| การตัดจำหน่ายหนี้สูญตามเกณฑ์กฎหมายภาษีอากร |
เนื่องจากกรมสรรพากรไม่ยอมรับว่าบัญชีหนี้สงสัยจะสูญเป็นค่าใช้จ่ายเพราะเป็นค่าใช้จ่ายที่ยังไม่เกิดขึ้นจริง เป็นการประเมินตัวเลขขึ้นมา ดังนั้น ณ วันสิ้นงวด กิจการคำนวณกำไรสุทธิได้เท่าใดจะต้องนำค่าใช้จ่ายหนี้สงสัยจะสูญมาบวก เพิ่มกำไรสุทธิก่อนนำไปคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล การบันทึกบัญชีหนี้สงสัยจะสูญ
เดบิต หนี้สงสัยจะสูญ
xxx
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
xxx
หมายเหตุ บัญชีหนี้สงสัยจะสูญ ถือเป็น ค่าใช้จ่ายฯ , ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ เป็นตัวหักยอดลูกหนี้
ดังนั้น หลักการบันทึกจึงต้องปรับเปลี่ยนวิธีการเกี่ยวกับการตัดหนี้สูญให้เข้ากับหลักกฎหมายภาษีอากร เมื่อมีการทวงถามหนี้จากลูกหนี้จนถึงที่สุดแล้วลูกหนี้ยังไม่ชำระ และกิจการได้มีการดำเนินการตามเงื่อนไขที่กำหนดในกฎหมายภาษีอากรแล้ว ให้กิจการตัดจำหน่ายลูกหนี้เป็นหนี้สูญ โดยบันทึกบัญชีดังนี้ กรณีที่ 1 เข้าเกณฑ์ที่จะถือเป็นค่าใช้จ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิตามกฎหมายภาษีอากร
เดบิต หนี้สูญ
xxx
เครดิต ลูกหนี้
xxx
หมายเหตุ บัญชีหนี้สูญถือเป็นค่าใช้จ่ายฯ
ในขณะเดียวกันให้บันทึกกลับบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญด้วยจำนวนเดียวกัน ดังนี้
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
xxx
เครดิต หนี้สงสัยจะสูญ
xxx
กรณีที่ 2 ไม่เข้าเกณฑ์ที่จะถือเป็นค่าใช้จ่ายในการคำนวณกำไรสุทธิตามกฎหมายภาษีอากร
เดบิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
xxx
เครดิต ลูกหนี้
xxx
ถ้าต่อมาภายหลังกิจการสามารถเรียกเก็บเงินจากลูกหนี้ที่ตัดเป็นสูญไปแล้ว การบันทึกบัญชีจะเป็นดังนี้ กรณีที่ 1 เมื่อการตัดหนี้สูญเป็นไปตามเกณฑ์กฎหมายภาษีอากรตั้งบัญชีลูกหนี้ขึ้นมาใหม่ โดยถือว่าเป็นรายได้อื่น ซึ่งจะไปปรากฏในงบกำไรขาดทุน
เดบิต ลูกหนี้
xxx
เครดิต หนี้สูญได้รับคืน
xxx
* บัญชีหนี้สูญได้รับคืน ถือเป็น รายได้อื่น ๆ
และบันทึกการรับชำระเงินโดย
เดบิต เงินสด
xxx
เครดิต ลูกหนี้
xxx
กรณีที่ 2 เมื่อมีการตัดหนี้สูญเป็นเพียงรายการทางบัญชีกลับรายการที่ลงไว้ตอนตัดจำหน่ายบัญชี
เดบิต ลูกหนี้
xxx
เครดิต ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
xxx
และบันทึกการรับชำระเงินโดย
เดบิต เงินสด
xxx
เครดิต ลูกหนี้
xxx
อนึ่ง ในการคำนวณกำไรสุทธิเพื่อนำไปเสียภาษีเงินได้นิติบุคคล ให้นำบัญชีหนี้สงสัยจะสูญที่ปรากฏในงบกำไรขาดทุน ไม่ว่าจะเป็นยอดเดบิตหรือเครดิตมาบวกกลับหรือหักออกจากกำไรสุทธิที่คำนวณตามหลักบัญชี กล่าวคือ ถ้าบัญชีหนี้สงสัยจะสูญเป็นยอดเดบิต ให้นำไปบวกเพิ่มกำไรสุทธิ ส่วนถ้าบัญชีหนี้สงสัยจะสูญมียอดเครดิตให้นำไปหักออกจากกำไรสุทธิ แล้วจึงนำกำไรสุทธิหลังปรับปรุงนี้ไปคำนวณภาษีเงินได้นิติบุคคล หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ มีดังนี้ คือ
- หนี้สูญที่จำหน่ายจากบัญชีลูกหนี้ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 186 (พ.ศ.2534) ต้องเป็นหนี้ลักษณะดังต่อไปนี้
- ต้องเป็นหนี้จากการประกอบกิจการหรือเนื่องจากการประกอบกิจการหรือหนี้ที่ได้รวมเป็นเงินได้ในการคำนวณกำไรสุทธิ ทั้งนี้ไม่รวมถึงหนี้ที่ผู้เป็นหรือเคยเป็นกรรมการ หรือหุ้นส่วนผู้จัดการเป็นลูกหนี้ ไม่ว่าลูกหนี้จะเกิดขึ้นก่อนหรือในขณะที่ผู้นั้นเป็น กรรมการหรือหุ้นส่วนผู้จัดการ
- ต้องเป็นหนี้ที่ยังไม่ขาดอายุความและมีหลักฐานโดยชัดแจ้งที่สามารถฟ้องลูกหนี้ได้
- การจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ ในกรณีของลูกหนี้แต่ละรายมีจำนวนเกิน 500,000 บาท ขึ้นไป ต้องดำเนินการดังต่อไปนี้
- ได้ติดตามทวงถามให้ชำระหนี้ตามสมควรแก่กรณี โดยมีหลักฐานการติดตามทวงถามอย่างชัดแจ้ง และไม่ได้รับชำระหนี้โดยปรากฏว่า
- ก. ลูกหนี้ถึงแก่ความตาย เป็นคนสาปสูญ หรือมีหลักฐานว่าหายสาปสูญไป และไม่มีทรัพย์สินใด ๆ จะชำระหนี้ได้
- ข. ลูกหนี้เลิกกิจการ และมีหนี้ของเจ้าหนี้รายอื่นมีบุริมสิทธิ์เหนือทรัพย์สินทั้งหมดของลูกหนี้ อยู่ในลำดับก่อนเป็นจำนวนมากกว่า ทรัพย์สินของลูกหนี้
- ได้ดำเนินการฟ้องลูกหนี้ในคดีแพ่งหรือได้ยื่นคำขอเฉลี่ยหนี้ในคดีที่ลูกหนี้ถูกเจ้าหนี้รายอื่นฟ้องในคดีแพ่ง และในกรณีนั้น ๆ ได้มีคำบังคับหรือคำสั่งของศาลแล้ว แต่ลูกหนี้ไม่มีทรัพย์สินใด ๆ จะชำระหนี้ได้ หรือ
- ได้ดำเนินการฟ้องลูกหนี้ในคดีล้มละลาย หรือได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ในคดีที่ลูกหนี้ถูกเจ้าหนี้รายอื่นฟ้องในคดีล้มละลาย และในกรรีนั้น ๆ ได้มีการประนอมหนี้กับลูกหนี้โดยศาลมีคำสั่งเห็นชอบด้วยกับการประนอมหนี้นั้น หรือลูกหนี้ถูกศาลพิพากษาให้เป็น บุคคลล้มละลายและได้มีการแบ่งทรัพย์สินของลูกหนี้ครั้งแรก
- การจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ ในกรณีหนี้ของลูกหนี้แต่ละรายมีจำนวนไม่เกิน 500,000 บาท ต้องดำเนินการดังต่อไปนี้
- ได้ดำเนินการตามข้อ 2 (1) แล้ว
- ได้ดำเนินการฟ้องลูกหนี้ในคดีแพ่งและศาลให้มีคำสั่งรับคำฟ้องนั้นแล้วหรือได้ยื่นคำขอเฉลี่ยในคดีที่ลูกหนี้ถูกเจ้าหนี้รายอื่นฟ้อง ในคดีแพ่งและศาลได้มีคำสั่งรับคำขอนั้นแล้ว หรือ
- ได้ดำเนินการฟ้องลูกหนี้ในคดีล้มละลายและศาลได้มีคำสั่งรับคำฟ้องนั้นแล้วหรือได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ในคดีที่ถูกเจ้าหนี้ รายอื่นฟ้องในคดีล้มละลายและศาลได้มีคำสั่งรับคำขอรับชำระหนี้นั้นแล้ว
- ในกรณีตาม (2) และ (3) กรรมการหรือหุ้นส่วนผู้จัดการของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล ผู้เป็นเจ้าหนี้ต้องมีคำสั่งอนุมัติให้จำหน่ายหนี้นั้นเป็นหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ภายใน 30 วัน นับแต่วันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชีนั้น
- การจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ของธนาคาร หรือบริษัทเงินทุนตามกฎหมายว่าด้วยการประกอบธุรกิจหลักทรัพย์และ ธุรกิจเครดิตฟองซิเอร์ ในกรณีหนี้ของลูกหนี้แต่ละรายมีจำนวนไม่เกิน 200,000 บาท ให้กระทำได้โดยไม่ต้องดำเนินการตามหลักเกณฑ์ ในข้อ 2 หรือข้อ 3 ถ้าปรากฎว่าได้มีหลักฐานการติดตามทวงถามให้ชำระหนี้ตามสมควรแก่กรณีแล้ว แต่ไม่ได้รับชำระหนี้และหากฟ้อง ลูกหนี้จะต้องเสียค่าใช้จ่ายไม่คุ้มกับหนี้ที่จะได้รับชำระ
- ความในวรรคหนึ่งให้ใช้บังคับสำหรับการจำหน่ายหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้ของบริษัทหรือห้างหุ้นส่วนนิติบุคคลอื่นที่มิใช่ ธนาคารหรือบริษัทเงินทุนดังกล่าว ในกรณีหนี้ของลูกหนี้แต่ละรายมีจำนวนไม่เกิน 100,000 บาท ด้วย
- หนี้ของลูกหนี้รายใดที่เข้าลักษณะตามข้อ 1 และได้ดำเนินการตามข้อ 2 ข้อ 3 หรือ ข้อ 4 ครบถ้วนแล้วในรอบระยะเวลาบัญชีใด ให้จำหน่ายเป็นหนี้สูญจากบัญชีลูกหนี้และถือเป็นรายจ่ายในรอบระยะเวลาบัญชีนั้น เว้นแต่กรณีตามข้อ 3 (2) (3) ให้ถือเป็นรายจ่ายในรอบระยะเวลาบัญชีที่ศาลได้มีคำสั่งรับคำฟ้อง คำขอเฉลี่ยหนี้ หรือคำขอรับชำระหนี้แล้วแต่กรณี
