มหาบัณฑิตแห่งมิถิลานคร มีโครงเรื่องหลัก ไม่สู้พิศดารนัก เสนอ
	ชีวิตตั้งแต่วัยเด็กซึ่งเข้ารับราชการตั้งแต่ ๗ ขวบ มีความปรีชาสามารถ ในการขบคิด
	ปริศนา  แก้ปัญหาให้ลุล่วงไป ไม่ว่าจะเป็นการเล่นตามประสาเด็กหรือในการดำรงชีวิต
	ส่วนตัว และรัฐกิจ ชีวิตจึงรุ่งเรือง เป็นที่โปรดปรานของพระราชา  เมื่อวัยสูงขึ้นก็เลื่อน
	จากตำแหน่งที่ปรึกษาราชการแผ่นดินเป็นผู้สำเร็จราชการบริหารปกครองบ้านเมืองโดย
	ตรง

		ความธรรมดาของโครงเรื่องนี้อุ้มความพิสดารอยู่ ความพิสดารของมหา
	บัณฑิตแห่งมิถิลานคร  อยู่ที่เป็นเรื่องซึ่งประกอบด้วยเรื่องย่อยๆ มากมาย  ทั้งจบใน
	ตัวเอง และเป็นส่วนหนึ่งของแกนของเรื่องหลัก  ความจริงจะมองได้ว่าชีวิตของพระ
	มโหสถ ก็เฉกเช่นชีวิตทั้งหลาย ที่ชีวิตแต่ละชีวิต แม้ว่าจะเป็นเรื่องหนึ่งก็จริง แต่แต่ละ
	ชีวิตนั้นมีเหตุการณ์ มีเรื่องต่างๆ นับสิบนับร้อยประกอบกันขึ้น อาจจะมองได้ว่าโครง
	เรื่องใหญ่นั้นทำหน้าที่รองรับเรื่องย่อยๆ หลายสิบเรื่อง  ประหนึ่งอาคารใหญ่ที่ดูราบ
	เรียบภายนอกนั้น  ความน่าชื่นชมอยู่ที่แต่ละห้อง แสดงความล้ำเลิศของความเป็น
	ปราชญ์ และประดับด้วยความอลังการของการใช้ภาษา 
	
		เรื่องย่อยๆ ในเรื่องใหญ่ของมหาบัณฑิตแห่งมิถิลานคร นั้นอยู่ในหลายๆ 
	ลักษณะต่างๆ สถานการณ์ เป็นต้นว่า การแสวงหาความจริงดุจผู้พิพากษา ดังเรื่อง
	ตัดสินว่าเด็กเป็นบุตรของใคร และหญิงเป็นภรรยาของชายใด การแก้ไขปมปัญหา
	ด้วยความรู้ธรรมชาติของสรรพสิ่ง ดังเรื่องพิเคราะห์ท่อนไม้ว่าทางไหนเป็นโคน ทาง
	ไหนเป็นหลาย  อันแสดงให้เห็นถึงแววปราชญ์ตั้งแต่เล็ก ครั้นเมื่อรับราชการก็ผจญ
	กับศึก ทั้งศึกที่เป็นการต่อสู้กันทางปัญญาและศึกสงครามที่ต่อสู้กันด้วยอาวุธและ
	เล่ห์กลยุทธ์ รวมถึงธรรมยุทธ์  แต่ใช่ว่าชัยชนะทั้งหมดที่ได้รับในท้ายที่สุด  เป็นเพราะ
	ความเป็นซูเปอร์แมนของพระมโหสถ  แท้จริงแล้วมีบางครั้งที่พระมโหสถตัดสินใจผิด 
	ตกอยู่ในทีคับขัน การแก้ไขสถานการณ์จากร้ายให้กลายเป็นดี  รวมทั้งความสำเร็จใน
	หลายกรณีนั้นมิสามารถเกิดขึ้นได้  ถ้ามิใช่เป็นเพราะความช่วยเหลือของภรรยา ของ
	ผู้ร่วมงาน ของนกแขกเต้า    

		ความพิเศษของพระมโหสถอยู่ที่การประสานกันระหว่างปัญญากับคุณ
	ธรรมจนกระทั่งในตอนท้ายของเรื่อง อดีตศัตรูที่เคยคั่งแค้นพระมโหสถอย่างถึงที่สุด
	ก็กลับลำดับค่าชีวิตของพระมโหสถสูงกว่าค่าชีวิตของคนสำคัญของตน ไม่ว่าจะเป็น
	มารดาภรรยา น้องชายคู่บัลลังก์ สหายสหชาติ ราชครู และกระทั่งชีวิตของตนเอง  
	นับว่าเป็นความรุ่งโรจน์สูงสุดที่พระมหาราชาพระองค์หนึ่งจะเทิดทูนพระมโหสถถึง
	ขั้นนั้น