บุนนาค, นาคบุตร (Mesua ferrea Linn.)

พิกุลบุนนาคบาน	กลิ่นหอมหวานซ่านขจร
แม้นนุชสุดสายสมร	เห็นจะวอนอ้อนพี่ชาย

กาพย์เห่เรือ...พระนิพนธ์ในเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์

เป็นไม้ต้นใหญ่คล้ายสารภี แต่ใบเล็ก เรียวกว่า ดอกสวยคล้ายกับสารภี แต่โตกว่า ขนาดกว้างประมาณ 4 - 5 เซนติเมตร กลิ่นหอมเย็นกว่า เจ้าของมักเก็บตากแห้งเอาไว้ และขายให้แก่ร้านเครื่องยา ดอกออกเป็นฤดู เช่นเดียวกับสารภี

บุนนาคเป็นพันธุ์ไม้ท้องถิ่นของไทยและเอเชียเขตร้อน อยู่ในวงศ์เดียวกับสารภี และมะตัน พบตามป่าชื้น เป็นไม้เนื้อแข็งที่มีคุณค่ามาก ใช้ในงานก่อสร้างได้ทุกประเภท เรือนยอดคล้ายรูปเจดีย์ ใบดกทึบ ยอดอ่อนสีแดงสวยงามมาก ดอกใหญ่สีขาว 4 กลีบ มีเกสรสีเหลืองเป็นกระจุกใหญ่ตรงกลาง ดอกบานเต็มที่มีขนาดใหญ่ 5 - 7 เซนติเมตร ขยายพันธุ์โดยวิธีตอนกิ่ง หรือเพาะเมล็ด

เกสรดอกบุนนาคใช้ผสมทำยาหอมบำรุงหัวใจ แก้ร้อนในกระหายน้ำ เป็นยาชูกำลัง น้ำมันจากเมล็ดใช้จุดตะเกียงและทำเครื่องสำอาง

พิกุลบุนนาคมากมี	ตามทางหว่างวิถีสีขาวสด
ชมพลางทางเร่งรีบรถ	เลียบตามบรรพตคีรี

อิเหนา...พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2