สารศิลปยาไทย
ฉบับที่ ๔

 

                       มะนาว

 



            ชื่อวิทยาศาสตร์     Citrus aurantifolia Swin             ชื่อวงศ์                Rtaceae
            ชื่ออื่น                 ส้มมะนาว, มะคิว(เชียงใหม่)


สมาคม ผู้ประกอบโรคศิลปแผนไทย
เชียงใหม่

 

 

 


                                      ความลับของมะนาว

๑.   เป็นหวัด ไอ และเจ็บคอ ใช้น้ำมะนาวผสมกับเกลือ จิบบ่อยๆ
๒.  มีอการไอ เสียงแหบแห้ง ใช้มะนาว ๒ ลูก ปอกเปลือกนอกออก แล้วผ่าซีก ใส่เกลือ พอสมควร อมไว้ในปาก ให้น้ำมะนาวค่อยไหลลงคอ
๓.  ไอมีเลือด ใช้มะนาว๔ ลูก เกลือพอให้มีรสเค็ม และน้ำผึ้งพอหวาน กินหลังอาหาร หรือใช้ใบมะนาว ๑๐๘ ใบ เพลี๊ยจักจั่น ๑๑ ตัว ปูนขาวหนัก ๔ บาท
๔   ปวดศีรษะ ใช้มะนาวฝานเป็นซีกบางๆ แล้วเอาปูนกินหมากละเลงด้านหน้ามะนาว ปิดตรงขมับ อาการปวดจะค่อยหายไป และตอนเช้าใช้น้ำมะนาวผสมน้ำตาลกินสัก ๑ แก้ว จะช่วยให้หายใจ จากวิงเวียน และปวดหัว
๕.  แก้ไอ นำใบมะนาวหั่นเป็นฝอย ชงด้วยน้ำเดือด ดื่มแบบน้ำชา ช่วยลดไข้ และใช้อม กลั้วคอ ฆ่าเชื้อโรคได้ดี
๖.  เป็นลมวิงเวียน อยากอาเจียน หรือมีอาการอึดอัด ใช้มะนาว ผ่าซีกโรยเกลือป่น ใส่น้ำ ตาลซักนิด บีบกินลงไป พักเดียวก็หาย ปลิดทิ้ง ไม่ว่าจะเป็นการคลื่นไส้ จากการมีครรภ์ หรือเมารถ แพ้อากาศ มะนาวช่วยคุณได้ หรือใช ้มะนาว จิ้มเกลือ อมไว้ในปากสักครู่ จะรู้ สึกสดชื่น จากการเป็นลมวิงเวียนหน้ามืดได้ หรือใช้เปลือกมะนาว ขยี้ให้ดมก็ได้
๗.  เด็กหกล้มหัวโน หรือฟกช้ำตามแยนขา ใช้แป้งดินสอพอง ผสมกับน้ำมะนาว ทาตรงที่ ช้ำบวมสักพักใหญ่ อาการปวด บวมจะยุบ หมั่นทาวันละ ๒ ครั้ง ภายใน ๒ วัน จะหายไป เอง
๘.  แก้ซางตุ่มในคอเด็ก ขับเสมหะ เม็ดออกในปาก ใช้เมล็ดมะนาวเผาไฟ บดให้ ้ละเอียด ใช้น้ำมะนาว หรือรากมะนาว ฝนกับน้ำเป็นกระสาย ผสมเข้าดัวยกัน แล้วกวาดซางเด็ก หรือเอามะนาว ๑ ช้อนชา แล้วเอารากมะนาวฝนให้ข้นดี แล้วล้วงคอเด็ก ๒-๓ ครั้ง ก็หาย
๙.  เม็ดมะนาวใช้เคี้ยวกินขับเสมหะ ใช้ติดต่อกัน ๗ วันได้ผลดี
๑๐.ต่อมทอนซิลอักเสบ เอามะนาว กับน้ำผึ้งและน้ำปูนขาวดื่ม
๑๑.กระดูกติดคอ ใช้น้ำมะนาวใส่เกลือ และน้ำตาลนิดหน่อย กรอกลงตรงที่ ก้างติดคอ อมไว้สักครู่ แล้วจึงค่อยกลืน ก้างจะอ่อนตัวหลุดลงไปในกระเพาะ
๑๒.ก้างปลาติดคอ ใช้มะนาวฝานแล้วอมไว้ในปาก จนรู้สึกเปรี้ยวเจือจาง ทำสัก  ๒-๓ หน จะทำให้ก้างปลาหลุดออกไปได้
๑๓.ลิ้นเป็นฝ้า ใช้สำลีชุบมะนาวเช็ดลิ้นวันละ ๓ ครั้ง
๑๔.สิวฝ้า ใช้น้ำมะนาวผสมกับแป้งดินสอพอง ทาก่อนนอน ทุกวัน
๑๕.สิวหัวช้าง เอามะนาว ๑ ไข่ขาว๑ ผสมกันแล้วแต้มที่ตุ่มสิว ผุ้่ไม่มีสิว ใช้ทาบางๆ ทั่ว ไป ประมาณ ๓๐ นาที แล้วจึงล้างออก จะทำให้ผิวหนัง นิ่มนวลอยุ่เสมอ



 

 

 

 

 


๑๖. ใช้น้ำมะนาวทาผิวหนัง ทำให้ชุ่มชื่นไม่แตกกร้าน
๑๗. ขาลาย มีจุดด่างดำเม็ดเล็กๆ ให้เอาน้ำมะนาวกับดินสอพอง ผสมกัน แล้วทาทุกๆคืน ก่อนนอน
๑๘. แก้สังคัง ใช้มะนาวผ่าซีก ทาก่อนนอน และหลังตื่นนอน ไม่กี่วันก็หาย
๑๙. แก้กลากเกลื้อน หิด ใช้น้ำมะนาวผสมผงกำมะถัน ทาก่อนนอน
๒๐. คันทีมดผดที่ตามแขนขา ใช้มะนาวตัดกลางลูก ลนไฟพออุ่น ถูตาม ที่คันภายใน ๒-๓ วัน จะหาย
๒๑. แก้ปูนซีเมนต์กัด ใช้น้ำมะนาวทา
๒๒. แก้น้ำกัดเท้า ใช้น้ำมะนาวทาที่ตุ่มคัน ทิ้งไว้ให้แห้ง ล้างน้ำสบู่แล้วเช็ดใ้ห้แห้ง แล้ว เอาแป้งทาตุ่มคัน จะหาย
๒๓. รอยแผลเป็นจากอุบัติเหตุ ใช้น้ำมะนาวผสมดินสอพอง ทาบริเวณที่เป็น จะทำให้ ไม่ดำ
๒๔. ถูกตัวหนอนแล้วคัน แต่ยังไม่เป็นแผลเปื่อย ให้เอามะนาว ผ่าซีกถูตรงที่คัน ถ้าเปื่อย เป็นแผลแล้ว ให้เอาบานไม่รู้โรย มาตำกับปูนกินหมาก ผสมน้ำเล็กน้อย ทาตรงแผลเปื่อย รับรองหาย
๒๕. ดับกลิ่นเต่า ใช้น้ำมะนาวทารักแร้ ป้องกันกลิ่นเต่า
๒๖. แก้ปวดฝี ใช้รากสดฝนกับเหล้าทา หรือขูดเอาผิวผลมะนาว ผสมกับปูนแดง ปิดฝี จะหาย
๒๗. ฝีมะตอย ใช้ลูกมะนาวคว้านไส้ในออก ให้เอานิ้วเข้าไปได้ แล้วเอาปูนแดง ใส่ใน สวมนิ้วมือเข้าไป อาการปวดจะหายดี
๒๘. แก้ไฟลวก น้ำร้อนลวก ให้เอาน้ำมะนาวชะโลมบริเวณที่ถูก จะช่วยดับ พิษปวดแสบ ปวดร้อนได้
๒๙. แก้ผิวหนังฟกช้ำ ใช้น้ำมะนาวผสมกับดินสอพองทา ที่ผิวถูกกระแทก เขียว ฟกช้ำ หรือบวมโต จะหายเป็นปกติ
๓๐. แก้บาดทะยัก เมื่อถูกตะปูตำ หนามเกี่ยว หรือถูกของมีคม เอาน้ำมะนาว บีบใส่แผล ที่เป็นนั้น จะป้องกันบาดทะยักได้
๓๑. หนามหักปักคา ใช้นำ้มะนาวกับน้ำมันตับปลา ใส่แผล จะดูดหนามออก
๓๒. แก้เล็บขบ เอามะนาวฝานตรงส่วนหัวออก ขนาดพอสอดนิ้วเข้าไปได้ ใช้มีดคว้าน เอาเนื้อในออกเล็กน้อย เอาปูนแดงทาบางๆ แล้วเอานิ้วสอดเข้าไป แล้วทิ้งไป ทำดังนี้ ๒-๓ ครั้งจะหาย
๓๓. แก้ปลาดุกยัก ใช้มะนาวผ่าซีก แล้วกดหรือถู ตรงรอยปลาดุกยัก สักพักหนึ่งจะหาย ปวดภายใน ๔-๕ นาที
๓๔. แก้พิษแมลงสัตว์ กัดต่อย ใช้มะนาวพอกทีแ่ผลไว้
๓๕. โรคกระเพาะ ใช้เปลือกผลมะนาว ชงน้ำร้อนดื่ม เป็นยาขับลม และแก้ โรคกระเพาะได้

 

 

 

 

 

 

๓๖. แก้ปวดท้อง ท้องอืดท้องเฟ้อ ใช้น้ำมะนาวผสมน้ำตาลกิน
๓๗. เด็กท้องอืด ร้องกวน ในเวลากลางคืน เอาปูนแดง ขยี้ลงบนฝ่ามือ บีบน้ำ มะนาว คลุก ให้ทั่ว แล้่วทาท้องเด็ก สักครู่หนึ่ง เด็กจะผายลม ๒-๓ ครั้ง แล้วจะหยุดร้องไห้
๓๘. แก้ท้องร่วง ใช้น้ำมะนาว ผสมกับน้ำสะอาดดื่ม
๓๙. ท้องผูก ใช้น้ำมะนาวค่อนแก้วกาแฟ ใส่เกลือเล็๋กน้อย ดื่มทุกวัน เป็นยา ระบายได้ดี และเจริญอาหาร
๔๐. แก้บิด ใช้น้ำมะนาวกับน้ำผึ้ง หรือน้ำปูนใส อย่างละเท่ากัน กินครั้งละ ๒-๓ ถ้วยตะไล
๔๑.แก้อาหารเป็นพิษ ใช้น้ำมะนาว น้ำปูนใส ใส่เกลือ ให้มีรสเค็ม กินครั้งละ ๑ ช้อนโต๊ะ
๔๒. แก้ผิดสำแดง ใช้รากมะนาว ฝนกับน้ำซาวข้าว กินแก้ผิดสำแดง เช่นเวลา ป่วยไข้ กินอาหารผิดสำแดง
๔๓. แก้ปัสสาวะกะปริบกะปรอย ใช้ใบมะนาวสด ต้มน้ำ ใส่น้ำตาลดื่ม
๔๔. แก้ระดูขาว ใช้น้ำมะนาว ๒ ช้อนชา เกลือ น้ำตาล นิดหน่อย ผสมน้ำสุก ใส่น้ำแข็ง กินแก้ สตรี มีระดูขาวมาก
๔๕. ฟอกโลหิต ใช้ใบมะนาว ๗ ใบ ต้มน้ำกินครั้งละ ๑ ถ้วยชา วันละ ๓ เวลา
๔๖. แก้ไข้ทับฤดู ใช้ใบมะนาว ๑๐๘ ใบ ต้มน้ำกิน
๔๗. แก้น้ำเหลืองเสีย ใช้ใบมะนาว ๑๐๘ ใบ เกลือ ๓ ช้อนคาว ต้มกินครั้งละ ครึ่งแก้ว วัน ละ ๑ ครั้งก่อนนอน
๔๘. แ้ก้ลมกองละเอียด ใช้ใบมะนาวต้มน้ำกินกับยาหอม
๔๙. ขับเสมหะทำให้ชุ่มคอ ใช้ผลมะนาวดองเกลือ จนเป็นสีน้ำตาล จิบน้ำตาล อมชุ่มคอ
๕๐. รากสด ต้มเอาน้ำกิน เป็นยาฟกช้ำ จากการถูกกระแทก หรือหกล้ม แก้ปวด และแก้ พิษสุนัขกัด

 

 

 

 

 

 

 

 

อิทธิบาท คือคุณเครื่องให้สำเร็จความประสงค์ ๔ อย่าง

๑.  ฉันทะ      พอใจรักใคร่ในสิ่งนั้น

๒. วิริยะ        เพียรประกอบสิ่งนั้น

๓. จิตตะ       เอาใจฝักใฝ่ในสิ่งนั้นไม่วางธุระ

๔. วิมังสา     หมั่นตริตรองพิจารณาเหตุผล ในสิ่งนั้น

         คุณ ๔ อย่างนี้ มีบริบูรณ์แล้่ว อาจชักนำบุคคลให้ถึงสิ่งที่ต้องประสงค์
                                           ไม่เหลือวิสัย

                                             ( อภิ. วิภงฺค. ๑๕/๒๙๒)

 

 

 

 

 

 



 

ชื่อไทย             มะนาว
ชื่อวิทยาศาสตร์   Citrus aurantifolia Swing
ชื่ออื่น               โกรยชะม้า(สุรินทร์), ปะนอเกล,มะนอเกละ, มะเน้าด์เล (กระเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), หมากฟ้า(จาน-แม่ฮ่องสอน), ส้มมะนาว,มะลิว(เชียงใหม่)

ลักษณะ
         ไม้ต้นขนาดเล็ก หรือไม้พุ่ม สูง ๑.๕-๔ เมตร แตกกิ่งก้านสาขา ต้นกิ่งมี หนามแหลมคม ใบเป็๋นใบประกอบ มีใบย่อยใบเดียว (Unifoliate) มีครีบ (Winged petiole) ขนาดเล็กมาก ผิดกับมะกรูดที่มีขนาดใหญ่ ใบมีกลิ่นหอม เนื่องจากมีต่อม น้ำมันเป็นจำนวนมาก ดอกออกเป็นช่อรวมกันเป็นกระจุก สีขาว มีกลิ่นหอม กลีบ ดอกสีขาว ร่วงง่าย ผลกลมมีหลายขนาด แล้วแต่พันธ์ เส้นผ่าศูนย์กลางของผล ประมาณ ๓-๔.๕ ซม. ผลเป็นชนิด (hesperidium) ภายในผลมีน้ำที่มีรสเปรี้ยวจัด

ส่วนที่ใช้
         ผิวผล ผลแก่จัด เมล็ด ใบและราก

สารสำคัญ
         ผิวของผลมีน้ำมันหอมระเหย ประกอบด้วย Citral, Imonnene, linadol, linalyl acetate, terpineol, cymene
         น้ำมะนาว มีซิตริค เอซิด และวิตามินซี สูง
         ใบมีน้ำมันหอมระเหย มี coumarin, isopimpinellin

วิธีทำน้ำมะนาว
        ชงน้ำตาลด้วยน้ำร้อนพอละลาย เติมเกลือเล็กน้อยตามชอบ แล้วคั้นน้ำมะนาว ลงไปคนให้เข้ากันดี ชิมรสตามชอบ อาจดื่มอุ่นๆ หรือใส่น้ำแข็งดื่มชุ่มคอดี หรือจะ นำไปปั่นต่อเป็๋นไอศครีมมะนาว ประกอบด้วย วิตามินซี ป้องกันเลือดออกตามไรฟัน หวัด ผสมในเครื่องดื่มและอาหาร เพิ่มรสชาติ

สารอาหารจากน้ำมะนาว

คาร์โบไอเดรท        ๘.๓    กรัม                 โปรตีน            ๐.๕   กรัม
ไขมัน                     -      กรัม                 แร่ธาตุ(ca.P.fe.) ๙,๘,๐.๑ กรัม
พลังงาน                ๒๔    แคลอรี่              วิตามิน เอ(แคโรทีน) -  กรัม
วิตามินบี ๑           ๐.๐๒   มก.                  วิตามินบี ๒         ๐,๐๓ กรัม
วิตามินบี ๔ (ไนอะซิน)  ๐.๒ มก.                วิตามินซี            ๒๕   มก.

 

 


 

 

 

 


ของฝากจากหมอโพธิ์

ยาแก้ปวดศีรษะ
   

ส่วนประกอบ

                รากระย่อม                                 ๑       ส่วน
                ขิงแห้ง                                      ๒      ส่วน
                ชะเอมเทศ                                  ๒      ส่วน
                เกสร ๕                                     ๒      ส่วน

สรรพคุณ      แก้ปวดศีรษะ ลดความดันโลหิต, ช่วยให้นอนหลับ

รับประทาน   ก่อนอาหาร เช้า-เย็น หรือเมื่อมีอาการ
                 ผง    ครั้งละ ๑ ช้อนชา
                 เม็ด  ครั้งละ ๓ เม็ด

 

 

 


 

 


 

Life  is Short
Live is up

ชีวิตนั้นสั้น
จึงควรมีชีวิต
ที่มีชีวิตชีวา

 

 

HOME