่นเสียงจึงล้มหายตายจากไปใน ค.ศ. 1933

ที่น่าแปลกก็คือ  แม้ว่าวิทยุกระจายเสียงจะเป็นตัวทำให้ธุรกิจแผ่นเสียงมีอันเป็นไป  แต่วิทยุกระจาย เสียงก็ช่วยชุบชีวิตใหม่ของธุรกิจแผ่นเสียงให้กลับคืนมาได้เช่นกัน   เนื่องจากประชาชนมีความต้องการฟังรายการเพลงทางสื่อวิทยุกระจายเสียงกันมาก   ประกอบกับเทคนิคการบันทึกเสียงได้มีการพัฒนาขึ้นกว่าเดิม

ส่วนภาพยนตร์นั้นมีวิวัฒนาการควบคู่มากับแผ่นเสียง  ซึ่งบุคคลสำคัญเบิ้องหลังเทคโนโลยีทั้งสองประเภทก็คือ Thomas Edision  นั่นเอง   ภาพยนตร์ได้รับความนิยมในฐานะสื่อที่ให้ทั้งความรู้และความบันเทิง  แต่ก็ยังถูกแซงโดยวิทยุกระจายเสียงซึ่งมีบทบาทเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ  มีการแข่งขันในระบบต่างๆเพื่อให้ประชาชนยอมรับ  จนในที่สุดสถานีวิทยุกระจายเสียงระดับชาติแห่งแรกก็ถูกตั้งขึ้นในประเทศสหรัฐอเมริกาโดยบริษัท RCA  ซึ่งเป็นที่รู้จักกันดีตราบจนทุกวันนี้

ที่มา:        Sydney W. Head & Christopher H.  Sterling. (1990). Broadcasting in America: A Survey of Electronic Media. Boston: Houghton Mifflin Company.

  ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา  กระทรวงศึกษาธิการ