ความจริงที่ต้องตระหนัก
จำเดิมแต่ประเทศไทยได้จัดตั้งกระทรวงขึ้นทำหน้าที่จัดการศึกษาเป็นต้นมา
การศึกษาของฆราวาสก็เหินห่างจากหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนามาตามลำดับ
แม้ว่าในระยะแรก จะเรียกชื่อกระทรวงที่ดูแลการจัดการศึกษาว่า
"กระทรวงธรรมการ" แต่ในทางปฏิบัติกระทรวงนี้ ก็เกือบจะไม่ใส่ใจในการนำเอา
"พุทธธรรม" อันประเสริฐมาเป็นหลักในการจัดการศึกษาให้แก่ประชาชน
หากหันไปเอาแบบอย่างการจัดการศึกษามาจากตะวันตก โดยมองว่าแนวทางการจัดการศึกษาแบบไทย
ๆ ซึ่งแนบแน่นมากับพระพุทธศาสนานั้น เป็นสิ่งโบราณล้าสมัย
ไม่ทันและไม่สอดคล้องกับการเร่งรัดพัฒนาบ้านเมืองให้ก้าวหน้าทันนานาอารยประเทศ
แม้แต่อาจารย์ใหญ่คนแรกของโรงเรียนฝึกหัดอาจารย์ ซึ่งสถาปนาขึ้นในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ก็จ้างตรงมาจากประเทศอังกฤษ อันนับถือกันว่าเป็นประเทศที่ศิวิไลยิ่งนักอยู่ในเวลานั้น
นิสัยการเอาอย่างการจัดการศึกษามาจากตะวันตกได้รับการสืบทอดต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน
ยังผลให้ประเทศไทยเกือบจะสูญสิ้นแนวทางในการจัดการศึกษาของตน
การศึกษาและอ้างอิงความคิดและแบบอย่างตะวันตก กลายเป็นเกณฑ์กำหนดความรู้ความคิดของนักการศึกษาไทยไปโดยอัตโนมัติ
การจัดการศึกษาของประเทศไทยในช่วง