พระที่นั่งสุทไธสวรรย์ปราสาท บนกำแพงพระราชวังด้านทิศตะวันออก จะเห็นพระเฉลียงทำเป็นสีหบัญชรอยู่ตรงกลาง
พระเฉลียงนี้แต่เดิมไม่มี มาต่อเติมขึ้นเมื่อ พุทธศักราช 2492 เพื่อเป็นที่เสด็จออกให้ราษฎรเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท
|
|
พระบรมมหาราชวังหรือวังหลวง ตั้งอยู่ระหว่างวัดเดิม 2 วัด คือ
วัดพระเชตุพนวิมลมังคาราม
หรือวัดโพธิ์ อยู่ทางด้านใต้ และวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ หรือวัดสลัก ซึ่งอยู่ทางด้านเหนือ
|
กำแพงพระบรมมหาราชวังโดยรอบ ซึ่งมีป้อมเป็นระยะโดยรอบ รวมทั้งวัดพระแก้ว
|
|
บริเวณที่ตั้ง เป็นที่ที่พระยาราชาเศรษฐีและชาวจีนตั้งบ้านเรือนอยู่อาศัยมาก่อน
เมื่อเวนคืนแล้วพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก พระราชทานที่ให่ใหม่แถบคลองวัดสามปลื้มไปจนถึงคลองวัดสำเพ็ง
แล้วจึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระราชวังหลวงขึ้น
เมื่อ พ.ศ. 2325
|
บานพระทวาร เขียนลายรดน้ำ
|
|
การก่อสร้างครั้งแรกเป็นไปอย่างเร่งรีบ เพื่อให้เสร็จทันพระฤกษ์พระราชพิธีปราบ-
ดาภิเภก พระมหามณเฑียรจึงสร้างด้วยเครื่องไม้มุงจาก พอเป็นที่ประทับชั่วคราว กำแพง
พระราชวังก็เป็นเพียงไม้ระเนียดปักล้อมเอาไว้ เมื่อเสร็จการพระราชพิธีปราบดาภิเภกและ
เสด็จประทับในพระราชวังใหม่นี้แล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้ดำเนินการก่อสร้างให้เป็นการถาวร
ต่อไป แต่ส่วนใหญ่ก็ยังคงสร้างด้วยเครื่องไม้ มีก่ออิฐถือปูนก็แต่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม
และป้อมปราการรอบวัง เสร็จแล้วจึงโปรดเกล้าฯ ให้จัดพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเต็มตาม
ตำราโบราณราชพิธีอีกครั้งหนึ่งใน พ.ศ. 2328
|
พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท
|
|
ฝังของพระราชวังแห่งใหม่นี้ เป็นไปตามแบบของกรุงศรีอยุธยาในหลักใหญ่ คือ
สร้างชิดแม่น้ำหันหน้าวังขึ้นเหนือน้ำ เอากำแพงเมืองด้านข้างแม่น้ำเป็นกำแพงวังชั้นนอก
สร้างวัดพระศรีรัตนศาสดารามในเขตพระราชฐาน เหมือนอย่างวัดพระศรีสรรเพชญ์ในพระราชวังหลวงกรุงศรีอยุธยา
พระราชมณเฑียรสถานต่าง ๆ ก็วางระยะตรงกัน คือ หมู่พระราชมณเฑียรกับพระที่นั่งวิหารสมเด็จ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทตรงกับพระที่นั่งสุริยาสน์อมรินทร์
เว้นแต่พระที่นั่งองค์กลางตรงกับพระที่นั่งสรรเพชญปราสาทที่ยังไม่ได้สร้างในชั้นแรก
เพิ่งมาสร้างพระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเติมลงตรงที่นี้ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
|
ป้อมบนกำแพงพระบรมมหาราชวังด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ ติดกับวิหารพระนอนวัดโพธิ์
|
|
อาณาเขตพระราชวังหลวงเมื่อแรกสร้ง มีเนื้อที่ประมาณ 132 ไร่
ทางด้านใต้ยังไม่จรดเขตวัดพระเชตุพนวิมลมังคารามเช่นทุกวันนี้
จนถึงรัชกาลที่ 2 จึงโปรดเกล้าฯ ให้ขยายวังด้านใต้ออกมาต่อเขตวัด โดยโปรดเกล้าฯ
ให้สร้างถนนคั่นกลาง แบ่งแยกเขตวังและเขตวัดให้เป็นสัดส่วน เรียกกันว่าถนนท้ายวัง
รวมเนื้อที่ทั้งหมด 152 ไร่ 2 งาน
|
อาคารพิพิธภัณฑ์พระบรมมหาราชวังทางด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ด้านขวามือก่อนถึงทางเข้าพระราชวังส่วนใน
|
|
พระบรมมหาราชวังประกอบด้วยหมู่พระมหามณเฑียร พระมหาปราสาท พระที่นั่งต่าง ๆ
ตลอดจนหอและอาคารอื่น ๆ ซึ่งสร้างขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 1 เป็นต้นมา ในรัชกาลหลัง ๆ
ได้โปรดเกล้าฯ ให้แก้ไขสิ่งก่อสร้างบางส่วน บูรณะซ่อมแซมบ้าง ต่อเติมบ้าง รื้อแล้วสร้างใหม่ หรือสร้างเพิ่มเติม ตลอดทุกรัชกาลถึงปัจจุบัน
|
